Zal een andere aanpak van de belastingadministratie tegen 2025 leiden tot een betere inning van belastingen?

Het belang van “Tax Compliance”

Een betere inning van belastingen veronderstelt ook dat belastingplichtigen al hun verplichtingen nakomen, bijvoorbeeld het tijdig en correct indienen van de diverse btw-aangiftes en listings. Het bekende sleutelwoord is daarom “Tax Compliance”. De uitdaging voor belastingadministraties is dan ook om toezichtmethoden te kiezen die de (vrijwillige) compliance van belastingplichtigen bevordert. Elk ingrijpen van een belastingadministratie om de belastingregelgeving te handhaven, vraagt immers de inzet van reeds beperkte middelen, waarbij de kosten in sommige gevallen de belastingopbrengsten kunnen overstijgen.

Het naleven van compliance is nog ingewikkelder in een internationale context. De globalisering van bedrijfsactiviteiten en de toenemende complexiteit van bevoorradingsketens vormen in dat verband een additionele uitdaging. Belastingadministraties zijn immers voor het handhaven van hun nationale regelgeving afhankelijk van de (al dan niet moeizame) internationale samenwerking met andere administraties. Dat is meteen ook de reden waarom er steeds meer maatregelen worden genomen rond meldingsplicht en internationale uitwisseling van (fiscale) informatie. Een recent voorbeeld is de DAC 6-regelgeving die de melding en uitwisseling van grensoverschrijdende constructies van directe belastingen binnen de EU voorschrijft.

Co-operative Tax Compliance Programme

In de afgelopen decennia werd veel aandacht besteed aan de verhouding tussen belastingplichtigen en de belastingadministratie. De onderliggende gedachte is dat de compliance van belastingplichtigen bevorderd wordt door een minder hiërarchische en meer dienstverlenende houding van de belastingadministratie. Verlies van belastinginkomsten ontstaat namelijk niet alleen door fraude en belastingontduiking, maar ook door interpretatieverschillen in de regelgeving, verschil in duiding van feiten, en gebrek aan inzicht in bedrijfsprocessen en regelgeving. Als dat, door een betere dienstverlening en samenwerking, kan worden aangepakt, dan is een tijdige en correcte inning van belastingen beter gewaarborgd. Ook de OESO beveelt het concept van “Co-operative Tax Compliance” aan en het concept werd reeds geïmplementeerd in verschillende landen, bijvoorbeeld onder de vorm van “Horizontaal Toezicht” in Nederland of “Justified Trust” in Australia.

In België heeft de federale belastingadministratie het proefproject "Co-operative Tax Compliance Programme" (CTCP) in 2018 gelanceerd. Het programma is voorlopig gericht op zeer grote ondernemingen. De samenwerking is gebaseerd op een open dialoog en wordt gekenmerkt door gerechtvaardigd vertrouwen, transparantie en snellere rechtszekerheid. De deelnemende onderneming dient te beschikken over effectieve fiscale risicobeheersings- en controlesystemen (d.w.z. een Tax Control Framework). Ook wordt verwacht dat de onderneming fiscale knelpunten proactief en voor het indienen van de aangifte met de administratie bespreekt en dat de administratie daaromtrent meer rechtszekerheid geeft door een standpunt in te nemen.

Het CTCP omvat de belangrijkste types belastingen, waaronder ook btw. Btw-compliance is dus een belangrijk aspect. Dat impliceert dat de fiscale strategie van een deelnemende onderneming ook de btw-aspecten omvat en dat de onderneming de bedrijfsprocessen en hun relatie met het ERP-systeem in kaart heeft gebracht en adequate risicobeheersings- en controlemaatregelen heeft genomen om ervoor te zorgen dat zij de btw-regelgeving respecteert.

CTCP en toekomstplannen

Minister Van Peteghem heeft aangegeven om in 2021 verder in te zetten op het verhogen van de aantal deelnemers binnen het CTCP bij grote ondernemingen. Bovendien, zal zijn administratie een visie uitwerken voor een vergelijkbare benadering bij kleine en middelgrote bedrijven.

De plannen van de minister zijn ook in lijn met de Europese doelstellingen. De Europese Commissie heeft namelijk in haar actieplan voor een faire en simpele belastingheffing van juli 2020 een initiatief aangekondigd dat bedoeld is om de fiscale naleving te bevorderen door meer samenwerking, vertrouwen en transparantie (“EU co-operative compliance framework”).

De vertaalslag van de Belgische en Europese plannen in de praktijk moet echter nog blijken. Belastingplichtigen kunnen zich alvast afvragen hoe zij dat kunnen en willen invullen. Staan zij voldoende open voor een transparantere samenwerking met de belastingadministratie? Of willen zij eerst meer informatie over hoe de belastingadministratie het concept in de praktijk invult?

Tegen 2025

De implementatie van “co-operative tax compliance programs” vraagt vertrouwen en transparantie, wat in vele gevallen een fundamentele verandering in de “mindset” veronderstelt van zowel de belastingadministratie als de belastingplichtigen. Dat is een geleidelijk proces waarbij wederzijdse vooroordelen en voorbehouden uit het verleden stapsgewijs overwonnen zullen moeten worden om succes op langer termijn te behalen. Dat neemt niet weg dat “co-operative tax compliance programs” aan belang zullen winnen voor alle grote belastingsoorten tegen 2025.

Auteur

Jeroen Gobbin, Partner, Head of Indirect Tax Team van KPMG