Panuje przekonanie, że poziom osiągnięć uczniów skwitowany wynikami egzaminów zewnętrznych w wystarczającym stopniu opisuje efekty pracy szkoły. Tymczasem najważniejsze powinno być to, w jaki sposób zapewniamy rozwój naszym podopiecznym, wyposażając ich w kluczowe kompetencje determinujące konsekwentne dorastanie.
Fragment artykułu z miesięcznika „Dyrektor Szkoły” 2022/5
System oświaty od lat sfokusowany jest na jednym elemencie edukacji – egzaminach zewnętrznych. Kiedyś matura nazywana była egzaminem dojrzałości. Uczeń, który pokonał ten próg, stawał się formalnie dorosły, mógł funkcjonować jak ktoś samodzielny oraz odpowiedzialny za swoje decyzje i należało się do niego zwracać per pan. Dziś egzamin maturalny po prostu pozwala podjąć naukę na kolejnym etapie. Nie liczy się to, kim jesteś, w jaki sposób potrafisz zaprezentować swoje myśli, czy stałeś się partnerem w dialogu ze światem dorosłych. Ważna jest liczba uzyskanych punktów, bo to one decydują, czy będziesz mógł studiować na prestiżowym kierunku, czy zostanie ci jedna z kilku tysięcy przeciętnych uczelni.
Podobnie rzecz się ma z egzaminem po szkole podstawowej. Nie był co prawda nazywany egzaminem dojrzałości, ale potwierdzał osiągnięcie wyższego poziomu, umożliwiał zwiększenie samodzielności, autonomii, decyzyjności czy wreszcie prawa do sprawczości w obszarze własnego życia. Dziś to test na rozwiązywanie zbioru zadań. Trafisz we właściwe odpowiedzi, wygrywasz prawo do decydowania o swojej przyszłości. Nie trafisz, pozostają ci szkoły z końca listy wyboru. Obowiązek nauki dotyczy wszystkich do 18. roku życia, więc czy dostaniesz minimum, czy maksimum punktów, i tak będziesz musiał gdzieś się uczyć – w szkole średniej, w ramach kształcenia ustawicznego w formach pozaszkolnych lub przygotowania zawodowego u wybranego pracodawcy.
Szkoła jest więc po to, by uczeń mógł przystąpić do egzaminu. Ten jest kluczowy, nawet jeśli dziecko uczy się w ramach edukacji domowej, gdzie jedynym obowiązkiem nałożonym odgórnie jest podejście do egzaminów klasyfikacyjnych (ich zdanie zapewnia promocję do następnej klasy i świadectwo szkolne) oraz zewnętrznego na koniec szkoły (samo świadectwo nie uprawnia do podjęcia nauki na kolejnym etapie kształcenia).
