Vlaanderen maakt decretaal werk van de oprichting van ‘de Vlaamse Nutsregulator (VNR)’. Dit overkoepelende orgaan zal binnenkort toezien op alle nutsvoorzieningen in Vlaanderen, met zowel taken en bevoegdheden op vlak van elektriciteit en gas als voor watervoorzieningen, rioleringen en warmtenetten. Ook de regulering van nieuwe ontwikkelingen zoals het vervoer van koolstofdioxide en waterstof zal op termijn door de VNR gebeuren. Die hervorming vraagt tal van regelgevende aanpassingen. Het VNR-decreet van 19 april 2024 legt alvast de basis voor de oprichting en operationalisering van de eengemaakte waakhond.
Omvorming VREG
Concreet zal de huidige Vlaamse energiewaakhond VREG worden omgevormd tot een autonome dienst met rechtspersoonlijkheid met als naam ‘Vlaamse Nutsregulator’. Het nieuwe orgaan staat onder toezicht van het Vlaams Parlement.
Bevoegdheden
De Vlaamse Nutsregulator zal toezien op alle netgebonden infrastructuur. Concreet gaat het om:
- elektriciteit (distributie en lokaal transport);
- aardgas (distributie);
- warmte (verdeling, eventueel ook productie en verkoop);
- riolering (ophaling en zuivering);
- drinkwater (productie, transport, opslag, distributie en verkopen).
Op termijn komt daar ook H2 (productie, distributie) en CO2 (ophalen en bestemming) bij, maar het reguleringsmodel ervan moet nog worden vormgegeven.
Taken
De bestaande taken van de VREG en de WaterRegulator worden in principe, op een paar uitzonderingen die verband houden met de VREG na, overgenomen door de Vlaamse Nutsregulator. De taken en bevoegdheden van de VNR zijn gedifferentieerd per sector en zijn te bepalen in sectorale regelgeving. Het kan bijvoorbeeld gaan om prijsregulering, marktregulering en mededinging.
Een aantal taken die op dit ogenblik bij de VREG zitten, vormen niet per se ‘regulatoire taken’. Er wordt ook niet Europeesrechtelijk vereist dat ze door een regulerende instantie worden uitgevoerd. Daarom worden ze overgedragen aan het VEKA. Het gaat om het toekennen van groenestroomcertificaten en warmte-krachtcertificaten, het toekennen van garanties van oorsprong en de opmaak van de sociale statistieken.
Interne organisatie
De leden van de raad van bestuur van de VNR en de directeurs die als college optreden, krijgen een mandaatsfunctie. De termijn van aanstelling is respectievelijk 5 jaar voor de raad van bestuur en 6 jaar voor de directeurs (en kan maximaal één keer worden verlengd). Het aantal leden van de raad van bestuur is vastgelegd op 7, voor het college van directeurs op 3. De raad van bestuur en de directie bepalen zelf hoe de VNR zich intern organiseert.
Naast de raad van bestuur wordt een adviescomité met experten opgericht die de raad van bestuur niet-bindend adviseert over een aantal bevoegdheden (bv. tariefmethodologie, tariefstructuur, investeringsplannen en marktstructuur).
Handhaving
De handhavingsbepalingen die momenteel in de sectorale regelgeving over de VREG en de WaterRegulator beschikbaar zijn, blijven onverkort van toepassing.
In werking: de Vlaamse regering bepaalt voor iedere decretale bepaling de datum van inwerkingtreding.
Bron: 19 APRIL 2024. - Decreet over de operationalisering van een Vlaamse Nutsregulator, BS 12 juni 2024, bl. 74040.
