Plany przestrzenne na szczeblu lokalnym. Istota, kluczowe cele, wyzwania i dylematydr hab. Łukasz Mikuła, prof. UAM
jest profesorem uczelni na Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu.
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-9276-4574
dr Anna Fogel
jest pracownikiem Narodowego Instytutu Dziedzictwa.
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-8378-727X
dr hab. Renata Giedych
jest adiunktem w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie.
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-2524-5886
dr hab. Igor Zachariasz, prof. UEK
jest profesorem uczelni na Uniwersytecie Ekonomicznym w Krakowie.
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-2138-1853
dr hab. Maciej J. Nowak, prof. ZUT
jest kierownikiem Katedry Nieruchomości na Wydziale Ekonomicznym Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie.
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-6437-3226
dr Anna Oleńczuk-Paszel
jest adiunktem na Wydziale Ekonomicznym Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie.
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-8685-1425
Plany przestrzenne na szczeblu lokalnym. Istota, kluczowe cele, wyzwania i dylematy
Celem artykułu jest określenie kluczowych zadań planów przestrzennych na szczeblu lokalnym w kontekście wyzwań polskiego systemu planowania przestrzennego. Rola planów przestrzennych jest w literaturze oraz w praktyce rozumiana na różne, odmienne sposoby. Podjęto próbę szerszej klasyfikacji rodzajów planów przestrzennych oraz przyporządkowania im kluczowych z perspektywy systemowej zadań. Wyodrębniono dwa pogłębione studia przypadków dotyczące barier i specyfiki realizacji przez plany przestrzenne zadań sektorowych: ochrony zieleni oraz ochrony dziedzictwa kulturowego, wykazując w ten sposób szczegółowość i wielopłaszczyznowość dylematów dotyczących roli planów przestrzennych.
Słowa kluczowe: plany przestrzenne, nowelizacja, plany ogólne, tereny zieleni, dziedzictwo kulturowe
Dr hab. Łukasz Mikuła, professor of the Adam Mickiewicz University
is a professor at the Adam Mickiewicz University in Poznań, Poland.
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-9276-4574
Dr Anna Fogel
is an employee of the National Institute of Cultural Heritage of Poland.
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-8378-727X
Dr hab. Renata Giedych
is an assistant professor of the Warsaw University of Life Sciences (SGGW), Warsaw, Poland.
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-2524-5886
Dr hab. Igor Zachariasz, professor of the University of Economics in Kraków
is a university professor at the University of Economics in Kraków, Poland.
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-2138-1853
Dr hab. Maciej J. Nowak, professor of the West Pomeranian University of Technology
is the head of the Real Estate Department at the Faculty of Economics of the West Pomeranian University of Technology in Szczecin, Poland.
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-6437-3226
Dr Anna Oleńczuk-Paszel
is an assistant professor at the Faculty of Economics of the West Pomeranian University of Technology in Szczecin, Poland.
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-8685-1425
Land use plans at local level. Essence, key objectives, challenges and dilemmas
The objective of the article is to identify the key tasks of land use plans at local level in the context of the challenges of the Polish spatial planning system. The role of land use plans is understood in various, diverse ways in the literature and in practice. An attempt has been made to make a broader classification of the types of land use plans and to assign key tasks to them from a systemic perspective. Two in-depth case studies on the barriers and specificity of the implementation of sectoral tasks performed by land use plans, namely the protection of greenery and the protection of cultural heritage, were distinguished, thereby demonstrating the detailed and multifaceted nature of the dilemmas regarding the role of land use plans.
Keywords: land use plans, revision, general plans, green spaces, cultural heritage
Bibliografia/References
Afsharnia A., Zebardast E., Talachian M., Explaining the Concept of Spatial Justice in the Implementation of Comprehensive Urban Plans (Case Study: Golpayegan City), „Geographical Urban Planning Research (GUPR)” 2022/9
Butcher S., Appropriating rent from greenfield affordable housing: Developer practices in Johannesburg, „Environment and Planning A: Economy and Space” 2020/52
Fogel A., Gminne akty planowania przestrzennego jako instrumenty ochrony zabytków nieruchomych, „Studia Biura Analiz Sejmowych” 2023/1
Fogel A., Ochrona dziedzictwa kulturowego a ochrona środowiska przyrodniczego – uwagi na tle regulacji dotyczących ochrony i kształtowania krajobrazów kulturowych, „Ochrona Zabytków” 2023/2
Grange K., Planners – A silenced profession? The politicisation of planning and the need for fearless speech, „Planning Theory” 2017/16
Harrison J., Galland D., Tewdwr-Jones M., Whither regional planning?, „Regional Studies” 2021/55
Harvey D., On planning the ideology of planning [w:] Political Economy, Diversity and Pragmatism Critical Essays in Planning Theory, red. J. Hillier, P. Healey, Hampshire 2008
Kotarbiński T., Ogólne pojęcie planu [w:] T. Kotarbiński, Sprawność i błąd. Z myślą o dobrej robocie nauczyciela, Warszawa 1970
La Rosa D., Geneletti D., Spyra M., Albert C., Fürst C., Sustainable planning for peri-urban landscapes [w:] Ecosystem Services from Forest Landscapes, red. A.H. Perera, U. Peterson, G.J. Martinez Pastur, L.R. Iverson, Cham 2018
Lantitsou K., Eco-development and environmental spatial planning, „Fresenius Environmental Bulletin” 2017/26
Legutko-Kobus P., Nowak M., Petrisor A.I., Bărbulescu D., Craciun C., Gârjoabă A.I., Protection of Environmental and Natural Values of Urban Areas against Investment Pressure: A Case Study of Romania and Poland, „Land” 2023/12
Legutko-Kobus P., Rzeńca A., Skubała P., Sobol A., Miasta i ich mieszkańcy w obliczu wyzwań adaptacji do zmian klimatu, Warszawa 2020
Markowski T., Zintegrowane planowanie rozwoju. Dylematy i wyzwania, „Studia KPZK PAN” 2015/161
Markowski T., Nowak M.J., Koncepcja prawa do miasta w polskim systemie planowania przestrzennego. Wymiar ekonomiczny, prawny i polityczny [w:] Prawo do miasta a wyzwania polityki miejskiej w Polsce, red. M.J. Nowak, Warszawa 2022
Meng M., Dabrowski M., Stead D., Enhancing Flood Resilience and Climate Adaptation: The State of the Art and New Directions for Spatial Planning, „Sustainability” 2020/12
Nowak M.J., Dühr S., Peña S., Batsuuri B., Fast V., Fidélis T., Gagakuma D., He Z., Khavarian-Garmsir A. R., Legutko-Kobus P., De Marchi Moyano B., Sugar M., Peres O. M., Blaszke M., An international comparison of the scope and instruments of local spatial planning, „Town Planning Review” 2024/95
Nowak M.J., James V.U., Golubchikov O., The Role of Spatial Policy Tools in Renewable Energy Investment, „Energies” 2022/15
Nowak M.J., Mitrea A., Lukstiņa G., Petrişor A.I., Filepné Kovács K., Simeonova V., Yanchev P., Jürgenson E., Põdra K., Řezáč V., Mikalauskaite K., Pranevičienė B., Ladzianska Z., Baloga M., Spatial planning systems in Central and Eastern European countries: Review and comparison of selected issues, Cham 2023
Nowak M., Petrisor A.I., Mitrea A., Kovács K.F., Lukstina G., Jürgenson E., Ladzianska Z., Simeonova V., Lozynskyy R., Rezac V., Pantyley V., Praneviciene B., Fakeyeva L., Mickiewicz B., Blaszke M., The Role of Spatial Plans Adopted at the Local Level in the Spatial Planning Systems of Central and Eastern European Countries, „Land” 2022/11
Ostrowska A., Niepewność sytuacji prawnej jednostki w sferze stanowienia i obowiązywania miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, Lublin 2020
Petrişor A.I., Brief critical analysis of concepts used for assessing the market value to ecosystem goods and services in urban and spatial plans, „Journal of Urban and Landscape Planning” 2016/1
Petrişor A.I., Mierzejewska L., Mitrea A., Mechanisms of Change in Urban Green Infrastructure – Evidence from Romania and Poland, „Land” 2022/11
Sager T., Planners’ role: torn between dialogical ideals and neo-liberal realities, „European Planning Studies” 2009/17
Schmitt P., Smas L., On the relations between spatial planning and sectoral policy fields in Europe [w:] Spatial Planning Systems in Europe. Comparision and Trajectories, red. V. Nadin, G. Cotella, P. Schmitt, Edward Elgar Publishing 2024
Slaev A.D., The relationship between planning and the market from the perspective of property rights theory: A transaction cost analysis, „Planning Theory” 2017/16
Vezyriannidou S., Portokalidis K., Special Spatial Plans vs. Local Spatial Plans. Towards a New Vision of Planning System at the Local Level in Greece, during the Period of Economic Crisis, „RELAND: International Journal of Real Estate & Land Planning” 2018/1
World Health Organisation, Regional Office for Europe, Urban green spaces: a brief for action, Copenhagen 2017, https://iris.who.int/bitstream/handle/10665/344116/9789289052498-eng.pdf?sequence=1
Woźniak M., The European Landscape Convention with respect to the cultural landscape – a Polish perspective (Europejska Konwencja Krajobrazowa wobec krajobrazu kulturowego – perspektywa polska), „Santander Art and Culture Law Review” 2022/8
dr Michał Możdżeń-Marcinkowski
jest wykładowcą na Wydziale Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego, adwokatem.
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-9345-0013
Z analizy nowego polskiego prawa o ochronie sygnalistów w świetle wybranych rozwiązań niemieckiej federalnej ustawy Hinweisgeberschutzgesetz. Wskazówki dla administracji samorządowej
Tłem rozważań w niniejszym artykule jest ogólna dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 z 23.10.2019 r. obowiązująca w Unii Europejskiej, dotycząca ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa UE. Wprowadziła ona szczegółowe standardy materialno-formalne, które mają implementować poszczególne kraje członkowskie. Artykuł jest wynikiem badań przeprowadzonych w Niemczech, dotyczących niemieckich rozwiązań ustawowych i doświadczeń w stosowaniu prawa o ochronie sygnalistów (Hinweisgeberschutzgesetz) w administracji lokalnej w regionie Badenii-Wirtembergii. W opracowaniu podniesiono podstawowe problemy pojęciowe nowego prawa niemieckiego w kontekście komparatystyki instytucjonalnej z polską nową ustawą o ochronie sygnalistów, która weszła w życie niedawno – 25.09.2024 r. Dodatkowym zamysłem badawczym było skorzystanie z ponad rocznych już doświadczeń niemieckich w identyfikacji oraz ocenie stwierdzonych i powstających w prawie niemieckim problemów wykładni i stosowania nowego prawa sygnalizacyjnego. Stanowi to niezaprzeczalnie cenne źródło informacji o potencjalnych przyszłych polskich problemach systemowych w stosowaniu krajowych rozwiązań ustawowych w tej materii.
Słowa kluczowe: administracja publiczna, sygnaliści, prawo Unii Europejskiej, sygnalizowanie nieprawidłowości, informacja o naruszeniach
Dr Michał Możdżeń-Marcinkowski
is a lecturer at the Faculty of Management of the University of Warsaw, an attorney-at-law, Poland.
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-9345-0013
From an analysis of the new Polish whistleblower protection law in the light of selected solutions of the German federal law, Hinweisgeberschutzgesetz. Tips for self-government authorities
The background to the considerations in this article is the general Directive (EU) 2019/1937 of the European Parliament and of the Council of the European Union of 23 October 2019 on the protection of persons who report breaches of Union law. This Directive introduced detailed substantive and formal standards to be implemented by individual Member States. The article arises from research conducted in Germany on German statutory solutions and experiences in the application of the whistleblower protection law (Hinweisgeberschutzgesetz) in local administration in the Baden-Württemberg region. It raises the basic conceptual problems of the new German law in the context of institutional comparisons with the new Polish law on the protection of whistleblowers, which recently entered into force, namely on 25 September 2024. An additional research idea was also to benefit from the German experience of over a year in identifying and assessing problems of interpretation and application of the new whistleblower law. This a valuable source of information on potential future systemic problems in Poland in applying the new law.
Keywords: public administration, whistleblowers, European Union law, whistleblowing, information on infringements
Bibliografia/References
Baran B., Środki ochrony sygnalistów na podstawie dyrektywy 2019/1937 (tzw. dyrektywy o ochronie sygnalistów) [w:] Ochrona sygnalistów. Regulacje dotyczące osób zgłaszających nieprawidłowości, red. B. Baran, M. Ożóg, Warszawa 2021
Baranowska I., Ochrona sygnalistów – nowe obowiązki pracodawców, LEX 2024
Benkert D., Neues Hinweisgeberschutzgesetz, „Neue Juristische Wochenschrift Spezial” 2023
Bruns P., Das neue Hinweisgeberschutzgesetz, „Neue Juristische Wochenschrift” 2023/23
Dzida B., Seibt C.H., Neues Hinweisgeberschutzgesetz: Analyse und Antworten auf Praxisfragen, „Neue Zeitschrift für Arbeitsrecht” 2023
Hlebicka-Józefowicz A., Procedura zgłoszeń wewnętrznych a prawo sygnalisty do dokonania zgłoszenia zewnętrznego oraz zachęty do korzystania z wewnętrznych kanałów zgłoszeń, LEX 2024
Külz P., Odenthal-Middelhoff C., Praxisfragen zum Hinweisgeberschutzgesetz, „Neue Zeitschrift für Wirtschafts-, Steuer- und Unternehmensstrafrecht” 2024
Możdżeń-Marcinkowski M., Nowe projekty – stare problemy, czyli o rodzącym się modelu ochrony sygnalistów, Prawo.pl, 13.02.2024 r., https://www.prawo.pl/kadry/sygnalisci-nowe-projekty-stare-problemy-dr-michal-mozdzen-marcinkowski,525303.html
Możdżeń-Marcinkowski M., Sygnalizowanie naruszeń prawa w administracji publicznej. Studium prawne z uwzględnieniem dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii, Warszawa 2024
Mroczyński-Szmaj Ł., Nowe europejskie prawo sygnalizowania nieprawidłowości. Rozwiązania modelowe a polski projekt ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa, „Prawo w Działaniu” 2022/52
Nitschke A., Krebs K., Whistleblowing im öffentlichen Dienst: Impulse für die Dienstpflicht zur „Denunziation” durch das Hinweisgeberschutzgesetz?, „Neue Zeitschrift für Verwaltungsrecht” 2023
Ochrona sygnalistów i postępowanie w sprawach zgłaszania naruszenia prawa. Komentarz praktyczny, procedury, wzory, orzecznictwo, red. B. Rodak, Warszawa 2024
Ochrona sygnalistów. Praktyczna analiza przepisów ustawy, red. K. Walczak, Warszawa 2024
Reufels M., Soltysiak L., Das neue whistleblowing-recht, Baden-Baden 2023
Rosler-Borakiewicz M., Sygnalista – zakres ochrony, LEX 2024
Schladebach M., Meyden V., Externe Meldestellen im System des Hinweisgeberschutzgesetzes, „Neue Zeitschrift für Verwaltungsrecht” 2024
Siemens C., Zwischen EU-Richtlinie und politischen präferenzen. Das gesetz zum schutz von whistleblowern, „Aus Politik und Zeitgeschichte” 2023/33–34
Tokarczyk D., Komentarz do art. 1 i 4 [w:] E. Rutkowska, D. Tokarczyk, Ustawa o ochronie sygnalistów. Komentarz, LEX 2024
Tomaszewska B., Ochrona sygnalistów od 25.09.2024 r., LEX 2024
Ustawa o ochronie sygnalistów. Komentarz, red. K. Flaga-Gieruszyńska, M. Rylski, Warszawa 2024
Ustawa o ochronie sygnalistów. Komentarz, red. A. Sobczyk, A. Cebera, J.G. Firlus, M. Iwański, Warszawa 2024
dr hab. Stefan Płażek
jest adiunktem w Katedrze Prawa Samorządu Terytorialnego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie i adwokatem.
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-6791-5940
Ustawa antykorupcyjna czy prokorupcyjna?
Wszelkie przepisy ograniczające aktywność gospodarczą z uwagi na działalność publiczną powinny być tworzone, po pierwsze, z zachowaniem adekwatności dla potrzeb interesu publicznego, a po drugie – z zachowaniem precyzji regulacji, albowiem jako wyjątki od konstytucyjnej zasady wolności gospodarczej nie mogą być interpretowane rozszerzająco ani uznaniowo. To samo dotyczy konstrukcji antykorupcyjnych w postaci składania wszelkiego rodzaju oświadczeń o swym statusie. Jednak ustawa z 1997 r. o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne tych wymogów nie spełnia i to niestety w bardzo licznych przypadkach, których wskazanie jest celem prezentowanego opracowania. Analizą krytyczną zostały objęte również uczynione w ostatnich latach nowelizacje. Osobnym problemem jest pogłębiająca się anachroniczność ustawy wobec nowszych regulacji, zwłaszcza z zakresu prawa gospodarczego. W rezultacie ustawa w coraz mniejszym stopniu służy rzeczywistej ochronie interesu publicznego, a w coraz większym stopniu służy podtrzymywaniu publicznego wrażenia, że istnieje sensowny i skuteczny system antykorupcyjnych zabezpieczeń. Nierzadko sprzyja też rozgrywkom personalnym. Mimo pilnej potrzeby zmiany istniejącego stanu od dawna nie obserwuje się aktywności w tym kierunku po żadnej stronie sceny politycznej.
Słowa kluczowe: przepisy antykorupcyjne, ograniczenia działalności gospodarczej, prawo urzędnicze
Dr hab. Stefan Płażek
is an assistant professor at the Territorial Self-Government Law Department at the Faculty of Law and Administration of the Jagiellonian University in Kraków and an attorney-at-law, Poland.
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-6791-5940
Anti-corruption or pro-corruption Act?
All regulations restricting business activity as a result of public activities should be prepared, firstly, appropriately to the needs of the public interest and, secondly, while maintaining precision of the regulations, because they cannot be interpreted broadly or arbitrarily as exceptions to the constitutional principle of freedom of enterprise. The same applies to anti-corruption structures in the form of the submission of any kind of declarations about one’s status. However, the Act on the restriction on conducting business activity by persons performing public functions of 1997 does not satisfy these requirements and, unfortunately, this takes place in very many cases, the indication of which is the objective of this article. The amendments made in recent years were also analysed critically. A separate problem is the increasing anachronism of the Act with respect to the newer regulations, especially those regarding economic law. As a result, the Act serves the purpose of actually protecting the public interest to an increasingly lesser extent, and of keeping up the impression among the public that there is a sensible and effective system of anti-corruption safeguards to an increasingly greater degree. It also frequently serves personal games. Despite the urgent need to change the existing state of affairs, there has been no activity in this area on the part of any side of the political scene for a long time.
Keywords: anti-corruption regulations, restrictions on business activity, civil service law
Bibliografia/References
Jerominek M., Zarządzenie zastępcze wojewody w świetle przepisów ustaw samorządowych, „Przegląd Prawa Publicznego” 2007/7–8
Płażek S., Ocena funkcjonowania tzw. przepisów antykorupcyjnych w samorządzie terytorialnym – wybrane zagadnienia [w:] Stosunki pracy pracowników samorządowych, red. M. Stec, Warszawa 2008
Płażek S., Zbyt długi żywot ustawy o pracownikach urzędów państwowych, „Studiów z Zakresu Prawa Pracy i Polityki Społecznej UJ” 2024/4
Skwarło R., Legislacyjny potwór? Czyli projekt nowej ustawy antykorupcyjnej, „Wspólnota” 2009/15(917)
Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz, red. P. Chmielnicki, Warszawa 2007, 2022
Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz, red. P. Drembkowski, P.J. Suwaj, Warszawa 2023
Wierzbica A., Ustawa o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne. Komentarz, Warszawa 2017
dr Wioletta Świeboda
jest adiunktem w Wyższej Szkole Ekonomiczno-Humanistycznej w Bielsku-Białej.
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-4880-1187
Analiza wyzwań w sprawozdawczości publicznych podmiotów leczniczych – przykład kosztów wynagrodzeń
Celem artykułu jest analiza sprawozdawczości wybranych aspektów dotyczących rejestrowania kosztów rodzajowych oraz prezentacja problemu interpretacji przepisów prawnych odnoszących się do jednostek sektora ochrony zdrowia w Polsce w wybranych zagadnieniach. Analiza literatury przedmiotu dotyczącej sprawozdawczości jednostek ochrony zdrowia w Polsce oraz obowiązujących aktów prawnych w tym zakresie wskazuje na brak spójnego merytorycznie i koncepcyjnie opracowania zawierającego omówienie analiz kosztów m.in. w grupie wynagrodzeń. Problem ten dotyczy przede wszystkim publicznych jednostek ochrony zdrowia. W artykule wykorzystano metodę obserwacji i dedukcji oraz zastosowano przegląd aktów prawnych, a także danych pierwotnych i wtórnych pochodzących z literatury naukowej. W drugiej części artykułu wykorzystano metodę syntezy polegającej na zgromadzeniu, zaprezentowaniu i połączeniu ustaleń badawczych będących przedmiotem niniejszego opracowania. Dotyczyły one zagadnień związanych z prowadzeniem rachunkowości i sprawozdawczości w sektorze ochrony zdrowia.
Słowa kluczowe: zarządzanie, koszty, wynagrodzenia, ochrona zdrowia, standard rachunku kosztów
Dr Wioletta Świeboda
is an assistant professor at the University of Economics and Humanities in Bielsko-Biała, Poland.
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-4880-1187
Analysis of the challenges in reporting by public healthcare entities – the example of salary costs
The objective of the article is to analyse the reporting of selected aspects of the recording of costs by type and to present the problem of interpreting the provisions of the law on healthcare entities in Poland in selected issues. The analysis of the literature on the subject regarding reporting by healthcare entities in Poland and the applicable acts of law in this area suggests that there is no substantively and conceptually coherent study containing a discussion of cost analyses, including, in the salaries group. This problem primarily applies to public healthcare entities. The method of observation and deduction, as well as a review of acts of law, but also primary and secondary data from academic literature, are used in the article. The synthesis method, involving the collection, presentation and combination of the research findings constituting the subject matter of the article, is used in the second part of the article. These findings applied to issues related to accounting and reporting in the healthcare sector.
Keywords: management, costs, salaries, healthcare, cost accounting standard
Bibliografia/References
Cygańska M., Hass-Symotiuk M., Kludacz-Alessandri M., Rachunkowość podmiotów leczniczych i jej potencjał informacyjny, Warszawa 2020
Hass-Symotiuk M., Sprawozdawczość podmiotów prowadzących działalność leczniczą, Warszawa 2016
Hass-Symotiuk M., Zbiory informacji generowane przez szpitale publiczne na potrzeby organów założycielskich w świetle badań, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego” 2011/679
Hass-Symotiuk M., Mućko P., Jakimowicz H., Zbiory informacji na potrzeby zarządzania w ochronie zdrowia, „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu” 2008/36
Janik W., Wykorzystanie controllingu finansowego w zarządzaniu szpitalami, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia” 2011/44
Michalak J., Wojteczek J., Minister planów. Rozmowa z Ewą Kopacz, https://www.termedia.pl/Czasopismo/Menedzer_Zdrowia-12/Numer-9–2008
Świeboda W., Sprawozdawczość publicznych podmiotów leczniczych – użyteczność, analiza i kontrola danych, Warszawa 2023
Świeboda W., Źródła finansowania i rachunek kosztów publicznych podmiotów leczniczych [w:] Standardy rachunkowości jednostek sektora finansów publicznych, red. D. Adamek-Hyska, E. Maćkowiak, A. Szewieczek, Katowice 2016
Mikołaj Sokolski
jest doktorantem III roku Szkoły Doktorskiej Nauk Społecznych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-4538-5149
dr hab. Mikołaj Tomaszyk, prof. UAM
jest politologiem, samorządowcem (zastępcą Burmistrza w Świebodzinie i w Luboniu) oraz ekspertem w projektach dofinansowanych ze środków UE.
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-1527-0009
Doświadczenia organu prowadzącego przedszkoli i szkół gminy Świebodzin w latach 2018–2024 z punktu widzenia założeń etyki troski
Wymiar etyki troski jest zauważalny nie tylko w teoretycznym ujęciu myśli feministycznej, lecz także w praktyce społeczno-politycznej. Autorzy w ramach artykułu prezentują teoretyczny i praktyczny wymiar etyki troski. W ujęciu teoretycznym przedstawiają jej założenia w myśli przede wszystkim Nel Noddings i Carol Gilligan. W oparciu o wskazaną ramę teoretyczno-aksjologiczną podejmują się praktycznej analizy działalności Miasta i Gminy Świebodzin w latach 2018–2024. Wykazują obecność troski przede wszystkim w ujęciu działalności organu prowadzącego jednostki samorządu terytorialnego w dziedzinie edukacji. Artykuł stanowi jednocześnie zarys politologicznych metod badawczych podejmujących zagadnienie moralnej analizy polityk publicznych.
Słowa kluczowe: etyka troski, polityka troski, współczujące przywództwo, edukacja, jednostka samorządu terytorialnego
Mikołaj Sokolski
is a third year doctoral student at the Doctoral School of Social Sciences, Adam Mickiewicz University in Poznań, Poland.
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-4538-5149
Dr hab. Mikołaj Tomaszyk, professor of the Adam Mickiewicz University
is a political scientist, self-government official (deputy mayor in Świebodzin and Luboń) and an expert in projects co-financed with EU funds.
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-1527-0009
Experiences of the governing body of kindergartens and schools of the Municipality of Swiebodzin in 2018–2024 from the point of view of the principles of ethics of care
The dimension of ethics of care is noticeable not only in the theoretical view of feminist thought, but also in socio-political practice. In this article, the authors present the theoretical and practical dimensions of ethics of care. In the theoretical framework, they present its assumptions, primarily according to Nel Noddings and Carol Gilligan. They present a practical analysis of the activities of the Town and Municipality of Świebodzin in 2018–2024 on the basis of this theoretical and axiological framework. They demonstrate the presence of caring, primarily in terms of the activities of the managing body of the territorial self-government unit in the area of education. The article simultaneously presents an outline of the political science methodologies addressing the issue of moral analysis of public policies.
Keywords: ethics of care, politics of care, sympathetic leadership, education, territorial self-government unit
Bibliografia/References
Brzezicka B., Filozoficzne sensy troski, „Czas Kultury” 2022/1
Buksik D., Wybrane psychologiczne teorie rozwoju moralnego człowieka, „Seminare. Poszukiwania Naukowe” 1997/13
Dutto J.E., Frost P.J., Worline M.C., Lilius J.M., Kanov J.M., Przywództwo w bolesnych chwilach, tłum. E. Borówka, Warszawa 2007
Edukacja w czasach pandemii wirusa COVID-19. Z dystansem o tym, co robimy obecnie jako nauczyciele, red. J. Pyżalski, Warszawa 2022
Engster D., The Heart of Justice: Care Ethics and Political Theory, Oxford 2007
Gilligan C., Chodźcie z nami. Psychologia i opór, tłum. S. Kowalski, Warszawa 2013
Gilligan C., In a Different Voice, Harvard 1982
Gilligan C., In a Different Voice – summary, https://lfkkb.tripod.com/eng24/gilliganstheory.html
Held V., Care and Justice. Still [w:] Care Ethics and Political Theory, red. D. Engster, M. Hammington, Oxford 2015
Held V., Rights and Goods: Justifying Social Action, Chicago 1989
Held V., The Ethics of Care, Oxford 1993
Held V., The Ethics of Care: Personal, Political, and Global, Oxford 2006
Jureńczyk Ł., Koncepcja wolności jednostki w społeczno-politycznej myśli Thomasa Hobbesa [w:] Człowiek w społeczeństwie i w prawie, red. M. Czakowska, J. Kutta, Bydgoszcz 2013
Kanclerz A., Etyka troski Carol Gilligan i Nel Noddings a moralny partykularyzm, „Etyka” 2018/57
Kohlberg L., Essays on Moral Development, vol. 1, The Philosophy of Moral Development, Harvard 1981
Mathes E.W., An evolutionary perspective on Kohlberg’s theory of moral development, Harvard 2021
Noddings N., Caring: A Feminine Approach to Ethics and Moral Education, Berkeley 1984
Ostolski A., Dyskurs u władzy. Filozofia polityczna Michaela Foucaulta, „Etyka” 2003/36
Phillips J., Troska, Warszawa 2009
Pyżalski J., Sytuacja dzieci i młodzieży w kontekście doświadczeń pandemii COVID-19 [w:] Dzieci się liczą 2022. Raport o zagrożeniach bezpieczeństwa i rozwoju dzieci, red. M. Sajkowska, R. Szredzińska, Warszawa 20232
Ripamonti S., Galuppo L., Petrilli S., Dentali S., Zuffo R.G., Care Ethics Management and Redesign Organization in the New Normal, „Frontiers in Psychology” 2021/12
Ruddick S., Maternal Thinking, „Feminist Studies” 1980, vol. 6, No. 2
Sepczyńska D., Etyka troski jako filozofia polityki, „Etyka” 2012/45
Tronto J., Moral Boundaries: A Political Argument for an Ethic of Care, New York 1993
Waleszczyński A., Między troską a sprawiedliwością – Virginii Held poglądy na wspólnotę polityczną, „Roczniki Filozoficzne” 2019/3
dr Karina Pilarz
jest asystentem w Zakładzie Ustroju Administracji Publicznej w Instytucie Nauk Administracyjnych na Wydziale Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego.
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-6078-5335
Ustrojowe formy współdziałania jako sposoby realizacji zadań publicznych przez Województwo Dolnośląskie
Celem administracji publicznej jest zaspokajanie potrzeb obywateli poprzez wykonywanie szerokiego katalogu zadań publicznych. Każda jednostka samorządu terytorialnego ma zatem prawnie przypisany zakres zadań, które jest zobligowana zrealizować na rzecz wspólnoty samorządowej. Niestety, nie zawsze dysponuje ona wystarczającymi zasobami, by efektywnie działać samodzielnie. Ustawy ustrojowe przewidują jednak możliwość podejmowania różnych form współdziałania. Województwo samorządowe ma do dyspozycji dwie – stowarzyszenie oraz porozumienie. Celem opracowania jest przedstawienie ustrojowych form współdziałania jako skutecznych środków realizacji zadań przez województwo, na przykładzie konkretnych inicjatyw podjętych przez Województwo Dolnośląskie.
Słowa kluczowe: współdziałanie, zadania publiczne, porozumienie, stowarzyszenie, województwo dolnośląskie
dr Karina Pilarz
is an assistant professor in the Department of the Public Administration System at the Institute of Administrative Studies of the Faculty of Law, Administration and Economics, University of Wrocław, Poland.
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-6078-5335
Systemic forms of cooperation as ways of implementing public tasks by the Dolnośląskie Voivodship
The objective of public administration is to satisfy the needs of the citizens by performing a broad range of public tasks. As a result, every territorial self-government unit has a legally assigned range of tasks which it is obliged to perform for the local community. Unfortunately, it does not always have sufficient resources to operate effectively on its own. However, the systemic laws provide for various forms of cooperation. The voivodship has two at its disposal – an association and an agreement. The aim of this article is to present systemic forms of cooperation as effective ways in which a voivodship performs its tasks based on the example of specific initiatives taken up by the Dolnośląskie Voivodship.
Keywords: cooperation, public tasks, agreement, association, Dolnośląskie Voivodship
Bibliografia/References
Banaszak B., Prawo konstytucyjne, Warszawa 2017
Bąkowski T., Porozumienie z udziałem jednostki samorządu terytorialnego jako środek urzeczywistniania zasady pomocniczości [w:] Pozycja ustrojowa organów jednostek samorządu terytorialnego, red. B. Dolnicki, Warszawa 2019
Boć J., Pięć podstawowych problemów samorządu terytorialnego [w:] Studia nad samorządem terytorialnym, red. A. Błaś, Wrocław 2002
Dąbek D., Prawo miejscowe samorządu terytorialnego, Bydgoszcz–Kraków 2004
Dolnicki B., Samorząd terytorialny, Warszawa 2016
Komentarz do ustawy o samorządzie województwa, red. P. Chmielnicki, Warszawa 2005
Korczak J., Sprawność działania jako podstawowe kryterium oceny działania [w:] A. Chrisidu-Budnik, J. Korczak, A. Pakuła, J. Supernat, Nauka organizacji i zarządzania, Wrocław 2005
Korczak J., Województwo samorządowe jako uczestnik form współdziałania jednostek samorządu terytorialnego [w:] Formy współdziałania jednostek samorządu terytorialnego, red. B. Dolnicki, Warszawa 2012
Nauka administracji, red. J. Boć, Wrocław 2013
Nauka administracji, red. Z. Cieślak, Warszawa 2017
Polskie prawo administracyjne, red. J. Służewski, Warszawa 1995
Prawo budowlane. Komentarz, red. A. Plucińska-Filipowicz, M. Wierzbowski, Warszawa 2018
Starościak J., Prawo administracyjne, Warszawa 1977
Szewc A., Ustawa o samorządzie województwa, Warszawa 2008
Zimmermann J., Prawo administracyjne, Warszawa 2020
dr Mariusz Krawczyk
jest adiunktem w Katedrze Prawa Administracyjnego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego.
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-5961-1629
Polskie tablice rejestracyjne na tle świata – rola, ocena, perspektywa samorządowa i kilka kwestii do rozważenia
Tekst dotyczy tematyki dość szczegółowej, ale z wielu względów istotnej, tzn. problematyki systemu rejestracji pojazdów w Polsce, dokładnie tablic rejestracyjnych. Aktualne polskie rozwiązania w tym zakresie skonfrontowano z wybranymi przykładami ze świata. Jednocześnie starano się zidentyfikować zasady i założenia określające to, jak powinny wyglądać tablice rejestracyjne i jak powinien być budowany umieszczany na nich numer rejestracyjny. Przedstawiono również historię polskich tablic rejestracyjnych oraz zaproponowano pewne rozwiązania, których wprowadzenie sprzyjałoby ich dostosowaniu do nowoczesnych wzorców. Rozważania uwzględniają jednocześnie perspektywę samorządową.
Słowa kluczowe: system rejestracji pojazdów, rejestracja pojazdu, tablice rejestracyjne, samorząd powiatowy (starosta)
Dr Mariusz Krawczyk
is an assistant professor of the Department of Administrative Law at the Faculty of Law and Administration of the Jagiellonian University in Kraków, Poland.
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-5961-1629
Polish number plates in comparison with the world – the role, assessment, self-government perspective and several issues to be considered
The article applies to a rather detailed topic, but one that is important for many reasons, namely the issue of the vehicle registration system in Poland and, more specifically, number plates. Poland’s current solutions in this area were compared with selected examples from around the world. An attempt was simultaneously made to identify the principles and assumptions specifying what number plates should look like and how the registration number contained in them should be built. The history of Polish number plates was also presented and certain solutions were proposed, the introduction of which would facilitate their adaptation to modern standards. The considerations also take into account the self-government perspective.
Keywords: vehicle registration system, vehicle registration, number plates, county self-government (head of the county)
Bibliografia/References
Burtowy M., Prawo o ruchu drogowym. Komentarz, Warszawa 2023
Górny W., Estetyzacyjna rola prawa administracyjnego w kształtowaniu krajobrazu kulturowego – wybrane zagadnienia, „Wiadomości Konserwatorskie” 2019/59
Jaruga J., Historia polskich tablic rejestracyjnych, Warszawa 2007
Kubalski G.P., Tablice rejestracyjne świata, Warszawa 2016
Langrod J.S., Instytucje prawa administracyjnego. Zarys części ogólnej, reprint, Kraków 2003
Zajadło J., Estetyka – zapomniany piąty człon filozofii prawa, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2016/4
Zimmermann J., Prawo administracyjne, Warszawa 2022
dr hab. Maciej J. Nowak, prof. ZUT
jest kierownikiem Katedry Nieruchomości na Wydziale Ekonomicznym Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie.
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-8149-8995
Recenzja monografii Mariusza E. Sokołowicza „Pochwała złotego środka, czyli o rozwiązaniach pośrednich w gospodarce przestrzennej”, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2024
Dr hab. Maciej Nowak, professor of the West Pomeranian University of Technolog
is the head of the Department of Real Estate at the Faculty of Economics of the West Pomeranian University of Technology in Szczecin, Poland.
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-8149-8995
Review of the monograph by Mariusz E. Sokołowicz ‘In praise of the middle ground, or intermediate solutions in spatial management’, University of Łódź Publishing House, Łódź 2024
