De Vreemdelingenwet bevat voortaan een specifieke administratieve verblijfsprocedure voor staatlozen die niet onder de Vluchtelingenconventie vallen. Die was er tot nog toe niet. Deze groep vreemdelingen moet tot op vandaag beroep doen op de humanitaire regularisatie. Een omslachtige, onzekere procedure.
Bron: Droits Quotidiens Legal Design, Jura
Door een specifiek verblijfsrecht te creëren wil de wetgever zorgen voor rechtszekerheid en bescherming. Bovendien wordt hiermee tegemoetgekomen aan de rechtspraak van het Grondwettelijk Hof, dat er in verschillende arresten al op gewezen heeft dat het ontbreken van een verblijfstatus het gelijkheidsbeginsel schendt, omdat er wel een verblijfsstatus voor vluchtelingen bestaat.
Huidige procedure
Op dit moment moeten de betrokken vreemdelingen een omslachtige procedure doorlopen. Eerst moeten ze zich richten tot de familierechtbank om officieel als staatloze te worden erkend. Na afloop daarvan kan een erkende staatloze een aanvraag voor humanitaire regularisatie indienen bij de Dienst Vreemdelingenzaken.
Pas na beide – vaak erg omslachtige procedures – krijgt de betrokkene duidelijkheid over zijn verblijfsstatus.
Essentie verblijfsprocedure
In die nieuwe procedure wordt een aanvraag ingediend bij de DVZ. Die voert een veiligheidscontrole uit en legt het dossier voor advies voor aan het Commissariaat-Generaal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen (CGVS). Als onafhankelijke kennisinstelling gaat het CGVS in zijn advies dus na of de betrokkene aan alle verblijfsvoorwaarden voldoet. De DVZ houdt rekening met dit advies om al dan niet een verblijf in België toe te kennen.
Als de DVZ de aanvraag goedkeurt, dan krijgt de vreemdeling een verblijfsrecht voor 5 jaar. Indien de betrokkene na het einde van de periode van 5 jaar nog steeds staatloos is, zal hij een onbeperkt verblijf krijgen in België.
Bijzonderheden
De procedure inzake staatloosheid is subsidiair aan de procedure inzake internationale bescherming. Dit houdt in dat staatloze personen in principe eerst de procedure inzake internationale bescherming dienen te doorlopen voor ze een beroep kunnen doen op de procedure inzake staatloosheid.
Ten tweede is de procedure inzake staatloosheid niet zomaar van toepassing op alle personen die erkend worden als staatloze. Het verblijfsstatuut is enkel van toepassing op personen die staatloos zijn, hun nationaliteit buiten hun wil verloren hebben en niet kunnen terugkrijgen, en die niet op wettige en duurzame wijze kunnen terugkeren naar hun land van herkomst.
Ten slotte zal er ook steeds een veiligheidscheck worden ingebouwd: personen die een gevaar vormen voor de openbare orde of de nationale veiligheid zullen geweigerd worden.
In werking: 1 september 2024.
Bron: 10 maart 2024. - Wet tot wijziging van de wet van 15 december 1980 betreffende de toegang tot het grondgebied, het verblijf, de vestiging en de verwijdering van vreemdelingen wat betreft de aanvraag om toelating tot verblijf wegens staatloosheid, BS 22 augustus 2024, bl. 98050.
