Autor: Sondej Marek
Rodzaj: linia orzecznicza
Streszczenie
Ustawa o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci przewiduje, że świadczenie wychowawcze na dziecko przysługuje matce, ojcu, opiekunowi faktycznemu dziecka albo opiekunowi prawnemu dziecka. W przypadku, gdy dziecko, zgodnie z orzeczeniem sądu, jest pod opieką naprzemienną obydwojga rodziców rozwiedzionych, żyjących w separacji lub żyjących w rozłączeniu, którzy sprawują ją w porównywalnych i powtarzających się okresach, kwotę świadczenia wychowawczego ustala się każdemu z rodziców w wysokości połowy tej kwoty. Pojęcie opieki naprzemiennej nie zostało jednak zdefiniowane, ani na potrzeby tej ustawy, ani w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym. Rodzi to wątpliwość organów administracyjnych, czy przepis ten należy stosować literalnie, odmawiając przyznania świadczenia wychowawczego rodzicowi faktycznie sprawującego opiekę naprzemienną nad dzieckiem, o której jednak nie orzekł sąd rodzinny. Pomocne nie są tutaj również sądy administracyjne, które zajmują w tej sprawie rozbieżne stanowiska.
Pogląd nr 1: Rodzic sprawujący opiekę naprzemienną może żądać wypłaty świadczenia wychowawczego choćby sąd rodzinny nie orzekł o takiej formie sprawowania opieki nad dzieckiem
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z 22.03.2018 r., II SA/Łd 180/2018, LEX nr 2471447:
„Ustawodawca pomimo kilku już nowelizacji ustawy z 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci nie dokonał jednak nowelizacji kodeksu rodzinnego i opiekuńczego i nie wprowadził doń instytucji opieki naprzemiennej, co obligowałoby sąd rodzinny i opiekuńczy rozstrzyganie wprost o opiece naprzemiennej rodziców rozwiedzionych, będących w separacji czy pozostających w rozłączeniu. Skoro jak wskazano wcześniej, sąd rodzinny i opiekuńczy nie ma podstaw, by expressis verbis posługiwać się terminem opieki naprzemiennej, rolą organu administracji publicznej jest weryfikacja orzeczeń sądu powszechnego pod kątem spełnienia przesłanki opieki naprzemiennej.”
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 14.12.2017 r., I OSK 1378/17, LEX nr 2461331:
„Błędne jest stanowisko, że tylko wówczas dziecko jest pod opieką naprzemienną obojga rodziców rozwiedzionych, zgodnie z orzeczeniem sądu, jeżeli zwrot "opieka naprzemienna" znajduje się wprost w sentencji orzeczenia sądu. Dowodem co do zaistnienia opieki naprzemiennej nie musi być dowód urzędowy (art. 76 § 1 i 3 k.p.a.) - w szczególności w postaci odpisu orzeczenia sądu powszechnego bądź protokołu rozprawy z utrwaloną w nim ugodą, zawartą przed sądem opiekuńczym. Istotne jest, by opieka naprzemienna obojga rozwiedzionych rodziców (fakt rozwodu ustala się na podstawie odpisu prawomocnego wyroku sądu rozwodowego bądź odpisu aktu stanu cywilnego) była "zgodna z orzeczeniem sądu" - zatem nie może zaistnieć wbrew orzeczeniu sądu powszechnego (np. pozbawiającego ubiegającego się o świadczenie wychowawcze władzy rodzicielskiej bądź ustanawiającego zakaz kontaktów tego rodzica z małoletnim dzieckiem).”
