Od marca 2024 r. w procesie cywilnym dopuszcza się zdalne przesłuchanie świadka. Krytycy uważają, że gorszym od tego rozwiązaniem jest jedynie składanie zeznań na piśmie. Obydwie te formy charakteryzują się brakiem bezpośredniego kontaktu ze świadkiem, co poniektórzy traktują jako barierę w uzyskaniu rzetelnych informacji. Tymczasem dowód z zeznań świadka jest nie tylko najczęściej wykorzystywanym dowodem, ale również zwykle najbardziej doniosłym dla sprawy.
Co do zasady, przesłuchanie świadka na piśmie ma charakter wyjątkowy. Sąd postanawia o takiej formie, jeżeli nie będzie ona nastręczała trudności ani wątpliwości w ocenie tego, kto dokładnie złożył zeznania. Zdarza się jednak, że jest ona wykorzystywana w sytuacjach niepożądanych dla strony.
Niestety ustawodawca nie przewidział, jak w przypadku zdalnego przesłuchania świadka, konkretnych przepisów, z których wprost wynikałaby możliwość sprzeciwu przesłuchania świadka na piśmie.
Zapraszamy do pobrania ebooka i zapoznania się opinią Eksperta na temat przeprowadzania dowodu z zeznań świadka na piśmie. Materiał uwzględnia wszystkie najnowsze zmiany w procedurze cywilnej.
Ebook wyjaśnia w jakich sytuacjach, w obecnym stanie prawnym, możliwe jest składanie zeznań przez świadka na piśmie. Odpowiada również na pytanie, kiedy uzasadnionym będzie sprzeciwienie się takiej formie składania zeznań w postępowaniu cywilnym oraz jak dokonać tej czynności.
Autor rozwiewa wszystkie wątpliwości związane z art. 271(1) KPC, m. in.:
- Czy sąd musi uzasadniać postanowienie o przesłuchaniu świadka na piśmie?
- Czy można złożyć zeznania świadka na piśmie bez postanowienia sądu w tym zakresie?
- Czy w przypadku złożenia sprzeciwu wobec zdalnego przesłuchania świadka, sąd może zarządzić przesłuchanie świadka na piśmie?
Ekspert dzieli się również rekomendacjami, jak postępować, aby uzyskać od świadka pożądane informacje, nawet wtedy, gdy składa zeznania na piśmie.
Dowiedz się, jak skutecznie sprzeciwić się przeprowadzeniu dowodu z przesłuchania świadka na piśmie.
"(...) Zgodnie z obowiązującym od 2019 r. Art. 271 (1) ustawy z 17.11.1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. z 2023 r. poz. 1550 ze zm.) – dalej k.p.c., świadek składa zeznanie na piśmie, jeżeli sąd tak postanowi. W takim przypadku świadek składa przyrzeczenie przez podpisanie tekstu przyrzeczenia. Świadek jest obowiązany złożyć tekst zeznania w sądzie w terminie wyznaczonym przez sąd. Uregulowanie to wywołuje poważne trudności w praktyce. Po pierwsze, w zasadzie nie da się zweryfikować wiarygodności zeznań świadka złożonych na piśmie. Po drugie, nie sposób takiego świadka dopytać, gdy złożone przez niego na piśmie zeznania rodzą potrzebę zadania nowych pytań.”
"(…) Z art. 271 (1) k.p.c. wynika przy tym, że w przypadku wyboru przez sąd pisemnej formy zeznań świadek składa przyrzeczenie przez podpisanie tekstu przyrzeczenia. Sąd określa datę złożenia przez świadka zeznań w sądzie, nie uregulowano natomiast sposobu sporządzenia zeznań. W praktyce odbywa się to przez podpisanie przez świadka ich wydruku. Uniemożliwia to weryfikację, czy świadek sporządził zeznania samodzielnie, czy jedynie podpisał tekst przygotowany przez stronę lub jej pełnomocnika. W art. 271 (1) k.p.c. przewidziano, że do zeznań świadka na piśmie stosuje się odpowiednio przepisy art. 165 § 2, art. 274 § 1 i art. 276 k.p.c. Z oczywistych względów nie odesłano do stosowania art. 274 § 2 k.p.c., w myśl którego można skazać na grzywnę lub nakazać przymusowe doprowadzenie świadka, który oddalił się bez zezwolenia przewodniczącego. Nie może to znaleźć zastosowania do świadka, który składa zeznania na piśmie, nie w sądzie, lecz w wybranym przez siebie miejscu.”
"(...) Mimo braku wyraźnej regulacji w tym przedmiocie nie powinno budzić wątpliwości, że strony mogą sprzeciwić się przesłuchaniu świadka w formie pisemnej i domagać się, by nastąpiło to w formie tradycyjnej, ustnej. Uzasadnieniem takiego wniosku może być obawa przed wpływaniem przez stronę przeciwną na treść zeznań świadka (jeżeli jest on z nią związany, a zwłaszcza od niej zależny, np. jako pracownik strony). Można się również powoływać na to, że z tezy dowodowej wynika, iż przedmiot zeznań świadka będzie na tyle szeroki, że niezbędne może się okazać dopytywanie świadka, co w przypadku zeznań na piśmie nie jest możliwe.”
Chcesz wiedzieć więcej? Pobierz ebooka !
Dowiedz się, jak skutecznie sprzeciwić się przeprowadzeniu dowodu z przesłuchania świadka na piśmie.
LEX Kancelaria Prawna
LEX Kancelaria Prawna to oferta online przygotowana specjalnie dla adwokatów i radców prawnych z małych, średnich i dużych kancelarii.
Nowość! LEX Kompas Orzeczniczy 2.0
Pakiet innowacyjnych funkcjonalności i rozwiązań nawigacyjnych w systemie LEX. Dzięki niemu szybko odnajdziesz interesujące Cię orzeczenia i znacznie usprawnisz pracę z orzecznictwem.