Jak efektywnie realizować w szkole innowację, aby to przedsięwzięcie nie było fajerwerkowym, spektakularnym popisem atrakcyjnych zdarzeń, a stało się „powerbankiem” wzmacniającym procesy ukierunkowane na jakościowe zmiany, których ostatecznymi beneficjentami i najważniejszym podmiotem są uczniowie? Jak rozpoznawać potencjał innowacyjności u nauczycieli oraz czynić ich „agentami zmiany”? Jak tworzyć kulturę innowacyjności w szkole?
Fragment artykułu z miesięcznika „Dyrektor Szkoły” 2021/11
Każda innowacja jest zmianą, ale nie każda zmiana jest innowacją. Według Doroty Ekiert-Grabowskiej i Davida Oldroyda: Zmiana to zarówno planowane, jak i nieplanowane, pożądane i niepożądane zjawiska i procesy. Termin „innowacja” jest zazwyczaj używany na oznaczenie procesu (bądź efektu) planowanego inicjowania, wprowadzania i utrwalania nowych praktyk, sposobów działania bądź rezultatów w systemie edukacji na różnych szczeblach (Warszawa 1996, s. 6).
Wprowadzenie w marcu 2020 r. obowiązkowej edukacji zdalnej było zmianą nieprzewidzianą, nieplanowaną i niepożądaną. Choć spowodowała wzrost kompetencji cyfrowych szkolnych społeczności oraz poprawę infrastruktury informatycznej placówek, trudno ją nazwać innowacją. Na progu roku szkolnego 2021/2022 istotne dla każdego dyrektora stają się pytania:
- Jakie zmiany nastąpiły w okresie pandemii w obszarze wiedzy i umiejętności zawodowych nauczycieli, a jakie w ich postawach? Czego nauczyliśmy się w wyniku doświadczenia nauczania w okresie pandemii, czego oduczyliśmy?
- Jak ja i zespół, którym kieruję, potraktowaliśmy przywrócenie stacjonarnej formuły nauczania? Czy w funkcjonowaniu nauczycieli widoczne jest dążenie do powrotu do „starego”, tradycyjnego modelu nauczania, czy też pojawia się refleksja o szansach wykorzystania nowo zdobytych umiejętności i unowocześnionej bazy w procesach edukacyjnych zaplanowanych na bieżący rok szkolny (i w dalszej perspektywie)?
- W jakim stopniu praktyki, sposoby działania doświadczane od marca 2020 r. wpłynęły na świadomość (moją i ludzi w mojej organizacji) istoty zmiany? Na naszą otwartość na zmianę?
- Które zmiany okazały się pozytywne i trwałe – o których z nich pracownicy mojej szkoły mówią (zaczynają mówić) jak o własnym stylu pracy (Gawroński, Otręba, 2020, s. 110)? Ilu nauczycieli tak mówi? Jak wykorzystać to zjawisko (i potencjał tych nauczycieli) do poprawy jakości pracy szkoły (wzmocnienia oraz upowszechnienia nowych praktyk)?
