Wdrożenie ustawy o jakości w opiece zdrowotnej i bezpieczeństwie pacjenta, wejście w życie ustawy o niektórych zawodach medycznych czy podwyżki minimalnych wynagrodzeń – to przykładowe wyzwania, jakie czekają placówki medyczne w 2024 r. Poniżej przybliżamy najciekawsze zmiany, jakie weszły lub wejdą w życie w tym roku oraz sygnalizujemy, jak wpłyną one na obowiązki managerów i pracowników podmiotów leczniczych.
Akredytacja w ochronie zdrowia
Z początkiem stycznia 2024 r. weszły w życie nowe regulacje dotyczące akredytacji szpitali i przychodni POZ (ustawa o akredytacji została uchylona, a weszła w życie ustawa o jakości w opiece zdrowotnej, która zawiera rozdział 4 poświęcony właśnie akredytacji). Zmiany, jakie wprowadzono dot. m.in. zasad wnioskowania o akredytację czy przebiegu etapów procesu jej przyznawania i wpływają na obowiązki i uprawnienia podmiotów wykonujących działalność leczniczą, które chcą ją otrzymać. Trzeba jednak zaznaczyć, że wciąż nie zostały wydane rozporządzenia do wspomnianej ustawy dot. obszaru akredytacji, przez co na chwilę obecną Centrum Monitowania Jakości wstrzymało przyjmowanie nowych wniosków od placówek.
Sama akredytacja wciąż będzie dla „chętnych” podmiotów wykonujących działalność leczniczą – przyznawana będzie na okres 4 lat w formie certyfikatu akredytacyjnego. W świetle nowych regulacji wzrosną jednak wymagania dla szpitali i przychodni zainteresowanych jej uzyskaniem (np. wyższy poziom procentowy spełniania wybranych standardów). Modyfikacje dotknęły też samego wniosku o uzyskanie akredytacji, który będzie zawierał dodatkowe elementy czy przeprowadzenia procedury oceniającej spełnienie standardów (składa się na nią ocena wstępna wniosku, przegląd akredytacyjny oraz opracowanie aport z przeglądu).
Autoryzacja NFZ dla szpitali
Od 8 marca 2024 r. (w świetle ustawy o jakości) możliwe jest składanie wniosków o uzyskanie autoryzacji Narodowego Funduszu Zdrowia. Konieczność jej otrzymania ciążyć będzie na podmiotach, które jednocześnie:
- są szpitalami,
- będą realizować umowę z NFZ,
- są w ramach systemu podstawowego szpitalnego zabezpieczenia świadczeń opieki zdrowotnej.
Uzyskanie autoryzacji na określone zakresy świadczeń na okres 5 lat będzie stanowiło nowy warunek realizacji umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w ramach profili systemu podstawowego szpitalnego zabezpieczenia świadczeń opieki zdrowotnej (tzw. sieci szpitali). Aby otrzymać autoryzację, szpital musi spełniać dwa podstawowe warunki: prowadzić wewnętrzny system zarządzania jakością i bezpieczeństwem (o którym mowa w art. 18 ustawy o jakości), a także realizować świadczenia z zachowaniem warunków określonych w rozporządzeniach koszykowych.
Standardy ochrony małoletnich w ochronie zdrowia
Przepisy dotyczące standardów ochrony małoletnich weszły w życie 15 lutego 2024 r. (wynikają one z ustawy z 28.07.2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw). Co jednak ważne, ustawodawca przewidział dla podmiotów zobowiązanych do wprowadzenia standardów (w tym m.in. organów zarządzających placówkami medycznymi, do których uczęszczają albo w których przebywają lub mogą przebywać małoletni, ale także organizatorów działalności medycznej skierowanej do małoletnich) 6-miesięczny czas na ich wdrożenie. Wspomniane podmioty związane z sektorem ochrony zdrowia (w tym podmioty lecznicze) muszą więc wprowadzić standardy do 15 sierpnia 2024 r. Elementami standardów ochrony małoletnich są m.in.
- zasady gwarantujące bezpieczne relacje między małoletnim a personelem placówki lub organizatora,
- ·odpowiednia procedura interwencji i wskazanie osób odpowiedzialnych za przyjmowanie zgłoszeń,
- ·określony sposób dokumentowania i zasady przechowywania ujawnionych lub zgłoszonych incydentów, lub zdarzeń.
Co ważne do kontroli wykonywania zadań dot. wprowadzenia standardów ochrony małoletnich czy też sprawdzania w danej placówce zatrudnianych osób w odpowiednich rejestrach jest uprawnionych wiele podmiotów (m.in. wójt, burmistrz, prezydent miasta, NFZ czy PIP). Ustawa przewiduje również kary za niewykonywanie nałożonych obowiązków przez m.in. podmioty wykonujące działalność leczniczą.
Ustawa o niektórych zawodach medycznych
26 marca 2024 r. wchodzi w życie ustawa z 17 sierpnia 2024 r. o niektórych zawodach medycznych. Określa ona m.in. zasady wykonywania 15 zawodów medycznych, warunki ustawicznego rozwoju zawodowego osób wykonujących zawody medyczne oraz zasady ich odpowiedzialności zawodowej. Dla każdego z kilkunastu zawodów w niej wskazanych wskazuje, na czym polega ich wykonywanie (generalny zakres wykonywania zawodów) czy też, w jakich formach można je wykonywać.
Ustawa sygnalizuje ponadto, w jaki sposób osoby wykonujące zawody medyczne w niej wymienione podlegają obowiązkowemu wpisowi do nowego Centralnego Rejestru Osób Uprawnionych do Wykonywania Zawodu Medycznego. Reguluje też kwestię ich praw i obowiązków w zakresie rozwoju zawodowego i przybliża jego formy (może być realizowany przez kształcenie podyplomowe lub doskonalenie zawodowe).
Wewnętrzny System Zarządzania jakością
Do 30 czerwca 2023 r. wszystkie podmioty wykonujące działalność leczniczą w ramach umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych zawartej z Narodowym Funduszem Zdrowia są zobowiązane do wdrożenia wewnętrznego systemu zarządzania jakością i bezpieczeństwem, na który składają się zasady, procedury, metody oraz opisy stanowisk pracy opracowane i podejmowane w celu zapobieżenia wystąpieniu zdarzeń niepożądanych.
W ramach tego systemu podmiot wykonujący działalność leczniczą (a w szczególności jego kierownik) ma obowiązek m.in.
- wdrożyć rozwiązania służące identyfikacji ryzyka wystąpienia zdarzeń niepożądanych i zarządzaniu tym ryzykiem w ramach udzielanych świadczeń,
- monitorować te zdarzenia niepożądane,
- zapewnić dostęp personelowi do szkoleń służących uzyskaniu i podnoszeniu kompetencji w zakresie jakości i bezpieczeństwa udzielanych świadczeń,
- czy prowadzić badania opinii i doświadczeń pacjentów na podstawie ankiet.
Co jeszcze się zmieni w prawie ochrony zdrowia w 2024 roku?
Na koniec warto jedynie zasygnalizować również inne zmiany, jakie już weszły w życie albo czekają placówki medyczne w 2024 r. W szczególności są to:
- ustawa o szczególnej opiece geriatrycznej, określająca organizację i zasady funkcjonowania szczególnej formy geriatrycznej opieki zdrowotnej nad osobami, które ukończyły 75. rok życia. (weszła w życie 1 stycznia 2024 r., ale wciąż nie wydano do niej rozporządzeń wykonawczych),
- nowe wzory karty urodzenia, karty martwego urodzenia i karty zgonu (weszły w życie 1 stycznia 2024 r.),
- zmiany w dyżurach aptek (weszły w życie 1 stycznia 2024 r.),
- lipcowe podwyżki minimalnych wynagrodzeń w ochronie zdrowia,
- obowiązek funkcjonowania punktów nocnej i świątecznej opieka zdrowotna przy każdym SORZ-e (spełnienie warunku do 31.12.2024 r.),
- centralna e-rejestracja do onkologa i kardiologa (zmiany zapowiadane są na drugą połowę 2024 r.).
Norbert Bonin
Product manager LEX Ochrona Zdrowia oraz LEX Medica
