Powództwo o zwolnienie od egzekucji – z perspektywy pięćdziesięciu lat dr hab. Andrzej Jarocha, profesor UAM
Zakład Postępowania Cywilnego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-8053-8892
dr hab. Marcin Walasik, profesor UAM
Zakład Postępowania Cywilnego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-9750-2936
Powództwo o zwolnienie od egzekucji – z perspektywy pięćdziesięciu lat
Profesor Feliks Zedler jest nestorem środowiska polskich procesualistów cywilnych, który w 2022 r. obchodził jubileusz osiemdziesięciolecia urodzin. W tym samym roku minęło również pięćdziesiąt lat od obrony na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu rozprawy doktorskiej pt. „Powództwo o zwolnienie od egzekucji”, która w formie monografii została opublikowana przez Wydawnictwo Prawnicze w 1973 r. Z okazji tej rocznicy, a przede wszystkim jako wyraz docenienia wybitnych osiągnięć naukowych, legislacyjnych i dydaktycznych Jubilata, organy Uniwersytetu w trybie statutowym podjęły w 2022 r. decyzję o dokonaniu odnowienia doktoratu, które jest najwyższą formą wyróżnienia i uhonorowania zasług doktora przez macierzystą uczelnię. Uroczystość oficjalnego odnowienia doktoratu odbyła się 13.10.2023 r. w Poznaniu i została połączona z konferencją naukową poświęconą problematyce zwolnienia od egzekucji, która była przedmiotem rozprawy doktorskiej Jubilata.
dr hab. Andrzej Jarocha, professor of UAM
Department of Civil Proceedings, Faculty of Law and Administration, Adam Mickiewicz University in Poznań, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-8053-8892
dr hab. Marcin Walasik, professor of UAM
Department of Civil Procedure, Faculty of Law and Administration, Adam Mickiewicz University in Poznań, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-9750-2936
Action for Exemption from Enforcement – A Fifty-Year Perspective
Professor Feliks Zedler is the doyen of the community of Polish civil procedure lawyers, who celebrated his 80th birthday in 2022. The same year also marked the fiftieth anniversary of his doctoral dissertation defense at the Faculty of Law and Administration of the Adam Mickiewicz University in Poznan. His doctoral dissertation entitled. “Action for exemption from enforcement” was published by the Law Publishing House [Wydawnictwo Prawnicze] in 1973. On the occasion of this anniversary, and above all as an expression of appreciation of the Jubilarian’s outstanding scholarly, legislative and didactic achievements, the bodies of the University, in accordance with statutory procedure, decided in 2022 to carry out the renewal of his doctorate, which is the highest form of recognition and honour of the doctor’s merits by the university granting the degree. The ceremony of the official renewal of the doctorate was held on 13 November 2023 in Poznań and was combined with a scientific conference on the problem of exemption from enforcement, that is the subject of the Jubilarian’s doctoral dissertation.
prof. dr hab. Andrzej Jakubecki
Katedra Postępowania Cywilnego i Międzynarodowego Prawa Handlowego, Instytut Nauk Prawnych, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-9073-4371
Charakter powództwa o zwolnienie od egzekucji (art. 841 k.p.c.)
Opracowanie obejmuje przegląd stanowisk zajmowanych przez przedstawicieli doktryny prawa procesowego cywilnego co do charakteru powództwa o zwolnienie od egzekucji sądowej. Powództwo to było uregulowane w art. 574 Kodeksie postępowania cywilnego z 1932 r., zaś aktualny kształt tej instytucji przyjęty w art. 841 Kodeksu postępowania cywilnego nie odbiega zasadniczo od swojego pierwowzoru. Nauka prawa nie zdołała wypracować jednolitego stanowiska co do charakteru prawnego tego powództwa pod rządem dawnego Kodeksu postępowania cywilnego. W artykule prezentowane są liczne rozbieżne poglądy w tej materii. Odmiennie przedstawia się to zagadnienie na tle aktualnie obowiązującego Kodeksu postępowania cywilnego. Dominujące i w zasadzie niekwestionowane w doktrynie oraz praktyce są poglądy przyjęte w 1973 r. przez Feliksa Zedlera w monografii pt. „Powództwo o zwolnienie od egzekucji”. W artykule przedstawione zostały zasadnicze elementy sformułowanej przez Feliksa Zedlera koncepcji powództwa ekscydencyjnego jako powództwa o ukształtowanie. Ich spójność i logika pozwoliły zaprezentowanym ponad 50 lat temu poglądom zachować aktualność i świeżość, a także wpisać się na trwałe w dorobek nauki prawa procesowego cywilnego.
Słowa kluczowe: powództwo o zwolnienie od egzekucji sądowej, powództwo o ukształtowanie prawa, powództwo przeciwegzekucyjne, egzekucja sądowa, wierzyciel, dłużnik, osoba trzecia, zajęcie w egzekucji sądowej
prof. dr hab. Andrzej Jakubecki
Department of Civil Proceedings and International Commercial Law, Faculty of Law and Administration, Marie Curie-Skłodowska in Lublin, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-9073-4371
The Nature of the Action for Exemption from Enforcement (Article 841 of the Polish Code of Civil Procedure)
The study includes a review of the approaches of representatives of the civil procedural law doctrine regarding the nature of the action for exemption from judicial enforcement. This action was regulated in Art. 574 of the Polish Code of Civil Procedure of 1932, and the current shape of this institution, adopted in Art. 841 of the Polish Code of Civil Procedure, does not differ substantially from its predecessor. Legal scholars of that period did not manage to develop a uniform position as to the legal nature of this action under the provisions of the former Polish Code of Civil Procedure. In the article, the author presents numerous and diverse views on that matter. However, as far as the presently binding Code of Civil Procedure is concerned, the situation is different. The views adopted in 1973 by Feliks Zedler in his monograph entitled “Action for exemption from enforcement” definitely prevail and unquestionably dominate. The article presents the basic elements of the concept of a third-party anti-enforcement proceeding as an action for right formation formulated by Feliks Zedler. Their coherence and logic allowed the views presented over 50 years ago to remain current and fresh, and to become a permanent part of civil procedural law doctrine.
Keywords: action for exemption from judicial enforcement, action to enforce a right, anti-enforcement action, judicial execution, creditor, debtor, third party, seizure in judicial execution
Bibliografia / References
Allerhand M., Kodeks postępowania cywilnego. Część Druga. Postępowania egzekucyjne i zabezpieczające, Lwów 1933.
Bajor K., O ewolucji historycznoprawnej instytucji powództwa ekscydencyjnego w Polsce, „Przegląd Prawa Egzekucyjnego” 2005/10–12.
Bartz A.W., Dochodzenie praw naruszonych przeprowadzeniem egzekucji, po ukończeniu sądowego postępowania egzekucyjnego, „Przegląd Sądowy” 1933.
Bartz A.W., Powództwo o zwolnienie od egzekucji, „Przegląd Sądowy” 1934/9.
Berutowicz W., Cywilnoprocesowe stosunki prawne, „Państwo i Prawo” 1971/34.
Drabik M. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. T. Szanciło, Legalis 2023.
Fenichel Z., Interwencja główna, „Polski Proces Cywilny” 1934/8.
Fenichel Z., Powództwo o ukształtowanie stosunku prawnego w kodeksach polskich, „Polski Proces Cywilny” 1935/11–12.
Fenichel Z., Powództwo o zwolnienie od egzekucji, „Przegląd Sądowy” 1934/1.
Fierich F.K., Projekty polskiej procedury cywilnej w oświetleniu nauki o stosunku procesowym, Warszawa 1924.
Golinowska K. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. J. Jankowski, Legalis 2019.
Gołąb S., Wusatowski Z., Kodeks postępowania cywilnego. Część druga. Postępowanie egzekucyjne i zabezpieczające, Kraków 1933.
Hahn Z., Powództwa o umorzenie egzekucji i o zwolnienie od egzekucji, „Polski Proces Cywilny” 1934/2.
Jarocha A., Sachajko M., Powództwo o wyłączenie z masy upadłości i jego charakter prawny a charakter prawny powództwa o zwolnienie od egzekucji, „Przegląd Prawa Egzekucyjnego” 2011/2.
Korzan K., Orzeczenia konstytutywne w postępowaniu cywilnym, Warszawa 1972.
Marciniak A., Sądowe postępowanie egzekucyjne w sprawach cywilnych, Warszawa 2023.
Moldauer N., Zakaz zbywania i obciążania uzasadniający zwolnienie od egzekucji, „Przegląd Sądowy” 1935/1.
Osowy P. [w:] System postępowania cywilnego, t. 8, Postępowanie zabezpieczające i egzekucyjne, red. K. Flaga-Gieruszyńska, Warszawa 2021.
Pietrzkowski H. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. V, Postępowanie egzekucyjne, red. T. Ereciński, Warszawa 2016.
Pogoda B., Egzekucja u osób trzecich w stosunkach międzydzielnicowych, „Głos Sądownictwa” 1932.
Resich Z., Istota procesu cywilnego, Warszawa 1985.
Resich Z., Przesłanki procesowe, Warszawa 1966.
Resich Z., Stosunek prawnoprocesowy [w:] Wstęp do systemu prawa procesowego cywilnego, red. J. Jodłowski, Ossolineum 1974.
Rosmarin S., Wadliwe czynności egzekucyjne, „Polski Proces Cywilny” 1935/17–18.
Sawczuk M., O aktualności teorii stosunku prawnego cywilnoprocesowego [w:] Zbiór rozpraw z zakresu postępowania cywilnego. Profesorowi Włodzimierzowi Berutowiczowi w 40-lecie pracy naukowej, „Acta Universitatis Wratislaviensis” 1990/170.
Siedlecki W., Istota procesu cywilnego z punktu widzenia interesów państwa i jednostki, „Państwo i Prawo” 1947/7–8.
Siedlecki W., Postępowanie cywilne w zarysie, Warszawa 1972.
Sztykgold J.F., Pozew ekscydencyjny, „Polski Proces Cywilny” 1934/14–15.
Trammer H., Następcza bezprzedmiotowość procesu cywilnego, Kraków 1950.
Waśkowski E., Istota procesu cywilnego, „Polski Proces Cywilny” 1936/12–13.
Wengerek E., Sądowe postępowanie egzekucyjne w sprawach cywilnych, Warszawa 1961.
Zedler F., Powództwo o zwolnienie od egzekucji, Warszawa 1973 (reprint Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2022).
Henryk Pietrzkowski
sędzia Sądu Najwyższego w stanie spoczynku, Polska
Stosunek powództwa o zwolnienie od egzekucji do środków prawnych przysługujących osobie trzeciej w toku egzekucji oraz do powództwa o ustalenie (na kanwie doktoratu Profesora Feliksa Zedlera)
W artykule – na kanwie doktoratu Profesora Feliksa Zedlera „Powództwo o zwolnienie od egzekucji” – omówione zostały dwa zagadnienia: pierwsze – stosunek tego powództwa do skargi na czynności komornika i zażalenia oraz drugie – stosunek powództwa o zwolnienie od egzekucji do powództwa o ustalenie stosunku prawnego lub prawa. Rozważania w tym zakresie przedstawiono – nie pomijając nowego stanu prawnego – z punktu widzenia celu tych środków prawnych i powództw oraz warunków ich dopuszczalności. W ślad za doktoratem przyjęto, że cel powództwa o zwolnienie od egzekucji może zostać osiągnięty nie tylko w postępowaniu wywołanym tym powództwem, lecz także w pewnych przypadkach za pomocą skargi na czynności komornika oraz zażalenia, mimo że podstawy prawne tych środków są różne. Możliwość wykorzystania obu form objęta została istotnym zastrzeżeniem, że powództwo ekscydencyjne jest sposobem obrony przed egzekucją prowadzoną zgodnie z przepisami prawa procesowego, natomiast skarga na czynności komornika, a także zażalenie są aktualne tylko w sytuacji, gdy egzekucja jest prowadzona z naruszeniem tych przepisów. Odnośnie do wyroku ustalającego istnienie prawa osoby trzeciej do zajętego przedmiotu, odwołując się do argumentów podniesionych w doktoracie, wskazano, że nie stanowi on podstawy zwolnienia od egzekucji, a jedynie może mieć pośredni wpływ na ochronę praw takiej osoby w egzekucji.
Słowa kluczowe: powództwo o zwolnienie od egzekucji, skarga na czynności komornika, zażalenie w postępowaniu egzekucyjnym, powództwo o ustalenie stosunku prawnego lub prawa
Henryk Pietrzkowski
retired judge of the Supreme Court, Poland
The Relationship of an Action for Exemption from Enforcement to the Legal Remedies Available to a Third Party in the Course of Enforcement and to an Action for Right Formation (Based on Professor Feliks Zedler’s PhD Thesis)
The article, based on Professor Feliks Zedler’s doctoral thesis “Action for Exemption from Enforcement”, discusses two issues: first, the relationship of this action to a complaint and objection against the enforcement officer’s actions, and second, the relationship of an action for exemption from enforcement to an action to establish a legal relationship or rights. The considerations in this regard were presented, taking into account the new legal status, from the point of view of the purpose of these legal measures and actions, as well as the conditions of their admissibility. Following the reasoning of the PhD thesis, it was assumed that the purpose of an action for exemption from enforcement may be achieved not only in the proceedings resulting from such action but also in some cases by means of a complaint or objections against the enforcement officer’s actions, even though the legal bases of these measures are different. The possibility of using both forms is subject to the important reservation that third-party anti-enforcement proceedings are a way of defending against enforcement carried out in accordance with the provisions of procedural law, while a complaint or an objection against the enforcement officer’s actions are valid only in a situation where the enforcement is carried out in violation of these provisions. Taking into account the judgment establishing the existence of a third party’s right to the seized item and referring to the arguments raised in the doctorate, it has been pointed out that it does not constitute a basis for exemption from enforcement but may only have an indirect impact on the protection of such a person’s rights in enforcement.
Keywords: action for exemption from enforcement, complaint against the actions of an enforcement officer, complaint in enforcement proceedings, action to establish a legal relationship or right
Bibliografia / References
Allerhand M., Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, Lwów 1935.
Allerhand M., Sądowe dochodzenie roszczeń niezupełnych, „Polski Proces Cywilny” 1939/7–8.
Bartz A.W., Skarga osoby trzeciej na czynności komornika, „Głos Sądownictwa” 1938/4.
Błaszczak Ł., Znaczenie interesu prawnego w poszukiwaniu ochrony prawnej w procesie cywilnym na przykładzie
poszczególnych rodzajów powództw [w:] Ius est a iustitia appellatum. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Tadeuszowi Wiśniewskiemu, Warszawa 2017.
Broniewicz W., Marciniak A., Kunicki I., Postępowanie cywilne w zarysie, Warszawa 2016.
Broniewicz W., Przyczyny oddalenia powództwa, „Państwo i Prawo” 1964/5–6.
Ereciński T. [w:] System Prawa Procesowego Cywilnego. Tom III, cz.1, Środki zaskarżenia, red. naczelny T. Ereciński, redakcja naukowa J. Gudowski, Warszawa 2013.
Hahn Z., Środki prawne w postępowaniu zabezpieczającym, „Polski Proces Cywilny” 1938/14–15.
Jakubecki A., Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 21.05.1997 r., II CKN 144/97, „Przegląd Sądowy” 1998/9.
Jankowski J., Uczestnicy sądowego postępowania egzekucyjnego, Łódź 1992.
Jankowski J. [w:] Kodeks Postępowania Cywilnego. Tom II. Komentarz do artykułów 506–1088, red. K. Piasecki, Warszawa 2006.
Jędrzejewska M. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 1, red. T. Ereciński, Warszawa 2012.
Jodłowski J., Siedlecki W., Postępowanie cywilne. Część ogólna, Warszawa 1958.
Klimkowicz J., Glosa do orzeczenia SN z 13 kwietnia 1965 r., II CR 266/64, „Orzecznictwo Sądów Polskich i Komisji Arbitrażowych” 1966/7–8, poz. 166.
Klimkowicz J., Glosa do orzeczenia SN z 11 lutego 1971 r., II PR 260/70, „Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna” 1971/10, poz. 178.
Klimkowicz J., Interwencja uboczna według kodeksu postępowania cywilnego, Warszawa 1972.
Korzan K., Glosa do wyroku SN z 24 marca 1972 r., II CR 52/72, „Nowe Prawo” 1973/11.
Korzan K., Sądowe postępowanie zabezpieczające i egzekucyjne w sprawach cywilnych, Warszawa 1986.
Korzan K., Zakres odpowiedzialności majątkiem wspólnym oraz powództwo ekscydencyjne jako środek obrony małżonka dłużnika, „Palestra” 1982/4.
Korzonek J., Postępowanie egzekucyjne i zabezpieczające. Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, Kraków 1934.
Kosiński J., Odpowiedź na pytanie prawne, „Przegląd Sądowy” 1937/1.
Kościółek A., Zmiany w przepisach o zajęciu ruchomości w egzekucji sądowej [w:] Analiza i ocena ustawy o komornikach sądowych oraz ustawy o kosztach komorniczych, red. A. Marciniak, Sopot 2018.
Litauer J.J., Święcicki W., Kodeks postępowania cywilnego. Zbiór aktualnych pytań prawnych rozstrzygniętych przez Komitet Redakcyjny „Polskiego Procesu Cywilnego”, Łódź 1949
Marciniak A., Sądowe postępowanie egzekucyjne w sprawach cywilnych, Warszawa 2019.
Mróz-Szarmach D., Interes prawny w zaskarżeniu orzeczenia w cywilnym postępowaniu rozpoznawczym, Warszawa 2020.
Pietrzkowski H., Metodyka pracy sędziego w sprawach cywilnych, Warszawa 2021.
H. Pietrzkowski [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Koszty sądowe w sprawach cywilnych. Dochodzenie roszczeń w postępowaniu grupowym. Przepisy przejściowe. Komentarz do zmian. Tom II, red. T. Zembrzuski, Warszawa 2020.
Romańska M., Badanie okoliczności materialnoprawnych w postępowaniu klauzulowym i egzekucyjnym [w:] Praktyka wobec nowelizacji postępowania cywilnego. Konsekwencje zmian, red. M. Dziurda, T. Zembrzuski, Warszawa 2021.
Romańska M., System środków zaskarżenia w administracyjnym postępowaniu egzekucyjnym – ocena w świetle zasady ich efektywności i niekonkurencyjności [w:] Ochrona praw jednostki w postępowaniu egzekucyjnym w administracji, red. T. Jędrzejewski, M. Masternak, P. Rączka, Toruń 2018.
Romańska M., Wykorzystanie powództwa o ustalenie (art. 189 k.p.c.) w stosunkach umownych, „Palestra” 2015/5–6.
Rosenbluth I., Pytanie prawne, „Polski Proces Cywilny” 1937/24.
Rowiński T., Interes prawny w procesie cywilnym i postępowaniu nieprocesowym, Warszawa 1971.
Rutkowski T., Pytanie prawne, „Polski Proces Cywilny” 1934/4.
Siedlecki W., Glosa do orzeczenia Sądu Najwyższego z 25.06.1948 r., Po C 428/48, „Państwo i Prawo” 1949/6–7.
Siedlecki W., Przegląd orzecznictwa SN, „Państwo i Prawo” 1969/8–9.
Siedlecki W. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. Z. Resich, W. Siedlecki, Warszawa 1969.
Sztykgold J.F., Pozew ekscydencyjny, „Polski Proces Cywilny” 1934/14–15.
Świeboda Z., Postępowanie zabezpieczające i egzekucyjne. Komentarz, Warszawa 1994.
Telenga P. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. A. Jakubecki, Warszawa 2015.
Trammer H., O właściwe miejsce dla „czystych” norm materialnego prawa cywilno-jurysdykcyjnego, „Przegląd Notarialny” 1949/1–2.
Walasik M., Poddanie się egzekucji aktem notarialnym, Warszawa 2008.
Waligórski M., Polskie prawo procesowe cywilne. Funkcja i struktura, Warszawa 1947.
Waligórski M., Polskie prawo procesowe cywilne w świetle zasady dyspozycji, „Studia Cywilistyczne” 1963/2.
Waśkowski E., Podręcznik procesu cywilnego, Wilno 1932.
Weitz K., Charakter interesu prawnego jako przesłanki powództwa o ustalenie (art. 189 k.p.c.) [w:] Sine ira et studio. Księga jubileuszowa dedykowana sędziemu Jackowi Gudowskiemu, Warszawa 2016.
Wengerek E., Glosa do orzeczenia SN z 18.10.1961 r. (IV CR 957/60), „Nowe Prawo” 1963/2.
Wengerek E., Odpowiedzialność wierzyciela w egzekucji, „Państwo i Prawo” 1963/1.
Wengerek E., Postępowanie egzekucyjne w sprawach cywilnych, Warszawa 1961.
Wengerek E., Postępowanie zabezpieczające i egzekucyjne. Komentarz, Warszawa 1972.
Wengerek E., Recenzja pracy T. Rowińskiego (Interes prawny w procesie i postępowaniu nieprocesowym, Warszawa 1971), „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1971/2.
Wengerek E., Sądowe postępowanie egzekucyjne w sprawach cywilnych, Warszawa 1970.
Wengerek E., Sądowe postępowanie egzekucyjne w sprawach cywilnych, Warszawa 1978.
Wengerek E., Zedler F., Glosa do uchwały SN z 7.02.1968 r., III CZP 89/67, „Orzecznictwo Sądów Polskich i Komisji Arbitrażowych” 1970/5, poz. 93.
Wolak G., Wyrok w sprawie o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym nieruchomości a umorzenie z urzędu egzekucji skierowanej do nieruchomości, „Przegląd Prawa Egzekucyjnego” 2020/12.
Zedler F., Dochodzenie roszczeń majątkowych od małżonków, Warszawa 1976.
Zedler F., Postępowanie zabezpieczające i egzekucyjne. Komentarz. Tom II, Toruń 1994.
Zedler F., Powództwo małżonka dłużnika o zwolnienie spod egzekucji, „Państwo i Prawo” 1968/12.
Zedler F., Powództwo o zwolnienie od egzekucji, „Państwo i Prawo” 1969/12.
Zedler F., Powództwo o zwolnienie od egzekucji, Warszawa 1973.
prof. dr hab. Andrzej Marciniak
Katedra Postępowania Cywilnego II, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Łódzki, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-4724-1015
Podstawy powództwa o zwolnienie od egzekucji w ujęciu Feliksa Zedlera
Artykuł omawia problematykę podstaw powództwa ekscydencyjnego w ujęciu przedstawionym przez Feliksa Zedlera w monografii pt. „Powództwo o zwolnienie od egzekucji”, która ukazała się w 1973 r. Autor zauważa, że publikacja ta obejmuje pogłębione teoretycznie studium, które uzyskało charakter ponadczasowy. W artykule zreferowano zawarte w monografii uwagi na temat pojęcia „naruszenia prawa osoby trzeciej w egzekucji” oraz stosunku postępowania egzekucyjnego do postępowania rozpoznawczego, aktualizując je o nowe wątki, które pojawiły się w związku ze zmianami stanu prawnego. W sposób szczegółowy zaprezentowano poglądy profesora Feliksa Zedlera co do katalogu praw, których naruszenie może być podstawą powództwa o zwolnienie od egzekucji, odnosząc się zarówno do praw o charakterze bezwzględnym, jak i do praw o charakterze względnym. Autor w konkluzji przeprowadzonej analizy stwierdza, że poglądy te miały i nadal mają zasadniczy wpływ na kształtowanie się wypowiedzi orzecznictwa sądowego i doktryny prawa postępowania cywilnego z zakresu powództwa o zwolnienie od egzekucji.
Słowa kluczowe: powództwo przeciwegzekucyjne, powództwo o zwolnienie od egzekucji, podstawa powództwa, merytoryczna obrona dłużnika przed egzekucją, prawo osoby trzeciej
prof. dr hab. Andrzej Marciniak
Chair of Civil Procedure II, Faculty of Law and Administration, University of Łódź, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-4724-1015
Grounds for the Action for Exemption from Enforcement According to Feliks Zedler
The article discusses the issues of the grounds for third-party anti-enforcement proceedings from the perspective presented by Feliks Zedler in the monograph entitled “Action for Exemption from Enforcement”, which was published in 1973. The author notes that this publication includes a theoretically in-depth study that has become timeless. The article presents the comments contained in the monograph on the concept of “violation of a third party’s right in enforcement” and the relationship between enforcement proceedings and discovery proceedings, updating them with new issues that have emerged in connection with amendments to the legal status. Professor Feliks Zedler’s views on the catalogue of rights, whose violation may constitute the grounds for an action for exemption from enforcement, are presented in detail, referring to both absolutely and relatively binding rights. In the conclusion of the analysis, the author states that these views had and still have a significant impact on the development of the court decisions and the doctrine of civil procedure law in the field of actions for exemption from enforcement.
Keywords: anti-enforcement action, action for exemption from enforcement, grounds of the action, substantive defense of the debtor against enforcement, third party right
Bibliografia / References
Golinowska K. [w:] Kodeks postępowania cywilnego, t. 2, red. J. Jankowski, Warszawa 2019.
Marciniak A., Sądowe postępowanie egzekucyjne w sprawach cywilnych, Warszawa 2019.
Pietrzkowski H. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Koszty sądowe w sprawach cywilnych. Dochodzenie roszczeń w postępowaniu grupowym. Przepisy przejściowe. Komentarz do zmian, red. T. Zembrzuski, Warszawa 2020.
Romańska M., Badanie okoliczności materialnoprawnych w postępowaniu klauzulowym i egzekucyjnym [w:] Praktyka wobec nowelizacji postępowania cywilnego. Konsekwencje zmian, red. M. Dziurda, T. Zembrzuski, Warszawa 2021.
Siedlecki W. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 2, red. Z. Resich, W. Siedlecki, Warszawa 1976.
Wengerek E., Postępowanie zabezpieczające i egzekucyjne. Komentarz, Warszawa 1972.
Zawistowski D. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 4, red. T. Wiśniewski, Warszawa 2021.
Zedler F., Powództwo o zwolnienie od egzekucji, Warszawa 1973.
Żyznowski T. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 4, red. T. Wiśniewski, Warszawa 2021.
dr Patryk Filipiak
adiunkt, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-2361-0106
Powództwo o wyłączenie z masy upadłości – aspekty procesowe
Przedmiotem opracowania są procesowe aspekty powództwa o wyłączenie z masy upadłości, przysługującego osobie trzeciej do należącego do niej mienia, które zostało ujęte przez syndyka jako składnik masy upadłości. Opis obejmuje istotę powództwa wyłączeniowego jako środka procesowego o charakterze interwencyjnym i zbliżonym w swej naturze do powództwa od zwolnienia od egzekucji, a skutkującym wydaniem prawokształtującego orzeczenia. Omówiono także powództwo jako środek zaspokojenia roszczeń prawnorzeczowych wobec upadłego powstałych przed ogłoszeniem upadłości, którego celem jest wydanie mienia z masy. Cechy powództwa o wyłączenie odnoszą się do grupowego i uniwersalnego charakteru postępowania upadłościowego, czyniąc postępowanie z powództwa o wyłączenie w pełni odrębnym i samodzielnym środkiem ochrony prawnej, o szczególnej dla postępowania upadłościowego charakterystyce. W artykule omówiono szczególne i wynikające z przepisów Prawa upadłościowego aspekty zarówno statyczne, jak i dynamiczne struktury postępowania o wyłączenie (organy procesowe, strony, termin na wytoczenie powództwa, podstawy wytoczenia powództwa, przebieg postępowania, zabezpieczenie powództwa, koncentracja materiału procesowego, orzeczenie i tryb zaskarżenia).
Słowa kluczowe: upadłość, postępowanie upadłościowe, powództwo o wyłączenie z masy, wniosek o wyłączenie z masy, powództwo o zwolnienie od egzekucji, masa upadłości, spis inwentarza
dr Patryk Filipiak
assistant professor, Faculty of Law and Administration, Adam Mickiewicz University in Poznań, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-2361-0106
Action for the Exclusion of Property from the Insolvency Estate – Procedural Aspects
The subject of the study is the procedural aspects of a claim for exclusion from the insolvency estate of a third party’s property belonging to such a person, which was included by the insolvency practitioner as an asset of the bankruptcy estate. The description covers the essence of exclusion proceedings as a procedural measure of an interventional nature, similar in nature to an action for exemption from enforcement, and resulting in the issuance of a judgment forming a right. The action is also discussed as a means of satisfying property-right claims filed against the insolvent debtor and arising before the declaration of insolvency, the purpose of which is to release property from the insolvency estate. The features of an action for exclusion refer to the group and universal nature of insolvency proceedings, making the action for exclusion a fully separate and independent legal protection measure, with specific insolvency proceedings characteristics. The article discusses specific aspects of the structure of an action for exclusion resulting from the provisions of the Insolvency Law, both static and dynamic (procedural authorities, parties, deadline for filing a lawsuit, grounds for filing a lawsuit, course of proceedings, securing the lawsuit, concentration of procedural material, judgment and appeal procedure).
Keywords: insolvency, insolvency y proceedings, action for the exclusion of the property from the insolvency estate (exclusion action), application for exclusion from insolvency estate (exclusion application), action for exemption from civil enforcement, insolvency estate, inventory
Bibliografia / References
Adamus R. [w:] System Prawa Handlowego, t. 6, Prawo restrukturyzacyjne upadłościowe, red. A. Hrycaj, A. Jakubecki, A. Witosz, Warszawa 2020.
Allerhand M., Prawo upadłościowe. Postępowanie układowe. Komentarz, Bielsko-Biała 1999.
Baird D.C., The Elements of Bankruptcy, St.Paul 2022.
Broniewicz W., Istota i rodzaje zażalenia w postępowaniu cywilnym, „Przegląd Sądowy” 2001/1.
Chrapoński D., Postępowanie w przedmiocie wyłączenia z masy upadłości [w:] Wyłączenia z masy upadłości, Legalis 2010.
Chrapoński D. [w:] Prawo upadłościowe. Komentarz, red. A.J. Witosz, Warszawa 2021.
Chrapoński D., Zasądzenie świadczenia i sposób oznaczenia syndyka lub zarządcy w procesach z ich udziałem, „Doradca Restrukturyzacyjny” 2023/1 (31).
Cieślak S., Charakterystyka pojęć wierzytelności upadłościowej, wierzyciela upadłościowego oraz sposobu zaspokojenia wierzytelności upadłościowej, „Przegląd Prawa Handlowego” 1997/12.
Dolecki H., Postępowanie cywilne. Zarys wykładu, Warszawa 2015.
Ereciński T., Pietrzkowski H. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Tom V. Postępowanie egzekucyjne, red. T. Ereciński, H. Pietrzkowski, Warszawa 2016.
Feliga P., Stanowisko prawne syndyka w procesie dotyczącym masy upadłości, Warszawa 2013.
Feliga P. [w:] System Prawa Handlowego, t. 6, Prawo restrukturyzacyjne upadłościowe, red. A. Hrycaj, A. Jakubecki, A. Witosz, Warszawa 2020.
Fenichel Z., Powództwo o ukształtowanie stosunku prawnego w kodeksach polskich, „Polski Proces Cywilny” 1935/11–12.
Filipiak P., Woźniak M., Postępowanie o przekazanie składników majątku do masy upadłościowej i sanacyjnej na skutek czynności fraudacyjnych po 1 grudnia 2021 r., „Doradca Restrukturyzacyjny” 2022/3 (29).
Filipiak P., Zedler F., Dochodzenie roszczeń uzupełniających i przekazanie do masy upadłości przedmiotu majątkowego w przypadku bezskutecznej czynności prawnej upadłego, „Doradca Restrukturyzacyjny” 2019/3.
Flaga-Gieruszyńska K. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. A. Zieliński, K. Flaga-Gieruszyńska, Warszawa 2022.
Gil I. [w:] System Prawa Handlowego, t. 6, Prawo restrukturyzacyjne upadłościowe, red. A. Hrycaj, A. Jakubecki, A. Witosz, Warszawa 2020.
Gryziak B., Na skrzyżowaniu postępowań – zbieg postępowań egzekucyjnych z postępowaniem upadłościowym, „Przegląd Prawniczy Uniwersytetu Warszawskiego” 2015/2 (14).
Grzegorczyk P., Prekluzja procesowa w sprawach o wyłączenie z masy upadłości, „Radca Prawny” 2010/4.
Grzegorczyk P., Powództwo o zwolnienie od egzekucji administracyjnej [w:] A. Aktualne problemy postępowania egzekucyjnego w administracji, red. A. Skoczylas, J. Stankowski, Wrocław 2013.
Gurgul S., Prawo upadłościowe. Komentarz, Warszawa 2020.
Hrycaj A., Filipiak P., Sierakowski B., Rak J., Postępowanie upadłościowe w praktyce sądów powszechnych, Warszawa 2022.
Hrycaj A., Filipiak P. [w:] Prawo restrukturyzacyjne. Komentarz, red. A. Hrycaj, P. Filipiak, Warszawa 2023.
Hrycaj A., Przebieg postępowania dotyczący wyłączenia z masy upadłości, „Przegląd Prawa Handlowego” 2007.7.
Hrycaj A., Syndyk masy upadłości, Poznań 2006.
Hrycaj A. [w:] System Prawa Handlowego, t. 6, Prawo restrukturyzacyjne upadłościowe, red. A. Hrycaj, A. Jakubecki, A. Witosz, Warszawa 2020.
Jaceczko E. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Postępowanie egzekucyjne. Międzynarodowe postępowanie cywilne. Sąd polubowny (arbitrażowy). Komentarz, red. O.M. Piaskowska, Warszawa 2022.
Jackson T.H., The Logic and Limits of Bankruptcy Law, Waszyngton 1986.
Jakubecki A. [w:] Prawo upadłościowe i naprawcze. Komentarz, red. A. Jakubecki, F. Zedler, Warszawa 2010.
Janda P., Prawo upadłościowe. Komentarz, Warszawa 2020.
Janda P., Sposoby zaspokajania roszczeń w postępowaniu upadłościowym obejmującym likwidację majątku dłużnika, Warszawa 2007.
Janda P., Wyłączenia z masy upadłości – podobieństwa i różnice nowego i starego prawa upadłościowego, „Prawo Spółek” 2003/5.
Jarocha A., Sachajko M., Powództwo o wyłączenie mienia z masy upadłości i jego charakter prawny a charakter prawny powództwa o zwolnienie przedmiotu od egzekucji, „Przegląd Prawa Egzekucyjnego” 2011/2.
Jędrzejewska M., Weitz K. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, Tom II. Postępowanie rozpoznawcze, red. T. Ereciński, Warszawa 2016.
Jodłowski J., Lapierre J., Misiuk-Jodłowska T., Resich Z., Weitz K., Postępowanie cywilne, Warszawa 2016.
Kohorewicz T., Zasada wyłączności postępowania upadłościowego, „Prawo Spółek” 2001/11.
Korzonek J., Prawo upadłościowe i prawo o postępowaniu układowym, t. 1, oryg. wyd. Kraków 1935 (przedruk współczesny, Wydawnictwo „Vego”, brak daty wydania).
Korzonek J., Roszczenie o wyłączenie w postępowaniu upadłościowym, cz. 1, „Polski Proces Cywilny” 1935/4.
Korzonek J., Roszczenie o wyłączenie w postępowaniu upadłościowym (dokończenie), „Polski Proces Cywilny” 1935/5–6.
Marciniak A. [w:] Postępowanie cywilne w zarysie, red. W. Broniewicz, A. Marciniak, I. Kunicki, Warszawa 2016.
Nazarewicz P., Likwidacja majątku masy upadłości (II), „Przegląd Prawa Handlowego” 1994/9.
Pawłyszcze D., Postępowanie cywilne i administracyjne z udziałem syndyka oraz egzekucja z masy upadłości, „Przegląd Prawa Handlowego” 1994/7–8.
Pietrzkowski H. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Koszty sądowe w sprawach cywilnych. Dochodzenie roszczeń w postępowaniu grupowym. Przepisy przejściowe. Komentarz do zmian. Tom I i II, red. T. Zembrzuski, Warszawa 2020.
Piłat W., Wyłączenie przedmiotu z masy upadłości w postępowaniu upadłościowym z opcją likwidacyjną, „Przegląd Prawa Handlowego” 2013/11.
Siedlecki W., Świeboda Z., Postępowanie cywilne. Zarys wykładu, Warszawa 2003.
Sierakowski B., Zobowiązania masy upadłości, Warszawa 2023.
Sławicki P., Sławicki P., Postępowanie klauzulowe. Art. 776–795 k.p.c. Komentarz, Warszawa 2020.
Sobkowski J., Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z 17.3.1967 r., I CZ 146/66, „Nowe Prawo” 1970/6.
Stangret-Smoczyńska A. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Postępowanie zabezpieczające i egzekucyjne. Komentarz, red. J. Gołaczyński, Warszawa 2012.
Świeboda Z., Prawo upadłościowe i naprawcze. Komentarz, Warszawa 2006.
Świeszkowski M., Obligacyjne podstawy wyłączeń z masy upadłości, „Przegląd Prawa Handlowego” 2000/11.
Świeszkowski M., Wyłączenia z masy upadłości, „Przegląd Sądowy” 2000/7–8.
Till E., Zasady materialnego prawa konkursowego austriackiego, Lwów 1907.
Trammer J., Ustawa konkursowa, Kraków 1904.
Walasik M., Szlakiem erozji systemu eliminowania konkurencji praw, „Polski Proces Cywilny” 2020/3.
Weitz K., Między systemem dyskrecjonalnej władzy sędziego a systemem prekluzji – ewolucja regulacji prawa polskiego [w:] Ewolucja polskiego postępowania cywilnego wobec przemian politycznych, społecznych i gospodarczych, red. H. Dolecki, K. Flaga-Gieruszyńska, Warszawa 2009.
Wengerek E., Przeciwegzekucyjne powództwa dłużnika, Warszawa 1998.
Wengerek E., Sądowe postępowanie egzekucyjne w sprawach cywilnych, Warszawa 1970.
Witosz A. / Witosz A.J. [w:] System Prawa Handlowego, t. 6, Prawo restrukturyzacyjne upadłościowe, red. A. Hrycaj, A. Jakubecki, A. Witosz, Warszawa 2020.
Zedler F., Powództwo o zwolnienie od egzekucji, Warszawa 1973.
Zedler F. [w:] Prawo upadłościowe i naprawcze. Komentarz, red. A. Jakubecki, F. Zedler, Warszawa 2010.
Zedler F., Zarys prawa upadłościowego, Warszawa 2016.
Zembrzuski T., Skarga kasacyjna. Dostępność w postępowaniu cywilnym, Warszawa 2011.
Zembrzuski T. [w:] Nowy model zawodu komornika sądowego i finansowania egzekucji sądowej, red. A. Góra-Błaszczykowska, K. Flaga-Gieruszyńska, I. Gil, Sopot 2018.
Zimmerman P., Prawo upadłościowe. Komentarz, Warszawa 2022.
Hubert Zieliński
doktorant, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-8433-8089
Przegląd orzecznictwa Sądu Najwyższego dotyczącego powództw o zwolnienie od egzekucji
Artykuł przedstawia najważniejsze orzeczenia wydane przez Sąd Najwyższy na gruncie przepisów regulujących powództwa o zwolnienie przedmiotu od egzekucji. Opisano w nim także, w jaki sposób ewolucja omawianego orzecznictwa znajdowała odzwierciedlenie w stanowiskach prezentowanych w literaturze prawniczej. Dodatkowym celem tekstu jest zbadanie, w jakim zakresie poglądy Feliksa Zedlera, zaprezentowane w jego rozprawie doktorskiej, znalazły potwierdzenie w orzecznictwie Sądu Najwyższego.
Słowa kluczowe: egzekucja, orzecznictwo, Sąd Najwyższy, powództwo o zwolnienie od egzekucji
Hubert Zieliński
doctoral student, Faculty of Law and Administration, Adam Mickiewicz University in Poznań, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-8433-8089
Overview of Supreme Court Case Law on Actions for Exemption from Enforcement
The article presents the most important decisions issued by the Supreme Court regarding the legal grounds for actions to exempt an asset from enforcement proceedings. It also illustrates how the evolution of case law is reflected in the views presented in pertinent legal literature. An additional purpose of the paper is to research the extent to which the opinions presented by F. Zedler in his doctoral dissertation have been reflected in Supreme Court case law.
Keywords: enforcement proceedings, case law, Supreme Court, action for exemption from enforcement
Bibliografia / References
Armata M., Glosa do uchwały siedmiu sędziów z dnia 20 września 1996 r. (III CZP 60/96), „Przegląd Sądowy” 1998/2.
Grzegorczyk P., Powództwo o zwolnienie od egzekucji administracyjnej [w:] Aktualne problemy postępowania egzekucyjnego w administracji, red. A. Skoczylas, J. Stankowski, Wrocław 2013.
Jankowski J., Glosa do uchwały SN z 17.07.2007 r., III CZP 57/07, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2009/4.
Korzan K., Glosa do postanowienia SN z 11.06.1969 r., II CZ 61/69, „Orzecznictwo Sądów Polskich i Komisji Arbitrażowych” 1971/3.
Korzan K., Glosa do uchwały SN (7) – zasady prawnej z 30.06.1987 r., III CZP 41/86, „Orzecznictwo Sądów Polskich i Komisji Arbitrażowych” 1988/7–8.
Korzan K., Glosa do wyroku SN z 6.09.1978 r., IV CR 258/78, „Orzecznictwo Sądów Polskich i Komisji Arbitrażowych” 1980/6.
Kowalski W., Osoba trzecia w rozumieniu art. 841 k.p.c., „Przegląd Prawa Egzekucyjnego” 2004/5–6.
Kozaczek M., Zwolnienie wierzytelności od egzekucji. Glosa do wyroku SN z dnia 18 lutego 2004 r., V CK 241/03, „Glosa” 2006/3.
Król M., Naruszenie praw osób trzecich na skutek skierowania egzekucji do majątku nienależącego do zobowiązanego, „Przegląd Podatkowy” 2016/11.
Litwińska M., Komentarz do uchwały SN z 17 października 1995 r., III CZP 143/95, „Przegląd Prawa Handlowego” 1996/9.
Lubiński K., Glosa do uchwały Sądu Najwyższego z 17 października 1995 r., III CZP 143/95, „Palestra” 1996/11–12.
Marciniak A., Glosa do wyroku SN z 29.11.2001 r., V CKN 616/00, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2003/4.
Marciniak A., Sądowe postępowanie egzekucyjne w sprawach cywilnych, Warszawa 2019.
Osowy P. [w:] System Postępowania Cywilnego. Tom 8. Postępowanie zabezpieczające i egzekucyjne, red. K. Flaga-Gieruszyńska, Warszawa 2021.
Różalska A., Powództwa przeciwegzekucyjne jako środki obrony merytorycznej dłużnika. Powództwo ekscydencyjne, „Problemy Egzekucji Sądowej” 1997/28.
Smyczyński T., Glosa do uchwały SN (7) z 20.09.1996 r., III CZP 60/96, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 1997/3.
Świeboda Z., Glosa do uchwały SN z 13.02.1981 r., III CZP 71/80, „Orzecznictwo Sądów Polskich i Komisji Arbitrażowych” 1981/12.
Wengerek E., Glosa do orzeczenia SN z 18.10.1961 r., 4 CR 957/60, „Nowe Prawo” 1963/2.
Wengerek E., Sądowe postępowanie egzekucyjne w sprawach cywilnych, Warszawa 1978.
Wengerek E., Zedler F., Glosa do uchwały SN z 7.02.1968 r., III CZP 89/67, „Orzecznictwo Sądów Polskich i Komisji Arbitrażowych” 1970/5.
Woźniak Z., Glosa do wyroku SN z dnia 18 lutego 2004 r., V CK 241/03, „Palestra” 2006/7–8.
Zedler F., Glosa do uchwały SN z 21.08.1975 r., III CZP 59/75, „Orzecznictwo Sądów Polskich i Komisji Arbitrażowych” 1977/1.
Zedler F., Glosa do uchwały SN (7) – zasady prawnej z 30.06.1987 r., III CZP 41/86, „Orzecznictwo Sądów Polskich i Komisji Arbitrażowych” 1988/7–8.
Zedler F., Jeszcze w sprawie powództwa małżonka dłużnika o zwolnienie od egzekucji, „Nowe Prawo” 1975/5.
Zedler F., Powództwo małżonka dłużnika o zwolnienie spod egzekucji, „Państwo i Prawo” 1968/12.
Zedler F., Powództwo o zwolnienie od egzekucji, Warszawa 1973.
dr Anna Czarna
Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Gliwicach, Polska
Powództwo ekscydencyjne w ujęciu historycznym
Artykuł przedstawia korzenie i historyczny rozwój instytucji powództwa ekscydencyjnego, które służy ochronie praw osoby trzeciej naruszonych przez egzekucję. Punktem wyjścia rozważań są instytucje znane w prawie rzymskim oraz w średniowiecznym prawie kanonicznym i świeckim prawie włoskim. W artykule podjęto tematykę powództwa ekscydencyjnego w zakresie, w jakim było ono regulowane w ustawodawstwach państw obcych, które obowiązywały na ziemiach polskich w okresie zaborów. W dalszej części przedstawiono ewolucję regulacji dotyczącej tego powództwa przyjętej w prawie polskim zunifikowanym w okresie międzywojnia, a następnie skodyfikowanym i nowelizowanym po 1945 r. We wnioskach autorka stwierdza, że historia powództwa ekscydencyjnego wskazuje na konsekwentny rozwój tej instytucji, który miał na celu znalezienie najlepszej formy proceduralnej, dzięki której możliwa będzie obrona praw osoby trzeciej naruszonych w wyniku egzekucji. Ostatecznie pod koniec XIX w. powództwo to zostało uregulowane w większości ustawodawstw państw europejskich.
Słowa kluczowe: powództwo ekscydencyjne, powództwo o zwolnienie od egzekucji, prawo rzymskie, kodyfikacja prawa
dr Anna Czarna
Court Enforcement Officer at the District Court in Gliwice, Poland
Third-Party Anti-Enforcement Proceedings: A Historical Perspective
The article presents the roots and historical development of the institution of a third-party anti-enforcement action, which serves to protect the rights of a third party violated by enforcement. The starting point of the considerations is rooted in institutions known in Roman law, medieval canon law, and secular Italian law. The article discusses the subject of a third-party anti-enforcement action in the scope in which it was regulated in the laws of foreign countries that were in force in Polish territories during the partition period. The next part presents the evolution of the regulation regarding that action, adopted in Polish law unified in the interwar period, and then codified and amended after 1945. In the concluding part, the author states that the history of the third-party anti-enforcement action indicates the consistent development of that institution, which has been aimed at finding the best procedural form, enabling the defense of the rights of a third party violated as a result of enforcement. Ultimately, by the end of the 19th century, this claim was regulated in most of the laws of European countries.
Keywords: a third party anti-enforcement action, action for exemption from enforcement, Roman law, law codification
Bibliografia / References
Allerhand M., Kodeks postępowania cywilnego. Część druga. Postępowanie egzekucyjne i zabezpieczające, Lwów 1933.
Allerhand M., Skarga o ustalenie niedopuszczalności egzekucji, „Przegląd Sądowy” 1928/4.
Bajor K., O ewolucji historycznoprawnej powództwa ekscydencyjnego w Polsce, „Przegląd Prawa Egzekucyjnego” 2005/10–12.
Bartz A.W., Dochodzenie praw naruszonych przeprowadzeniem egzekucji, po ukończeniu sądowego postępowania egzekucyjnego, „Przegląd Sądowy” 1933/8.
Błaszczak Ł., Nadużycie prawa procesowego w postępowaniu arbitrażowym, Warszawa 2018.
Bordolo Abondi de Boreo T., Windakiewicz J., Ustawa z 27 maja 1896 Nr 79 Dz.U.p. o postępowaniu egzekucyjnem i zabezpieczającem (ordynacja egzekucyjna) i ustawa z 27 maja 1896 Nr 78 Dz.U.p. zaprowadzająca ordynację egzekucyjną w nowym przekładzie ze wszystkiemi późniejszemi zmianami i wszelkiemi związkowemi przepisami, objaśnieniami i orzeczeniami Sądu Najwyższego aż po ostatnie czasy i z osobnym dodatkiem o egzekucji międzydzielnicowej, Kraków 1926.
Borkowska-Bagieńska E., Lesiński B., Historia prawa sądowego. Zarys wykładu, Poznań 1995.
Canstein R., Streitgenossenschaft und Nebenintervention vom Standpunkte der österreichischen Gesetzgebung, mit besonderer Berücksichtigung des gemeinen deutschen Civilprocessrechts und der neuesten Civilprocess – Gesetzentwürfe Österreichs und Deutschlands: als Beitrag zur Kritik dieser Processrechtsinstitute, Manz 1876.
David R., Prawo francuskie. Podstawowe dane, Warszawa 1965.
Dywer J., Zarys prawa egzekucyjnego obowiązującego w Małopolsce z uwzględnieniem ustawodawstwa innych dzielnic Polski, Lwów 1922.
Fenichel Z., Interwencja główna, „Polski Proces Cywilny” 1934/8.
Frommhold G., Die Widerspruchsklage in der Zwangsvollstreckung und ihre geschichtliche Entwicklung, Habilitationsschrift, Breslau 1891.
Frommhold G., Zur Literatur über die Widerspruchsklage in der Zwangsvollstreckung, „Zeitschrift für deutschen Zivilprozess” Bd. 23, Berlin 1897.
Geldwerth J., Właściwości procesualne skargi z § 37 ordynacji egzekucyjnej, „Przegląd Sądowy” 1932/9.
Grodziski S., Prace nad kodyfikacją i unifikacją polskiego prawa prywatnego (1919–1947), „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 1992/1–4.
Grzybowski K. [w:] Historia państwa i prawa Polski, t. 4, red. J. Bardach, Warszawa 1982.
Hahn Z., Powództwo o zwolnienie i umorzenie, „Polski Proces Cywilny” 1934/2.
Heller L.V., Berger F., Stix L., Kommentar zur Exekutionsordnung, Wien 1969.
Hoffmann M., Na marginesie paragrafu 37 oe, „Przegląd Sądowy” 1932/8.
Janowicz A., O interwencji tzw. ubocznej w procesie cywilnym, Warszawa 1882.
Jauernig O., Zwangsvollstreckungs und Konkursrecht, München 1990.
Jodłowski J., Nowy etap przebudowy polskiego procesu cywilnego, „Państwo i Prawo” 1953/5.
Kamiński J., Prawo francuskie w Polsce [w:] Pamiętnik Historyczno-Prawny, t. 10, z. 3, red. P. Dąbkowski, Lwów 1931.
Kaser M., Das römische Zivilprozeßrecht, München 1966.
Klimaszewska A., Wizja procedury cywilnej w uzasadnieniach i raportach do projektu Code de procédure civile z 1806 roku, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 2014/66 (1).
Kolańczyk K., Prawo rzymskie, Warszawa 1986.
Kolańczyk K., Prawo rzymskie, Warszawa 1999.
Korobowicz A., Witkowski W., Ustój i prawo na ziemiach polskich, Lublin 1996.
Kościński K., Prawo procesowe cywilne w Prusiech. Podręcznik dla ludu polskiego z nauką o sądach polubownych, zwyczajach procedurowych i kupieckich: z wzorami do podań w niem. i pol. jęz., Grudziądz 1907.
Kruszelnicki F., Zarys systemu polskiego prawa egzekucyjnego i zabezpieczającego, Warszawa 1934.
Kutrzeba S., Dawne polskie prawo sądowe w zarysie, Lwów – Warszawa – Kraków 1927.
Litewski W., Rzymskie prawo prywatne, Warszawa 2003.
Litewski W., Rzymski proces cywilny, „Zeszyty Naukowe UJ” 1988/123 (857).
Lityński A., Pół wieku kodyfikacji prawa w Polsce (1919–1969). Wybrane zagadnienia, Tychy 2001.
Lutostański K., Z badań nad pierwiastkiem publicznym w procesie cywilnym, Warszawa 1907.
Łyszczek R., Organy egzekucji sądowej w II Rzeczypospolitej do czasu wprowadzenia instytucji komornika sądowego, „Przegląd Prawa Egzekucyjnego” 2005/7–9.
Łyszczek R., Prawne aspekty ustrojowo-procesowej pozycji komornika w II Rzeczypospolitej, „Przegląd Prawa Egzekucyjnego” 2006/1–3.
Łyszczek R., Wpływ regulacji prawnych państw zaborczych dotyczących organów egzekucji sądowej na zunifikowane ustawodawstwo polskie w okresie II Rzeczypospolitej – wybrane zagadnienia [w:] Krakowskie studia z historii państwa i prawa, t. 2, red. W. Urszczak, D. Malec, Kraków 2008.
Malec D., Wpływ „Code Civil” oraz innych kodyfikacji napoleońskich na ziemiach polskich, cz. II, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 2005/2.
Miszewski W., Ustawa postępowania sądowego cywilnego, Warszawa 1926.
Mohyluk M., Porządkowanie prawa w II Rzeczypospolitej: Komisja Kodyfikacyjna i Rada Prawnicza, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 1999/1–2.
Osowy P., Interwencja główna, Warszawa 2017.
Osuchowski W., Rzymskie prawo prywatne. Zarys wykładu, Warszawa 1981.
Picker E., Die Drittwiderspruchsklage in ihrer geschichtlichen Entwicklung als Beispiel fur das Zusammenwirken von materiellem Recht und Prozessrecht, Köln – Bonn – Berlin – München 1981.
Planck von J.J.W., Lehrbuch des deutschen Civilprozessrechts, Band II: Besonderer Teil, Nördlingen 1896.
Płaza S., Historia prawa na tle porównawczym. Cz. 1, X–XVIII w., Kraków 1997.
Płaza S., Historia prawa w Polsce na tle porównawczym, część II, Kraków 1998.
Płaza S., Historia prawa w Polsce na tle porównawczym. Cz. II: Polska pod zaborami, Kraków 2002.
Pogoda B., Egzekucja u osób trzecich w stosunkach międzydzielnicowych, „Głos Sądownictwa” 1932/9.
Radwański Z., Kształtowanie się polskiego systemu prawnego w pierwszych latach II Rzeczypospolitej, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 1969/1.
Rafacz J., Dawny proces polski, Warszawa 1925.
Rafacz J., Egzekucja w Małopolsce od statutu wiślickiego do końca średniowiecza, Warszawa 1927.
Rafacz J., Postępowanie egzekucyjne w województwie ruskim w wieku XV, Pamiętnik IV. Powszechnego zjazdu historyków polskich w Poznaniu 6–8 grudnia 1925, Lwów 1925.
Rechberger W.H.P., Oberhammer, Exekutionsrecht, Wien 1997.
Renaud A., Lehrbuch des gemeinen deutschen Privatrechts, Pforzheim 1884.
Resich Z., Zasady opracowywania nowego kodeksu postępowania cywilnego, „Nowe Prawo” 1965/12.
Rogron J.A., Kodex postępowania cywilnego, Warszawa 1829.
Rylski P., Opozycja osoby trzeciej (tierce opposition) – nadzwyczajny środek zaskarżenia francuskiej procedury, „Przegląd Sądowy” 2006/5.
Schmidt A., Die Neue Ungarische Civilprozessordnung, Leipzig 1911.
Schrutka-Rechtenstamm von E., Zur Dogmengesichte und Dogmatik der Freigebung fremder Sachen im Zwangsvollstreckungsverfahren, Teil 1 1889, Teil 2 1893, Berlin.
Siedlecki W., Przemiany polskiego prawa egzekucyjnego, „Nowe Prawo” 1954/12.
Sondel J., Słownik łacińsko-polski dla prawników i historyków, Kraków 1997.
Sójka-Zielińska K., Historia prawa, Warszawa 2016.
Sójka-Zielińska K., Organizacja prac nad kodyfikacją prawa cywilnego w Polsce międzywojennej, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 1975/2.
Sójka-Zielińska K., Prawo cywilne [w:] Historia państwa i prawa Polski, t. 2, Od rozbiorów do uwłaszczenia, red. J. Bardach, M. Senkowska-Gluck, Warszawa 1981.
Stefko K., Rzut oka na historyczny rozwój prawa egzekucyjnego [w:] Księga pamiątkowa ku czci Bolesława Orzechowicza, t. 2, Lwów 1916.
Stein F., Grundfragen der Zwangsvollstreckung, Tübingen 1913.
Szpoper D., Bielecki A., Zdanowski I., Przyczynki do historii prawa, Currenda, Sopot 2000.
Szpoper D., Zdanowski I., Egzekucja w procesie polskim – zarys historii instytucji, „Problemy Egzekucji” 1999/1.
Taubenschlag R. [w:] Historia i instytucje rzymskiego prawa prywatnego, red. W. Kozubski, Warszawa 1847.
Torbus A., Zarzut przedawnienia [w:] Ius est a iustitia appellatum. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Tadeuszowi Wiśniewskiemu, Warszawa 2017.
Tylbor S., Rozwój historyczny zastawu (Pignus) w prawie rzymskiem, Warszawa 1922.
Weismann J., Hauptintervention und Streitgenossenschaft, Leipzig 1884.
Wengerek E., Egzekucja sądowa (Studium na tle projektu kpc PRL), Lublin 1957.
Wengerek E., Postępowanie zabezpieczające i egzekucyjne. Komentarz, Warszawa 1972.
Willaume J.W., Ordynacja egzekucyjna: ustawa o postępowaniu egzekucyjnem i zabezpieczającem wraz z ustawą wprowadczą do niej, Lwów 1914.
Wójcik W., Środki wykonawcze nadawane biskupom w średniowieczu, „Nasza Przeszłość” 1961/13.
Zawadzki S., Prawo cywilne obowiązujące w Królestwie Polskim. Tom II, Warszawa 1861.
Zedler F., Powództwo o zwolnienie od egzekucji, Warszawa 1973
Żal T., Egzekucja z ruchomości, Poznań 2012.
Żal T., Egzekucja z ruchomości w dziejach – rys historyczny rozwoju instytucji, „Przegląd Prawa Egzekucyjnego” 2011/6–7.
dr hab. Marcin Walasik, profesor UAM
Zakład Postępowania Cywilnego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-9750-2936
Skutki wyroku zwalniającego od egzekucji sądowej
W artykule podjęto problematykę skutków wyroku uwzględniającego powództwo o zwolnienie od egzekucji, które zostało uregulowane w art. 841 Kodeksu postępowania cywilnego (k.p.c.). W rozważaniach przyjęto, że w następstwie uprawomocnienia się wyroku zwalniającego od egzekucji wygasają wszystkie związane z nią skutki w zakresie dotyczącym przedmiotu objętego zwolnieniem, w tym również jego zajęcie, bez konieczności podejmowania jakichkolwiek dodatkowych czynności, a zwłaszcza nie jest wówczas wymagane umorzenie postępowania egzekucyjnego w tej części, gdyż organ egzekucyjny powinien poprzestać na stwierdzeniu ukończenia tego postępowania w inny sposób niż przez umorzenie (art. 816 § 3 k.p.c.). Dodatkowo uznano, że prawomocny wyrok zwalniający od egzekucji wywołuje skutek polegający na wyłączeniu w niezmienionych okolicznościach sprawy dopuszczalności ponownego skierowania egzekucji do przedmiotu objętego zwolnieniem. Wyrok ten petryfikuje w tej sferze sytuację prawną poprzez ustanowienie działającego na przyszłość zwolnienia tego przedmiotu spod egzekucji, które podlega badaniu w postępowaniu egzekucyjnym. Stwierdzenie, że zwolnienie to obowiązuje, uzasadnia odmowę wszczęcia egzekucji (art. 8001 § 1 pkt 3 k.p.c.), a po jej wszczęciu – umorzenie prowadzonego w tym zakresie postępowania (art. 824 § 1 pkt 2 k.p.c.). Poza tym zwolnienie spod egzekucji rozumiane jako zakaz jej prowadzenia nie jest skuteczne w innych okolicznościach niż te, które stanowiły podstawę jego ustanowienia, a także w razie ich zmiany. W takiej sytuacji osoba trzecia w celu uzyskania ochrony swych praw powinna wytoczyć nowe powództwo o zwolnienie od egzekucji.
Słowa kluczowe: postępowanie egzekucyjne, powództwo o zwolnienie od egzekucji, wyrok zwalniający od egzekucji, niedopuszczalność postępowania egzekucyjnego, ochrona osoby trzeciej przed egzekucją
dr hab. Marcin Walasik, professor of UAM
Department of Civil Procedure, Faculty of Law and Administration, Adam Mickiewicz University in Poznań, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-9750-2936
Effects of a Judgment Exempting from Court Enforcement
The article addresses the issue of the effects of a judgment admitting a claim for exemption from enforcement, regulated in Art. 841 of the Polish Code of Civil Procedure (CCP). The considerations assume that as a result of the judgment exempting from enforcement becoming final, all related effects relating to the subject covered by the exemption expire, including the asset’s seizure, without the need for any additional actions. In particular, there is no requirement to discontinue the enforcement proceedings in this case, partly because the enforcement authority should confine itself to confirming the completion of these proceedings in a way other than discontinuation (Article 816 § 3 of the Polish Code of Civil Procedure). Additionally, it was found that a final judgment exempting from enforcement has the effect of excluding the admissibility of redirecting enforcement to the asset covered by the exemption in unchanged circumstances. This judgment solidifies the legal situation in this area by establishing a future exemption for such asset from enforcement, subject to examination in enforcement proceedings. The finding that this exemption is valid justifies the refusal to initiate enforcement (Article 8001 § 1.3 of the Polish Code of Civil Procedure) and, after its initiation, the discontinuation of the proceedings conducted in this regard (Article 824 § 1.2 of the Polish Code of Civil Procedure). Moreover, the exemption from enforcement, understood as a prohibition of enforcement, is not effective in circumstances other than those that constituted the basis for its establishment or in the event of circumstances’ change. In such a situation, the third party should bring a new action for exemption from enforcement to obtain the protection of his or her rights.
Keywords: enforcement proceedings, action for exemption from enforcement, judgment exempting from enforcement, inadmissibility of enforcement proceedings, protection of a third party against enforcement
Bibliografia / References
Adamczuk A. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. M. Manowska, LEX 2022.
Allerhand M., Kodeks postępowania cywilnego. Część druga. Postępowanie egzekucyjne i zabezpieczające, Lwów 1933.
Bartz A.W., Powództwo o zwolnienie od egzekucji, „Przegląd Sądowy” 1934/9.
Bladowski B., Czynności sądowe w sprawach cywilnych, Kraków 1999.
Brulińska M. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Postępowanie zabezpieczające i egzekucyjne. Komentarz, red. J. Gołaczyński, Warszawa 2012.
Ciepła H. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 4, red. T. Wiśniewski, Warszawa 2021.
Czarna A., Powództwo ekscydencyjne w sądowym postępowaniu egzekucyjnym, Katowice 2021 (maszynopis rozprawy doktorskiej).
Dobrzański B. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 2, red. Z. Resich, W. Siedlecki, Warszawa 1969.
Drabik M. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 2, red. T. Szanciło, Warszawa 2023.
Dróżdż-Chmiel K., Status prawny osób trzecich w procesie cywilnym, Warszawa 2019.
Fenichel Z., Powództwo o zwolnienie od egzekucji, „Przegląd Sądowy” 1934/1.
Flaga-Gieruszyńska F., Zieliński A., Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, Warszawa 2022.
Frey R., Powództwo ekscydencyjne – uwagi de lege lata i de lege ferenda [w:] Kodeks postępowania cywilnego z perspektywy pięćdziesięciolecia jego obowiązywania. Doświadczenia i perspektywy, red. E. Marszałkowska-Krześ, I. Gil, Ł. Błaszczak, Sopot 2016.
Frey R., Powództwa przeciwegzekucyjne w prawie polskim, Kielce 2011.
Ged M., Ukończenie postępowania egzekucyjnego, Warszawa 2023.
Golinowska K. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 2, red. J. Jankowski, Warszawa 2019.
Gołaczyński J. [w:] System postępowania cywilnego, t. 8, Postępowanie zabezpieczające i egzekucyjne, red. K. Flaga-Gieruszyńska, Warszawa 2021.
Grzegorczyk P., Powództwo o zwolnienie od egzekucji administracyjnej [w:] Aktualne problemy postępowania egzekucyjnego w administracji, red. A. Skoczylas, J. Stankowski, Wrocław 2013.
Hahn Z., Powództwa o umorzenie egzekucji i zwolnienie od egzekucji, „Polski Proces Cywilny” 1934/4.
Jaceczko E. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Postępowanie egzekucyjne. Międzynarodowe postępowanie cywilne. Sąd polubowny (arbitrażowy). Komentarz, red. O.M. Piaskowska, Warszawa 2022.
Jagieła J. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 4, red. A. Marciniak, Warszawa 2020.
Jankowski J. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 2 i 3, red. K. Piasecki, Warszawa 2002.
Kindl J. [w:] Zivilprozessordnung. Gerichtsverfassung. Europäisches Verfahrensrecht. Handkommentar, red. I. Saenger, Baden-Baden 2023.
Korzan K., Orzeczenia konstytutywne w postępowaniu cywilnym, Warszawa 1972.
Korzan K., Sądowe postępowanie zabezpieczające i egzekucyjne w sprawach cywilnych, Warszawa 1986.
Korzonek J., Postępowanie egzekucyjne i zabezpieczające. Część druga kodeksu postępowania cywilnego, t. 1, Kraków 1934.
Kruszelnicki F., Zarys polskiego systemu postępowania zabezpieczającego i egzekucyjnego, Warszawa 1934.
Kulski R. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 4, red. A. Marciniak, Warszawa 2020.
Kunicki I. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 4, red. A. Marciniak, Warszawa 2020.
Lackmann R. [w:] Zivilprozessordnung: mit Gerichtsverfassungsgesetz. Kommentar, red. H-J. Musielak, W. Voit, München 2023.
Łochowski M. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 2, red. T. Szanciło, Warszawa 2023.
Marciniak A., Charakter prawny i skutki odmowy wszczęcia egzekucji w sądowym postępowaniu egzekucyjnym, „Przegląd Prawa Egzekucyjnego” 2019/12.
Marciniak A., Sądowe postępowanie egzekucyjne w sprawach cywilnych, Warszawa 2023.
Miszewski W., Proces cywilny w zarysie. Część pierwsza, Łódź 1946.
Miszewski W., Proces cywilny w zarysie. Część druga, Łódź 1948.
Nowakowski W., Ustawa postępowania sądowego cywilnego z dnia 20 listopada 1864 roku ze zmianami zaprowadzonemi przez najwyżej zatwierdzone postanowienie z dnia 19 lutego 1875 r. i z objaśnieniami, cz. 3, Warszawa 1879.
Osowy P., Powództwo o ukształtowanie stosunku prawnego, Warszawa 2015.
Osowy P. [w:] System postępowania cywilnego, t. 8, Postępowanie zabezpieczające i egzekucyjne, red. K. Flaga-Gieruszyńska, Warszawa 2021.
Pietrzkowski H. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 5, Postępowanie egzekucyjne, red. T. Ereciński, Warszawa 2016.
Pietrzkowski H., Metodyka pracy sędziego w sprawach cywilnych, Warszawa 2021.
Policzkiewicz J., Siedlecki W., Wengerek E., Czynności sądowe w sprawach cywilnych. Wzory i komentarz, Warszawa 1959.
Romańska M., Leśniak O., Postępowanie zabezpieczające i egzekucyjne. Komentarz, Warszawa 2016.
Rosenberg L., Gaul H.F., Schilken E., Becker-Eberhard E., Zwangsvollstreckungsrecht, München 2010.
Różalska A., Wybrane zagadnienia procesowe powództw przeciwegzekucyjnych, „Problemy Egzekucji Sądowej” 1998/29.
Schmidt K., Brinkman M. [w:] Münchener Kommentar zur Zivilprozessordnung mit Gerichtsverfassungsgesetz und Nebengesetzen, t. 2, red. W. Krüger, T. Rauscher, München 2020.
Stangret-Smoczyńska A. [w:] Wybrane zagadnienia egzekucji sądowej, red. J. Gołaczyński, Warszawa 2008.
Świeboda Z., Komentarz do Kodeksu postępowania cywilnego. Część druga. Postępowanie zabezpieczające i egzekucyjne, Warszawa 2004.
Turczyn A. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Postępowanie egzekucyjne. Międzynarodowe postępowanie cywilne. Sąd polubowny (arbitrażowy). Komentarz, red. O.M. Piaskowska, Warszawa 2022.
Uliasz M., Komentarz do spraw z zakresu postępowania zabezpieczającego i egzekucyjnego, Warszawa 2013.
Walasik M., Dopuszczalność zażalenia na postanowienia kończące samodzielny etap postępowania egzekucyjnego, „Polski Proces Cywilny” 2015/1.
Waligórski M., Polskie prawo procesowe cywilne. Funkcja i struktura procesu, Warszawa 1947.
Wengerek E., Postępowanie egzekucyjne w sprawach cywilnych, Warszawa 1961.
Wengerek E., Postępowanie zabezpieczające i egzekucyjne z komentarzem, Warszawa 1972.
Wengerek E., Sądowe postępowanie egzekucyjne w sprawach cywilnych, Warszawa 1978.
Wolak G., Wyrok w sprawie o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym nieruchomości a umorzenie z urzędu egzekucji skierowanej do nieruchomości, „Przegląd Prawa Egzekucyjnego” 2020/12.
Woźniak Z. [w:] Postępowanie egzekucyjne. Komornicy sądowi. Koszty egzekucji, red. J. Gołaczyński, Warszawa 2019.
Zedler F., Postępowanie zabezpieczające i egzekucyjne. Komentarz, t. 2, Toruń 1995.
Zedler F., Powództwo o zwolnienie od egzekucji, Warszawa 1973.
Żyznowski T. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 4, red. T. Wiśniewski, Warszawa 2021.
dr hab. Andrzej Jarocha, profesor UAM
Zakład Postępowania Cywilnego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-8053-8892
Uroczystość odnowienia doktoratu prof. dr. hab. Feliksa Zedlera oraz połączona z nią Konferencja naukowa „Powództwo o zwolnienie od egzekucji z perspektywy pięćdziesięciu lat”
dr hab. Andrzej Jarocha, professor of UAM
Department of Civil Proceedings, Faculty of Law and Administration, Adam Mickiewicz University in Poznań, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-8053-8892
Ceremony for the Renewal of Professor Feliks Zedler’s Doctorate and the Accompanying Scholarly Conference: “Action for Exemption from Enforcement from a Fifty-Year Perspective”
prof. dr hab. Krzysztof Knoppek
Zakład Postępowania Cywilnego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-2533-9660
Laudacja wygłoszona podczas uroczystości odnowienia doktoratu prof. dr. hab. Feliksa Zedlera
prof. dr hab. Krzysztof Knoppek
Department of Civil Procedure, Faculty of Law and Administration, Adam Mickiewicz University in Poznań, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-2533-9660
Laudation Delivered During the Ceremony of Renewal Professor Feliks Zedler’s Doctorate
