Stan Stevens: "Het belangrijkste is dat een auteur helder schrijft en het niet onnodig moeilijk maakt"

Weet je nog wat je eerste publicatie was?

‘Dat was een artikel over belastingen en internet in het Weekblad Fiscaal Recht. Ik denk in 1996. Internet stond toen nog in de kinderschoenen. Ik vroeg me af welke fiscale vragen zouden kunnen spelen bij internet. Daar was ik nieuwsgierig naar. Het leek me aardig om dat op een rijtje te zetten. Mijn vader (emeritus professor Leo Stevens – redactie) zat in de redactie van het Weekblad Fiscaal Recht. Ik had de mazzel dat ik hem om feedback kon vragen en ook andere redactieleden gaven feedback. Voor een startende auteur is dat heel waardevol, maar ook nu krijg ik graag commentaar op publicaties omdat zij daardoor altijd beter worden. Op die manier krijg je een meer voldragen artikel.’

Wat betekent het auteurschap voor jou?

‘Het is een manier om je ideeën kwijt te kunnen en ze verder uit te werken. De meeste artikelen beginnen met iets kleins. Dat je ergens een mening over hebt, of dat je je afvraagt hoe iets in elkaar zit. Dan ga je dat uitzoeken en verder uitwerken. Door erover te publiceren moet je er dieper en kritischer over nadenken en kun je kritiek krijgen, uitgedaagd worden. Soms reageren mensen rechtstreeks op een artikel, soms verwijzen ze in een andere publicatie naar jouw publicatie. Dat stimuleert je dan weer om verder door te denken. En auteurschap draagt natuurlijk ook bij aan naamsbekendheid.’

Hoe kom je aan je onderwerpen?

‘Ik heb altijd een lijstje in mijn hoofd, en ook op papier, van onderwerpen waarvan ik denk dat ze interessant zijn om nog eens naar te kijken en verder uit te werken. Dat kan geïnspireerd zijn op actuele ontwikkelingen in brede zin. Bijvoorbeeld een wetsvoorstel of een maatschappelijke of politieke discussie. Ik hield bijvoorbeeld mijn oratie over transparantie in het belastingrecht. De vraag of ondernemingen informatie moeten geven over de belasting die ze betalen en in welke landen, bijvoorbeeld in de jaarrekening of in een bijlage bij de jaarrekening. Ik was al langer geïntrigeerd door de vraag wat de voor- en nadelen waren van meer transparantie. De oratie was een mooie aanleiding om dat uit te werken. Ik kom ook op onderwerpen als ik andere publicaties lees en een bepaalde invalshoek mis of door associatie op een ander thema uitkom. Vaak kom ik op onderwerpen door nieuwsgierigheid, als ik wil weten hoe iets in elkaar zit. Het gebeurt vaak dat ik een niet fiscale publicatie lees, bijvoorbeeld op economisch, juridisch of filosofisch gebied, waarbij ik me afvraag wat het betekent voor de fiscaliteit.’

Hoe maak je tijd vrij om te schrijven?

‘Binnen mijn werkzaamheden voor de universiteit heb ik in beginsel onderzoekstijd, maar in de praktijk schrijf ik toch vooral in de avonduren en in de weekends. Mijn vriendin en ik hebben twee dochters van 14 en 11, dus ik probeer in het weekend uiteraard ook andere dingen te doen, maar een deel van het weekend schrijf ik. Ik vind het heel lekker om aan een artikel te werken als er nog geen tijdsdruk is. Dan kun je er rustig aan werken. Dat geeft energie. Vaak zit er echter wel tijdsdruk achter. Dat is maar goed ook, want een deadline dwingt je om het af te maken. Maar ik geniet er meer van om zonder tijdsdruk aan een publicatie te werken.’

Wat verwacht je van online publiceren en wat betekent dat voor de rol van de auteur?

‘Een hard copy in je hand, een boek of een tijdschrift, heeft iets romantisch. Het ziet er ook fraaier uit dan een online publicatie. Maar per saldo heb je online veel meer bereik. De meeste publicaties worden online geraadpleegd. Dat doe ik zelf ook. Voor een auteur betekent online een enorme verhoging van de efficiency. Je kunt artikelen makkelijker vinden, je kunt rechtsoverwegingen sneller uit een arrest halen en kopiëren in je eigen artikel.’

Wat maakt iemand een goede auteur of redacteur?

‘Daar zitten verschillende dimensies in. Ik vind het zelf belangrijk dat artikelen iets nieuws brengen, een nieuwe invalshoek of een oplossing voor een probleem. Het interessante van fiscaliteit vind ik dat het een maatschappelijk vak is, een combinatie van recht, economie, filosofie en psychologie. Ik vind het interessant als een auteur dat tot uitdrukking laat komen in een artikel. Maar het hoeft niet per se. Er zijn ook hele goede artikelen die alleen op een juridisch probleem gefocust zijn. Het belangrijkste is dat een auteur helder schrijft en het niet onnodig moeilijk maakt. Het onderwerp is vaak al ingewikkeld genoeg. Dan is het aan de auteur om het zo duidelijk mogelijk op te schrijven. Een goede redacteur moet onderwerpen agenderen. Bij voorkeur onderwerpen die vandaag nog niet opgepikt zijn, maar die morgen wel belangrijk zijn. En hij moet auteurs inspireren om met die onderwerpen aan de slag te gaan. Uiteraard moet een redacteur kritisch maar opbouwend kritiek geven op conceptartikelen.’

Welke tips geef je aan beginnende auteurs?

‘Begin gewoon met schrijven. Je moet het doen. Dat is het belangrijkste. En vraag feedback aan anderen. Stel je daarvoor open, zodat je je artikelen kunt verbeteren. Onderwerpen waarover je kunt schrijven, vind je vaak vanzelf. Als je werkzaam bent in de fiscale praktijk, loop je vaak tegen praktijkproblemen of onduidelijkheden aan. Praktijkvragen kunnen een bron van inspiratie zijn. Ook kun je actuele ontwikkelingen aangrijpen om een artikel te schrijven, zoals een arrest of een beleidsbesluit of een rapport van de Europese Commissie. Als je op de universiteit werkt en met collega’s praat, kom je ook altijd wel onderwerpen tegen. Dan heb je vaak net wat meer ruimte voor fundamentele vraagstukken.’

Welke rol zie je voor Wolters Kluwer?

‘Enerzijds auteurs inspireren en begeleiden met schrijven. Redacteuren kunnen zowel jonge als ervaren auteurs helpen om zich verder te ontwikkelen. Vervolgens is het belangrijk om de kennis en de artikelen te ontsluiten voor de bredere praktijk. Verder denk ik dat het voor auteurs ook plezierig is dat de uitgever een platformfunctie vervult om naamsbekendheid van auteurs te vergroten en hun ideeën te verspreiden. Daar ligt een rol voor Wolters Kluwer. Een goed voorbeeld is TaxLive. Daar wordt af en toe een auteur of publicatie uitgelicht die wat meer aandacht krijgt. Dan gaat het niet zozeer om de persoon, maar om de ideeën. Dat stimuleert de gemeenschappelijke discussie. Verder is een uitgever een verbinder tussen de auteurs en de lezers. Niet alleen online, maar ook door fysieke bijeenkomsten, zoals congressen.’

Welke toegevoegde waarde heeft Wolters Kluwer voor jou?

‘Dat het een platform biedt om te publiceren en ideeën kwijt te kunnen en om mijn netwerk uit te breiden. Uiteraard zijn er ook ander kringen van vakgenoten, zoals de universiteit, de Nederlandse Orde van Belastingadviseurs en de Vereniging van Belastingwetenschap, maar Wolters Kluwer is daarin ook belangrijk.’

Je vader gaf feedback op je eerste publicatie. Lezen jullie elkaars stukken?

‘Vaak wel. We geven elkaar commentaar. Mijn vader heeft veel meer geschreven. Hij heeft altijd gekozen voor de wetenschap en niet gewerkt als belastingadviseur. Ik heb ervoor gekozen om ook als belastingadviseur te werken. Dat heeft de consequentie dat je minder tijd hebt om te schrijven. En mijn vader heeft daarnaast verschillende maatschappelijke rollen vervuld, zoals het lidmaatschap van de Sociaal-Economische Raad. Daardoor hebben zijn publicaties nog sterker een beleidsmatige invalshoek. Bovendien heeft hij columns geschreven in kranten. Dat heb ik niet gedaan, maar ik denk dat onze aanpak in publicaties redelijk gelijk is. We zijn geïnteresseerd in dezelfde onderwerpen, hebben een redelijk brede kijk op de fiscaliteit en vinden het allebei belangrijk om zo duidelijk mogelijk te schrijven. Ik denk dat we daarin wel een beetje op elkaar lijken als auteur.’

Tekst: Wilma van Hoeflaken
Fotografie: Arjen Hooij