W dyskursie na temat kształtu, potrzeb i celów oświaty w Polsce najczęściej wymienia się konieczność: zerwania z tzw. systemem pruskim, modyfikacji podstaw programowych, weryfikacji systemu oceniania i egzaminowania oraz rezygnacji z tradycyjnej roli szkoły i nauczycieli. Ale przede wszystkim należy w centrum wszelkich działań postawić dobro ucznia.
Fragment artykułu z miesięcznika „Dyrektor Szkoły” 2023/7
Szkoła przez wieki była narzędziem kształtowania kolejnych pokoleń na wzór wyobrażeń władzy o tym, jak powinny wyglądać osoby wchodzące w dorosłość. Rozwiązanie to nazywane jest modelem pruskim, jako że pod postacią szkoły powszechnej zostało wprowadzone przez władców Prus i prawnie usankcjonowane w oparciu o napisany przez pastora Jana Juliusza Heckera Generalny regulamin szkół ludowych.
Powszechna edukacja w XIX w. kierowana była przede wszystkim do dzieci chłopskich i robotniczych, a wpisane w nią uczenie na pamięć i dyscyplina przygotowywały dobrych pracowników przemysłu oraz karnych żołnierzy. Budzący w wielu z nas nostalgiczne wspomnienia szkolny dzwonek przede wszystkim przyzwyczajał przyszłych absolwentów do pracy w fabrykach, gdzie taki sam dźwięk oznaczał początek i koniec zmiany przy maszynach. Opisywane rozwiązania stanowiły idealną odpowiedź na czas industrializacji i centralizacji państwa oraz powiązanego z nim zapotrzebowania na prostych obywateli, rozumiejących kierowane do nich pisemne instrukcje i wykonujących je karnie, zgodnie z przykazaniem władzy.
Od tamtej pory świat uległ zdecydowanej zmianie. Niemniej władza wciąż oczekuje kształcenia osób, które w możliwie bezrefleksyjny sposób podporządkują się decyzjom serwowanym przez polityków. Państwo, w którym „ciemny” lud „kupuje” to, co oferuje mu rząd, jest dla niego środowiskiem optymalnym. Zaś w krajach, gdzie o szkole decydują nie tylko rządzący, ale też nauczyciele, rodzice i uczniowie, coraz większą uwagę zwraca się na przesunięcie środka ciężkości z modelu uczenia na stwarzanie warunków do uczenia się, a także zmianę struktury odgórnego zarządzania i narzucania rozwiązań na wzrost autonomii uczniów oraz personalizację procesu kształcenia.
Zamów prenumeratę: www.profinfo.pl/sklep/dyrektor-szkoly,7340.html
