Z raportu WHO wynika, że nie ma w Europie kraju, w którym nastolatki byłyby bardziej krytyczne wobec swojego wyglądu, niż Polska. Aż 52% dziewcząt i 31% chłopców w wieku 15 lat nienawidzi swojego ciała, a duża część twierdzi, że nie może liczyć na wsparcie dorosłych.
Fragment artykułu z miesięcznika „Dyrektor Szkoły” 2021/11
Neurolog i psychoanalityk Paul Schilder opisał obraz ciała jako ten, który kreujemy w umyśle i który jest sposobem, w jakim ciało objawia się nam samym (Brytek-Matera, 2008). Choć koncentracja na cielesności i człowieku widzianym przez pryzmat jego ciała stały się powszechne pod koniec XX wieku, to już kilkadziesiąt lat wcześniej krytykowano jednostki, których wygląd nie spełniał ówczesnych standardów piękna. W tym kontekście ciało człowieka może być traktowane również jako jego piętno – wyznacznik tego, czy posiada pożądane cechy, oraz podstawa do oceniania jego wartości.
Znacznie szerszą definicją, w której zawiera się również doświadczenie własnego ciała, jest „ja cielesne”, jego definicja opiera się bowiem na holistycznym rozumieniu człowieka jako całości. „Ja cielesne” nie jest wyłącznie wizerunkiem ciała ani też postawą czy emocjami, które dana osoba ma wobec niego – najprościej mówiąc, jest wielowymiarowym sposobem doświadczania siebie w swoim ciele, przeżywania przez podmiot swojej cielesności (fizyczności) wraz ze swoją płciowością (Mirucka, 2003).
Okres młodzieńczy ma bardzo duży wpływ na kształtowanie tego, jak będziemy postrzegać swoje ciało w przyszłości. Składają się na to różne czynniki – od fizycznych (np. BMI) przez kulturowe (media) aż do społecznych, czyli uwzględniających rolę, jaką odegrali rodzice, rówieśnicy, nauczyciele oraz inne osoby z bliskiego otoczenia (Wiśniewska, 2014).
Warto temu tematowi poświęcić dużo uwagi, ponieważ badania pokazują, że ocena własnego ciała ma wpływ na to, jak oceniamy siebie w ogóle – niezadowolenie z wyglądu związane jest z zaniżoną samooceną i poczuciem szczęścia oraz z wyższym poziomem depresji i odczuwania lęku, ale także zachowaniami agresywnymi i autoagresywnymi, np. okaleczaniem się. Obraz ciała ma również związek z jakością komunikacji interpersonalnej, więc negatywny może powodować większe trudności m.in. w nawiązywaniu relacji, rozpoczynaniu rozmowy, co wynika z nieśmiałości oraz obawy, że próba otwarcia na innych skończy się niepowodzeniem i odrzuceniem.
