W artykule Od dydaktyki treści do dydaktyki ucznia („Dyrektor Szkoły” 2021/5) pojawiły się moje sygnały o stopniowym przenoszeniu akcentu w edukacji z treści kształcenia na ucznia. Teraz zastanowimy się nad tym, co ta zmiana znaczy dla uczniów o różnych zdolnościach, nawykach i usposobieniach. Ich reakcja na nowe tendencje zasługuje na baczną uwagę.
Fragment artykułu z miesięcznika „Dyrektor Szkoły” 2021/6
Uczeń Śmiałek, którego poznaliśmy w maju, chciał uczyć się wyłącznie po swojemu, wprost z życia, a unikał wysiłku sprostania intelektualnego programowi kształcenia. Ten typ uczenia się nazwaliśmy beta, jako opozycyjny wobec oczekiwań szkoły.
A oto koleżanki i koledzy Śmiałka, mocno od niego odmienni.
Uczennica Pokorna pilnie słucha słów nauczycieli, czyta podręczniki i powtarza treść lekcji w domu. Nie śpieszy się do zabierania głosu, a gdy jest pytana, dokładnie odtwarza materiał nauczania. Kłopot zaczyna się, kiedy trzeba rozwiązać zadanie teoretyczne lub praktyczne, na które brak gotowych wzorów. – Tego się nie uczyłam – żali się Pokorna. Jej typ uczenia się nazwiemy alfa, bo jest pierwotny dla europejskiej tradycji edukacyjnej.
Uczeń Zadumany, przeciwnie niż Pokorna, potrafi przez wiele dni rozmyślać nad problemem teoretycznym. Czyta książki według własnego uznania, wykraczając poza program szkolny. Ma dużo do powiedzenia na wiele tematów, brak mu jednak refleksu i umiejętności praktycznych, co utrudnia kontakty w klasie. Ma poczucie, że w domu lepiej wykorzystuje czas niż w szkole. – Po co tyle powtarzania – myśli o lekcjach. Ten typ uczenia się nazwiemy gamma.
Uczennica Giętka nie ma nic z zadumania. Przeżywa silne emocje parę razy dziennie, ale potrafi też z uporem realizować pomysły. Jej zapał udziela się otoczeniu, toteż łatwo zdobywa zwolenników swojej działalności. – Jaka szkoda, że większość lekcji jest nudna – mówi do nich na przerwach, gdy nie słyszą nauczyciele. Potrafi szybko przygotować się do sprawdzianu, co zapewnia jej opinię zdolnej uczennicy. Giętka reprezentuje typ delta, ostatni z czterech typów, którymi będziemy się zajmować.
