Nowe przepisy dotyczące orzeczeń o niepełnosprawności
Prawo03 grudnia, 2024

Nowe przepisy dotyczące orzeczeń o niepełnosprawności

W dniu 3 sierpnia 2024 roku weszła w życie ustawa z 24 lipca 2024 r. o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. poz. 1165). W przeciwieństwie do wcześniejszych aktów prawnych wprowadzone rozwiązania mają charakter docelowy, a nie jedynie okresowy, jak miało to miejsce w przypadku wcześniejszych ustaw „około covidowych” 1.

Przedłużenie ważności orzeczeń i wymogi formalne

Wskazaną regulacją wprowadzono zmianę polegającą na przedłużeniu ważności orzeczeń o niepełnosprawności/ stopniu niepełnosprawności do dnia wydania kolejnego ostatecznego orzeczenia, nie dłużej jednak niż do ostatniego dnia szóstego miesiąca następującego po dacie określającej tę ważność. Przykładowo, jeżeli orzeczenie o (stopniu) niepełnosprawności obowiązywało do 30 września 2024 roku, to zachowuje ono ważność do dnia wydania kolejnego ostatecznego orzeczenia, jednak nie dłużej niż do 31 marca 2025 roku (6 miesięcy od daty obowiązywania poprzedniego orzeczenia).

Chcesz dowiedzieć się więcej?

Już dziś obejrzyj nagranie eksperckiego szkolenia "Zmiany w zakresie ważności orzeczeń o niepełnosprawności i ich wpływ na orzekanie przez jednostki pomocy społecznej", które poprowadziła p. Anna Kawecka - prawnik, doświadczony praktyk, autorka wielu publikacji z tematyki prawa pomocy społecznej.

Ustawodawca wprowadził jednak dodatkowy rygor. Warunkiem dalszego obowiązywania orzeczenia jest złożenie wniosku o wydanie kolejnego orzeczenia w trakcie obowiązywania dotychczasowego orzeczenia (art. 6bb ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych). W przeciwieństwie do wcześniejszych aktów prawnych orzeczenia o (stopniu) niepełnosprawności nie zostały przedłużone z urzędu, lecz oczekiwana jest dodatkowa aktywność ze strony świadczeniobiorcy w postaci złożenia stosownego wniosku. Jak wskazano w uzasadnieniu projektu ustawy zmieniającej:

„Jest to szczególnie istotne dla osób niepełnosprawnych, które utraciłyby ważność orzeczeń o niepełnosprawności albo o stopniu niepełnosprawności z upływem 30 września 2024 r. Brak tego przepisu skutkowałby utratą świadczeń i ulg przez znaczną część osób niepełnosprawnych. Rozwiąże to problem z zachowaniem ciągłości w statusie osoby niepełnosprawnej i umożliwi korzystanie z systemu ulg i świadczeń wypływających z posiadanego dotychczas orzeczenia. Rozwiązanie będzie korzystne również dla zespołów do spraw orzekania o niepełnosprawności, które będą mogły zaplanować organizację pracy składów orzekających w spodziewanym okresie napływu większej liczby wniosków o wydanie orzeczeń.” 2.

Dalsze działania legislacyjne i zmiany proceduralne

Ustawodawca poszedł jednak krok dalej i podjął kolejne działania legislacyjne, skutkiem czego 8 października 2024 roku w Dzienniku Ustaw pod pozycją 1494 opublikowano tekst ustawy z dnia 25 września 2024 r. o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. W ustawie doprecyzowano zapisy, w jaki sposób należy procedować, aby przedłużyć przysługujące stronie uprawnienie związane z legitymowaniem się orzeczeniem o (stopniu) niepełnosprawności.

Z urzędu, poprzez przedłużenie prawa do świadczenia na zasadach, o których mowa powyżej, zmienia się decyzje i rozstrzygnięcia, na mocy których przyznano prawo do uzależnionych od niepełnosprawności:

  • świadczeń rodzinnych,
  • świadczeń z funduszu alimentacyjnego,
  • zasiłków dla opiekunów,
  • świadczeń lub dodatków na pokrycie kosztów utrzymania dziecka lub osoby pełnoletniej w rodzinnej pieczy zastępczej,
  • świadczenia "aktywni rodzice w pracy" lub "aktywnie w żłobku".

Chcesz dowiedzieć się więcej?

Już dziś obejrzyj nagranie eksperckiego szkolenia "Zmiany w zakresie ważności orzeczeń o niepełnosprawności i ich wpływ na orzekanie przez jednostki pomocy społecznej", które poprowadziła p. Anna Kawecka - prawnik, doświadczony praktyk, autorka wielu publikacji z tematyki prawa pomocy społecznej.

Warto odnotować, iż zmiana decyzji nie wymaga skierowania do strony zawiadomienia o wszczęciu postępowania z urzędu oraz zawiadomienia o zakończeniu tegoż postępowania.

Analogiczne uprawnienie do zmiany decyzji wprowadzono w art. 3 ww. ustawy, wskazując, iż jeżeli decyzja przyznająca świadczenie z pomocy społecznej, o której mowa w ustawie z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej została wydana w związku z niepełnosprawnością potwierdzoną orzeczeniem o niepełnosprawności albo orzeczeniem o stopniu niepełnosprawności i okres, na który została przyznana pomoc, jest uzależniony od terminu ważności tego orzeczenia, decyzję tę zmienia się z urzędu na nowych zasadach. W przeciwieństwie do świadczeń, o których mowa w akapicie powyżej, ustawodawca przewidział tutaj rozwiązanie w postaci braku konieczności przeprowadzenia rodzinnego wywiadu środowiskowego.

W każdym z tych przypadków zmiana decyzji następuje na podstawie:

1) informacji widniejących w Elektronicznym Krajowym Systemie Monitoringu Orzekania o Niepełnosprawności albo

2) informacji wynikających z zaświadczenia przewodniczącego powiatowego zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności potwierdzającego złożenie wniosku oraz określające termin ważności dotychczasowego orzeczenia o niepełnosprawności albo o stopniu niepełnosprawności.

------

1. Komunikat Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z 4 września 2024 roku w sprawie ustalania prawa do świadczeń rodzinnych i świadczeń z funduszu alimentacyjnego uzależnionych od niepełnosprawności w związku z najnowszymi zmianami warunków wydawania orzeczeń o niepełnosprawności/stopniu niepełnosprawności.

2. Uzasadnienie do projektu ustawy zmieniającej, Druk nr 546 - Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.

Radca prawny Damian Aptowicz
- specjalizuje się w prawie socjalnym, prawie i postępowaniu administracyjnym i sądowoadministracyjnym. Zdobywca nagrody specjalnej "Rising Stars Prawnicy- liderzy jutra 2021".

Wypełnij formularz i uzyskaj bezpłatny dostęp do nagrania

Back To Top