Delegowanie członków rady nadzorczej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością do pełnienia funkcji członków zarządu w świetle regulacji art. 220 k.s.h. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 23 czerwca 2020 r., V CSK 521/18dr hab. Jerzy P. Naworski, prof. UMK
Katedra Polityki Ekonomicznej i Studiów Regionalnych, Instytut Ekonomii i Finansów, Wydział Nauk Ekonomicznych i Zarządzania, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu; sędzia Sądu Okręgowego w Toruniu w stanie spoczynku, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-9014-1338
Delegowanie członków rady nadzorczej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością do pełnienia funkcji członków zarządu w świetle regulacji art. 220 k.s.h. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 23 czerwca 2020 r., V CSK 521/18
Sąd Najwyższy w glosowanym wyroku uznał, że w świetle art. 220 Kodeksu spółek handlowych dopuszczalne jest rozszerzenie kompetencji rady nadzorczej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością o prawo delegowania swoich członków do czasowego wykonywania czynności członków zarządu. Glosa jest aprobująca, a jej celem jest przedstawienie szerszych racji uzasadniających to stanowisko oraz odniesienie się do dalszych zagadnień stanowiących przedmiot wypowiedzi Sądu Najwyższego w orzeczeniu.
Słowa kluczowe: umowa spółki z o.o., swoboda umów, czasowa delegacja członków rady nadzorczej do zarządu
Dr hab. Jerzy P. Naworski, professor of the Nicolaus Copernicus University in Toruń
Department of Economic Policy and Regional Studies, Institute of Economics and Finance, Faculty of Economic Sciences and Management, Nicolaus Copernicus University in Toruń; retired judge of the Regional Court in Toruń, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-9014-1338
Delegation of members of a company’s supervisory board to perform the duties of members of the management board in the light of the regulations of Article 220 of the Code of Commercial Companies. Commentary on the ruling of the Civil Chamber of the Supreme Court of 23 June 2020, V CSK 521/18
In this ruling, the Supreme Court acknowledged that, in the light of Article 220 of the Code of Commercial Companies, it is admissible to extend the competence of a limited liability company’s supervisory board to include the right to temporarily delegate its members to perform the duties of members of the management board. This is an approving commentary and its objective is to present more reasons justifying this position and to refer to further issues constituting the subject matter of the Supreme Court’s statements in the ruling.
Keywords: articles of association of a limited liability company, contractual freedom, temporary delegation of members of the supervisory board to the management board
Bibliografia / References
Jurkowski K., Niedopuszczalność delegowania członków rady nadzorczej spółki z o.o. do pełnienia funkcji członków zarządu oraz dopuszczalność podważenia skuteczności zwołania walnego zgromadzenia akcjonariuszy – glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 23.06.2020 r., V CSK 521/18, „Glosa” 2024/2.
Kidyba A., Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, Warszawa 2005.
Modrzejewski J., Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 23.06.2020 r., V CSK 521/18. Przyznanie radzie nadzorczej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością kompetencji do delegowania jej członka do wykonywania czynności członka zarządu „Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego” 2021/11.
Naworski J.P., Delegowanie członków organów nadzoru spółki kapitałowej do zarządu, „Prawo Spółek” 2002/2.
Opalski A. [w:] Kodeks spółek handlowych, t. IIA, Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Komentarz. Art. 151–226, red. A. Opalski, Warszawa 2018.
Pabis R. [w:] J. Bieniak, M. Bieniak, G. Nita-Jagielski, K. Oplustil, A. Rachwał, M. Spyra, G. Suliński, M. Tofel, R. Zawłocki, Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Warszawa 2019.
Rodzynkiewicz M., Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Warszawa 2009.
Romanowski M., Oddelegowanie członka rady nadzorczej spółki z o.o. do zarządu, „Przegląd Prawa Handlowego” 2000/8.
Romanowski M. [w:] System prawa prywatnego, t. 16, Prawo spółek osobowych, red. A. Szajkowski, Warszawa 2016.
Sikorski G., Delegowanie członka rady nadzorczej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością do zarządu, „Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego” 2019/10.
Strzępka J.A., Zielińska E. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. J.A. Strzępka, Warszawa 2009.
Szajkowski A., Tarska M., Szumański A. [w:] Kodeks spółek handlowych, t. II, Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Komentarz do art. 151–300, Warszawa 2014.
Szumański A. [w:] System prawa prywatnego. Prawo spółek kapitałowych, t. 17A, red. S. Sołtysiński, Warszawa 2010.
Tarska M., Zakres swobody umów w spółkach handlowych, Warszawa 2012.
dr Tomasz Czech
radca prawny, Warszawa, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-3284-4182
Reguły pierwszeństwa przy zbiegu uprawnienia wierzyciela pauliańskiego i wierzyciela hipotecznego. Glosa do uchwały Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 2 lutego 2022 r., III CZP 32/22
W glosowanej uchwale Sądu Najwyższego trafnie uznano, że uprawnienie wierzyciela pauliańskiego podlega zaspokojeniu w kategorii piątej w trakcie egzekucji z nieruchomości stanowiącej przedmiot czynności fraudacyjnej. Nie przysługuje mu pierwszeństwo bezwzględne. Gdy występuje zbieg tego uprawnienia z wierzytelnością zabezpieczoną hipoteką, o pierwszeństwie decyduje przede wszystkim dokonanie wpisu w księdze wieczystej. Wierzytelności, którą zabezpieczono za pomocą wpisanej hipoteki, zawsze przysługuje pierwszeństwo zaspokojenia przed uprawnieniem wierzyciela pauliańskiego, ponieważ uprawnienia tego – wbrew stanowisku SN – nie można ujawnić w księdze wieczystej.
Słowa kluczowe: roszczenie pauliańskie, hipoteka, pierwszeństwo praw
Dr Tomasz Czech
legal counsel, Warsaw, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-3284-4182
Rules of priority in the event of conflict between a Pauliana creditor’s right and a mortgage creditor’s right. Commentary on the resolution of the Civil Chamber of the Supreme Court of 2 February 2022, III CZP 32/22
In this resolution of the Supreme Court, it was correctly acknowledged that a Pauliana creditor’s right is satisfied in the fifth category during enforcement proceedings with respect to real property constituting the subject of a fraudulent activity. It does not have absolute priority. If this right coincides with a claim secured by a mortgage, the priority is primarily determined by making an entry in the land and mortgage register. A claim secured by a mortgage that has been entered always takes the priority in satisfaction over a Pauliana creditor’s right, because, contrary to the Supreme Court’s position, this right cannot be disclosed in the land and mortgage register.
Keywords: Pauliana claim, mortgage, priority of rights
Bibliografia / References
Adamus R., Kilka uwag o zasadzie pierwszeństwa zaspokojenia wierzyciela na podstawie art. 532 KC, „Monitor Prawniczy” 2013/15.
Bik M., Zabezpieczenie roszczenia ze skargi pauliańskiej wprzypadku wyzbycia się przez dłużnika nieruchomości, „Polski Proces Cywilny” 2014/3.
Czech T., Księgi wieczyste i hipoteka. Komentarz. Tom I. Księgi wieczyste, Warszawa 2022.
Grzegorczyk P., Sytuacja prawna wierzyciela pauliańskiego w razie wszczęcia przez wierzycieli osoby trzeciej egzekucji z jej majątku, „Monitor Prawniczy” 2013/15.
Grzegorczyk P., Zaspokojenie wierzyciela pauliańskiego z przedmiotu czynności fraudacyjnej, „Przegląd Sądowy” 2019/3.
Gutowski M. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. II, red. M. Gutowski, Warszawa 2022.
Hadyna P., Ujawnienie praw osobistych i roszczeń w księdze wieczystej, Warszawa 2024.
Kunicki I., Podział sumy uzyskanej z egzekucji, Sopot 1999.
Pietrzyk M., Glosa do uchwały Sądu Najwyższego z dnia 2 lutego 2022 r., III CZP 32/22 (częściowo krytyczna), „Przegląd Prawa Egzekucyjnego” 2022/8.
Pietrzyk M., Kolejność zaspokojenia należności zabezpieczonych hipoteką [w:] Egzekucyjne zaspokojenie wierzyciela hipotecznego. Teoria i praktyka, red. H. Bednorz-Godyń, A. Marciniak, Warszawa 2024.
Pisuliński J., Zaspokojenie wierzyciela pauliańskiego a zabezpieczenie hipoteczne [w:] Egzekucyjne zaspokojenie wierzyciela hipotecznego. Teoria i praktyka, red. H. Bednorz-Godyń, A. Marciniak, Warszawa 2024.
Pisuliński J. [w:] Zobowiązania. Część ogólna. Tom II. Komentarz, red. P. Machnikowski, Warszawa 2024.
Pyziak-Szafnicka M., Ochrona wierzyciela w razie niewypłacalności dłużnika, Warszawa 1995.
Pyziak-Szafnicka M., Wilejczyk M. [w:] System Prawa Prywatnego, red. Z. Radwański, t. 6, Prawo zobowiązań – część ogólna, red. A. Olejniczak, Warszawa 2023.
Szanciło T., Zabezpieczenie roszczenia ze skargi pauliańskiej, „Przegląd Sądowy” 2019/4.
dr Piotr Bielski
Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet WSB Merito w Gdańsku, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-7966-6013
Status prawny osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, zawierającej pod firmą umowę z przedsiębiorcą. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 18 kwietnia 2023 r., II CSKP 914/22
W glosie analizie i ocenie poddano orzeczenie Sądu Najwyższego dotyczące ustalenia statusu prawnego osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, zawierającej pod firmą umowę z przedsiębiorcą. W orzeczeniu tym Sąd Najwyższy stwierdził, że w takiej sytuacji brak jest podstaw do uznania posiadania przez wymienioną osobę fizyczną statusu konsumenta, a tym samym także do przypisania umowie charakteru konsumenckiego. W innym orzeczeniu Sąd Najwyższy zajął stanowisko przeciwne, więc kluczowe jest uzyskanie odpowiedzi na pytanie, który z tych poglądów i dlaczego zasługuje na aprobatę.
Słowa kluczowe: osoba fizyczna, przedsiębiorca, konsument, firma, działalność gospodarcza, umowa handlowa, umowa konsumencka
Dr Piotr Bielski
Faculty of Law and Administration, WSB Merito University in Gdańsk, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-7966-6013
Legal status of a sole proprietor entering into a contract with an entrepreneur under a business name. Commentary on the ruling of the Civil Chamber of the Supreme Court of 18 April 2023, II CSKP 914/22
The article presents an analysis and assessment of the judgment of the Supreme Court regarding the determination of the legal status of a sole proprietor entering into a contract with an entrepreneur under a business name. In this judgment, the Supreme Court held that, in such a situation, there are no grounds for accepting that the said natural person has the status of a consumer, and therefore to attribute a consumer nature to the contract. Since the Supreme Court took the opposite view in a different ruling, it is important to answer the question of which of these views deserves approval and why.
Keywords: natural person, entrepreneur, consumer, business name, business activity, commercial contract, consumer contract
Bibliografia / References
Bielski P., Przedsiębiorcy [w:] System prawa handlowego. Tom 1. Prawo handlowe – część ogólna, red. S. Włodyka, Warszawa 2009.
Bielski P., Sposoby kwalifikacji czynności prawnej przedsiębiorcy jako czynności handlowej, „Studia Europejskie”, Tom XXII 2015/1–4.
Czub K. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz aktualizowany, red. M. Balwicka-Szczyrba, A. Sylwestrzak, LEX 2024.
Dmowski S., Rudnicki S., Komentarz do kodeksu cywilnego, Księga pierwsza, Cześć ogólna, Warszawa 2003.
Jagielska M. [w:] Zobowiązania. Tom I i II. Komentarz, red. P. Machnikowski, Warszawa 2022.
Kidyba A., Prawo handlowe, Warszawa 2007.
Kotarski T., Przesłanki uznania osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą za konsumenta – problematyka umów o podwójnym charakterze. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 18 kwietnia 2023 r., II CSKP 914/22, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2024/5.
Kruczalak K., Prawo handlowe. Zarys wykładu, Warszawa 2008.
Popiołek W. [w:] Kodeks cywilny, Suplement, t. I, t. II, Komentarz, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2003.
Sadomski J. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. Tom I. Część ogólna, cz. 1 (art. 1–554), red. J. Gudowski, Warszawa 2021.
Safjan M., Zaradkiewicz K., Pojęcie i rodzaje czynności handlowych [w:] Prawo handlowe, red. J. Okolski, Warszawa 2008.
Włodyka S., Uwagi wstępne [w:] System prawa handlowego, t. V, Prawo umów handlowych, red. S. Włodyka, Warszawa 2011.
dr Konrad Lipiński
adiunkt, Katedra Prawa Karnego Materialnego, Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii, Uniwersytet Wrocławski; adwokat, Izba Adwokacka we Wrocławiu, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-5342-4905
Problemy intertemporalne dozoru elektronicznego. Glosa do postanowienia Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 1 sierpnia 2024 r., II AKzw 651/24
W glosie poddano krytyce stanowisko Sądu Apelacyjnego w Krakowie, który przyjął, że przesłanki udzielenia zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego – ograniczające możliwości korzystania z tej instytucji –należy stosować z mocą wsteczną. Zasadniczym argumentem, który miałby przemawiać za takim stanowiskiem, jest – zdaniem Sądu Apelacyjnego w Krakowie – zawarty w ustawie nowelizującej z 7.07.2022 r. przepis intertemporalny. W glosie przedstawiono argumentację przemawiającą za tym, że przesłanki zastosowania systemu dozoru elektronicznego mają charakter materialnoprawny, zaś wspomniany przepis – czysto procesowy, co oznacza, że do nowelizacji art. 43la § 1 pkt 1 Kodeksu karnego wykonawczego należy stosować ogólne zasady międzyczasowe materialnego prawa karnego, wysłowione w art. 4 § 1 Kodeksu karnego. W konsekwencji nowe brzmienie art. 43la § 1 pkt 1 Kodeksu karnego wykonawczego znajdzie zastosowanie jedynie w przypadkach, w których czyn popełniono po 1.10.2023 r.
Słowa kluczowe: zorganizowana grupa przestępcza, przestępczość zawodowa, kara pozbawienia wolności, system dozoru elektronicznego, lex severior retro non agit
Dr Konrad Lipiński
assistant professor, Department of Criminal Substantive Law, Faculty of Law, Administration and Economics, University of Wrocław; attorney-at-law, Bar Council in Wrocław, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-5342-4905
Intertemporal problems of electronic monitoring. Commentary on the ruling of the Court of Appeal in Kraków of 1 August 2024, II AKzw 651/24
The commentary criticizes the position of the Court of Appeal in Kraków, which accepted that the conditions for granting permission to serve a prison sentence in the electronic monitoring system – restricting the possibilities of using this institution – should be applied retroactively. According to the Court, the fundamental argument supporting such a position is the intertemporal provision contained in the amending act of 7 July 2022 (amending Executive Penal Code). The commentary presents arguments demonstrating that the conditions for applying for electronic monitoring are of a substantive law nature, while the said provision is purely procedural, which means that the general intertemporal principles of substantive criminal law expressed in Article 4 §1 of the Penal Code should be applied to the amendment of Article 43la §1, item 1 of the Executive Penal Code. Consequently, the new wording of Article 43la §1, item 1 of the Executive Penal Code will only apply in cases in which the act was committed after 1 October 2023.
Keywords: organized criminal group, ‘professional’ crime, imprisonment, electronic monitoring system, lex severior retro non agit
Bibliografia / References
Budyn-Kulik M., Kulik M., Wybrane aspekty funkcjonowania konstytucyjnej zasady ochrony zaufania na gruncie prawa karnego w perspektywie internalizacji norm prawnych jako warunku jej efektywności, „Studia Iuridica Lublinensia” 2016/1, vol. XXV.
Kulik M., Przedawnienie karalności i przedawnienie wykonania kary w polskim prawie karnym, Warszawa 2014.
Kulik M., Zasada odpowiedniego vacatio legis jako część zasady przyzwoitej legislacji – uwagi z perspektywy prawa karnego, „Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych” 2021/1.
Kulik M., Wydłużenie z mocą wsteczną terminu przedawnienia karalności. Glosa do uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego – Izba Karna z dnia 14 września 2022 r., I KZP 9/22, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2023/5.
Lachowski J. [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. V. Konarska-Wrzosek, Warszawa 2023.
Lipiński K. [w:] Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz, red. J. Giezek, Warszawa 2021.
Lipiński K., Retroaktywna modyfikacja terminów przedawnienia w związku z epidemią COVID-19. Glosa do uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego – Izba Karna z dnia 14 września 2022 r., I KZP 9/22, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2023/4.
Lipiński K., Czy sprawca, o którym mowa w art. 65 k.k., (wciąż) może odbyć karę pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego? (tekst złożony do druku w „Palestrze”).
Majewski J. [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. J. Majewski, Warszawa 2024.
Milanowicz A., Zakrzewski P., Analiza kwestii intertemporalnych związanych ze stosowaniem instytucji prawa karnego wykonawczego – zarys problemu, „Probacja” 2018/4.
Nawrocki M,, Wpływ zmian terminów przedawnienia na sytuację sprawcy. Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z 26.10.2017 r., II KK 192/17, „Przegląd Sądowy” 2019/2.
Nita-Światłowska B., Światłowski A., Przeszkoda procesowa z art. 17 § 1 pkt 6 k.p.k. wobec zmian terminów przedawnienia (kontekst konstytucyjny), „Państwo i Prawo” 2018/10.
Paluszkiewicz H., Studia z zakresu problematyki intertemporalnej w prawie karnym procesowym, Warszawa 2016.
Wronkowska S., Zmiany w systemie prawa (Z zagadnień techniki i polityki legislacyjnej), „Państwo i Prawo” 1991/8.
Wróbel W., Zmiana normatywna i zasady intertemporalne w prawie karnym, Kraków 2003.
Wróbel W. [w:] Nowelizacja prawa karnego 2015. Komentarz, red. W. Wróbel, Kraków 2015.
Wróbel W., Zasady intertemporalne w prawie karnym procesowym, Kraków 2017.
Zoll A. [w:] Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz, t. I, cz. I, red. W. Wróbel, A. Zoll, Warszawa 2016.
dr Bolesław Kurzępa
adiunkt, Wydział Zarządzania, Politechnika Rzeszowska, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-5130-1001
Zaniechanie orzeczenia czasu trwania środka karnego. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego – Izba Karna z dnia 7 sierpnia 2024 r., III KK 297/24
Przedmiotem glosy jest częstego pojawiające się w ostatnim okresie zagadnienie nieokreślania przez sądy rejonowe czasu trwania środka karnego w stosunku do sprawców tzw. przestępstw stadionowych czy też występków skierowanych przeciwko bezpieczeństwu w ruchu drogowym. Problemy związane z tym uchybieniem pojawiają się na etapie postępowania wykonawczego. W glosowanym wyroku Sąd Najwyższy wyraził zdecydowany pogląd, że do naprawienia tego rodzaju uchybienia w żadnym wypadku nie może służyć instytucja określona w art. 13 § 1 Kodeksu karnego wykonawczego.
Słowa kluczowe: czas trwania środka karnego, postępowanie wykonawcze, przestępstwa stadionowe, środek karny, zakaz wstępu na imprezy masowe
Dr Bolesław Kurzępa
Assistant Professor, Faculty of Management, Rzeszów University of Technology, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-5130-1001
Failure to set a duration of a penalty. Commentary on the ruling of the Criminal Chamber of the Supreme Court of 7 August 2024, III KK 297/24
The commentary addresses the issue that has been frequently arising recently regarding the failure of district courts to set the duration of a penalty for perpetrators of so-called stadium crimes or road safety offences. Problems related to this shortcoming arise at the stage of the execution procedure. In this judgment, the Supreme Court expressed its decided view that under no circumstances can the institution specified in Article 13 §1 of the Executive Penal Code be used to remedy this type of shortcoming.
Keywords: duration of a penalty, enforcement proceedings, stadium offences, penalty, ban on attending mass events
Bibliografia / References
Dąbkiewicz K., Kodeks karny wykonawczy. Komentarz, Warszawa 2012.
Kąkol C., Bezpieczeństwo imprez masowych. Komentarz. Warszawa 2012.
Kurzępa B., Bezpieczeństwo imprez masowych. Zarys problematyki. Rzeszów 2020.
Jarosław Jankowiak
sędzia Sądu Rejonowego Poznań-Grunwald i Jeżyce w Poznaniu, Polska
Polisemiczność wyrazów „zagrożenie”, „niebezpieczeństwo”, „ryzyko” dla dobra prawnego a znaczenie sformułowania „warunki zagrożenia” w regulacjach ustawy z 30.10.2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Glosa do uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego – Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 29 listopada 2023 r., III UZP 6/23
W krótkich odstępach czasu zostały wydane aż trzy orzeczenia Sądu Najwyższego, każde z ciekawą argumentacją, choć o różnych konkluzjach, na temat tego, czy skuteczne stosowanie środków ochrony indywidualnej przez osoby objęte ubezpieczeniem wypadkowym, które pracują w warunkach przekroczenia określonych najwyższych dopuszczalnych limitów czynników szkodliwych, usuwa istnienie dla tych osób warunków zagrożenia. Występowanie owych warunków stanowi według przepisów prawa polskiego przesłankę do wliczania wskazanych osób do zasobu zatrudnionych w warunkach zagrożenia jako jednej z determinant dla ustalenia wysokości stopy procentowej składki na ubezpieczenie społeczne. W glosie autor podziela stanowisko zajęte przez Sąd Najwyższy w ostatnim z tych orzeczeń, wydanym w sprawie III UZP 6/23.
Słowa kluczowe: ubezpieczenie wypadkowe, procentowa stopa składki wypadkowej, środek ochrony indywidualnej, niebezpieczeństwo abstrakcyjne, niebezpieczeństwo abstrakcyjno-konkretne, niebezpieczeństwo konkretne
Jarosław Jankowiak
judge of the District Court for Poznań-Grunwald i Jeżyce in Poznań, Poland
The polysemy of the terms ‘threat’, ‘hazard’ and ‘risk’ to a legal interest and the meaning of the phrase ‘hazardous conditions’ in the regulations of the Act on social insurance as a result of accidents at work and occupational diseases of 30 October 2002. Commentary on the resolution of seven judges of the Labour and Social Insurance Chamber of the Supreme Court of 29 November 2023, III UZP 6/23
As many as three Supreme Court rulings were issued in a short space of time, each with interesting arguments albeit with different conclusions, on whether the effective use of personal protective equipment by people covered by accident insurance and working in conditions where the specified maximum permissible limits of harmful factors are exceeded, eliminates the existence of hazardous conditions for these people. According to the provisions of Polish law, the fulfilment of these conditions constitutes a premise for the inclusion of these people in the group of people employed in hazardous conditions as one of the determinants for specifying the level of the rate of the social insurance contribution. In the commentary, the author agrees with the position taken by the Supreme Court in the last of these rulings issued in case III UZP 6/23.
Keywords: accident insurance, percentage rate of the accident insurance contribution, personal protective equipment, abstract hazard, abstract and concrete hazard, concrete hazard
Bibliografia / References
Dudzik M., Prawo karne wobec narażenia życia i zdrowia ludzkiego na niebezpieczeństwo, Warszawa 2014.
Gizbert-Studnicki T., Wieloznaczność leksykalna w interpretacji prawniczej, „Rozprawy habilitacyjne nr 17, Kraków 1978.
Hrynkiewicz H., Przestępstwa abstrakcyjnego i konkretnego zagrożenia dóbr prawnych, Warszawa 2012.
Jankowiak J., Eksplicytywne prawo osoby pracującej do uchylenia się od algorytmicznego niebezpieczeństwa dla jej życia lub zdrowia, „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 2024/9.
Pacud R., Obniżenie zindywidualizowanej składki wypadkowej. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego – Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 8 grudnia 2020 r., II UK 186/19, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2022/3, poz. 27.
Smoliński D., Glosa krytyczna do wyroku Sądu Najwyższego z 8 grudnia 2020 w zakresie sposobu ustalania liczby zatrudnionych w warunkach zagrożenia w rozumieniu art. 31 ust. 3 pkt 3 ustawy z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, „Zabezpieczenie Społeczne. Teoria, Prawo, Praktyka” 2023/17.
Smoliński D., Kontrola prawidłowości sporządzania informacji ZUS IWA w zakresie liczby osób zatrudnionych w warunkach zagrożenia w świetle uchwały Sądu Najwyższego z 16 lutego 2023 r. (III UZP 6/22), „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 2023/10.
dr hab. Michał Raczkowski, prof. UW
Katedra Prawa Pracy i Polityki Społecznej, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Warszawski, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-5585-9101
Emerytura z tytułu pracy w dozorze i kierownictwie ruchu w kopalni odkrywkowej. Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego – Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 14 czerwca 2023 r., III UZP 4/23
Glosowane postanowienie może prowadzić do rewolucyjnej zmiany podejścia do pracy w dozorze i kierownictwie ruchu kopalń odkrywkowych i podważyć dotychczasową, 25-letnią praktykę przyznawania emerytury górniczej z tego tytułu. Przedstawiona w glosie argumentacja funkcjonalna i systemowa akcentuje konieczność sięgania do wcześniejszego dorobku judykatury SN w celu uniknięcia niepotrzebnie drastycznych, społecznych, skutków wnioskowania, przyjętego w komentowanym rozstrzygnięciu.
Słowa kluczowe: emerytura górnicza, praca górnicza, praca w dozorze i kierownictwie ruchu kopalń, kopalnia odkrywkowa
Dr hab. Michał Raczkowski, professor of the University of Warsaw
Department of Labour and Social Policy Law, Faculty of Law and Administration, University of Warsaw, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-5585-9101
Pension from work in the supervision and management of operations in an open-cast mine. Commentary on the resolution of the Labour and Social Insurance Chamber of the Supreme Court of 14 June 2023, III UZP 4/23
This resolution can lead to revolutionary changes in the approach to work in the supervision and management of operations in an open-cast mine and undermine the 25 years of experience to date in awarding a mining pension for this. The functional and systemic arguments presented in the commentary highlight the need to consider the earlier achievements of the Supreme Court’s judicature to unnecessarily avoid the drastic social consequences of inference accepted in this decision.
Keywords: mining pension, mining work, working in the supervision and management of mining operations, open-cast mine
Bibliografia / References
Kiryło H. [w:] Emerytury i renty z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Emerytury pomostowe. Komentarz, red. B. Gudowska, K. Ślebzak, Warszawa 2013.
dr Ewa Śladkowska
adiunkt, Katedra Prawa i Postępowania Administracyjnego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Śląski, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-9619-7028
Sprzeciw prokuratora, który nie brał udziału w postępowaniu administracyjnym, od decyzji kasacyjnej (art. 64a p.p.s.a.). Glosa do postanowienia Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 28 grudnia 2023 r., I OSK 2608/23
Glosowane orzeczenie dotyczy stosowania przepisów postępowania sądowoadministracyjnego, a konkretnie przesłanek wywiedzenia przez prokuratora sprzeciwu z art. 64a ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (p.p.s.a.) od decyzji kasacyjnej wydanej na podstawie art. 138 § 2 Kodeksu postępowania administracyjnego (k.p.a.). Naczelny Sąd Administracyjny przyjął, że „Określony w art. 64c § 1 p.p.s.a. termin na wniesienie sprzeciwu dotyczy również prokuratora, który nie brał udziału w postępowaniu administracyjnym. Odesłanie przewidziane w art. 64b § 1 p.p.s.a. nie daje podstawy do stosowania w postępowaniu ze sprzeciwu przepisu art. 53 § 3 p.p.s.a.”. Sąd ten uznał jednocześnie legitymację prokuratora do złożenia sprzeciwu od decyzji, także w przypadku, gdy nie brał on udziału w postępowaniu administracyjnym. Przyjęte stanowisko niewątpliwie ogranicza uprawnienia prokuratora przy zaskarżaniu do sądu administracyjnego decyzji kasacyjnych wydanych na podstawie art. 138 § 2 k.p.a., jednak nie pozbawia prokuratora uprawnień kontrolnych w postępowaniu administracyjnym, w którym sprawa jest rozpoznawana po wydaniu decyzji. Pozwala w pełni na realizację przysługujących prokuratorowi w ogólnym postępowaniu administracyjnym środków prawnych, pozostając w zgodzie z intencjami przyświecającymi ustawodawcy przy wprowadzaniu instytucji sprzeciwu od decyzji kasacyjnej wydanej na podstawie art. 138 § 2 k.p.a.
Słowa kluczowe: sprzeciw od decyzji, prokurator, termin na wniesienie sprzeciwu
Dr Ewa Śladkowska
assistant professor, Department of Law and Administrative Proceedings, Faculty of Law and Administration, University of Silesia in Katowice, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-9619-7028
Objection to a cassation decision by a prosecutor who did not take part in administrative proceedings (Article 64a LPAC). Commentary on the ruling of the Supreme Administrative Court of 28 December 2023, I OSK 2608/23
The ruling under review concerns the application of the rules on administrative court proceedings, specifically the conditions under which a prosecutor may raise an objection under Article 64a of the Law on Proceedings before Administrative Courts (LPAC) to a cassation decision issued under Article 138 §2 of the Administrative Procedures Code. The Supreme Administrative Court accepted that ‘the deadline for raising an objection specified in Article 64c §1 LPAC also applies to a prosecutor who did not take part in the administrative proceedings. The reference provided for in Article 64b §1 LPAC does not give grounds for applying the provision of Article 53 §3 LPAC to proceedings from an objection.’ The Supreme Administrative Court simultaneously acknowledged that a prosecutor is entitled to object to the decision, even if he did not take part in the administrative proceedings. The position that was accepted undoubtedly limits the prosecutor’s powers when appealing to the administrative court against cassation decisions issued under Article 138 §2 of the Administrative Procedures Code, but it does not deprive the prosecutor of any review rights in administrative proceedings in which the case is heard after the decision is issued. It allows the prosecutor to fully exercise his legal remedies in general administrative proceedings, remaining in compliance with the legislator’s intentions when introducing the institution of an objection to a cassation decision issued under Article 138 §2 of the Administrative Procedures Code.
Keywords: objection to a decision, prosecutor, deadline for filing an objection
Bibliografia / References
Dauter B., Kabat A., Niezgódka-Medek M., Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Warszawa 2020.
Dudziak S., Pozycja prawna prokuratora po nowelizacji postępowania administracyjnego i sądowoadministracyjnego, „Prokuratura i Prawo” 2017/12.
Firlus J.G., Postępowanie sądowoadministracyjne, red. H. Knysiak-Sudyka, Warszawa 2023.
Knysiak-Sudyka H., Skarga i skarga kasacyjna w postępowaniu sądowoadministracyjnym. Komentarz. Orzecznictwo, LEX 2021.
Kurzawa A., Szustakiewicz P., Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, red. A. Skoczylas, P. Szustakiewicz, Warszawa 2023.
Majak M., Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, red. A. Skoczylas, P. Szustakiewicz, Warszawa 2023.
Nowacki J., „Odpowiednie” stosowanie przepisów prawa, „Państwo i Prawo” 1964/3.
Pietrasz P., Jagielska M., Piecha J. [w:] Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, red. Hauser R., Wierzbowski M., Warszawa 2023.
Woś T., Firlus J.G., Sprzeciw od decyzji kasacyjnej organu odwoławczego wydanej na podstawie art. 138 § 2 k.p.a., „Przegląd Prawa Publicznego” 2017/6.
Aleksandra Maria Jach
radca prawny, OIRP w Warszawie, Polska
ORCID: https://orcid.org/0009-0003-4468-7887
Decyzje środowiskowe – istota rzetelnego wariantowania przedsięwzięć i ich charakterystyki dla realizacji zasady prewencji w ochronie środowiska. Glosa do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 1 grudnia 2023 r., III OSK 962/23
Glosa omawia trzy zagadnienia podniesione w glosowanym wyroku w sprawie dotyczącej instalacji strzępiarki (mobilnej maszyny do strzępienia złomu). Koncentrują się one wokół zagadnień: 1) definiowania czym jest przedsięwzięcie, 2) detaliczności charakterystyki przedsięwzięcia oraz 3) rzetelnego przedstawiania wariantów realizacji przedsięwzięcia. Wyrok wraz z uzasadnieniem porusza także inne istotne zagadnienia ustawy z 3.10.2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, wskazując chociażby, jak należy badać zgodność przedsięwzięcia z zapisami planów miejscowych. Z uwagi na obszerność tych zagadnień glosa koncentruje się na trzech wskazanych zagadnieniach. Zdaniem autorki mają one doniosłe znaczenie dla realizacji zasady prewencji w ochronie środowiska i stanowią istotne wskazówki dla sporządzających raporty środowiskowe.
Słowa kluczowe: przedsięwzięcie, powiązanie technologiczne, warianty przedsięwzięcia
Aleksandra Maria Jach
legal counsel, Warsaw Bar Association of Legal Counsels in Warsaw, Poland
ORCID: https://orcid.org/0009-0003-4468-7887
Environmental decisions – essence of establishing reliable variants of projects and their characteristics for implementing the principle of prevention in environmental protection. Commentary on the ruling of the Supreme Administrative Court of 1 December 2023, III OSK 962/23
The commentary addresses three issues raised in this ruling regarding the installation of a shredder (a mobile scrap shredding machine). They focus on the issues of: 1) the definition of what a project is, 2) detailing the features of the project, and 3) the reliable presentation of the variants of implementing the project. The ruling and its justification also mention other important issues of the Act on the provision of information on and protection of the environment, the involvement of society in environmental protection and environmental impact assessments of 3 October 2008, pointing out, among other things, how to examine compliance of the project with the provisions of land use plans. The extensive nature of these issues means that the commentary focuses on these three issues. According to the author, they are particularly important in implementing the principle of prevention in environmental protection and are important guidelines for preparing environmental reports.
Keywords: project, technological connections, project variants
dr hab. Ewa Skorczyńska
adiunkt, Katedra Prawa Administracyjnego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Jagielloński, Kraków, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-3117-046X
Małoletni jako podmiot prawa dostępu do informacji publicznej. Glosa do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 22 września 2023 r., III OSK 5312/21
W glosowanym orzeczeniu aprobować i wyeksponować należy tezę, że małoletni posiada status podmiotu prawa dostępu do informacji publicznej. Przedmiotem szerszej analizy uczyniono w glosie natomiast tezę o możliwości realizacji tego prawa wyłącznie za pośrednictwem przedstawiciela ustawowego. Sformułowano m.in. wniosek, że w pierwszym, odformalizowanym etapie rozpoznawania wniosku o udostępnienie informacji publicznej, samodzielne działanie małoletniego jest dopuszczalne i powinno rodzić obowiązek udzielenia na jego wniosek adekwatnej odpowiedzi.
Słowa kluczowe: prawo dostępu do informacji publicznej, małoletni, procesowe aspekty wykonywania prawa dostępu do informacji publicznej
Dr hab. Ewa Skorczyńska
assistant professor, Department of Administrative Law, Faculty of Law and Administration, Jagiellonian University, Kraków, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-3117-046X
Minors as holders of the right of access to public information. Commentary on the ruling of the Supreme Administrative Court of 22 September 2023, III OSK 5312/21
This judgment approves and emphasizes the thesis that a minor has the status of a holder of the right of access to public information. This commentary more broadly analyses the thesis that this right may only be exercised through a legal representative. Among other things, it formulates the conclusion that, in the first, informal stage of the examination of a request for access to public information, an independent action of a minor is permissible and should give rise to an obligation to provide an adequate response to his or her request.
Keywords: right of access to public information, minors, procedural aspects of exercising the right of access to public information
Bibliografia / References
Człowiekowska J., Niepewność granic prawa do informacji publicznej a tzw. nadużycie prawa do informacji publicznej [w:] Niepewność sytuacji prawnej jednostki w prawie administracyjnym, red. A. Błaś, Warszawa 2014.
Jakimowicz W., Nadużycie publicznego prawa podmiotowego dostępu do informacji publicznej [w:] Antywartości w prawie administracyjnym, Warszawa 2016.
Jaros P. J., Prawa dziecka. Dokumenty Rady Europy (Zbiór i opracowanie), Warszawa 2012.
Longchamps F., Z problemów poznania prawa, Wrocław 1968.
Ostrowska A., W kwestii „wnioskowego” dostępu do informacji publicznej [w:] Dobra chronione w prawie administracyjnym, red. Z. Duniewska, Łódź 2014.
Skorczyńska E., Wartości życia prawnego jako „detektory” luk w prawie administracyjnym [w:] Aksjologia prawa administracyjnego, t. I, red. J. Zimmermann, Warszawa 2017.
Skorczyńska E., Luka w prawie. Istota zjawiska oraz jego znaczenie dla prawa administracyjnego, Warszawa 2017.