Zawarcie rejestrowanych związków partnerskich
Rejestrowany związek partnerski będą mogły zawrzeć dwie osoby (bez względu na płeć), które ukończyły 18 rok życia i skutecznie złożyły oświadczenia o braku przeszkód do jego zawarcia. Pomiędzy złożeniem oświadczeń a jego zawarciem wystarczy, że upłynie 14 dni.
Zawarcie związku następuje poprzez złożenie zgodnych oświadczeń woli przed kierownikiem USC, przy czym nie musi mieć to formy uroczystej. Ten mechanizm dotyczy również osób pozostających w związku małżeńskim zawartym w innym państwie. Oświadczenia nie mogą zostać złożone w odstępie dłuższym niż 7 dni, a zawarcie związku następuje po złożeniu tego z oświadczeń, które zostało złożone później. Dopuszcza się również złożenie ww. oświadczenia przez pełnomocnika.
Rozwiązanie rejestrowanego związku partnerskiego
Aby rozwiązać rejestrowany związek partnerski zgodnie z projektem wystarczą oświadczenia o rozwiązaniu związku składane przed kierownikiem USC. Takie oświadczenie będą mogły złożyć dwie osoby jednocześnie lub w odstępie max 3 dni albo jedna osoba, przy czym ma prawo je wycofać w ciągu 30 dni.
Związek może ustać w przypadku:
- śmierci jednej z osób w związku partnerskim,
- uznania jednej z osób w związku partnerskim za zmarłą,
- unieważnienia związku partnerskiego,
- rozwiązania związku partnerskiego,
- zawarcia małżeństwa przez osoby, które zawarły ze sobą związek partnerski.
Dopuszcza się również unieważnienie rejestrowanego związku partnerskiego.
Prawa i obowiązki osób w rejestrowanych związku partnerskim
Projekt ustawy zakłada równe prawa i obowiązki osób pozostających w rejestrowanym związku partnerskim. Osoby partnerskie mają być zobowiązane do wzajemnego szacunku i lojalności. Dodatkowo, analogicznie jak w przypadku instytucji małżeństwa, zobowiązane są do udzielania wzajemnie pomocy oraz współdziałania dla wspólnego dobra.
W ramach przepisów wprowadzających zmianie podlegają przepisy na temat dziedziczenia. Projekt zakłada zagwarantowanie osobie będącej w związku partnerskim sytuacji zbliżonej do małżonka spadkodawcy min. poprzez włączenie osoby w związku partnerskim do I kręgu spadkobierców. W związku z czym partner dziedziczyłby po spadkodawcy na równi z jego dziećmi, z tym, że jak w przypadku małżonka jego część nie może być mniejsza niż ¼ spadku.
Osoby pozostające w związku partnerskim będą mogły wnioskować o łączne opodatkowanie dochodów. Konieczne będzie jednak pozostawanie we wspólności majątkowej, przy czym zasadą dla rejestrowanych związków partnerskich jest ustrój rozdzielności majątkowej. W tym przypadku niezbędne będzie zawarcie umowy w formie aktu notarialnego.
Małżeństwo a rejestrowany związek partnerski - podobieństwa i różnice
Niewątpliwie projektodawca tworząc proponowane regulacje dotyczące instytucji związku partnerskiego kierował się przepisami dotyczącymi małżeństwa. W poniższej tabeli zawarto część uprawnień i obowiązków, w których zauważyć można podobieństwa tych dwóch instytucji.
| Podobieństwa |
Małżeństwo
|
Rejestrowany związek partnerski
|
|
Nazwisko
|
Art. 25 § 2 KRiO
Małżonkowie mogą nosić wspólne nazwisko będące dotychczasowym nazwiskiem jednego z nich. Każdy z małżonków może również zachować swoje dotychczasowe nazwisko albo połączyć z nim dotychczasowe nazwisko drugiego małżonka. Nazwisko utworzone w wyniku połączenia nie może składać się z więcej niż dwóch członów.
|
Art. 6 projektu ustawy o rejestrowanych związkach partnerskich
Osoby w związku partnerskim mogą nosić wspólne nazwisko będące dotychczasowym nazwiskiem jednej z nich. Każda z osób w związku partnerskim może również zachować swoje dotychczasowe nazwisko albo połączyć z nim dotychczasowe nazwisko drugiej z osób związku partnerskim. Nazwisko utworzone w wyniku połączenia nie może składać się z więcej niż dwóch członów.
|
|
Zaspokajanie potrzeb
|
Art. 27 KRiO
Oboje małżonkowie obowiązani są, każdy według swych sił oraz swych możliwości zarobkowych i majątkowych, przyczyniać się do zaspokajania potrzeb rodziny, którą przez swój związek założyli. Zadośćuczynienie temu obowiązkowi może polegać także, w całości lub w części, na osobistych staraniach o wychowanie dzieci i na pracy we wspólnym gospodarstwie domowym.
|
Art. 7 projektu ustawy o rejestrowanych związkach partnerskich
ust. 1 Osoby w związku partnerskim są obowiązane, każda według swych sił oraz swych możliwości zarobkowych i majątkowych, przyczyniać się do zaspokajania uzasadnionych wzajemnych potrzeb.
ust. 2 Obowiązek, o którym mowa w ust. 1, obejmuje przyczynianie się do zaspokajania uzasadnionych potrzeb niezdolnych do samodzielnego utrzymania dzieci wspólnych, oraz niezdolnych do samodzielnego utrzymania dzieci drugiej z osób w związku partnerskim, jeżeli zamieszkują z nimi we wspólnym gospodarstwie domowym.
|
|
Mieszkanie
|
Art. 28(1) KRiO
Jeżeli prawo do mieszkania przysługuje jednemu małżonkowi, drugi małżonek jest uprawniony do korzystania z tego mieszkania w celu zaspokojenia potrzeb rodziny. Przepis ten stosuje się odpowiednio do przedmiotów urządzenia domowego.
|
Art. 8 projektu ustawy o rejestrowanych związkach partnerskich
Jeżeli prawo do mieszkania przysługuje jednej osobie w związku partnerskim, druga z osób w związku partnerskim jest uprawniona do korzystania z tego mieszkania w celu zaspokojenia potrzeb własnych, a także potrzeb dzieci, o których mowa w art. 7 ust. 2. Przepis ten stosuje się odpowiednio do przedmiotów urządzenia domowego.
|
|
Alimenty
|
Art. 60 § 1 KRiO
Małżonek rozwiedziony, który nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia i który znajduje się w niedostatku, może żądać od drugiego małżonka rozwiedzionego dostarczania środków utrzymania w zakresie odpowiadającym usprawiedliwionym potrzebom uprawnionego oraz możliwościom zarobkowym i majątkowym zobowiązanego.
|
Art. 33 ust. 1 projektu ustawy o rejestrowanych związkach partnerskich
Osoba, która pozostawała w związku partnerskim, a po ustaniu tego związku znajduje się w niedostatku, może żądać od osoby z którą pozostawała w związku partnerskim dostarczania środków utrzymania w zakresie odpowiadającym usprawiedliwionym potrzebom uprawnionego oraz możliwościom zarobkowym i majątkowym zobowiązanego.
|
Najważniejsze różnice pomiędzy związkiem partnerskim a małżeństwem
Instytucja związku partnerskiego, choć zbliżona do instytucji małżeństwa, posiada wiele odmiennych regulacji wynikających przede wszystkim z założenia elastycznego i mniej sformalizowanego charakteru instytucji.
Zawarcie i zakończenie związku partnerskiego
Założeniem ustawodawcy procedura zawarcia oraz zakończenia związku partnerskiego ma być elastyczna i prostsza niż zawarcie małżeństwa. Związek partnerski nie tworzy powinowactwa. Zawarcie związku nie jest możliwe dla osób poniżej 18 roku – nie ma możliwości uzyskania zgody sądu. Elastyczność związku partnerskiego widoczna jest przede wszystkim w procedurze jego zakończenia. Nie ma potrzeby uzyskania wyroku sądowego. W przeciwieństwie do małżeństwa nie wprowadzono wymogu trwałego i zupełnego rozkładu pożycia, nie wprowadzono również instytucji separacji dla partnerów. Podsumowując:
- związek partnerski nie tworzy powinowactwa,
- nie jest zawierany w formie wyznaniowej,
- nie ma wymogu zawarcia go w formie uroczystej,
- nie ma możliwości uzyskania sądowej zgody na jego zawarcie przez osobę poniżej 18 roku życia,
- do jego zakończenia wystarczy zgodny wniosek lub wniosek jednej osoby,
- nie wprowadzono wymogu zupełnego i trwałego rozkładu pożycia, instytucji separacji oraz orzekania o winie,
- związek partnerski można tylko unieważnić.
Związek partnerski a dzieci
W projekcie o związkach partnerskich nie uprawniono osób pozostających w nowym stanie cywilnym do wspólnej adopcji dziecka. Nie umożliwiono również tzw. adopcji wewnętrznej, tj. adopcji dziecka osoby znajdującej się w związku partnerskim przez jej partnera. W związku z powyższym z zawarcia związku partnerskiego nie wynika domniemanie rodzicielstwa. W celu nabycia władzy rodzicielskiej ojciec dziecka będzie musiał skorzystać z procedury uznania dziecka. Partner będzie miał jednak prawo do uczestniczenia w tzw. sprawach małej pieczy tzn. dotyczących bieżących spraw życia codziennego dziecka. Podsumowując:
- zawarcie związku nie tworzy domniemania rodzicielstwa,
- nie umożliwiono adopcji zewnętrznej oraz wewnętrznej,
- osoba pozostająca w związku partnerskim ma prawo do sprawowania tzw. małej pieczy.
Stosunek majątkowy osób pozostających w związku partnerskim
W przeciwieństwie do małżeństwa między partnerami nie powstanie wspólność majątkowa. Domyślną formą ustroju majątkowego przewidzianego dla związków partnerskich jest rozdzielność majątkowa.
Podsumowanie
Rejestrowany związek partnerski będzie miał swoje odrębne zasady i przepisy, które wprowadzą zmiany w wielu obszarach. Zasadniczo różnić się będzie od instytucji małżeństwa.
Artykuł skupia w sobie najważniejsze aspekty projektowanych ustaw (w momencie tworzenia na etapie opiniowania). Więcej informacji o projektach znajdziesz na stronie Rządowego Centrum Legislacji:
Wiktoria Malesa
Julia Magulska
Dział Zarządzania Produktami
|
