Het voertuig als ‘wapen’ in de context van gewapende weerspannigheid

Roeland VASSEUR, “Voertuig als wapen. Het misdrijf ‘gewapende weerspannigheid’”, NjW 2022, afl. 468, 666-671.

'Begrip 'wapen'

Het begrip ‘wapen’ wordt in de context van de artikelen 269 e.v. Sw. met betrekking tot het misdrijf weerspannigheid niet specifiek omschreven. Traditioneel neemt de rechtspraak en rechtsleer aan dat daartoe dient te worden teruggegrepen naar de definitie van artikel 135 Sw. Dat artikel stelt dat onder het woord ‘wapens’ dient te worden begrepen: “alle toestellen, werktuigen, gereedschappen of andere snijdende, stekende of kneuzende voorwerpen die men heeft ter hand genomen om te doden, te wonden of te slaan, zelfs indien men geen gebruik ervan gemaakt heeft.” Bij arrest van 16 november 2021 werd deze stelregel uitdrukkelijk bevestigd door het Hof van Cassatie. Het betreft een brede definitie die zich niet alleen uitstrekt tot wapens in de eigenlijke betekenis van het woord maar evenzeer tot gebruiksvoorwerpen die op zich niet als wapen zijn ontworpen. Ook een voertuig kan daartoe principieel in aanmerking komen.

Gewapende weerspannigheid

Voor zover kan worden aangetoond dat de verdachte het voertuig heeft aangewend om te doden, te verwonden of te slaan, kan hij dus wel degelijk worden vervolgd wegens het misdrijf gewapende weerspannigheid. Of anders gezegd: voorwerpen die uit hun aard geen wapens zijn, kunnen ingevolge het opzet van de dader of het gebruik dat hij ervan maakt toch als wapens worden aangemerkt in de zin van het misdrijf gewapende weerspannigheid. Alles zal dus afhangen van welke handelingen de verdachte met het voertuig heeft gesteld en welke intenties de verdachte met het stellen van de kwestieuze handelingen heeft gehad.

Belang

Het onderscheid tussen gewapende, dan wel ongewapende weerspannigheid is niet zonder belang. Zo is ongewapende weerspannigheid –voor zover gepleegd door één persoon- maximaal strafbaar met zes maanden gevangenisstraf, daar waar gewapende weerspannigheid –voor zover gepleegd door één persoon- bestraft kan worden met maximaal twee jaar gevangenisstraf. Daaruit vloeit meteen ook voort dat enkel een verdachte van gewapende weerspannigheid onder aanhoudingsmandaat kan worden geplaatst. Tot slot komt het als ‘wapen’ beschouwde voertuig in aanmerking voor verbeurdverklaring, voor zover het de eigendom van de verdachte betreft.

Hof van Cassatie

Het Hof van Cassatie laat er in elk geval geen twijfel over bestaan. Een voertuig kan wel degelijk een wapen uitmaken in de zin van artikel 135 Sw. en aanleiding geven tot strafrechtelijke vervolging wegens gewapende weerspannigheid, voor zover daartoe voldaan is aan de overige constitutieve bestanddelen van het misdrijf.