Hoe kiest u de meest geschikte vlamboogkleding?

Aan beschermende kleding tegen thermische gevaren van een elektrische vlamboog worden hoge eisen gesteld qua gebruikte materialen, in relatie tot de hitte-isolatie en het gedrag bij een mogelijk vlamcontact. En dat is geen overbodige luxe, want de gevolgen van een vlamboog zijn zeer ernstig. Veilig werken met elektrische installaties moet steeds primeren.

Vlamboog-beschermingskleding valt onder categorie III: risico’s met onomkeerbare gevolgen. Fabrikant Vandeputte Safety Expert publiceerde op zijn website een blogartikel met vijf tips om met een gerust hart een veilig vlamboogkledingpakket samen te stellen voor uw medewerkers. We vatten de belangrijkste bevindingen even samen.

Ter opfrissing

Een vlamboog (ook bekend als “arc flash”) is een ontlading door de lucht van hoog- en laagspanningsstroom tussen geleidende delen. Vooral bij het onderhoud van elektrische installaties lopen werknemers daarmee grote risico’s. Een vlamboog ontstaat vaak door een menselijke fout, zoals bijvoorbeeld het laten vallen van gereedschap tussen onder spanning staande installatieonderdelen.

De vrijgekomen stroom bij een vlamboog zorgt voor een explosie van een grote hoeveelheid warmte-energie, waarbij de hitteoverslag kan oplopen tot extreem hoge temperaturen (tot 20.000°C). Hierdoor kunnen werknemers zware en zelfs dodelijke brandwonden oplopen.

Omwille hiervan is het dragen van extra bescherming bovenop de klassieke PBM’s een belangrijke vereiste bij werkzaamheden aan elektrische installaties. Beschermende kleding tegen de thermische risico’s van een vlamboog moet voldoen aan de norm EN IEC 61482, die uit twee testmethodes bestaat: de box-test en de Open Arc-test. Maar naast bescherming moet deze werkkleding ook voldoen aan criteria zoals prijs/kwaliteit, comfort en duurzaamheid.

Tip 1: werk in lagen

De kracht van beschermende kleding is maar zo sterk als de zwakste schakel. Voor de bescherming tegen een vlamboog zijn compromissen uitgesloten. Daarom moet u bij de keuze van beschermende kleding alle lagen bekijken. De reden hiervoor is dubbel: enerzijds mag een werknemer onder de vlamboogkleding absoluut geen materialen uit smeltende vezels dragen, en anderzijds kan elke laag bijdragen tot een totale bescherming.

Een combinatie van verschillende beschermende lagen zorgt voor optimale bescherming en maximaal comfort. Door een bewuste keuze van afzonderlijke lagen met gekende bescherming kan men een buitenste laag dragen die lichter en comfortabeler is. Bovendien zorgen ook de luchtlagen tussen verschillende kledingstukken voor extra isolatie en dus voor de nodige thermische bescherming.

Tip 2: behandeld, of inherent vlamvertragend?

Bij vlamboogkleding zijn twee toepassingen gangbaar: behandeld vlamvertragend en inherent vlamvertragend.

Behandelde materialen zijn gemaakt van vezels die niet van nature vlamvertragend zijn. Tijdens het productieproces worden ze behandeld met chemicaliën en voegt men brandvertragende eigenschappen toe. Als deze kleding correct wordt onderhouden, gaat ze ook langer mee. Maar deze finish kan door verkeerd wassen afbreken, waardoor de bescherming verdwijnt.

Inherent vlamvertragende vezels zijn van nature wél vlamvertragend. Zelfs na langdurig en intensief gebruik verliezen ze hun vlamvertragende eigenschappen niet.

Bij een lage slijtagegraad, zoals bijvoorbeeld bij operatoren, is de aankoop van inherent brandvertragende kleding prima. Het kledingstuk, dat weliswaar een duurder prijskaartje heeft, gaat dan langer mee.

Voor kleding met een hoge slijtage, zoals bij lassers of slijpers, is de kleding vaak sneller versleten dan dat de brandvertragende finish eruit gewassen is. In dit geval opteert u dus beter voor behandelde kleding.

Tip 3: vlamvertragend ≠ vlamboogbescherming

Een veelgemaakte denkfout is de veronderstelling dat beschermende kleding tegen vlamboog evenveel beschermt als om het even welk type vlamvertragende kleding. Dit is echter niet zo.

Zo is er bijvoorbeeld arc flash-kleding waarvan het beschermingsniveau hoger ligt dan vlamboogkleding. Arc flash-kleding is gemaakt om te beschermen tegen vuur, maar ook tegen een gigantische hoeveelheid thermische energie.

Het begrip ‘vlamvertragend’ verwijst vooral naar het zelfdovend karakter van een materiaal. Ter bescherming tegen een vlamboog is daarnaast een hoge isolatie nodig tegen de extreme hitte-ontwikkeling die ermee gepaard gaat.

Tip 4: dubbellaags of enkellaags?

Sommige vlamboogkledingstukken zijn vooraan uit twee lagen opgebouwd en achteraan uit slechts één laag. De hogere massa van een dubbellaags doek biedt betere bescherming dan enkellaags. De rug blijft vaak één laag omdat die tijdens een vlamboog minder risico op brandwonden loopt. Bovendien zorgt één laag ook voor extra comfort.

Tip 5: let op de details

Van elk vlamboogkledingstuk staan de modelvereisten duidelijk genoteerd in de norm. Elke fabrikant doet zijn best om het kledingstuk ‘arc flash proof’ te maken.

Voegt u zelf extra zaken toe? Let dan zeker op de volgende zaken:

• er mogen geen metalen delen aan de buitenzijde zichtbaar zijn
• voeg zelf ook geen metalen accessoires toe aan een outfit (bijvoorbeeld de gesp van een broeksriem)
• wilt u voor uw personeel een t-shirt, vest of jas laten bedrukken? vraag dan aan de bedrukkende firma om vlamvertragende logo’s te voorzien.
• alle naaigaren moeten inherent vlamvertragend zijn en mogen niet smelten, behalve voor niet-essentiële stiksels; hou hier rekening mee als u van plan bent om zelf werkkleding te herstellen.