Spadek stanowi ogół praw i obowiązków majątkowych zmarłego. Z chwilą nabycia spadku przez kilku spadkobierców powstaje wspólność majątku spadkowego.
Jak pisze P. Wiśniewski w procedurze "Postępowanie w sprawie z wniosku o dział spadku", wniosek o dział spadku może złożyć spadkobierca bądź inna osoba zainteresowana dokonaniem podziału majątku spadkowego, np. wierzyciel jednego ze spadkobierców.
We wniosku należy wskazać składniki majątku spadkowego, które mają podlegać podziałowi. W wypadku gdy w skład spadku wchodzi nieruchomość, należy przedstawić również wody, które to potwierdzają (art. 680 § 2 k.p.c.). Dowodem takim będzie przede wszystkim odpis z księgi wieczystej, gdyż domniemywa się, że prawo jawne z księgi wieczystej jest wpisane zgodnie z rzeczywistym stanem prawnym (art. 3 ust. 1 u.k.w.h.). Pamiętać przy tym należy, że zgodnie z art. 36(4) ust. 7 u.k.w.h., wydruki treści wyświetlonych w trybie przeglądania księgi wieczystej za pośrednictwem systemu teleinformatycznego nie mają mocy dokumentów wydanych przez sąd.
Zobacz również: Dział spadku sprzeczny za zasadami współżycia społecznego?
Pożądane jest również, aby wnioskodawca, będący jednym ze spadkobierców, sformułował swoją propozycję co do działu spadku, w szczególności wskazując, które ze składników chce otrzymać. Poza tym wnioskodawca może żądać rozliczenia pobranych ze spadku pożytków lub innych przychodów, jak również rozliczenia spłaconych długów (art. 686 k.p.c.). Opisane żądania powinny zostać określone w sposób precyzyjny, zgodnie z takimi samymi wymaganiami jak w wypadku złożenia pozwu. Niezgłoszenie tzw. roszczeń uzupełniających i im podobnych w toku sprawy o dział spadku w celu kompleksowego załatwienia wszelkich kwestii spornych między spadkobiercami zagrożone jest prekluzją - utratą prawa dochodzenia ich w odrębnym procesie (art. 618 § 3 k.p.c. w zw. z art. 688 i art. 567 § 3 k.p.c.).
We wniosku należy podać wartość przedmiotu sprawy, którą jest wartość wszystkich mających podlegać podziałowi składników majątku spadkowego. Od wartości tej zależy bowiem wysokość wynagrodzenia pełnomocników (adwokata lub radcy prawnego), a także dopuszczalność zaskarżenia orzeczenia sądu drugiej instancji, tj. złożenia skargi kasacyjnej do Sądu Najwyższego (art. 519(1) § 4 pkt 4 k.p.c.). Wniosek podlega opłacie stałej w wysokości 500 zł (art. 51 ust. 1 u.k.s.c.). Jeżeli jednak wniosek zawiera zgodny projekt działu spadku (w takim wypadku musi być złożony przez wszystkich spadkobierców), opłata wynosi jedynie 300 zł (art. 51 ust. 1 in fine u.k.s.c.).
Niezbędne koszty postępowania strony reprezentowanej przez adwokata lub radcę prawnego obejmują oprócz kosztów sądowych oraz kosztów nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony, także wydatki oraz wynagrodzenie jednego adwokata lub radcy prawnego (art. 98 § 3 i art. 99 w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.). Odpowiedzi na inne pytanie związane z postępowaniem w sprawie z wniosku o dział spadku, w tym jak wygląda kwestia m.in.:
- zgłaszania żądań i wniosków oraz przedstawiania twierdzeń i dowodów na ich poparcie przez uczestników postępowania
- przeprowadzenia postępowania dowodowego
- dokonania działu spadku,
znaleźć można we wspomnianej procedurze.
Wojciech Kowalski
LEX Navigator Postępowanie Cywilne