België en de Belgische economie zullen, volgens economische indicatoren, zwaar worden getroffen door de COVID-19-pandemie in 2020. Om de economische schade te beperken introduceerden de federale en gewestelijke overheden verschillende dringende steunmaatregelen. Deze bevatten, op federaal niveau, enige tijdelijke fiscale maatregelen zoals het uitstellen van de btw-betalingstermijnen, een versnelde procedure voor btw-teruggave en het verlagen van de btw-tarieven (bijvoorbeeld voor de horeca). Deze maatregelen illustreren dan ook het belang en de functie van de ‘belasting over de toegevoegde waarde’ (btw) in onze samenleving.
Btw als inkomstenbron
In 1971 voerde België, op basis van de toenmalige Europese regelgeving, het btw-systeem in. De btw, of omzetbelasting, is een indirecte verbruiksbelasting die de overheid heft op de verkoop van producten en diensten. In de loop der jaren werd de btw een belangrijke bron van inkomsten in alle EU-landen. Daarbij bleken btw-inkomsten relatief stabiel en, op langere termijn, minder vatbaar voor economische recessies dan inkomstenbelastingen. De btw groeide dus uit tot een constante en onmisbare bron van inkomsten voor staatskassen.
Naast het feit dat btw een stabiele bron van inkomsten is voor de Belgische staat, kunnen btw-maatregelen ook een rol spelen in het beïnvloeden en stimuleren van economische activiteiten, in de mate dat deze correct worden toegepast. Om de economie te stimuleren, kan een land namelijk fiscale en monetaire maatregelen gebruiken. Aangezien in de Eurozone het bepalen van het monetair beleid in handen ligt van de Europese Centrale Bank, kunnen deze landen hun fiscaal beleid voor nationale stimuleringsmaatregelen gebruiken. Wat de btw-maatregelen betreft, moet er echter steeds rekening gehouden worden met de geharmoniseerde Europese regelgeving voor de btw.
Een toekomstbestendig fiscaal beleid
Bij een toekomstbestendig fiscaal beleid op nationaal en Europees niveau is de btw als betrouwbare inkomstenbron essentieel. Als burgers, maar ook als ondernemers, hebben wij alle belang bij goed functionerende openbare voorzieningen, infrastructuur, een investeringsklimaat en een leefbare omgeving. Door btw op een meer efficiënte en minder fraudegevoelige manier te innen over verbruik, kan de overheid rekenen op een robuuste inkomstenbron. Tevens kan btw, door de heffing aan te passen in het kader van bijvoorbeeld nieuw milieubeleid, een instrument zijn om milieuvriendelijk verbruik te stimuleren, CO2-vermindering te bevorderen en zo klimaatverandering tegen te gaan.
In het licht van het herstel van staatsinkomsten post-COVID-19 en snel veranderende bedrijfsmodellen (zoals e-commerce, deeleconomie, etc.), zullen verbruiksbelastingen bovendien een relatief zekere bron van nationale inkomsten blijven in onze consumptiemaatschappij. Dit aspect is ook belangrijk bij gebrek aan een internationale overeenstemming over de fiscale aanpak van de gedigitaliseerde economie om belastingheffing te waarborgen in het land waar het waarde daadwerkelijk wordt gecreëerd.
In het kader van een toekomstbestendig fiscaal beleid, stelt u zich best de volgende vragen:
- Als België uw bedrijf was, zou u als CEO de btw als een instrument willen gebruiken om toekomstgerichte en duurzame economische groei te stimuleren?
- Zo ja, betekent dit dat u – op langere termijn – zou overwegen om het standaard btw-tarief op producten en diensten te verhogen, in plaats van de inkomstenbelastingtarieven voor de verschillende inkomstencategorieën te verhogen?
- Als consument, bent u eerder bereid om een verhoogde standaard btw-tarief te accepteren (en potentieel een hogere prijs voor goederen en diensten te betalen) in plaats van verhoogde inkomstenbelastingtarieven voor de verschillende inkomstencategorieën?
- Als consument, bent u bereid om meer btw te betalen wanneer u een product aanschaft dat bijvoorbeeld als schadelijk wordt beschouwd als gevolg van broeikasgasemissies (zoals CO2 of methaan), waarbij de additionele staatsinkomsten in alternatieve duurzame en toekomstbestendige infrastructuur zouden kunnen worden geïnvesteerd?
Btw-inkomsten tegen 2025
In het licht van onze consumptiemaatschappij mag men verwachten dat het aandeel van btw-inkomsten in de staatskas in de komende jaren zal groeien, en dit ondanks tijdelijke tariefverlagingen of economische recessies. Bij het bepalen van een duurzaam fiscaal beleid is het onvermijdelijk dat de overheid meer rekening gaat houden met onder andere milieuaspecten. Tegen deze achtergrond, zal de btw in toenemende mate één van de belangrijkste inkomstenbronnen zijn in België tegen 2025.
Auteur: Gyöngyi Végh, Senior Manager Indirect Tax team KPMG
