Prezentujemy siedem kluczowych kroków do ochrony danych, które są często ignorowane, choć powinny stać się standardem. Te proste zabiegi mogą znacząco zwiększyć bezpieczeństwo cyfrowe każdego z nas. Czy stosujesz je na co dzień?
Żyjemy w epoce cyfrowej, w której każde kliknięcie pozostawia ślad. Nasza codzienna aktywność, zarówno prywatna, jak i zawodowa – od logowania do służbowych aplikacji po zakupy online – sprawia, że jesteśmy stale narażeni na ryzyko cyberataków. Cyberprzestępcy stają się coraz bardziej wyrafinowani, a ich metody bardziej skuteczne.
Poniżej przedstawiamy 7 kluczowych kroków do ochrony danych:
1. Szyfrowanie danych – Czy Twoje dane są naprawdę bezpieczne?
Szyfrowanie to kluczowa forma ochrony danych, polegająca na przekształceniu ich w kod, który jest nieczytelny bez odpowiedniego klucza deszyfrującego. Jeśli nie stosujesz szyfrowania, wszystkie Twoje pliki – od dokumentów spraw, dokumenty finansowe po prywatne zdjęcia – mogą być łatwo dostępne dla niepowołanych osób.
Przykład: W 2019 roku pracownik Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego (SGGW) zgubił prywatny laptop, na którym przechowywane były dane osobowe kandydatów na studia. Brak szyfrowania sprawił, że wrażliwe informacje – w tym numery PESEL i adresy – mogły trafić w niepowołane ręce. Uczelnia została ukarana grzywną 50 tysięcy złotych za niewystarczające zabezpieczenie danych.
Praktyczna rada: Dzięki aplikacjom do szyfrowania plików, takich jak KRYPTLI, możesz łatwo zaszyfrować swoje dokumenty i pliki. Nawet jeśli urządzenie zostanie skradzione lub zgubione, dane pozostaną bezużyteczne bez odpowiedniego klucza deszyfrującego.
2. Używanie mocnych haseł i menedżerów haseł – Jak silne jest Twoje hasło?
Używanie unikalnych, mocnych haseł dla każdego konta czy szyfrowanych dokumentów to klucz do utrzymania bezpieczeństwa. Badania pokazują, że „123456” to wciąż jedno z najczęściej używanych haseł – co jest bezpośrednim zaproszeniem dla cyberprzestępców.
Przykład: W 2021 roku doszło do wycieku danych z Facebooka, w wyniku którego ujawniono informacje o 533 milionach użytkowników z różnych krajów. Dane obejmowały numery telefonów, adresy e-mail i inne informacje. Użytkownicy korzystający z prostych i powtarzających się haseł byli szczególnie narażeni na przejęcie kont, co w niektórych przypadkach prowadziło do kradzieży tożsamości lub prób oszustwa.
Praktyczna rada: Skorzystaj z menedżera haseł, takiego jak LastPass lub Bitwarden, który pomoże Ci generować silne hasła do systemów oraz je bezpiecznie przechowywać a do szyfrowania plików wykorzystaj KRYPTLI.
3. Autoryzacja dwuskładnikowa (2FA) – Czy jedno hasło wystarczy?
Autoryzacja dwuskładnikowa (2FA) to dodatkowa warstwa zabezpieczeń, która wymaga weryfikacji tożsamości na więcej niż jednym poziomie. Nawet jeśli hasło zostanie złamane, konieczne będzie podanie dodatkowego kodu – najczęściej wysyłanego SMS-em lub generowanego przez aplikację.
Przykład: W lipcu 2020 roku doszło do poważnego ataku na platformę Twitter, w wyniku którego przejęto konta wielu znanych osób i firm, w tym Baracka Obamy, Elona Muska i Apple. Atakujący uzyskali dostęp do wewnętrznych systemów Twittera, co umożliwiło im przejęcie kontroli nad kontami i publikowanie oszukańczych tweetów promujących fałszywe akcje charytatywne związane z kryptowalutami.
Śledztwo wykazało, że hakerzy zastosowali techniki inżynierii społecznej, aby oszukać pracowników Twittera i uzyskać ich dane logowania. Brak wdrożenia skutecznych mechanizmów uwierzytelniania dwuskładnikowego dla dostępu do krytycznych systemów wewnętrznych przyczynił się do sukcesu ataku
Praktyczna rada: Aktywuj 2FA na najważniejszych kontach, takich jak poczta elektroniczna, konta bankowe i bezwzględnie we wszystkich kluczowych służbowych systemach. Google Authenticator i Authy to aplikacje, które szybko i skutecznie ułatwią wprowadzenie dwuskładnikowej autoryzacji, jeśli aplikacja sama w sobie jej nie posiada.
4. Aktualizowanie oprogramowania – Czy odwlekasz aktualizacje?
Regularne aktualizacje to linia obrony przed nowymi zagrożeniami. W miarę odkrywania luk bezpieczeństwa w systemach operacyjnych czy aplikacjach, producenci wypuszczają aktualizacje, aby chronić użytkowników przed atakami.
Przykład: W 2017 roku wirus WannaCry typu ransomware (tzw. oprogramowanie szantażujące, blokujące komputer i wymuszające okup za odblokowanie) wykorzystał lukę w nieaktualizowanych systemach Windows, infekując tysiące urządzeń na całym świecie (300 tys. komputerów w 99 krajach). Wiele z tych systemów nie było aktualizowanych od miesięcy.
Praktyczna rada: Ustaw automatyczne aktualizacje dla systemu operacyjnego i kluczowych aplikacji. Restartuj komputer zawsze wtedy, gdy widzisz, że jest to wymagane przez aktualizacje. Dzięki temu nie musisz pamiętać o instalowaniu najnowszych poprawek.
5. Backup danych – Czy masz kopię zapasową najważniejszych plików?
Tworzenie kopii zapasowych danych to gwarancja, że nawet w przypadku awarii sprzętu lub cyberataku Twoje dane są bezpieczne.
Przykład: W 2017 roku firma logistyczna Maersk padła ofiarą ataku ransomware NotPetya, który zablokował dostęp do kluczowych danych. Brak aktualnych kopii zapasowych sparaliżował działalność na ponad dwa tygodnie, a straty oszacowano na 300 milionów dolarów. Przypadek ten pokazuje, jak kosztowne może być zaniedbanie podstawowych zasad cyberbezpieczeństwa.
Praktyczna rada: Stosuj zasadę 3-2-1: trzy kopie danych, na dwóch różnych nośnikach, z czego jedna przechowywana poza lokalizacją biura. To prosty sposób, aby upewnić się, że dane są dostępne w każdej sytuacji.
6. Bezpieczne połączenia internetowe (VPN) – Jakie połączenia są bezpieczne?
VPN (wirtualna sieć prywatna) chroni Cię, szyfrując połączenie internetowe. Jest to szczególnie ważne podczas korzystania z publicznych sieci Wi-Fi, np. w kawiarniach czy na lotniskach, gdzie Twoje dane są narażone na przechwycenie.
Przykład: W 2019 roku użytkownicy korzystający z publicznego Wi-Fi w dużym centrum handlowym zostali zaatakowani przez hakerów, którzy przechwycili ich loginy i hasła.
Praktyczna rada: Zainstaluj i używaj VPN, aby chronić swoje dane, szczególnie jeśli pracujesz zdalnie lub korzystasz z publicznych sieci Wi-Fi. Wiele usług VPN, takich jak NordVPN, ExpressVPN czy ProtonVPN, oferuje intuicyjne aplikacje, które umożliwiają szybkie skonfigurowanie bezpiecznego połączenia. Instrukcje instalacji znajdziesz na stronach producentów.
7. Ochrona przed phishingiem – Czy rozpoznajesz oszustów?
Phishing polega na podszywaniu się pod zaufane osoby lub instytucje w celu wyłudzenia danych. Phishing to jeden z najpopularniejszych sposobów ataku, na który podatny jest niemal każdy.
Przykład: W ostatnich latach coraz częściej dochodzi do oszustw phishingowych wymierzonych w klientów banków. Przykładowo, w 2021 roku PKO BP ostrzegł swoich klientów przed fałszywymi konsultantami telefonicznymi, którzy podszywali się pod pracowników banku. Oszuści, stosując socjotechnikę, nakłaniali klientów do podania danych logowania do bankowości elektronicznej lub instalowania złośliwego oprogramowania na ich urządzeniach. Podobne ostrzeżenia wydał mBank, informując o próbach wyłudzania danych przez fałszywe wiadomości e-mail i SMS.
Praktyczna rada: Nigdy nie klikaj linków w podejrzanych wiadomościach e-mail, SMS-ach czy komunikatorach. Dokładnie sprawdzaj adres nadawcy i zwracaj uwagę na subtelne różnice w domenie.
Cyberbezpieczeństwo to inwestycja, która się opłaca
Zabezpieczenie danych to nie tylko obowiązek prawny i odpowiedzialność za siebie, ale też inwestycja w przyszłość. Czy stosujesz te zasady? Proste działania, takie jak szyfrowanie, aktualizacje i używanie 2FA, mogą uchronić przed poważnymi stratami i zagwarantować spokój. Pamiętaj, że ochrona danych nie jest luksusem, lecz koniecznością, która wymaga zaangażowania od każdego z nas.
Checklista – ile z wymienionych zasad stosujesz?
- Szyfrowanie danych
- Używanie menedżera haseł
- Dwuskładnikowa autoryzacja (2FA)
- Aktualizacja oprogramowania
- Tworzenie kopii zapasowych (backup)
- Korzystanie z VPN
- Ostrożność wobec phishingu
Przestrzeganie zasad bezpieczeństwa powinno stać się naszą codzienną rutyną – tak samo jak zapinanie pasów w samochodzie czy aktywowanie alarmu, wychodząc z domu. Automatyczne wdrażanie wyżej wymienionych działań może skutecznie ochronić nas przed poważnymi zagrożeniami. Pamiętaj: cyberbezpieczeństwo to nie jednorazowe działanie, lecz styl życia.
Autorami artykułu są eksperci KRYPTLI– aplikacji do zabezpieczania poufnej korespondencji, partnera platformy LEX Hub
