Funkcjonalna wiedza o sobie i innych w służbie dobrego zarządzania to empatyczne przywództwo. Można tej sprawie nadawać różne inne konotacje, od moralności po głęboką psychologię relacji, jednak w artykule skupiam się na podejściu skrajnie pragmatycznym: Jakie znaczenie dla zarządzania ma to, czy wiem, co czuję? Jakie emocje czuję, gdy rozmawiam z kimś wzburzonym? Czy one są moje? Jak to wpływa na mój osąd i racjonalność podjętych działań?
Fragment artykułu z miesięcznika „Dyrektor Szkoły” 2024/3
Empatia to zdolność do rozumienia, identyfikowania się emocjonalnie i współodczuwania uczuć, potrzeb czy stanowisk innych. Umiejętność wczuwania się w doświadczenia drugiej osoby, rozumienia jej stanu emocjonalnego oraz reagowania na te potrzeby zgodnie ze wspomnianą identyfikacją. Współczesna neurobiologia wskazuje nawet fizjologiczny komponent empatii w postaci neuronów lustrzanych, które pozwalają ssakom rozpoznawać intencje innych osobników dzięki obserwacji ich zachowań, a ludziom empatyzować. Nie rozwijam tego wątku, ale to dość, by uzasadnić najważniejsze rozstrzygnięcie. Nie będziemy tu zajmować się powinnościami ludzi, których przy pomocy słowa „empatia” zachęca się do przyjmowania cudzego punktu widzenia lub pomagania, ale spróbujemy zobaczyć empatię jako swego rodzaju moc umysłu pozwalającą adekwatnie i z korzyścią dla wszystkich stron reagować i decydować.
Inna ważna domena to samoświadomość. Nie jest z empatią ściśle powiązana, ale stanowi warunek czegoś, co nazwiemy na nasz użytek empatią dojrzałą, czyli świadomą i dającą szansę na wybór optymalnego działania w kontekście stanu i doświadczeń innych ludzi. To już sfera, w której same emocje i współodczuwanie mogą nie wystarczyć. Potrzebna jest przytomność umysłu i logika pozwalające obrobić dane płynące z empatii. Samoświadomość pozwala zatem zachować dystans i rozumować, odróżniając własne emocje od tych wzbudzonych towarzyszeniem człowiekowi w kłopocie.
Zajmiemy się też tzw. decentracją – określaną czasem mianem empatia poznawcza – zapewniającą zdolność do dostrzegania cudzego punktu widzenia, motywacji i sposobu myślenia. Triada: empatia, samoświadomość i decentracja to fundamenty empatycznego przywództwa.
Zamów prenumeratę: www.profinfo.pl/sklep/dyrektor-szkoly,7340.html
