Konstytucyjne uwarunkowania dopuszczalności przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności.
dr Łukasz Sanakiewicz
adiunkt Instytut Prawa Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
ORCID: 0000-0002-9171-7570
Konstytucyjne uwarunkowania dopuszczalności przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności
Polski ustawodawca wielokrotnie podejmował próby wyeliminowania użytkowania wieczystego z polskiego systemu prawnego. Jednym z głównych powodów, dla których próby te okazały się dotychczas nieskuteczne, było orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego. Zwracano w nim uwagę na konieczność zachowania w ramach tego procesu wartości konstytucyjnych związanych z ochroną własności jednostek samorządu terytorialnego oraz z zasadą zaufania do państwa i stanowionego przezeń prawa. Proces przekształcenia użytkowania wieczystego w prawo własności nie został jeszcze zakończony. Celem artykułu jest analiza dotychczasowego orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego i stworzenie na jego podstawie wytycznych, których zachowanie pozwoli polskiemu ustawodawcy na przeprowadzenie procesu przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności w sposób zgodny z zasadami konstytucyjnymi.
Słowa kluczowe: przekształcenia własnościowe, użytkowanie wieczyste, własność, nieruchomości, Trybunał Konstytucyjny
Dr. Łukasz Sanakiewicz
assistant professor at the Institute of Law, Administration and Economics of the Pedagogical University of Kraków
ORCID: 0000-0002-9171-7570
Constitutional conditions of the admissibility of transforming the right of perpetual usufruct into an ownership right
The Polish lawmakers have repeatedly attempted to eliminate perpetual usufruct from the Polish legal system. The main reasons why these attempts have proved unsuccessful to date included the line of judgments of the Constitutional Tribunal. These judgments drew attention to the need for the lawmakers to observe the constitutional values related to the protection of the property of self-government units and the principle of trust in the state and its law. The process of transforming perpetual usufruct into ownership has not yet ended. The objective of this article is to analyse the case law of the Constitutional Tribunal to date and create guidelines on its basis that have to be observed to enable the Polish lawmakers to conduct the process of transforming the right of perpetual usufruct into an ownership right in a manner which is consistent with the constitutional principles.
Keywords: ownership transformations, perpetual usufruct, ownership, real property, Constitutional Tribunal
Bibliografia:
Bednarek M., Przemiany własności w Polsce. Podstawowe koncepcje i konstrukcje normatywne, Warszawa 1994.
Bieniek G., W sprawie przyszłości użytkowania wieczystego [w:] Ars et usus. Księga pamiątkowa ku czci Sędziego Stanisława Rudnickiego, Warszawa 2005.
Brzozowski A., Z problematyki przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności, „Zeszyty Prawnicze UKSW” 2003/3.2.
Ciepła H., Użytkowanie wieczyste. Skutki prawne wygaśnięcia. Przekształcenie w prawo własności i jego wpis do księgi wieczystej. Praktyka i orzecznictwo, Warszawa 2019.
Drozd E., Uwagi do projektu ustawy o gospodarce nieruchomościami, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 1997/2.
Klat-Górska E., Uwłaszczenie użytkowników wieczystych w drodze decyzji administracyjnej, Warszawa 2015.
Podleś P., Głos w dyskusji nad przyszłością użytkowania wieczystego, „Przegląd Sądowy” 2005/10.
Rudnicki S., Uwłaszczenie osób fizycznych na podstawie ustawy z 4 września 1997 r., „Monitor Prawniczy” 1997/11.
Skwarło R., Ustawa o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności. Komentarz, Warszawa 2008.
Stefanicki R., Wybrane problemy z zakresu administracyjnego przekształcania użytkowania wieczystego w prawo własności, „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2016/6.
Truszkiewicz Z. [w:] E. Drozd, Z. Truszkiewicz, Gospodarka gruntami i wywłaszczanie nieruchomości. Komentarz, Kraków 1995.
Truszkiewicz Z., Użytkowanie wieczyste. Zagadnienia konstrukcyjne, Warszawa 2006.
Woźniak C., Perspektywy prawa użytkowania wieczystego, „Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego” 2004/11.
Woźniak C., Użytkowanie wieczyste, Warszawa 2006.
dr hab. Magdalena Habdas
profesor Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, Wydział Prawa i Administracji, Instytut Nauk Prawnych
ORCID 0000-0003-1905-5098
Odszkodowania dla właścicieli nieruchomości zlokalizowanych w obszarach ograniczonego użytkowania dla lotnisk – wyzwania dotyczące prawidłowego ustalenia zakresu odpowiedzialności odszkodowawczej i podlegającej kompensacji szkody – część 2
Artykuł stanowi drugą część opracowania dotyczącą zakresu szkód, które mają być rekompensowane w związku z wprowadzeniem obszaru ograniczonego użytkowania dla lotniska. Analizie poddano w pierwszej kolejności przyczyny błędnej interpretacji prawa, następnie rozważono istotę i zakres kompensowania tzw. szkody legalnej oraz przedstawiono przykłady skutków stosowania prawa w sposób systemowo błędny. Ponadto rozważono konsekwencje przyznawania „odszkodowań” za nieponiesione i nieobowiązkowe koszty rewitalizacji akustycznej budynku oraz zjawisko podwójnej kompensacji jednej szkody. Celem artykułu oraz całego opracowania (części 1 i 2) jest wykazanie w oparciu o przeprowadzone rozważania i przedstawioną argumentację, że obecnie obowiązująca praktyka dotycząca pojmowania i określania podlegającej kompensacji szkody w oparciu art. 129 ust. 2 i art. 136 ust. 3 w zw. z art. 129 ust. 2 Prawa ochrony środowiska wymaga zmiany, gdyż prowadzi do rozstrzygnięć wątpliwych prawnie, społecznie oraz ekonomicznie.
Słowa kluczowe: obszar ograniczonego użytkowania, hałas, lotniska, utrata wartości nieruchomości
Dr. Hab. Magdalena Habdas
professor of the University of Silesia in Katowice, Faculty of Law and Administration, Institute of Legal Studies
ORCID 0000-0003-1905-5098
Compensation for owners of real property located in areas of restricted use for airports – challenges to the correct determination of the extent of liability for compensation and damage that is to be compensated – Part 2
The article is the second part of an article on the level of damage to be compensated in connection with the introduction of an area of restricted use for an airport. The reasons for the defective interpretation of the law are analysed first, after which the essence and extent of compensation for so-called “legal damage” is considered, and examples are presented of the systemically defective application of the law. Furthermore, the consequences of awarding compensation for non-obligatory costs of acoustic building improvements that were not actually borne, as well as the phenomenon of double compensation of the same loss, have been considered. The objective of this part of the article, as well as the whole of the article (parts 1 and 2), is to use the considerations and arguments presented to demonstrate that the current practice of understanding and specifying damage that is to be compensated on the basis of Article 129, para. 2 and Article 136, para. 3, in connection with Article 129, para. 2 of the Environmental Protection Act, needs to be amended because it leads to results that are legally, socially and economically doubtful.
Keywords: area of restricted use, noise, airports, impairment of real property
Bibliografia:
Arystoteles, Etyka nikomachejska, Księga V, 1130a–1131a, 1130b–1134b, w przekładzie D. Gromskiej, Warszawa 1996.
Bagińska E., Filozoficzne i aksjologiczne uzasadnienia obowiązku indemnizacyjnego administracji (państwa) [w:] System prawa administracyjnego, t. 12, Odpowiedzialność odszkodowawcza w administracji, red. R. Hauser, Z. Niewiadomski, A. Wróbel, Warszawa 2016.
Bagińska E., Odpowiedzialność odszkodowawcza za wykonywanie władzy publicznej, Warszawa 2006.
Banaszak B., Prawo konstytucyjne, Warszawa 2017.
Baran M., O potrzebie regulacji prawnośrodowiskowej w zakresie przeciwdziałania uciążliwości zapachowej [w:] Prawne aspekty gospodarowania zasobami środowiska, red. B. Rakoczy, M. Szalewska, K. Karpus, Toruń 2014.
Boć J., Samborska-Boć E., Podstawowe regulacje prawnej ochrony środowiska [w:] Ochrona środowiska, Wrocław 2008.
Bojarski P., Odpowiedzialność cywilna [w:] Instytucje prawa ochrony środowiska. Geneza. Rozwój. Perspektywy, red. W. Radecki, Warszawa 2010.
Ciechanowicz-McLean J., Prawo i polityka ochrony środowiska, Warszawa 2009.
Czech E.K., Rola art. 325 prawa ochrony środowiska w odpowiedzialności cywilnej w ochronie środowiska, „Przegląd Prawa Ochrony Środowiska” 2010/2.
Czech W.K., Szkoda w obszarze środowiska i wina jako determinanty odpowiedzialności administracyjnej za tę szkodę, Białystok 2008.
Dybowski T., Naprawienie szkody [w:] System prawa cywilnego, t. 3, część 1, Prawo zobowiązań. Część ogólna, red. W. Czachórski, Ossolineum 1981.
Dybowski T., Ochrona własności w prawie polskim (rei vindicatio – actio negatoria, Warszawa 1969.
Foryś I., Habdas M., Konowalczuk J., Fair and effective compensation of loss in restricted use areas surrounding airports in Poland, „Ekonomia i Środowisko” 2019/3.
Galewicz W., Zakres sprawiedliwości wyrównawczej w etyce Arystoteles, „Peitho/Examina Antiqua” 2017/1.
Goulbourne S., Airport noise and the right to family life: a legitimate application of article 8 of the European Convention?, „Liverpool Law Review” 2002/24.
Górski M., Jaworowicz-Rudolf A., Odpowiedzialność prawna w ochronie środowiska [w:] Prawo ochrony środowiska, red. M. Górski, Warszawa 2018.
Habdas M. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 2, Własność i inne prawa rzeczowe (art. 126–352), red. M. Habdas, M. Fras, Warszawa 2018.
Habdas M., Konowalczuk J., Cele i warunki skutecznej interwencji Państwa w obszarach ograniczonego użytkowania portów lotniczych, „Świat Nieruchomości” 2018/3.
Habdas M., Konowalczuk J., Dyferencja w szacowaniu nieruchomości do celów odszkodowań w obszarach ograniczonego użytkowania portów lotniczych, „Rzeczoznawca Majątkowy” 2018/4.
Jendrośka J., Bar M., Prawo ochrony środowiska. Prawo ochrony środowiska. Podręcznik, Wrocław 2005.
Kacprzak-Szymańska E., Problematyka obszaru ograniczonego użytkowania w orzeczeniach sądów cywilnych, „Rocznik Samorządowy” 2013/2.
Kaliński M., Szkoda na mieniu i jej naprawienie, Warszawa 2011.
Katner W.J., Ochrona własności nieruchomości przed naruszeniami pośrednimi, Warszawa 1982.
Klenowska K., Wybrane zagadnienia dotyczące odpowiedzialności odszkodowawczej w związku z funkcjonowaniem lotnisk w Polsce [w:] Europeizacja prawa ochrony środowiska, red. M. Rudnicki, A. Haładyj, K. Sobieraj, Lublin 2011.
Kleszcz R., Co to znaczy „sprawiedliwość”?, „Filozofia Nauki” 1999/1–2.
Kokowski P., Pękala P., Kaczmarek T., Poziom hałasu w obszarze ograniczonego użytkowania wokół portu lotniczego, „Problemy Rynku Nieruchomości” 2015/1.
Niewiadomski Z., Planowanie i zagospodarowanie przestrzenne. Komentarz, Warszawa 2019.
NIK, Ochrona mieszkańców dużych miast przed hałasem, Warszawa 2014, https://www.nik.gov.pl/kontrole/P/13/134/LBY/ (dostęp: 7.05.2020 r.).
Ostrzechowski B., Czy port lotniczy stanowi przedsiębiorstwo wprawiane w ruch za pomocą sił przyrody, „Glosa” 2015/4.
Parchomiuk J., Odpowiedzialność odszkodowawcza za legalne działania administracji publicznej, Warszawa 2007.
Parchomiuk J., Zakres podmiotowy odpowiedzialności [w:] System prawa administracyjnego, t. 12, Odpowiedzialność odszkodowawcza w administracji, red. R. Hauser, Z. Niewiadomski, A. Wróbel, Warszawa 2016.
Piątowski J.S., Zakres i wykonywanie własności nieruchomości [w:] System prawa cywilnego, t. 2, prawo własności i inne prawa rzeczowe, red. J. Ignatowicz, Ossolineum 1977.
Plucińska-Filipowicz A., Filipowicz T., Kosicki A., Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Komentarz, Warszawa 2018.
Postulski W., Odpowiedzialność cywilna w ochronie środowiska [w:] Prawo ochrony środowiska, red. J. Stelmasiak, Warszawa 2010.
Radecki W., Odpowiedzialność prawna w ochronie środowiska, Warszawa 2002.
Rakoczy B. [w:] Prawo ochrony środowiska. Komentarz, Warszawa 2013.
Rakoczy B., Gołębiewski Z., Ratajczak J., Smolibowska-Hruszka G., Obszar ograniczonego użytkowania w prawie polskim, Warszawa 2011.
Skoczylas J., Odpowiedzialność cywilna na podstawie ustawy – prawo ochrony środowiska, „Przegląd Sądowy” 2003/4.
Skrzydło W., Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2009.
Spurr S.J., Economic foundations of law, Londyn–Nowy Jork 2019.
Stawicka E., Czy art. 129 ustawy – prawo ochrony środowiska stanowi wyczerpującą podstawę roszczeń właścicieli nieruchomości o wyrównanie strat wynikających z ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania wokół lotnisk, tras komunikacyjnych i tym podobnych zakładów?, „Palestra” 2012/11–12.
Suchar T., Ograniczenia sposobu korzystania z nieruchomości w związku z ochroną środowiska, „Casus” 2011/59.
Szalewska M., Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 4 grudnia 2013 r., II CSK 161/13, „Przegląd Prawa Ochrony Środowiska” 2014/2.
Szalewska M., Model odpowiedzialności odszkodowawczej z tytułu ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania [w:] Problemy pogranicza prawa administracyjnego i prawa ochrony środowiska, red. M. Stahl, P. Korzeniowski, A. Kaźmierska-Patrzyczna, Warszawa 2017.
Szpunar A., Glosa do uchwały SN z dnia 12 października 2001 r., III CZP 57/01, OSP 2002/5, poz. 61.
Trzaskowski R., Odpowiedzialność przedsiębiorstwa (zakładu) wprawianego w ruch za pomocą sił przyrody (art. 435 k.c.) za zmniejszenie wartości nieruchomości wynikające z emisji dopuszczalnych w świetle prawa ochrony środowiska, „Palestra” 2011/3–4.
Tsioumani E., European Court of Human Rights, 2 October 2001, Hatton and Others v. United Kingdom (Application no. 36022/97), „Review of European, Comparative & International Environmental Law” 2002, vol. 11, issue 2.
Wałachowska M. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 3, Zobowiązania. Część ogólna (art. 353–534), red. M. Habdas, M. Fras, Warszawa 2018.
Wałachowska M., Ziemiak M.P. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 3, Zobowiązania. Część ogólna (art. 353–534), red. M. Habdas, M. Fras, Warszawa 2018.
Wałkowski D., Czy zmiany klimatu są szkodą w środowisku? Przyczynek do dyskusji o odpowiedzialności prawnej, „Co Do Zasady – Studia i Analizy Prawne” 2019/1.
Zakrzewska M., Ochrona środowiska w procesie inwestycyjno-budowlanym, Warszawa 2010.
Zelek M., O kryteriach kwalifikacji przedsiębiorstwa lub zakładu jako wprawianego w ruch za pomocą sił przyrody (art. 435 § 1 k.c.), „Przegląd Sądowy” 2019/3.
Zimmermann-Pepol M., Gregorczuk K., Wymiary sprawiedliwości na gruncie filozofii prawa. Problematyka sprawiedliwości wczoraj–dziś–jutro, „Gdańskie Studia Prawnicze” 2016, t. 35.
dr hab. Michał Zaremba
adiunkt, Katedra Prawa Mediów, Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii, Uniwersytet Warszawski
ORCID: 0000-0001-8497-423X
Usunięcie skutków naruszenia dóbr osobistych w internecie – analiza orzecznictwa sądowego
W przeważającej części wypadków do publicznego naruszenie czci dochodzi w internecie. W związku z tym coraz większego znaczenia nabiera problem właściwego określenia obowiązku sprawcy naruszenia w sieci do usunięcia jego skutków, w szczególności przez rozpowszechnienia oświadczenia o odpowiedniej treści i formie. O ile w przypadku naruszeń dokonywanych offline ustalenie takiej formy nie powoduje większych trudności, o tyle w przypadku naruszeń online sprawia to ogromne problemy ze względu na konieczność uwzględnienia różnych uwarunkowań natury technologicznej. Problemy te dotyczą zwłaszcza odpowiedniego wskazania miejsca i terminu publikowania oświadczenia oraz określenia takich jego elementów jak wielkość ramki, czy wielkość i krój czcionki. W niniejszym artykule zaprezentowane zostały doświadczenia sądów w tym zakresie wraz z ich krytyką i wskazaniem rozwiązań najkorzystniejszych z punktu widzenia uczestników sporu.
Słowa kluczowe: art. 24 § 1 kodeksu cywilnego, przeprosiny, ochrona dóbr osobistych, internet, cześć
Dr. Hab. Michał Zaremba
assistant professor, Chair of Media Law, Faculty of Journalism, Information and Bibliology, University of Warsaw
ORCID: 0000-0001-8497-423X
Elimination of the consequence of a breach of personal rights in the Internet – analysis of the case law
In the vast majority of cases, the public breach of respect takes place in the internet. Therefore, the problem of correctly specifying the obligation of the perpetrator of the breach in the web in order to eliminate its effects is becoming increasingly important, particularly through the dissemination of declarations of appropriate content and form. Although, in the case of offline breaches, the establishment of this form does not cause much difficulty, in the case of online breaches, it causes huge problems because of the need to take into account various technological conditions. These problems apply in particular to the appropriate indication of the place and timing of publication of the declaration, as well as the definition of such elements as the size of the frame and the size and type of font. This article presents the experience of the courts in this respect, together with their criticism and an indication of the most favourable solutions from the point of view of the participants of the dispute.
Keywords: Article 24 § 1 of the Polish Civil Code, apology, protection of personal rights, Internet, respect
Bibliografia:
Browser Display Statistics, https://www.w3schools.com/browsers/browsers_display.asp (dostęp: 12.05.2020 r.).
Compare devices, https://www.mydevice.io/#compare-devices (dostęp: 12.05.2020 r.).
CSS Units, https://www.w3schools.com/cssref/css_units.asp (dostęp: 12.05.2020 r.).
Hordyński P., Co to jest responsywna strona www, https://it-develop.pl/blog/co-to-jest-responsywna-strona-www.html (dostęp: 12.05.2020 r.).
How CSS line-height works and best practices, 5.02.2019 r., https://dev.to/lampewebdev/css-line-height-jjp (dostęp: 12.05.2020 r.).
Jednostki, http://www.kurshtml.edu.pl/css/dlugosc,jednostki.html (dostęp: 12.05.2020 r.).
Jednostki relatywne, https://webkod.pl/kurs-css/lekcje/dzial-1/jednostki-relatywne (dostęp: 12.05.2020 r.).
LePage P., Podstawy elastycznego projektowania witryn, https://developers.google.com/web/fundamentals/design-and-ux/responsive/?hl=pl#set-the-viewport (dostęp: 12.05.2020 r.).
Polscy internauci w lutym 2019, 8.03.2019 r., pbi.org.pl/raporty/polscy-internauci-w-lutym-2019/ (dostęp: 12.05.2020 r.).
Popular Screen Resolutions: Designing for All, 25.03.2018 r., https://mediag.com/blog/popular-screen-resolutions-designing-for-all/ (dostęp: 12.05.2020 r.).
dr Mariusz Nawrocki
Instytut Nauk Prawnych, Uniwersytet Szczeciński
ORCID 0000-0001-9339-4050
Zróżnicowanie karania czynów rozciągniętych w czasie
W artykule przeanalizowano kodeksowe rozwiązania w zakresie wymiaru kary za popełnienie czynów rozciągniętych w czasie, ze szczególnym uwzględnieniem konstrukcji przestępstw trwałych, czynu ciągłego (art. 12 § 1 Kodeksu karnego) oraz ciągu wykroczeń (art. 12 § 2 Kodeksu karnego). Dokonana analiza prowadzi do stwierdzenia, że de lege lata rozwiązania te nie są wzajemnie spójne, co z kolei pozwala na wniosek, że nie ma w aktualnym Kodeksie karnym systemowego uregulowania omawianej problematyki. Niczego w tym względzie nie zmienia podjęta już inicjatywa legislacyjna. Niemniej na zasadzie postulatu de lege ferenda można zaproponować odpowiednie rozwiązanie systematyzujące, które sprowadza się do sformułowania dyrektywy w części ogólnej Kodeksu karnego, stosownie do której w przypadku przestępstwa popełnionego w czasie dłuższym niż jeden dzień karę wymierza się w wysokości do górnej granicy ustawowego zagrożenia zwiększonego o połowę.
Słowa kluczowe: czyn ciągły, ciąg wykroczeń, kara, ciąg przestępstw, wymiar kary
Dr. Mariusz Nawrocki
Institute of Legal Studies, University of Szczecin
ORCID 0000-0001-9339-4050
Differentiation of penalizing continuous acts
The article presents an analysis of the solutions in the code regarding the penalty for committing acts that are spread over time, with particular emphasis on the structure of permanent crimes, a continuous crime (Article 12 § 1 of the Penal Code) and a string of offences (Article 12 § 2 of the Penal Code). The analysis leads to the conclusion that these de lege lata solutions are not mutually consistent, which, in turn, enables the conclusion to be drawn that there is no systemic regulation of the problem in question in the current Penal Code. Nothing in this respect has been changed by the legislative initiative already undertaken. However, an appropriate systematic solution can be proposed on the basis of a de lege ferenda postulate, which boils down to the formulation of a directive in the general part of the Penal Code, by which, in the case of an offence committed over a period of more than one day, a penalty is imposed at a level of up to the upper limit of the statutory threat, plus a half.
Keywords: continuous crime, string of offences, penalty, string of crimes, sentence
Bibliografia:
Buchała K. [w:] Komentarz do kodeksu karnego. Cześć ogólna, red. K. Buchała, Warszawa 1994.
Cieślak M., Polskie prawo karne. Zarys systemowego ujęcia [w:] Marian Cieślak. Dzieła wybrane, t. 3, Kraków 2011.
Daszkiewicz K., Kary za przestępstwa ciągłe i ciągi przestępstw, „Prokuratura i Prawo” 2000/5.
Gałązka M. [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. A. Grześkowiak, K. Wiak, Legalis 2019.
Giezek J., Kardas P., Nowe uregulowania ciągłości popełnienia przestępstwa i wykroczenia (art. 12 § 2 kodeksu karnego i art. 10a kodeksu wykroczeń), „Palestra” 2019/1–2.
Kaftal A., Przestępstwo ciągłe w polskim prawie karnym, Warszawa 1985.
Kardas P., Przestępstwo ciągłe w prawie karnym materialnym, Kraków 1999.
Kardas P. [w:] Kodeks karny. Część ogólna, t. 1, cz. 1, Komentarz do art. 1–52, red. W. Wróbel, A. Zoll, LEX 2016.
Kulik M. [w:] Kodeks karny. Komentarz aktualizowany, red. M. Mozgawa, LEX 2019.
Nawrocki M., Czas popełnienia czynu zabronionego w polskim prawie karnym. Podstawowe zagadnienia materialno-prawne, Szczecin 2014.
Nawrocki M., Przestępstwo trwałe w teorii i praktyce, „Prokuratura i Prawo” 2019/6.
Pohl Ł., Prawo karne. Wykład części ogólnej, Warszawa 2012.
Pohl Ł. [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. R.A. Stefański, Legalis 2019.
Sadowski A., Przestępstwo ciągłe, Lublin 1949.
Sarkowicz R., Poziomowa interpretacja tekstu prawnego, Kraków 1995.
Zalewski W., Przestępstwo ciągłe de lege lata i de lege ferenda, „Prokuratura i Prawo” 2003/4.
Zawłocki R., Pojęcie i funkcje społecznej szkodliwości czynu w prawie karnym, Warszawa 2007.
Zawłocki R. [w:] Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz. Art. 1–116, red. M. Królikowski, R. Zawłocki, Legalis 2017.
Zieliński M., Interpretacja jako proces dekodowania tekstu prawnego, Poznań 1972.
Łukasz Brzezowski
doktorant w Szkole Doktorskiej Nauk Społecznych, Uniwersytet Łódzki
ORCID: 0000-0002-1723-1249
Obecność oskarżonego na rozprawie głównej – ocena regulacji po nowelizacji z 19.07.2019 r.
Artykuł jest poświęcony znowelizowanym przepisom kształtującym możliwość przeprowadzenia czynności procesowej przez sąd w czasie rozprawy głównej podczas nieobecności oskarżonego. Nowa regulacja zmienia wskazane zagadnienie poprzez dwa przepisy – art. 117 § 3a oraz art. 378a Kodeksu postępowania karnego. Oczywistą konstatacją jest, że uszczuplenie uprawnienia oskarżonego do obecności podczas postępowania dowodowego stanowić może z jednej strony podstawę do hipotezy o naruszeniu ponadustawowych standardów wyznaczających ramy rzetelnego procesu, z drugiej zaś może przyczynić się do przyspieszenia postępowania. Tezą artykułu jest, że nowe przepisy stanowią wyraz prawidłowych dążeń ustawodawcy do wyważenia wskazanych wartości poprzez uniemożliwienie doprowadzenia do obstrukcji procesowej, jednakże legislacyjnie regulacja ta zawiera istotne wady uniemożliwiające jej pozytywną ocenę.
Uzasadnienie tezy będzie polegało na przedstawieniu nowej regulacji w trzech płaszczyznach. W pierwszej kolejności pod kątem koherencji. Należy bowiem odpowiedzieć na pytanie, czy wskazane przepisy są spójne z regulacją postępowania karnego jako całości. Drugą płaszczyzną oceny jest, czy regulacja mieści się w normatywnie wyznaczonych ramach standardu rzetelnego procesu. Trzecim kryterium jest szybkość postępowania. Nie ulega wątpliwości, że regulacja wpłynie na przyspieszenie, natomiast ocenie podlegać będzie to, w jakim stopniu postępowanie będzie szybsze.
Słowa kluczowe: procedura karna, nowelizacja, obecność oskarżonego, rozprawa główna, ocena regulacji
Łukasz Brzezowski
doctoral student at the University of Łódź Doctoral School of Social Sciences
ORCID: 0000-0002-1723-1249
The presence of an accused at the main trial – evaluation of the regulation ager the amendment of 19 July 2019
The article is devoted to the recently amended regulations regarding the ability of a court to conduct procedural activities at the main hearing in the absence of an accused. The new regulation has amended this matter in two articles – Article 117 § 3a and Article 378a of the Criminal Procedures Code. The obvious conclusion is that the limitation of the accused’s right to a defence during the proceedings on the taking of evidence can, on the one hand, constitute grounds for the argument of a breach of the supra-statutory standards setting the framework for a fair trial, whereas, on the other hand, it can lead to the acceleration of the proceedings. The main thesis of this article is that the new regulations are an expression of the correct intentions of the lawmakers to balance the said values by preventing them from being procedurally obstructed, although, in legislative terms, this regulation contains significant flaws preventing its positive assessment.
The justification of the thesis involves the presentation of the new regulations on three levels. First in terms of coherence. This is because the question needs to be answered as to whether these provisions are consistent with the regulation on criminal proceedings as a whole. The second level of assessment is whether the regulation falls within the framework of the standard of a fair trial designated by law. The third criterion is the speed of the procedure. There is no doubt that the regulation will contribute to an acceleration, while the extent to which the procedure will be faster will be subject to assessment.
Keywords: criminal procedure, amendment, presence of an accused, the main trial, evaluation
Bibliografia:
Banaszak B., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2009.
Dudka K. (red.), Kodeks postępowania karnego. Komentarz, Warszawa 2018.
Garlicki L. (red.), Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, t. 1, Komentarz do artykułów 1–18, Warszawa 2010.
Grzegorczyk T., Kodeks postępowania karnego, t. 1, Artykuły 1–467, Warszawa 2014.
Grzegorczyk T., Tylman J., Polskie postępowanie karne, Warszawa 2014.
Safjan M., Bosek L. (red.), Konstytucja RP, t. 1, Komentarz art. 1–86, Warszawa 2016.
Skorupka J., O sprawiedliwości procesu karnego, Warszawa 2013.
Skorupka J. (red.), Kodeks postępowania karnego. Komentarz, Warszawa 2020.
Skorupka J. (red.), Proces karny, Warszawa 2018.
Stefański R.A., Zabłocki S. (red.), Kodeks postępowania karnego, t. 1, Komentarz do art. 1–166, Warszawa 2017.
Szymczak M. (red.), Słownik języka polskiego. Tom trzeci R–Z, Warszawa 1978.
Świecki D.(red.), Kodeks postępowania karnego. Komentarz, t. 1, Art. 1–424, Warszawa 2018.
Świecki D. (red.), Meritum. Postępowanie karne, Warszawa 2019.
dr Grzegorz Glanowski
Zakład Bioetyki i Prawa Medycznego Uniwersytetu Jagiellońskiego (asystent); członek Okręgowej Izby Radców Prawnych w Krakowie
ORCID: 0000-0001-8221-8051
Cena umowna jako podstawa do wyliczenia wynagrodzenia za udzielenie ponadlimitowych świadczeń opieki zdrowotnej na rzecz pacjentów w stanie nagłym. Glosa do uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z 19.03.2019 r., III CZP 80/18
Przedmiotem glosy jest uchwała Sądu Najwyższego z 19.03.2019 r., III CZP 80/18, w której Sąd Najwyższy stwierdza, że do ustalania wysokości wynagrodzenia należnego świadczeniodawcy, który zawarł umowę o udzielenie świadczenia opieki zdrowotnej za świadczenie ponadlimitowe wykonane w stanie nagłym, nie ma zastosowania art. 19 ust. 4 ustawy z 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. W takim wypadku wynagrodzenie ustala się w wysokości świadczenia uzyskiwanego na podstawie umowy. Autor aprobuje kierunek orzeczenia, podając dodatkowe argumenty przemawiające za oparciem roszczenia o zapłatę na art. 471 Kodeksu cywilnego oraz przeciwko przyjęciu za jego podstawę art. 19 ust. 4 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.
Słowa kluczowe: publiczny system ochrony zdrowia, świadczenie zdrowotne, umowny limit, uzasadnione koszty, cena umowna
Dr. Grzegorz Glanowski
Department of Bioethics and Medical Law (Jagiellonian University), member of the Kraków Bar Association
ORCID: 0000-0001-8221-8051
The contractual price as the basis for calculating the fee for providing healthcare benefits in excess of the limit to emergency patients. Commentary on the resolution of the bench of seven judges of the Supreme Court of 19 March 2019, III CZP 80/18
The commentary applies to the resolution of the Supreme Court of 19 March 2019, III CZP 80/18, in which the Supreme Court held that Article 19, para. 4 of the Act on healthcare services financed with public funds of 27 August 2004 does not apply to the determination of the amount of the fee due to the service provider who contracted for the performance of emergency services performed in excess of the limit. In such a case, the fee is determined at the level of the benefits received under the contract. The author approves the direction of the judgment, giving additional arguments for basing a claim for payment on Article 471 of the Civil Code and against the adoption of Article 19, para. 4 of the Act on healthcare services financed with public funds as its basis.
Keywords: public healthcare system, healthcare service, contractual limit, justified costs, contractual price
Bibliografia:
Bagińska E., [w:] System prawa prywatnego, t. 9, Prawo zobowiązań – umowy nienazwane, red. W.J. Katner, Warszawa 2015.
Banaszczyk Z., [w:] System prawa medycznego, t. 1, Instytucje Prawa Medycznego, red. L. Bosek, M. Safjan, Warszawa 2018.
Banaszczyk Z., Właściwość i elementy prywatnego stosunku prawa medycznego – założenia ogólne i metodologiczne, „Studia Prawa Prywatnego” 2015/1.
Daszkiewicz W., Daszkiewicz P., Podstawy prawne roszczeń o zapłatę za świadczenia medyczne w stanach nagłych, „Państwo i Prawo” 2006/1.
Glanowski G., Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 27 sierpnia 2015 r., sygn. akt III CSK 455/14, „Prawo i Medycyna” 2016/2.
Glanowski G., Podstawa prawna roszczenia o zapłatę za ponadlimitowe świadczenia zdrowotne, „Prawo i Medycyna” 2017/3.
Glanowski G., Umowa o świadczenie zdrowotne, Warszawa 2019.
Janas A., [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 1, Część ogólna (art. 1–125), red. M. Fras, M. Habas, Warszawa 2018.
Kocańda K., Równość stron czy podporządkowanie w umowach o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w ramach powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego, „Medyczna Wokanda” 2014/6.
Łukasik B., Nowak-Kubiak J., Ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Komentarz, Warszawa 2006.
Nesterowicz M., Odpowiedzialność NFZ za pozaumowne (ponadlimitowe) świadczenia zdrowotne, „Państwo i Prawo” 2006/2.
Pietraszewska-Macheta A., Sut M., Nowe spojrzenie Sądu Najwyższego na podstawy prawne finansowania tzw. świadczeń ponadlimitowych. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 27 sierpnia, III CSK 455/14, „Przegląd Sądowy” 2017/1.
Pietraszewska-Macheta A., Ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Komentarz, Warszawa 2018.
Radwański Z., [w:] System prawa prywatnego, t. 2, Prawo cywilne – część ogólna, red. Z. Radwański, A. Olejniczak, Warszawa 2008.
Mateusz Kotowicz
adwokat
ORCID: 0000-0003-2763-4292
Zaspokojenie żądania pozwu przez pozwanego w toku sprawy przy jednoczesnym kwestionowaniu zasadności powództwa. Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 6.06.2017 r., V ACa 687/16
Celem publikacji jest przedstawienie wpływu zaspokojenia żądania pozwu w toku sprawy na kierunek rozstrzygnięcia sądu w sytuacji, gdy pozwany kwestionuje zasadność powództwa. Jeśli pozwany mimo spełnienia świadczenia kwestionuje obowiązek zaspokojenia powoda, a sąd podzieli to stanowisko, powództwo powinno zostać oddalone. W ocenie autora kierunek rozstrzygnięcia powinien być taki sam, jeśli żądanie pozwu okazałoby się być zasadne. Różnica zachodziłaby jedynie w przyczynach oddalenia, przedstawionych w uzasadnieniu wyroku.
Słowa kluczowe: zaspokojenie żądania pozwu, kwestionowanie zasadności powództwa
Mateusz Kotowicz
attorney-at-law
ORCID: 0000-0003-2763-4292
Satisfaction of the plaintiff’s claim by the defendant in the course of proceedings while contesting the justification of the action. Commentary on the ruling of the Court of Appeal in Katowice of 6 June 2017, V ACa 687/16
The objective of the article is to present the impact of satisfying a claim in the course of proceedings on the court’s decision in a situation where the defendant contests the merits of the action. If, despite the performances being fulfilled, the defendant contests the obligation to satisfy the plaintiff and the court agrees with this position, the action should be set aside. According to the presented analysis, the same judgment should be passed if the plaintiff’s claim proves to be legitimate. A difference would only arise in the reasons for the dismissal presented in the justification of the judgment.
Keywords: satisfaction of the plaintiff’s claim, contesting the justification of the claim
Bibliografia:
Berutowicz W., Znaczenie prawne sądowego dochodzenia roszczeń, Warszawa 1966.
Broniewicz W., Glosa do uchwały Sądu Najwyższego z 4 stycznia 1979 r., III CZP 91/78, OSPiKA 1979/11.
Broniewicz W., Przyczyny oddalenia powództwa, „Państwo i Prawo” 1964/5–6.
Broniewicz W., Umorzenie postępowania w procesie cywilnym [w:] Księga pamiątkowa ku czci Kamila Stefki, Warszawa–Wrocław 1967.
Broniewicz W., Warunki uwzględnienia powództwa, „Państwo i Prawo” 2003/3.
Czech B. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. A. Marciniak, t. 1, Warszawa 2019.
Dybowski T., Pyrzyńska A. [w:] System prawa prywatnego, t. 5, Prawo zobowiązań – część ogólna, red. K. Osajda, Warszawa 2020.
Ereciński T. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. T. Ereciński, t. 2, Warszawa 2012.
Gapska E., Glosa do uchwały Sądu Najwyższego z 26 lutego 2014 r., III CZP 119/13, OSP 2017/7–8.
Gołąb S., Wusatowski Z., Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, Kraków 1931.
Gołąb A., Umorzenie postępowania w procesie cywilnym, Warszawa 2020.
Góra-Błaszczykowska A. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. A. Góra-Błaszczykowska, t. 1, Warszawa 2016.
Hroboni J., Stosunek wzajemny powództwa o ustalenie i powództwa o świadczenie, „Polski Proces Cywilny” 1934/21-22.
Jakubecki A. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. H. Dolecki, T. Wiśniewski, t. 1, Warszawa 2013.
Kaplińska J., Zaspokojenie roszczeń powoda przez pozwanego w toku procesu cywilnego, „Przegląd Sądowy” 2003/7–8.
Kołakowski K. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. K. Piasecki, t. 1, Warszawa 1996.
Korzan K., Roszczenie procesowe jako przedmiot postępowania cywilnego w kontekście prawa dostępu do sądu i prawa do powództwa [w:] Księga pamiątkowa ku czci Profesora Witolda Broniewicza, Łódź 1998.
Kot J., Zawartka J., Kilka uwag o umorzeniu postępowania, „Nowe Prawo” 1970/2.
Krajewski J. [w:] Kodeks postępowania cywilnego z komentarzem, red. J. Jodłowski, K. Piasecki, t. 2, Warszawa 1989.
Kruszelnicki Ś., Kodeks postępowania cywilnego z komentarzem, cz. 1, Poznań 1938.
Kuc K., Zaspokojenie w toku sprawy roszczeń pieniężnych powoda przez pozwanego negującego zasadność żądania, „Przegląd Sądowy” 2016/7–8.
Kunicki I. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, A. Marciniak, K. Piasecki, t. 1, Warszawa 2016.
Lapierre J., Ugoda sądowa w polskim procesie cywilnym, Warszawa 1968.
Manowska M. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. M. Manowska, t. 1, Warszawa 2011.
Mańkowski W. [w:] Polska procedura cywilna. Projekty referatów z uzasadnieniem, t. 1, Warszawa 1928.
Miszewski W., Proces cywilny w zarysie, cz. 1, Warszawa–Łódź 1946.
Olaś A., Procesowa dopuszczalność restitutio in integrum po skutecznym wniesieniu sprzeciwu od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym, „Polski Proces Cywilny” 2018/4.
Olaś A., Umorzenie procesu cywilnego, Warszawa 2016.
Siedlecki W. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. Z. Resich, W. Siedlecki, t. 1, Warszawa 1975.
Siedlecki W., Przedmiot postępowania cywilnego [w:] Wstęp do systemu prawa procesowego cywilnego, Ossolineum 1974.
Siedlecki W., Przegląd orzecznictwa Sądu Najwyższego. Prawo procesowe cywilne – II półrocze 1979, „Państwo i Prawo” 1981/1.
Siedlecki W., Zasady wyrokowania w procesie cywilnym, Warszawa 1957.
Trammer H., Następcza bezprzedmiotowość procesu cywilnego, Kraków 1950.
Waligórski M., Kumulacja roszczeń w procesie, „Polski Proces Cywilny” 1937/18–19.
Waligórski M., Polskie prawo procesowe cywilne. Dynamika procesu (postępowanie), Warszawa 1948.
Wolwiak I., Spełnienie świadczenia w toku procesu (część pierwsza), „Polski Proces Cywilny” 2017/1.
Zedler F., Glosa do uchwały Sądu Najwyższego z 21 czerwca 1977 r., III CZP 46/77, OSPiKA 1978/6.
Zembrzuski T., Zgoda pozwanego na cofnięcie pozwu w postępowaniu cywilnym – uwagi de lege lata i de lege ferenda, „Studia Iuridica” 2008, t. 49.
Zoll F. [w:] System prawa prywatnego, t. 6, Prawo zobowiązań – część ogólna, red. A. Olejniczak, Warszawa 2018.
