Nowa regulacja udziału w zgromadzeniu spółki kapitałowej przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej.
prof. dr hab. Andrzej Szumański
Autor jest kierownikiem Katedry Prawa Gospodarczego Prywatnego Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie oraz adwokatem (ORCID: 0000-0002-9847-2705).
Nowa regulacja udziału w zgromadzeniu spółki kapitałowej przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej
Nowelizacja Kodeksu spółek handlowych z 31.03.2020 r., przyjęta w ramach tzw. tarczy antykryzysowej, w związku z pandemią koronawirusa, wprowadza trwałe rozwiązania prawne dotyczące wykorzystania środków komunikacji elektronicznej w funkcjonowaniu organów spółek kapitałowych. Niniejsze opracowanie koncentruje się na zmianach dotyczących przeprowadzania on-line zgromadzenia wspólników spółki z o.o. oraz walnego zgromadzenia spółki akcyjnej. Zmiany te polegają zasadniczo na możliwości wykorzystania wspomnianych środków z mocy prawa (ex lege), a nie jak dotychczas z mocy umowy (statutu) spółki (ex contractu). Nie wykluczają one jednak możliwości tradycyjnego odbycia tego zgromadzenia. Ponadto precyzują, na czym polega udział wspólników (akcjonariuszy) w tym zgromadzeniu przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej, zachowując tzw. neutralność technologiczną. Przejawia się to w odesłaniu w kwestiach techniczno-prawnych do regulaminu przyjmowanego zasadniczo przez radę nadzorczą. Wprowadzony jest także prawny obowiązek transmisji obrad zgromadzenia w czasie rzeczywistym, ograniczony jednak tylko do spółki publicznej.
Słowa kluczowe: zgromadzenia spółek kapitałowych on-line, środki komunikacji elektronicznej, e-voting
prof. dr hab. Andrzej Szumański
The author is the head of the Chair of Private Commercial Law at the Jagiellonian University in Krakow and an advocate (ORCID: 0000-0002-9847-2705).
New Regulation on Participation in Company General Meetings Held Using Electronic Communication Means
The amendments to the Code of Commercial Partnerships and Companies adopted on 31 March 2020, as part of the so-called anti-crisis shield in connection with the coronavirus pandemic, introduce permanent legal solutions concerning in the field of use of electronic communication means in the operation of company governing bodies. This paper focuses on the amendments that concern holding online general meetings of limited liability and joint-stock companies. In principle, these amendments mean that it is possible to use the aforementioned means by operation of law (ex lege) and not, like before, by virtue of the articles of association of the company (ex contractu). However, this does not prevent such meeting being held in the traditional way. Moreover, the amendments clarify the meaning of participation of shareholders in such meetings using electronic communication means, while maintaining the so-called technological neutrality. This is manifested in references in technical-and-legal matters to the by-laws, which are in principle adopted by the supervisory board. The amendments introduced also a legal duty to broadcast the deliberations during the meeting in real time, but it only applies to public companies.
Keywords: online general meetings of companies, electronic communication means, e-voting
Bibliografia:
Herbet A. [w:] S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, J. Szwaja, Kodeks spółek handlowych, t. 3, Spółka akcyjna. Komentarz do artykułów 301–490, Warszawa 2013.
Horwath O., Elektroniczne walne zgromadzenie w świetle regulacji dyrektywy 2007/36/WE oraz prawa polskiego, „Transformacje Prawa Prywatnego” 2007/2–4.
Horwath O., Głosowanie korespondencyjne na walnych zgromadzeniach – implementacja postanowień dyrektywy 2007/36/WE, „Monitor Prawniczy” 2010/2.
Kappes A., Elektroniczne głosowania na walnych zgromadzeniach akcjonariuszy, „Przegląd Prawa Handlowego” 2009/6.
Kocot W.J., Korzystanie z sieci teleinformatycznych w stosunkach korporacyjnych spółek akcyjnych, „Przegląd Prawa Handlowego” 2011/2.
Krukowska-Korombel J., Prawa akcjonariuszy wykonywane za pośrednictwem środków elektronicznych w świetle przepisów kodeksu spółek handlowych, „Przegląd Prawa Handlowego” 2010/9.
Kwaśnicki R.L., Bielecka A., „Internetowa” nowelizacja kodeksu spółek handlowych, „Prawo Spółek” 2009/4.
Michalski M., Uwagi krytyczne do niektórych aspektów nowelizacji kodeksu spółek handlowych z 5.12.2008 r., „Przegląd Prawa Handlowego” 2010/2.
Opalski A., Reforma walnego zgromadzenia spółki akcyjnej – implementacja do prawa polskiego dyrektywy 2007/36/WE, „Przegląd Prawa Handlowego” 2009/5.
Oplustil K., Dyrektywa 2007/36/WE w sprawie wykonywania niektórych praw akcjonariuszy i jej wpływ na prawo polskie (cz. 2), „Monitor Prawniczy” 2008/3.
Romanowski M., Grabowski K., Czy nowelizacja kodeksu spółek handlowych z 5.12.2008 r. jest adekwatna do modelu walnych zgromadzeń przewidzianego w dyrektywie 2007/36/WE – polemika, „Przegląd Prawa Handlowego” 2010/11.
Romanowski M., Opalski A., Nowelizacja Kodeksu spółek handlowych w sprawie wykonywania niektórych praw akcjonariuszy spółek notowanych na rynku regulowanym, „Monitor Prawniczy” 2009/7, dodatek.
prof. dr hab. Ewa Rott-Pietrzyk
Instytut Prawa, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Śląski w Katowicach (ORCID: 0000-0002-7057-9383).
dr Mateusz Grochowski, LL.M. (Yale)
Adiunkt w Instytucie Nauk Prawnych PAN, Max Weber Fellow w Europejskim Instytucie Uniwersyteckim we Florencji, Fellow w Information Society Project w Yale Law School (ORCID: 0000-0001-5013-4830).
Wyrok Trybunału Sprawiedliwości w sprawie Lexitor a prowizja agenta
Wyrok Trybunału Sprawiedliwości w sprawie Lexitor otworzył konsumentom, którzy skorzystali z prawa do wcześniejszej spłaty kredytu, drogę do zwrotu części prowizji wpłaconej kredytodawcy. Orzeczenie to, wraz z wydaną wkrótce po nim uchwałą SN w sprawie III CZP 45/19, doprowadziły w praktyce do prób obniżania prowizji wypłacanej agentom, którzy pośredniczyli w zawarciu umowy z konsumentem. Artykuł podejmuje próbę analizy kontekstu prawnego tej praktyki, jaki tworzą polskie przepisy o umowie agencyjnej oraz ich kontekst w prawie UE. Z tego punktu widzenia na szczególną uwagę zasługuje konflikt standardów ochrony konsumenta i agenta w prawie unijnym, jaki zarysował się na tle skutków wyroku w sprawie Lexitor. Z przeprowadzonej analizy wynika, że klauzule modyfikujące postanowienia umowy agencyjnej o prowizji (tj. wyłączające ją bądź ograniczające) w związku z wcześniejszą spłatą kredytu należy uznać za niedopuszczalne.
Słowa kluczowe: agent handlowy, prowizja agenta, umowa agencyjna, Lexitor, prawo unijne, unijna interpretacja, kredyt bankowy
prof. dr hab. Ewa Rott-Pietrzyk
Institute of Law, Faculty of Law and Administration, University of Silesia in Katowice (ORCID: 0000-0002-7057-9383).
dr Mateusz Grochowski, LL.M. (Yale)
Assistant professor at the Institute of Law Studies of the Polish Academy of Sciences, Max Weber Fellow at the European University Institute in Florence, Fellow at the Information Society Project at Yale Law School (ORCID: 0000-0001-5013-4830).
Lexitor Judgment of the Court of Justice in the Context of Agent’s Commission
The judgment issued by the Court of Justice in the Lexitor case opened the path for consumers who had exercised the right to prepay their loans to obtain refund of part of the fee paid to the lender. This judgment, as well as the resolution issued soon afterwards by the Polish Supreme Court in case III CZP 45/19, in practice led to attempts to reduce the commission paid to agents who brokered in the execution of contracts with consumers. The article is an attempt at analysing the legal context of this practice, which context includes the Polish provisions on agency contracts and their context in EU law. From this point of view, special attention should be paid to the conflict between standards of protection of the consumer and the agent in EU law, which became apparent in the context of consequences of the Lexitor judgment. The analysis shows that the clauses that modify the provisions of the agency contract relating to commission (i.e. exclude or limit their application) due to prepayment of the loan should be considered prohibited.
Keywords: commercial agent, agent’s commission, agency contract, Lexitor, EU law, EU interpretation, bank loan
Bibliografia:
Accetto M., Zleptnig S., The Principle of Effectiveness: Rethinking Its Role in Community Law, European Public Law 2005/3.
Bucior D. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 4, Zobowiązania. Część szczególna (art. 535–7649), red. M. Habdas, M. Fras, Warszawa 2018.
Grochowski M., Umowa agencyjna w orzecznictwie sądów powszechnych, „Prawo w Działaniu” 2014/20.
Jastrzębski J., Nadzór nie podda się lobbingowej presji organizacji zrzeszającej banki, „Dziennik Gazeta Prawna” z 12.3.2020 r.
Kolejne banki w Polsce tworzą rezerwy (Interia Biznes z 22.02.2020 r., aktualizacja z 25.02.2020 r.), https://biznes.interia.pl/finanse/news-kolejne-banki-w-polsce-tworza-rezerwy,nId,4341437 (dostęp: 22.04.2020 r.).
Kruszewska J., Jackowski T., Umowa agencyjna. Umowa komisu, Katowice 1965/66.
Łętowska E., Wojny interpretacyjne, „Dziennik Gazeta Prawna” z 31.03.2020 r.
Machnikowski P., Swoboda umów według art. 3531 KC. Konstrukcja prawna, Warszawa 2005.
Machnikowski P. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2017.
Mikłaszewicz P. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 3b, Zobowiązania. Część szczegółowa. Ustawa o terminach zapłaty, red. K. Osajda, Warszawa 2017.
Mycko-Katner I., Umowa agencyjna, Warszawa 2012.
Pokrzywniak J., Obowiązek lojalności jako element stosunku obligacyjnego, „Monitor Prawniczy” 2003/19.
Rott-Pietrzyk E., Czy tajemnica bankowa wyłącza prawo agenta do informacji stanowiącej podstawę do obliczania prowizji? [w:] Experientia docet. Księga jubileuszowa ofiarowana Pani Profesor Elżbiecie Traple, red. P. Kostański, P. Podrecki, T. Targosz, Warszawa 2017.
Rott-Pietrzyk E., Klauzule modyfikacyjne dotyczące wynagrodzenia w umowach agencyjnych [w:] Ius est ars boni et aequi. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Józefowi Frąckowiakowi, red. A. Dańko-Roesler, M. Leśniak, M. Skory, B. Sołtys, Wrocław 2018.
Rott-Pietrzyk E. [w:] System Prawa Handlowego, red. S. Włodyka, A. Szumański, t. 5, Prawo umów handlowych, red. M. Stec, Warszawa 2017.
Rott-Pietrzyk E. [w:] System Prawa Prywatnego, red. Z. Radwański, t. 20b, Prawo prywatne międzynarodowe, red. M. Pazdan, Warszawa 2015.
Rott-Pietrzyk E., Grochowski M., Prowizja agenta w czasie trwania umowy (imperatywny czy dyspozytywny charakter regulacji i wynikające z tego konsekwencje), „Transformacje Prawa Prywatnego” 2018/3.
Rott-Pietrzyk E., Grochowski M., Struktura regulacji umów o pośrednictwo handlowe (wnioski prawnoporównawcze i propozycje legislacyjne), „Studia Prawa Prywatnego” 2018/1.
Skorupa P., Nieważność czynności prawnej w prawie polskim na tle prawnoporównawczym, Warszawa 2019.
Stanowisko Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w sprawie interpretacji art. 49 ustawy o kredycie konsumenckim w kontekście wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 11 września 2019 r. w sprawie C-383/18 (Lexitor) z 2.03.2020r., https://finanse.uokik.gov.pl/tag/lexitor/ (dostęp z 27.04.2020 r.).
Sołtys A. [w:] System Prawa Unii Europejskiej, t. 3. Wykładnia prawa Unii Europejskiej, red. L. Leszczyński, Warszawa 2019.
Stępkowski Ł., The Notion of Effectiveness in the Law of the European Union, „Studia nad Autorytaryzmem i Totalitaryzmem” 2016/38.
Strugała R., Standardowe klauzule umowne: adaptacyjne, salwatoryjne, merger, interpretacyjne oraz pactum de forma, Warszawa 2013.
Szot A. [w:] System Prawa Unii Europejskiej, t. 3. Wykładnia prawa Unii Europejskiej, red. L. Leszczyński, Warszawa 2019.
Wachnicka A., Redukcja kosztów w razie przedterminowej spłaty kredytu konsumenckiego w świetle orzeczenia TSUE C-383/18, „internetowy Kwartalnik Antymonopolowy i Regulacyjny” 2019/8.
Wiśniewski T. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 5, Zobowiązania. Część szczegółowa, red. J. Gudowski, Warszawa 2017.
Wyjaśnienia na tle wyroku Trybunału z dnia 11 września 2019 roku w sprawie C 383/18 Lexitor sp. z o.o. Styk prawa Unii Europejskiej i prawa krajowego, https://www.rpo.gov.pl/pl/content/styk-prawa-unii-europejskiej-i-prawa-krajowego-sprawa-C-383/18-Lexitor (dostęp: 22.04.2020 r.).
Wysota K., Banki mierzą się z wyrokiem TSUE, „Puls Biznesu” z 27.10.2019 r., https://www.pb.pl/banki-mierza-sie-z-wyrokiem-tsue-974005 (dostęp: 22.04.2020 r.).
dr hab. Rafał Adamus
Autor jest profesorem Uniwersytetu Opolskiego, Katedra Prawa Gospodarczego i Finansowego (ORCID: 0000-0003-4968-459X)
Wspólność autorskich praw majątkowych do programu komputerowego a upadłość współuprawnionego
Przedmiotem analiz w niniejszym opracowaniu są wybrane, z uwagi na szczupłe ramy artykułu, zagadnienia wspólności autorskich praw majątkowych do programu komputerowego w kontekście upadłości jednego ze współuprawnionych. Na potrzeby przedstawienia szerszego tła dla zagadnienia głównego krótki komentarz zostanie poświęcony skutkom otwarcia likwidacji i postępowania sanacyjnego, w którym może dojść do przymusowej sprzedaży składników masy sanacyjnej. Zagadnienia dotyczące programu komputerowego jako utworu zostaną przedstawione jedynie pobieżnie, gdyż celem opracowania jest odniesienie się do skutków związanych z upadłością współuprawnionego do programu komputerowego.
Słowa kluczowe: wspólność praw, program komputerowy, upadłość
dr hab. Rafał Adamus
The author is a professor of the University of Opole, Chair of Economic and Financial Law (ORCID: 0000-0003-4968-459X).
Joint Ownership of Copyright in a Computer Program in the Context of Bankruptcy of a Joint Copyright Owner
Due to space constraints, the analyses in this paper concern only selected issues relating to joint ownership of copyright in a computer program in the context of bankruptcy of one of the joint owners. In order to present a broader background for the main question, a short commentary is devoted to the effects of the opening of liquidation and reorganization proceedings, where assets included in the reorganization estate may have to be sold. The issues relating to the computer program as a copyrightable work are presented only briefly, because the aim of this paper is to discuss the consequences of bankruptcy of one of the joint owners of copyright in a computer program.
Keywords: joint ownership of rights, computer program, bankruptcy
Bibliografia:
Antoniuk J., Wpływ ogłoszenia upadłości na umowy licencyjne zawarte przez upadłego [w:] Własność intelektualna w prawie upadłościowym i naprawczym, red. M. Załucki, Warszawa 2012.
Banasiuk J., Współtwórczość i jej skutki w prawie autorskim, Warszawa 2012.
Barta J., Markiewicz R. [w:] Prawo autorskie i prawa pokrewne. Komentarz, red. J. Barta, R. Markiewicz, Warszawa 2011.
Barta J., Markiewicz R. [w:] System Prawa Prywatnego, red. Z. Radwański, t. 13, Prawo autorskie, red. J. Barta, Warszawa 2007.
Braun B., Utwór współautorski, „Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego” 2007/8.
Byrska M., Prawne aspekty modyfikowania programu komputerowego, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 1996/4.
Chajda M., Skwarzyński M., Upadłość konsumencka twórcy [w:] Własność intelektualna w prawie upadłościowym i naprawczym, red. M. Załucki, Warszawa 2012.
Cisek A. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, Warszawa 2011.
Gienas K. [w:] Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Komentarz, red. E. Ferenc-Szydełko, Warszawa 2016.
Giesen B., Własnościowy model prawa autorskiego – analiza koncepcji przyjętej w prawie polskim, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2015/2.
Gniewek E. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 3, Prawo rzeczowe, red. T. Dybowski, Warszawa 2007.
Grzybczyk K., Prawo właściwe dla autorskoprawnej umowy licencyjnej, Warszawa 2010.
Gurgul S., Prawo upadłościowe. Prawo restrukturyzacyjne. Komentarz, Warszawa 2016.
Jakubecki A. [w:] A. Jakubecki, F. Zedler, Prawo upadłościowe i naprawcze. Komentarz, Warszawa 2010.
Jankowska M., Czy w świetle konwencji berneńskiej autorem może być tylko osoba fizyczna?, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego Prace Z Prawa Własności Intelektualnej” 2010/1.
Machała W., Utwór. Przedmiot prawa autorskiego, Warszawa 2013.
Markiewicz M., Zarząd wspólnym prawem autorskim, Warszawa 2018.
Matusiak I., Gra komputerowa jako przedmiot prawa autorskiego, Warszawa 2013.
Młynarski M., Syndyk masy upadłości jako strona umów działowych – wybrane zagadnienia, „Doradca Restrukturyzacyjny” 2018/3.
Niżankowska A.-M., Prawo do integralności utworu¸ Warszawa 2007.
Nowicka A. [w:] System Prawa Prywatnego, red. Z. Radwański, t. 13, Prawo autorskie, red. J. Barta, Warszawa 2007.
Okoń Z. [w:] Prawo autorskie i prawa pokrewne. Komentarz, red. D. Flisak, Warszawa 2015.
Pietrzykowski H. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 4, Postępowanie egzekucyjne, red. T. Ereciński, Warszawa 2012.
Romańska M., Leśniak O., Postępowanie zabezpieczające i egzekucyjne. Komentarz, Warszawa 2013.
Stec P., Dobra niematerialne w postępowaniu upadłościowym, „Studia prawnicze. Rozprawy i Materiały” 2005/1.
Szaciński M., Charakter prawny wspólności dzieła w prawie autorskim, „Państwo i Prawo” 1990/9.
Sztobryn K., Ochrona programów komputerowych w prawie własności intelektualnej w Unii Europejskiej, Warszawa 2015.
Targosz T. [w:] Prawo autorskie i prawa pokrewne. Komentarz, red. D. Flisak, Warszawa 2015.
Targosz T. [w:] T. Targosz, K. Włodarska-Dziurzyńska, Umowy przenoszące autorskie prawa majątkowe, Warszawa 2010.
Załucki M., Utwory „osierocone” na skutek upadłości [w:] Własność intelektualna w prawie upadłościowym i naprawczym, red. M. Załucki, Warszawa 2012.
Filip Ostrowski
Autor jest Dyrektorem Biura ds. Reformy Nadzoru Właścicielskiego w Ministerstwie Aktywów Państwowych, obecnie przygotowuje na Uniwersytecie Jagiellońskim doktorat z obszaru prawa gospodarczego prywatnego (ORCID: 0000-0001-6116-9641).
Nowa regulacja posiedzeń zarządów i rad nadzorczych odbywanych przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej
Podobnie jak ustawodawcy innych państw polski prawodawca postanowił w obliczu pandemii COVID-19 zliberalizować zasady odbywania posiedzeń organów spółek przy wykorzystaniu środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość. Rozwiązania te objęły zarówno organy właścicielskie, jak i organy menadżerskie, i to właśnie tej drugiej grupie poświęcone jest niniejsze opracowanie. Mając na uwadze głęboki charakter przeprowadzonej reformy, w artykule zaprezentowano praktyczne aspekty stosowania zmienionych przepisów.
Słowa kluczowe: zarząd, rada nadzorcza, podejmowanie uchwał poza posiedzeniami, środki bezpośredniego porozumiewania się na odległość, środki komunikacji elektronicznej, tarcza antykryzysowa
Filip Ostrowski
The author is the Director of the Owners’ Supervision Reform Office at the Ministry of State Assets, currently preparing a doctoral dissertation in the field of private commercial law at the Jagiellonian University in Krakow (ORCID: 0000-0001-6116-9641).
New Regulation on Meetings of Management and Supervisory Boards Held Using Electronic Communication Means
Keywords: management board, supervisory board, adopting resolutions outside meetings, direct remote communication means, electronic communication means, anti-crisis shield
Like the legislatures of other countries, in the face of COVID-19 pandemic the Polish legislature decided to liberalize the principles of holding meetings of company governing bodies using direct remote communication means. These solutions cover both owners’ bodies and management bodies; this article is devoted to the latter group. Having regard to the depth of the implemented reform, the author of the article presents the practical aspects of applying the amended provisions.
Keywords: management board, supervisory board, adopting resolutions outside meetings, direct remote communication means, electronic communication means, anti-crisis shield
Bibiografia:
Bieniak M. [w:] J. Bieniak i in., Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Warszawa 2020.
Domański G., Jagielska M., Rada nadzorcza spółki akcyjnej. Powoływanie, kompetencje, funkcjonowanie – aspekty prawne, Warszawa 2011.
Herbet A. [w:] S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, J. Szwaja, Kodeks spółek handlowych, t. 3, Spółka akcyjna. Komentarz do artykułów 301–490, Warszawa 2013.
Kidyba A., Kidyba S. [w:] System Prawa Handlowego, red. S. Włodyka, A. Szumański, t. 2b, Prawo spółek handlowych, red. A. Szumański, Warszawa 2019.
Kocot W.J., Korzystanie z sieci teleinformatycznych w stosunkach korporacyjnych spółek akcyjnych, „Przegląd Prawa Handlowego” 2011/2.
Maciąg M., Mazur P., Koronawirus: jakie zmiany dla przedsiębiorców wprowadziła tarcza antykryzysowa, „Rzeczpospolita” z 2.04.2020 r., https://www.rp.pl/Firma/304029954-Koronawirus-jakie-zmiany-dla-przedsiebiorcow-wprowadzila-tarcza-antykryzysowa.html (dostęp: 17.04.2020 r.).
Nowacki A., Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, t. 1, Komentarz. Art. 151–226 KSH, Warszawa 2017.
Nowacki J., „Odpowiednie” stosowanie przepisów prawa, „Państwo i Prawo” 1964/3.
Opalski A. [w:] Kodeks spółek handlowych, t. 3A, Spółka akcyjna. Komentarz. Art. 301–392, red. A. Opalski, Warszawa 2016.
Pabis R. [w:] Kodeks spółek handlowych, t. 3b, Spółka akcyjna. Komentarz. Art. 393–490, red. A. Opalski, Warszawa 2016.
Pinior P., Szczególne sposoby podejmowania uchwał przez radę nadzorczą [w:] Prawo handlowe XXI wieku. Czas stabilizacji, ewolucji czy rewolucji. Księga jubileuszowa Profesora Józefa Okolskiego, red. M. Modrzejewska, Warszawa 2010.
Sołtysiński S. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 17b, Prawo spółek kapitałowych, red. S. Sołtysiński, Warszawa 2010.
Spyra M. [w:] System Prawa Handlowego, t. 2b, Prawo spółek handlowych, red. A. Szumański, Warszawa 2019.
Szumański A. [w:] S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, J. Szwaja, Kodeks spółek handlowych, t. 2, Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Komentarz do artykułów 151–300, Warszawa 2014.
Szwaja J., Mika I.B. [w:] S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, J. Szwaja, Kodeks spółek handlowych, t. 3, Spółka akcyjna. Komentarz do artykułów 301–490, Warszawa 2013.
dr Marcin Łolik
Autor jest adwokatem współpracującym z Kancelarią Garrigues Polska sp.k. (ORCID: 0000-0002-9046-4815)
Polemicznie o roszczeniu odszkodowawczym i jego przedawnieniu w związku z klauzulami indemnifikacyjnymi
W styczniowym numerze „Przeglądu Prawa Handlowego” ukazał się artykuł Profesora A. Szlęzaka dotyczący roszczeń, jakie mogą powstawać na gruncie klauzul indemnifikacyjnych – w szczególności w odniesieniu do ich powstania oraz przedawnienia. W niniejszym artykule Autor krótko przedstawia argumenty, które uzasadniają stanowisko odmienne od zaprezentowanego przez Profesora. W opinii autora nie jest możliwe rozdzielanie roszczeń związanych ze wzrostem pasywów, a następnie zmniejszeniem aktywów w sytuacji, kiedy są one elementem jednej szkody – będącej następstwem tego samego zdarzenia. W szczególności, jeżeli zwiększenie pasywów następnie w sposób naturalny przekształca się w zmniejszenie aktywów wskutek wykonania wyroku. Ponadto bierność wierzyciela, który zwleka z podjęciem czynności, od których zależy powstanie jego roszczenia względem dłużnika, nie może mieć negatywnych skutków dla dłużnika. Należy zatem przyjąć, że bieg przedawniania roszczeń z klauzuli indemnifikacyjnej związanej ze zmniejszeniem aktywów rozpoczynał się w najwcześniejszym terminie, kiedy wierzyciel mógł spełnić swoje roszczenie na rzecz podmiotu trzeciego wynikające z wyroku.
Słowa kluczowe: prawo cywilne, zobowiązania, umowa gwarancyjna, klauzula indemnifikacyjna, pojęcie szkody, bieg terminu przedawniania
dr Marcin Łolik
The author is an advocate cooperating with Garrigues Polska sp.k. law firm (ORCID: 0000-0002-9046-4815)
In a Polemic Spirit on Claims for Damages and Their Limitation in Connection with Indemnification Clauses
The author believes it is impossible to separate claims relating to an increase in liabilities and then a reduction in assets in a situation when they are elements of the same loss, resulting from the same event. In particular if the increase in liabilities is subsequently transformed into a reduction in assets once a judgment is enforced. In addition, the inactivity of the creditor who delays the commencement activities on which the arising of his/her claim against the debtor depends cannot have a negative impact on the debtor. Therefore it should be assumed that the period of limitation of claims under an indemnification clause connected with a reduction in assets started running at the earliest date when the creditor could have made their performance to a third party, said performance resulting from the judgment.
Keywords: civil law, obligations, guarantee agreement, indemnification clause, notion of loss, running of the limitation period
Bibliografia:
Banaszczyk Z. [w:] Kodeks cywilny, t. 1, Komentarz. Art. 1–44910, red. K. Pietrzykowski, Legalis 2018.
Brzozowski A. [w:] Kodeks cywilny, t. 1, Komentarz. Art. 1–44910, red. K. Pietrzykowski, Legalis 2018.
Czachórski W., Brzozowski A., Safjan M., Skowrońska-Bocian E., Zobowiązania, Zarys wykładu, Warszawa 2002.
Dybowski T. [w:] System Prawa Cywilnego, t. 3, cz. 1, Prawo zobowiązań. Część ogólna, red. Z. Radwański, Ossolineum 1981
Jastrzębski J., Klauzule indemnifikacyjne w prawie polskim, „Przegląd Prawa Handlowego” 2017/6.
Jastrzębski J., O klauzulach indemnifikacyjnych i pojęciu umowy gwarancyjnej, „Przegląd Prawa Handlowego” 2018/3.
Kaliński M., Glosa do uchwały z dnia 10 lipca 2008 r., III CZP 62/08, „Państwo i Prawo” 2009/10.
Kaliński M., Szkoda na mieniu i jej naprawienie, Warszawa 2014.
Kordasiewicz B. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 2, Prawo cywilne – część ogólna, red. Z. Radwański, A. Olejniczak, Warszawa 2019.
Łolik M., Klauzule indemnifikacyjne w praktyce obrotu gospodarczego, „Przegląd Prawa Handlowego” 2016/6.
Machnikowski P. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E Gniewek, P. Machnikowski, Legalis 2019.
Pałdyna T., Przedawnienie w polskim prawie cywilny, Warszawa 2009.
Sinkiewicz A., Pojęcie i rodzaje szkody w polskim prawie cywilnym, „Rejent” 1998/2.
Sobolewski P. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. K. Osajda, Legalis 2020.
Szlęzak A., O klauzulach indemnifikacyjnych, representations and warranties i instytucjach pokrewnych w prawie polskim, „Przegląd Prawa Handlowego” 2017/11.
Szlęzak A., Pasywa jako składnik szkody a klauzula indemnizacyjna – przykład (wadliwego) rozwiązania problemu, „Przegląd Prawa Handlowego” 2020/1.
Szlęzak A., Pasywa (zobowiązania wobec osób trzecich) jako składnik szkody, „Przegląd Sądowy” 2019/10.
Szpunar A., Odszkodowanie za szkodę majątkową. Szkoda na mieniu i osobie, Bydgoszcz 1998.
Szpunar A., Ustalenie odszkodowania w prawie cywilnym, Warszawa 1975.
Winiarz J., Ustalenie wysokości odszkodowania, Warszawa 1962.
dr hab. Marcin Lemkowski
Autor jest profesorem Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza (ORCID: 0000-0001-9213-6826).
W sprawie gwarancji zapłaty za roboty budowlane
Przedmiotem artykułu są przepisy odnoszące się do gwarancji zapłaty za roboty budowalne, czyli art. 6491–6495 Kodeksu cywilnego. Dziesięć lat obowiązywania tej regulacji skłania do zbadania, czy cel, jaki został przez nią postawiony, a więc terminowe płacenie przez inwestora wynagrodzenia należnego wykonawcy, został osiągnięty. Wnioski z przeprowadzonego badania pozwalają na obronę tezy, że instrument ten rzadko jest wykorzystywany zgodnie z celem, w jakim został wprowadzony do Kodeksu cywilnego. Jego konstrukcja prawna pozwala wykonawcy na odstąpienie od umowy w przypadku, gdy inwestor na żądanie nie przedłoży gwarancji zapłaty i to właśnie ten skutek, a nie zabezpieczenie terminowej zapłaty wynagrodzenia, bywa postrzegany jako główny cel, do którego zmierza strona umowy o roboty budowlane.
Słowa kluczowe: gwarancja zapłaty, roboty budowlane, gwarancja bankowa, gwarancja ubezpieczeniowa, odstąpienie od umowy
dr hab. Marcin Lemkowski
The author is a professor of the Adam Mickiewicz University in Poznan (ORCID: 0000-0001-9213-6826).
On the Guarantee of Payment for Construction Works
This article concerns the provisions relating to the guarantee of payment for construction works, that is, Articles 6491–6495 of the Civil Code. Ten years after the provisions entered into force is a good opportunity to examine whether the purpose they were meant to achieve, namely timely payment by the investor of the remuneration due to the contractor, has actually been achieved. The conclusions from the conducted study allow us to defend the thesis that this instrument is rarely used in accordance with the purpose for which it was inserted into the Civil Code. Its legal construction enables the contractor to withdraw from the contract when the investor fails to submit a payment guarantee upon request, and it is precisely this effect, rather than securing timely payment of remuneration, that is sometimes perceived as the main objective intended by a party to the construction works contract.
Keywords: payment guarantee, construction works, bank guarantee, insurer guarantee, withdrawal from contract
Bibliografia:
Białończyk W., Gwarancja zapłaty za roboty budowlane – nowe regulacje w Kodeksie cywilnym, „Monitor Prawniczy” 2010/13.
Błaszczyk P., Glosa do wyroku SN z 17.10.2008 r., I CSK 106/08, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2010/9, poz. 92.
Drapała P., Gwarancja zapłaty za roboty budowlane w kodeksie cywilnym (art. 6491–6495 k.c.), „Przegląd Prawa Handlowego” 2010/6.
Drapała P. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 4, Zobowiązania. Część szczegółowa, red. J. Gudowski, Warszawa 2017.
Gutowski M. [w:] Kodeks cywilny, t. 2, Komentarz. Art. 450–1088, red. M. Gutowski, Warszawa 2016.
Lackoroński B. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. K. Osajda, Legalis 2019.
Radwański Z., Olejniczak A., Zobowiązania – część ogólna, Warszawa 2018.
Sokołowski T. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 3, Zobowiązania. Część szczególna, red. A. Kidyba, Warszawa 2014.
Zagrobelny K. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2017.
Zielińska E., Glosa do wyroku SN z 11.01.2017 r., IV CSK 161/16, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2019/2, poz. 14.
Maciej Aureliusz Nycz
Auror jest aplikantem adwokackim przy Okręgowej Radzie Adwokackiej w Krakowie (ORCID: 0000-0002-1156-670X).
Analogiczne stosowanie instytucji zakazu dokonywania czynności z samym sobą (art. 108 k.c.)
Teza artykułu zakłada, że art. 108 k.c. nie może być stosowany per analogiam do osoby prawnej, a co za tym idzie, przyjęta wykładnia art. 108 k.c. w doktrynie i orzecznictwie jest nieprawidłowa ze względu na pominięcie zarówno argumentów językowych, systemowych i funkcjonalnych, jak i niedostrzeżenie istoty wykładni per analogiam legis. Artykuł przedstawia teorię pełnomocnictwa, organów oraz przedstawicielstwa, eksponując różnice oraz podobieństwa między nimi. Dochodzi do tego kwestia ograniczonej autonomii prawa handlowego, która ma podpierać wykładnię per analogiam art. 108 k.c. Koncentruje się także na zasadzie autonomii woli, która w zakazie dokonywania czynności samego ze sobą doznaje wyjątku.
Słowa kluczowe: pełnomocnictwo, teoria organów, teoria przedstawicielstwa, organ osoby prawnej, reprezentacja, czynność samego ze sobą, wykładnia per analogiam
Maciej Aureliusz Nycz
The author is a trainee advocate at the Krakow Bar Council (ORCID: 0000-0002-1156-670X).
Application by Analogy of the Prohibition of Self-Dealing (Article 108 of the Civil Code)
The thesis of the article is that Article 108 of the Civil Code cannot be applied by analogy to a legal person, hence that the interpretation of Article 108 of the Civil Code adopted in literature and case law is incorrect because it both neglects linguistic, systemic and functional arguments as well as fails to take note of the essence of interpretation per analogiam legis. The article presents the theory of agency, the theory organs, and the theory of representation, discussing the differences and similarities between them. This is combined with the question of limited autonomy of commercial law, which is to support the interpretation per analogiam of Article 108 of the Civil Code. The focus is also on the principle of autonomy of will, an exception to which is found in the prohibition of self-dealing.
Keywords: agency, theory of organs, theory of representation, organ (governing body) of a legal person, representation, self-dealing, interpretation by analogy
Bibliografia:
Bierć A., Zarys prawa prywatnego. Część ogólna, Warszawa 2018.
Drapała P., Czynność prawna „z samym sobą”, „Państwo i Prawo” 2002/10.
Frąckowiak J. [w:] System Prawa Prywatnego, red. Z. Radwański, t. 1, Prawo cywilne – część ogólna, red. M. Safjan, Warszawa 2012.
Gorczyński G. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 1, Część ogólna (art. 1–125), red. M. Habdas, M. Fras, Warszawa 2018.
Gutowski M., Sankcja wobec czynności prawnej dokonanej przez „fałszywy organ” osoby prawnej, „Przegląd Prawa Handlowego” 2008/3.
Hotel M., Rychlewska A., Analogia jako metoda prawnicza, „Kwartalnik Prawo-Społeczeństwo-Ekonomia” 2015/2.
Kidyba A., Kodeks spółek handlowych, t. 1, Warszawa 2018.
Kidyba A., Teoria organów: przeszkadza czy pomaga? [w:] Pro scientia iuridica, red. M. Chrzanowski, A. Przyborowska-Klimczak, P. Sendecki, Lublin 2014.
Kwaśnicki R.L., Zakaz czynności „z samym sobą” (art. 108 KC) i konsekwencje jego złamania na wybranych płaszczyznach prawa spółek kapitałowych, „Monitor Prawniczy” 2006/10.
Naworski J.P., Ważność umowy zawartej przez zarząd spółdzielni, „Monitor Prawniczy” 2008/8.
Nowacki A., Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, t. 1, Komentarz. Art. 151–226 KSH, Warszawa 2018.
Opalska D., Stosowanie przepisów o pełnomocnictwie do organów osób prawnych, „Przegląd Prawa Handlowego” 2013/10.
Pazdan M. [w:] Kodeks cywilny, t. 1, Komentarz. Art. 1–44910, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2018.
Pazdan M. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 2, Prawo cywilne – część ogólna., red. Z. Radwański, A. Olejniczak, Warszawa 2019.
Pinior P. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 1, Część ogólna (art. 1–125), red. M. Habdas, M. Fras, Warszawa 2018.
Pyzioł W., Szumański A., Weiss I., Prawo spółek, Warszawa 2019.
Saczywko M., Zakaz dokonywania czynności „z samym sobą” a reprezentacja spółki jawnej w umowach ze wspólnikami, „Przegląd Prawa Handlowego” 2012/11.
Safjan M. [w:] System Prawa Prywatnego, red. Z. Radwański, t. 1, Prawo cywilne – część ogólna, red. M. Safjan, Warszawa 2012.
Smyk M., Skutki działania pozornego piastuna organu reprezentacji osoby prawnej, „Przegląd Prawa Handlowego” 2012/2.
Szczurowski T., Przekroczenie kompetencji przez organ osoby prawnej, „Glosa” 2008/3.
Widerski P., Pełnomocnictwo w prawie polskim, Warszawa 2018.
Wróblewski J., Interpretatio extensiva, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1965/1.
Zieliński M. [w:] System Prawa Prywatnego, red. Z. Radwański, t. 1, Prawo cywilne – część ogólna, red. M. Safjan, Warszawa 2012.
