Przegląd Prawa Handlowego 6/2024

Kontrowersje wokół wykładni art. 15 k.s.h.prof. dr hab. Adam Opalski
Autor jest kierownikiem Katedry Międzynarodowego Prawa Prywatnego i Handlowego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego oraz Of Counsel w Kancelarii Domański Zakrzewski Palinka w Warszawie, członkiem European Company Law Expert Group oraz European Model Company Act Group
(ORCID: https://orcid.org/0000-0002-1655-4628).

 

 

Artykuł 15 k.s.h. wprowadza szczególny reżim zawierania przez spółkę kapitałową umów, których przedmiotem jest wsparcie finansowe jej piastunów. Wobec podwyższonego ryzyka zaangażowania kapitału spółki w sposób sprzeczny z celami, dla których została ona utworzona, ustawodawca dokonał zmiany reguł alokacji kompetencji: zawarcie umowy kredytu, pożyczki i poręczenia z członkami organów oraz prokurentem wymaga zgody zgromadzenia spółki. Na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat w orzecznictwie SN zaznacza się konsekwentne dążenie do rozszerzającej wykładni zakresu przedmiotowego art. 15 k.s.h., co jest akceptowane przez część doktryny. Stanowisko to wywołuje jednak poważne wątpliwości natury systemowej. Przedmiotem niniejszego artykułu jest krytyczna analiza poglądów SN i próba wykładni art. 15 k.s.h. w sposób spójny z nadrzędnymi założeniami organizacji spółek kapitałowych.

 

Słowa kluczowe: umowy wsparcia finansowego, umowa kredytu, umowa pożyczki, umowa poręczenia, czynności piastuna spółki kapitałowej „z samym sobą”

prof. dr hab. Adam Opalski
The author is head of the Department of Private International Law and Commercial Law, Faculty of Law and Administration, University of Warsaw, Poland, and an Of Counsel at Domański Zakrzewski Palinka law firm in Warsaw; a member of the European Company Law Expert Group and the European Model Company Act Group (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-1655-4628).

 

 

Article 15 of the Code of Commercial Partnerships and Companies introduces a specific regime for a company entering into agreements the object of which is financial support for holders of positions in company governing bodies. In view of the increased risk of the company’s capital being employed in a manner contrary to the purposes for which it was established, the legislator has amended the rules for the allocation of powers: entry into (cash) loan and surety agreements with members of the governing bodies and authorized signatories requires consent of the company’s general meeting. Over the last dozen years or so, the case law of the Supreme Court has demonstrated a consistent trend towards an extensive interpretation of the material scope of of Article 15 of the Code, which is accepted by part of legal scholars. However, this position gives rise to serious systemic doubts. The subject of this article is a critical analysis of the views of the Supreme Court and an attempt to interpret Article 15 of the Code in a manner consistent with the overarching principles of company organization.

 

Keywords: financial support agreements, loan agreement, cash loan agreement, surety agreement, self-dealing by the holder of a position in a company governing body

Bibliografia / References
Baszczyk M., Interpretacja art. 15 KSH w najnowszym orzecznictwie Sądu Najwyższego i sądów apelacyjnych, „Monitor Prawniczy” 2023/1.
Baszczyk M., Organ uprawniony do wypowiedzenia umowy o pracę odwoływanemu członkowi zarządu spółki – glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 6.10.2020 r., I PK 49/19, „Glosa” 2022/2.
Czerniawski R., Kodeks spółek handlowych. Przepisy o spółce akcyjnej. Komentarz, Warszawa 2004.
Davies P., Worthington S., Micheler E., Gower and Davies’ Principles of Modern Company Law, London 2008.
Dumkiewicz M., Niewęgłowski A., Granice podobieństwa umów w świetle art. 15 k.s.h. Glosa do uchwały Sądu Najwyższego z 22.10.2010 r., III CZP 69/10, „Glosa” 2012/1.
Gębusia I., Zawarcie umowy określonej w art. 15 KSH z funkcjonariuszem spółki kapitałowej – wątpliwości praktyczne, „Monitor Prawa Handlowego” 2019/1.
Gurgul S., Instrumenty zabezpieczenia wierzytelności a stosowanie przepisów art. 15 i 17 k.s.h., „Prawo Spółek” 2010/11.
Kidyba A. [w:] A. Kidyba, M. Dumkiewicz, Komentarz aktualizowany do art. 1–300 Kodeksu spółek handlowych, LEX 2024.
Kidyba A. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. W. Pyzioł, Warszawa 2008.
Kort M. [w:] Aktiengesetz Groβkommentar, red. K.J. Hopt, H. Wiedemann, Berlin 2006.
Kubasik K., Glosa do uchwały SN z 24.01.2020 r., III CZP 52/19, „Studia Prawnicze KUL” 2021/3.
Kulgawczuk D., Błaszkiewicz D., Glosa do wyroku SN z 7.03.2017 r., II CSK 349/16, „Monitor Prawniczy” – dodatek 2019/19.
Kuniewicz Z., Glosa do uchwały SN z 22.10.2010 r., III CZP 69/10, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2012/11.
Kwaśnicki R.L., Glosa do uchwały SN z 22.10.2010 r., III CZP 69/10, „Monitor Prawniczy” 2011/11.
Kwaśnicki R.L., Letolc P., Glosa do uchwały Sądu Najwyższego z 24.01.2020 r., III CZP 52/19, „Monitor Prawniczy” 2023/1.
Letolc P., Glosa do uchwały Sądu Najwyższego z 24.01.2020 r., III CZP 52/19, Monitor Prawa Handlowego” 2021/3.
Litwińska-Werner M., Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Warszawa 2007.
Löwisch G. [w:] Münchner Kommentar zum GmbH-Gesetz, red. H. Fleischer, W. Goette, München 2016.
Maliszewska P., Wykładnia funkcjonalna art. 15 § 2 k.s.h. – glosa do uchwały Sądu Najwyższego z 24.01.2020 r., III CZP 52/19, „Glosa” 2020/4.
Michalski M. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, t. 1, Komentarz do art. 1–150, red. A. Kidyba, Warszawa 2017.
Naworski J.P. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, t. 1, red. T. Siemiątkowski, R. Potrzeszcz, Warszawa 2010.
Opalski A. [w:] Kodeks spółek handlowych, t. 2a, Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Komentarz. Art. 151–226, Warszawa 2018.
Opalski A. [w:] Kodeks spółek handlowych, t. 3a, Spółka akcyjna. Komentarz. Art. 301–392, red. A. Opalski, Warszawa 2016.
Rodzynkiewicz M., Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Warszawa 2018.
Rodzynkiewicz M., Problem stosowania art. 15 k.s.h. w przypadku zawarcia przez spółkę zależną umowy o wsparcie finansowe na rzecz piastuna spółki dominującej, „Przegląd Prawa Handlowego” 2019/3.
Schneider U.H. [w:] Scholz Kommentar zum GmbH-Gesetz, Köln 2000.
Seibt Ch.H. [w:] Aktiengesetz Kommentar, t. 1, red. K. Schmidt, M. Lutter, Köln 2020.
Siewierski P., Glosa do uchwały SN z 22.10.2010 r., III CZP 69/10, LEX 2012.
Sołtysiński S., Skutki działań piastunów wadliwego składu zarządu lub rady nadzorczej w spółkach kapitałowych oraz spółdzielniach [w:] Rozprawy prawnicze. Księga pamiątkowa Profesora Maksymiliana Pazdana, red. L. Ogiegło, W. Popiołek, M. Szpunar, Kraków 2005.
Szajkowski A., Tarska M. [w:] S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, J. Szwaja, Kodeks spółek handlowych. Komentarz, t. 1, Przepisy ogólne. Spółki osobowe. Komentarz do artykułów 1–150, Warszawa 2012.
Tofel M. [w:] J. Bieniak, M. Bieniak i in., Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Warszawa 2024.
Wajda D., Tymczyszyn P., Glosa do wyroku SN z 7.02.2019 r., II CSK 8/18, „Monitor Prawniczy” 2020/8.

dr hab. Zbigniew Kuniewicz, prof. US
Autor jest profesorem nadzwyczajnym na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego
(ORCID: https://orcid.org/0000-0003-0793-9937).

 

 

Celem niniejszego opracowania jest zbadanie, czy w Republice Litewskiej funkcjonuje zasada określana mianem reguły biznesowego osądu (business judgment rule – BJR) przy ocenie przesłanek odpowiedzialności cywilnej menedżerów spółki akcyjnej za szkodę wyrządzoną spółce. Uwzględniając fakt, że porządek prawny obowiązujący w Republice Litewskiej oparty jest na systemie prawa stanowionego, można by sądzić, że sformułowana wątpliwość nie zasługuje na głębszą analizę. Wystarczy bowiem pobieżna lektura obowiązujących przepisów prawnych, przeprowadzona z punktu widzenia elementów charakteryzujących regułę biznesowego osądu, aby odpowiedzieć twierdząco bądź przecząco na sformułowane pytanie. Okazuje się, że sprawa nie jest wcale jednoznaczna, ponieważ zasada BJR nie ma bezpośredniego odniesienia w ustawodawstwie dotyczącym spółek akcyjnych Republiki Litewskiej, jednak – w myśl głównej tezy badawczej wyrażonej w artykule – jest ona stosowana przez litewskie sądy, w tym przez Sąd Najwyższy. Dla wykazania trafności powyższej tezy wykorzystane zostały metody badawcze: formalno-dogmatyczna oraz prawnoporównawcza. Ta ostatnia metoda nie polega jednak na porównaniu porządków prawnych polskiego oraz litewskiego, lecz na odniesieniu się do konstrukcji BJR funkcjonującej w systemie prawnym common law.

Słowa kluczowe: prawo litewskie, spółka akcyjna, odpowiedzialność członka zarządu, reguła biznesowego osądu

 

Niniejszy artykuł został opracowany w ramach stażu naukowego, który autor odbył w sierpniu 2023 r. w Uniwersytecie Wileńskim.

 

The purpose of this study is to examine whether the principle known as the business judgment rule (BJR) operates in the Republic of Lithuania in the context of assessing the grounds for civil liability of managers of a joint-stock company for loss caused to the company. Given the fact that the legal order of the Republic of Lithuania is based on a system of enacted law, one might think that the above doubt does not merit an in-depth analysis. Indeed, a cursory reading of the applicable legislation, carried out from the point of view of the elements which characterize the business judgment rule, is sufficient to answer the question either in the affirmative or in the negative. Yet, it turns out that the issue is not at all clear-cut, as the BJR is not directly referred to in the legislation on joint-stock companies of the Republic of Lithuania but - according to the main research hypothesis expressed in the article - it is applied by Lithuanian courts, including the Supreme Court. In order to demonstrate the relevance of the above hypothesis, formal-dogmatic and comparative law research methods were used. The latter method, however, does not rely on a comparison of the Polish and Lithuanian legal orders, but on a reference to the BJR as it operates in the common law system.

Keywords: Lithuanian law, joint-stock company, managment board member’s liability, business judgment rule

Bibliografia / References
Bakanas A., Bartkus G., Dominas G., Kabišaitis A., Lietuvos Respublikos civilinio kodekso komentaras. Antroji knyga. Asmenys, Vilnius 2002.
Bakanauskas E., Dukterinės bendrovės vadovo, valdybos narių galimybė veikti bendrovių grupės interesais, „Teisė” 2021/5(119).
Bitė V., Uždarosios bendrovės samprata ir požymiai, „Socialiniu Mokslu Studijos” 2011/3(1).
Bite V., Gumuliauskiene G., The Business Judgment Rule in Lithuania, „European Business Organization Law Review” 2016/17(4).
Greičius R., Privataus juridinio asmens vadovo fiduciarinės pareigos, Vilnius 2007.
Jokubauskas R., Kirkutis M., Įmonės vadovo civilinė atsakomybė dėl laiku neinicijuoto nemokumo proceso, „Jurisprudencija” 2021/28(2).
Jarusevičius J., Ar pagrįstai verslo sprendimo taisyklė priskiriama prezumpcijos kategorijai?, „Teisė” 2019/10(112).
Kidyba A. [w:] M. Dumkiewicz, A. Kidyba, Komentarz aktualizowany do art. 1–300 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych, LEX 2023.
Kuniewicz Z., Odpowiedzialność odszkodowawcza członka zarządu niemieckiej spółki akcyjnej wobec spółki (§ 93 AktG), „Przegląd Prawa Handlowego” 2024/1.
Norkūnas A., Kalte kaip civilines atsakomybes pagrindas, „Jurisprudencija” 2002/28(20).
Radwański Z., Zieliński M., Normy i przepisy prawa cywilnego [w:] System Prawa Prywatnego, t. 1, Prawo cywilne – część ogólna, red. M. Safjan, Warszawa 2007.
Rhee R.J., The Tort Foundation of Duty of Care and Business Judgment, „Notre Dame Law Review” 2013/88(3).
Sailer-Coceani V., § 93 Sorgfaltspflicht und Verantwortlichkeit der Vorstandsmitglieder [w:] Aktiengesetz. Kommentar, red. K. Schmidt, M. Lutter, Köln 2020.
Szumański A., Zasady nadzoru korporacyjnego OECD (corporate governace), „Przegląd Prawa Handlowego” 2000/5.
Węgliński K., Geneza oraz pojęcie zasady biznesowej poceny sytuacji, „International Journal of Legal Studies” 2020/2(8).

dr Krzysztof Kurosz
Autor jest adiunktem w Katedrze Prawa Cywilnego Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego oraz sędzią
(ORCID: https://orcid.org/0000-0003-0605-3392).

 

Środki pomocnicze przewidziane w dyrektywie 2004/48/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 29.04.2004 r. w sprawie egzekwowania praw własności intelektualnej dotyczą praw własności intelektualnej. Dyrektywa 2004/48/WE nie daje, sama w sobie, jednoznacznych podstaw do ustalenia zakresu prawa własności intelektualnej i zakresu stosowania środków pomocniczych. Państwa członkowskie mogą rozszerzyć zakres ich zastosowania w porównaniu do minimum unijnego. Dla analizy tego zagadnienia pomocnicze znaczenie ma odwoływanie się w uzasadnieniu ustawy wprowadzającej postępowanie odrębne w sprawach własności intelektualnej do szerokiego ujęcia własności intelektualnej zawartego w konwencji WIPO z 1967 r. Ustawodawca wyodrębnia określony rodzaj postępowania o jak najszerszym zakresie, którego odrębności polegają głównie na możliwości stosowania środków pomocniczych. Czyni to właśnie po to, by ułatwić ochronę szeroko zakreślonej własności intelektualnej (szerzej niż wynika to z dyrektywy 2004/48/WE), w tym za pomocą środków pomocniczych. Niniejszy artykuł jest drugim z cyklu publikacji dotyczących zakresu stosowania środków pomocniczych w sprawach własności intelektualnej w prawie polskim. Pierwszy dotyczył kontekstu unijnego regulacji zawartej w procedurze cywilnej, końcowa część cyklu będzie zaś analizowała regulację zawartą w Kodeksie postępowania cywilnego w odniesieniu do każdego ze środków pomocniczych, stanowisko orzecznictwa i kontekst systemowy środków służących zniwelowaniu nierównowagi informacyjnej. Dopiero łączne ich uwzględnienie i łączne zastosowanie wykładni literalnej, systemowej i funkcjonalnej pozwoli na sformułowanie ostatecznych wniosków.

Słowa kluczowe: konwencja WIPO z 1967 r., środki pomocnicze, zakres prawa własności intelektualnej

dr Krzysztof Kurosz
The author is an assistant professor at the Department of Civil Law, Faculty of Law and Administration, University of Lodz, Poland, and a judge
(ORCID: https://orcid.org/0000-0003-0605-3392).

 

The ancillary measures provided for in Directive 2004/48/EC of the European Parliament and of the Council of 29 April 2004 on the enforcement of intellectual property rights concern intellectual property rights. Directive 2004/48/EC does not, in itself, provide a clear basis for determining the scope of intellectual property law and the scope of application of the ancillary measures. Member States may expand their scope of application compared to the EU minimum. In order to analyse this issue, it is helpful to consider the reference in the explanatory memorandum of the statute which introduced separate proceedings in intellectual property cases to the broad treatment of intellectual property in the 1967 WIPO Convention. The legislator provides for a specific type of proceedings with the broadest possible scope, the distinctiveness of which proceedings consists mainly in the possibility of applying ancillary measures. This is done precisely in order to facilitate the protection of intellectual property, which is defined broadly (more broadly than under Directive 2004/48/EC), including by means of ancillary measures. This article is the second in a series of publications on the scope of application of ancillary measures in intellectual property cases in Polish law (the first article: K. Kurosz, Ancillary Measures in Intellectual Property Cases in the Context of Intellectual Property in EU Law, ‘Przegląd Prawa Handlowego’ 2024/5, p. 22 ff). The first one dealt with the EU context of the regulation contained in the civil procedure law, while the final part of the series will analyse the regulation contained in the Code of Civil Procedure with regard to each of the ancillary measures, the position of case law, and the systemic context of the measures for redressing the information imbalance. Only by considering them together and applying literal, systemic and functional interpretation together, will the final conclusions be reached.

Keywords: WIPO, ancillary measures, scope of intellectual property law

 

Bibliografia / References
Anker K.J., Possessing Star Qualities: Celebrity Identity as Property, „Griffith Law Review” 2002/1.
Antoniuk J., Uwagi na tle regulacji postępowania o wezwanie do udzielenia informacji [w:] Reforma prawa własności intelektualnej, cz. 2, red. A. Adamczak, Kielce 2022.
Barczewski M., Zimkiewicz-Będźmirowska O. [w:] System Postępowania Cywilnego, t. 6, Postępowania odrębne, red. A. Machnikowska, Warszawa 2022.
Barta J., Markiewicz R., Prawo autorskie. Harmonizacja polskiego prawa z prawem Wspólnot Europejskich, Warszawa 1998.
Barta J., Markiewicz R., Wokół prawa do wizerunku [w:] Zagadnienia prawa własności intelektualnej. Profesorowi Steanowi Grzybowskiemu pracownicy Instytutu Wynalazczości 
i Ochrony Własności Intelektualnej w darze, red. J. Barta, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Wynalazczości i Ochrony Własności Intelektualnej” 2002/80.
Deo A., Intellectual Property Rights and The Paris Convention, „Journal of Emerging Technologies and Innovative Research” 2023/3.
Drahos P., A Philosophy of Intellectual Property, Dartmouth 2016.
Drahos P., The universality of intellectual property rights: origins and development [w:] Intellectual Property And Human Rights. A Panel Discussion to Commemorate the 50th Anniversary of the Universal Declaration of Human Rights, Geneva 9.11.1998, WIPO and the Office of the United Nations High Commissioner for Human Rights, Geneva 1998.
Dutfield G., Intellectual Property, Biogenetic Resources and Traditional Knowledge, London 2004.
Dziurda M., Postępowanie w sprawach własności intelektualnej z perspektywy systemowej, „Przegląd Sądowy” 2010/10.
Dziurda M., Rejdak M. [w:] System Prawa Procesowego Cywilnego, t. 2, cz. 3, Postępowanie procesowe przed sądem pierwszej instancji. Postępowania odrębne w szczególnych kategoriach spraw, red. T. Ereciński, Warszawa 2023.
Felchner K., Choreografia i pantomima w prawie autorskim – zagadnienia wybrane, „Transformacje Prawa Prywatnego” 2007/3–4.
Flaga-Gieruszyńska K. [w:] Postępowanie w sprawach gospodarczych. Komentarz do wybranych przepisów Kodeksu postępowania cywilnego, red. K. Flaga-Gieruszyńska, Warszawa 2021, Legalis.
George A., Constructing Intellectual Property, Cambridge 2012.
Gervais D.J., Spiritual but not Intellectual? The Protection of Sacred Intangible Traditional Knowledge, „Cardozo Journal of International and Comparative Law” 2003/11.
Gołaszewska A. [w:] Kodeks postępowania cywilnego, t. 2, Komentarz. Art. 459–1217, red. T. Szanciło, Warszawa 2023, Legalis.
Gołaszewska A. [w:] Komentarze Prawa Prywatnego, red. serii K. Osajda, t. 8b, Prawo własności przemysłowej. Komentarz, red. Ł. Żelechowski, Warszawa 2021, Legalis.
Grzeszak T., Ocena uszczerbku doznanego wskutek przekroczenia granic umownego zezwolenia na reklamowe wykorzystanie wizerunku, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2015/2.
Grzybczyk K., Skradziona kultura. Jak Zachód wykorzystuje cudzą własność intelektualną, Warszawa 2021.
Kurosz K., Sąd własności intelektualnej – struktura, kognicja i prymat właściwości, Warszawa 2021.
Kurosz K., Środki pomocnicze w sprawach własności intelektualnej a pojęcie własności intelektualnej w prawie unijnym, „Przegląd Prawa Handlowego” 2024/5.
Mandeville T., Understanding Novelty: Information, Technological Change, And The Patent System, New Jersey 1996.
Matlak A., Prawo autorskie i prawa pokrewne [w:] Prawo mediów, red. J. Barta, R. Markiewicz, A. Matlak, Warszawa 2005.
Niblett B., The Arbitration of Intellectual Property Disputes, Worldwide Forum on the Arbitration of Intellectual Property Disputes, Switzerland, 3–4 March 1994, https://www.wipo.int/amc/en/events/conferences/1994/niblett.html (dostęp: 22.05.2024 r.), „American Review of International Arbitration” 1994/1–4.
Niewęgłowski A., Prawo autorskie. Komentarz, Warszawa 2021.
Nowicka A. [w:] Konwencja paryska o ochronie własności przemysłowej, red. A. Adamczak, A. Szwec, Warszawa 2008.
Pinkalski Z., Regulacja sądownictwa do spraw własności intelektualnej a konstytucyjne prawo do sądu, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Prawa Własności Intelektualnej” 2020/2.
Polak A., Prawo do informacji geologicznej jako prawo majątkowe i przedmiot ochrony w świetle prawa do informacji o środowisku i obowiązku udostępniania do nieodpłatnego korzystania, „Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk” 2012/83.
Poźniak-Niedzielska M., Ewolucja prawa własności intelektualnej w dobie współczesnej, „Państwo i Prawo” 2002/10.
Rejdak M., Nowe postępowanie w sprawach własności intelektualnej. Komentarz praktyczny, LEX 2020.
Sadza A. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. P. Rylski, A. Olaś, Warszawa 2023, Legalis.
Traple E. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 13, Prawo autorskie, red. J. Barta, Warszawa 2017.
Targosz T., Środki pomocnicze w prawie własności intelektualnej i ich sfery zastosowania, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Prawa Własności Intelektualnej” 2020/2.
Turczyn A. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Postępowanie procesowe. Komentarz aktualizowany, red. O.M. Piaskowska, LEX 2023.
Valsala P.V., Kutty G., National experiences with the protection of expressions of folklore/traditional cultural expressions: India, Indonesia and the Philippines, WIPO, Geneva 2002, https://www.wipo.int/edocs/pubdocs/en/tk/912/wipo_pub_912.pdf (dostęp: 22.05.2024 r.).
Zemła-Pacud Ż., Kwalifikacja wyłączności regulacyjnych na gruncie prawa polskiego [w:] Ad cuius bonum? O wartościach i interesach zasługujących na ochronę prawną. Księga jubileuszowa Profesor Heleny Żakowskiej-Henzler, red. Ż. Zemła-Pacud, T. Zimny, Warszawa 2023.
Zimmerman D.L., Fitting Publicity Rights into Intellectual Property and Free Speech Theory: Sam, You Made the Pants Too Long!, „DePaul Journal of Art, Technology & Intellectual Property Law” 2000/2.
Żakowska-Henzler H., Wiedza tradycyjna – tradycyjna ochrona? [w:] Experientia docet. Księga jubileuszowa ofiarowana Pani Profesor Elżbiecie Traple, red. P. Kostański, P. Podrecki, T. Targosz, Warszawa 2017.
Żelechowski Ł., Zasada numerus clausus praw na dobrach niematerialnych – dylematy dotyczące pojmowania i obowiązywania [w:] Opus auctorem laudat. Księga jubileuszowa dedykowana Profesor Monice Czajkowskiej-Dąbrowskiej, red. K. Szczepanowska-Kozłowska, I. Matusiak, Ł. Żelechowski, Warszawa 2019.

dr hab. Marcin Lemkowski
Autor jest profesorem Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
(ORCID: https://orcid.org/0000-0001-9213-6826).

 

Stwierdzenie wady w reżimie rękojmi jest istotnym zdarzeniem wpływającym na sytuację prawną kupującego. Otwiera bieg terminu do zawiadomienia o wadzie (art. 563 § 1 k.c.) oraz do wyboru uprawnienia z tytułu rękojmi (art. 568 § 2 i 3 k.c.). Bierność kupującego mimo stwierdzenia wady może mieć dla niego bardzo negatywne konsekwencje, prowadzące do wygaśnięcia albo przedawnienia przysługujących mu uprawnień. Jednocześnie w interesie kupującego leży stwierdzenie wady w czasie, w którym służy mu jeszcze ochrona z tytułu rękojmi. Brak przy tym pełnej zgodności co do tego, jak w świetle zmienianych w ostatnich latach przepisów Kodeksu cywilnego rozumieć pojęcie stwierdzenia wady: czy chodzi o wykrycie objawów, które mogą wskazywać na istnienie wady, czy też o pewność co do tego, że to właśnie wadliwość rzeczy powoduje jej niezgodność z umową. Te szczegółowe, acz istotne praktycznie zagadnienia, stanowią przedmiot badań artykułu.

Słowa kluczowe: rękojmia, stwierdzenie wady, wykrycie wady, zawiadomienie o wadzie, wygaśnięcie uprawnień z rękojmi

dr hab. Marcin Lemkowski
The author is an associate professor at the Adam Mickiewicz University in Poznan, Poland
(ORCID: https://orcid.org/0000-0001-9213-6826).

 

Identifying a defect under the warranty regime is a significant event affecting the buyer’s legal position. From this moment, the time limit starts running for notification of the defect (Article 563(1) of the Civil Code) and for choice of one of the rights under warranty (Article(2) and (3) of the Civil Code). If the buyer fails to act despite having identified a defect, this can have very negative consequences for them, leading to either the expiration or limitation of the buyer’s rights. Also, it is in the interest of the buyer to identify the defect while they enjoy warranty protection. In this context, there is no full consensus on how the concept of identifying a defect is to be understood in the light of the provisions of the Civil Code which have been amended in recent years: does it equal discovering any symptoms that may indicate the existence of a defect, or being certain that it is the defectiveness of the thing that causes its non-conformity with the contract. These detailed but practically relevant issues are the focus of the research reported in this article.

Keywords: warranty, identification of defect, discovery of defect, notification of defect, expiration of warranty rights 

Bibliografia / References
Borysiak W. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. K. Osajda, Legalis 2022.
Habryn-Chojnacka E. [w:] Kodeks cywilny, t. 2, Komentarz. Art. 353–626, red. M. Gutowski, Warszawa 2022.
Katner W.J. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 7, Prawo zobowiązań – część szczegółowa, red. J. Rajski, Warszawa 2018.
Trzaskowski R. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 4, Zobowiązania. Część szczegółowa, red. J. Gudowski, Warszawa 2017.
Tulibacka M. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. Zobowiązania. Część szczegółowa. Ustawa o terminach zapłaty, t. 3b, red. K. Osajda, Warszawa 2017.
Więzowska-Czepiel B., Terminy dla realizacji uprawnień z tytułu rękojmi za wady prawne rzeczy sprzedanej – zmiany w wyniku nowelizacji dokonanej ustawą o prawach konsumenta, „Studia Prawnicze. Rozprawy i materiały” 2015/1.
Wróbel J., Nowelizacja art. 568 k.c. w świetle orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie Duarte, „Przegląd Sądowy” 2017/3.

dr Jędrzej Jerzmanowski
Autor jest adiunktem w Katedrze Prawa Cywilnego, Handlowego i Ubezpieczeniowego Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu oraz radcą prawnym i wspólnikiem Kancelarii Radców Prawnych Zygmunt Jerzmanowski i Wspólnicy sp. k. w Poznaniu
(ORCID: https://orcid.org/0000-0002-2367-1267).

 

15.09.2023 r. weszła w życie największa od wielu lat nowelizacja przepisów transformacyjnych Kodeksu spółek handlowych, implementująca postanowienia dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 2019/2121. Nowe regulacje już cieszą się dużym zainteresowaniem przedstawicieli doktryny, a w najbliższych miesiącach możemy się spodziewać wielu dalszych, ciekawych analiz. Jednak także na gruncie dotychczas obowiązujących przepisów o transformacjach jest jeszcze bardzo wiele zagadnień wymagających dyskusji w doktrynie. Dotyczy to m.in. podejmowania uchwał przekształceniowych, zastępującego zawieranie umów spółek przekształconych (art. 563 § 2 k.s.h.). Niniejszy artykuł ma na celu prezentację tej problematyki, a zwłaszcza kilku najbardziej złożonych zagadnień wywołujących rozbieżności w praktyce sądów rejestrowych.

Słowa kluczowe: przekształcenie, uchwała przekształceniowa, umowa spółki, reprezentacja, pactum de forma

dr Jędrzej Jerzmanowski
The author is an assistant professor at the Chair of Civil, Commercial and Insurance Law, Faculty of Law and Administration, Adam Mickiewicz University, Poznan, Poland, and an attorney at law, a partner at Kancelaria Radców Prawnych Zygmunt Jerzmanowski i Wspólnicy sp. k. law firm in Poznan, Poland
(ORCID: https://orcid.org/0000-0002-2367-1267).

 

On 15 September 2023, the largest amendment (in many years) to the transformation provisions of the Code of Commercial Partnerships and Companies entered into force, implementing the provisions of Directive (EU) 2019/2121 of the European Parliament and of the Council. There is already increased interest in the new regulations among legal scholars and, in the coming months, we can expect many interesting analyses. However, also in the context of the transformation provisions applicable so far, there are still many issues that need to be discussed in legal scholarship. This applies, among others, to adopting transformation resolutions, which replace execution of the articles of association of transformed companies/deeds of transformed partnerships (Article 563(2) of the Code of Commercial Partnerships and Companies). This article aims to present these issues, especially some of the most complex ones causing discrepancies in the practice of registry courts.

Keywords: transformation, resolution on transformation, articles of association/deed of partnership, representation, pactum de forma

Bibliografia / References
Berak Ł., Gil M., Zasady reprezentacji spółki z o.o. jako komplementariusza spółki komandytowej przy zmianie umowy tej spółki, ius.focus maj 2019.
Daszczuk P., Łączenie, podział i przekształcenie spółek [w:] Spółki kapitałowe. Czynności notarialne. Klauzule w aktach notarialnych. Wzory aktów notarialnych, red. M. Wieczorek, R. Wrzecionek, Warszawa 2023.
Jerzmanowski J. [w:] Spółka komandytowa. Komentarz, red. R. Szyszko, Warszawa 2021.
Kuniewicz Z., Zmiana umowy spółki komandytowej a zakaz zawierania umów „z samym sobą” przez członka zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, „Przegląd Prawa i Administracji” 2020/121.
Leśniak M., Wybrane uwagi o konieczności stosowania art. 210 § 1 Kodeksu spółek handlowych do zawarcia oraz zmiany umowy spółki komandytowej między spółką z ograniczoną odpowiedzialnością a członkiem zarządu tej spółki [w:] Non omne quod licet honestum est. Studia z prawa cywilnego i handlowego w 50-lecie pracy naukowej Profesora Wojciecha Jana Katnera, red. S. Byczko, A. Kappes, A. Kucharski, B. Promińska, Łódź–Warszawa 2022.
Napieralska M. [w:] Połączenia, podziały i przekształcenia spółek prawa handlowego. Zagadnienia prawne i podatkowe. Komentarz praktyczny, red. M. Mariański, Warszawa 2023.
Nowacki A., Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, t. 1, Komentarz. Art 151–226 KSH, Warszawa 2018.
Olesiak J., Pajor Ł. [w:] Notariat. Czynności notarialne, red. A.J. Szereda, Warszawa 2021.
Opalski A. [w:] Kodeks spółek handlowych, t. 2a, Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Komentarz do art. 151–226, red. A. Opalski, Warszawa 2018.
Oplustil K., Przekształcenia i łączenia spółek w świetle znowelizowanych przepisów Kodeksu spółek handlowych, „Przegląd Prawa Handlowego” 2020/10.
Oplustil K. [w:] J. Bieniak, M. Bieniak i in., Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Warszawa 2022.
Rodzynkiewicz M. [w:] Kodeks spółek handlowych, t. 4, Łączenie, podział i przekształcanie spółek. Przepisy karne. Komentarz. Art. 491–633, red. A. Opalski, Warszawa 2016.
Ryszkowski K., Forma zgody komplementariusza na zmianę umowy spółki komandytowej o specyficznej konstrukcji podmiotowej [w:] Kodeks spółek handlowych po 20 latach obowiązywania, red. M. Leśniak, M. Skory, M. Sołtys, Warszawa 2022.
Ryszkowski K., Reprezentacja wspólników przy zmianie umowy spółki z o.o. spółki komandytowej, w której komandytariuszem jest członek zarządu tej spółki z o.o. – glosa do uchwały Sądu Najwyższego z 7.09.2018 r., III CZP 42/18, „Glosa” 2020/4.
Spyra M. [w:] J. Bieniak, M. Bieniak i in., Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Warszawa 2022.
Swaczyna B. [w:] Zobowiązania, t. 1, Przepisy ogólne i powiązane przepisy Księgi I KC. Komentarz, red. P. Machnikowski, Warszawa 2022.
Witosz A.J. [w:] Kodeks spółek handlowych, t. 4, Komentarz do art. 491–633, red. A. Kidyba, Warszawa 2018.

dr hab. Michał Mariański, prof. UWM
Autor jest pracownikiem Katedry Prawa Finansowego i Prawa Podatkowego Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie (ORCID: https://orcid.org/0000-0001-6212-914X).

 

Regulacja kryptoaktywów na rynku finansowym stanowi istotny element szeroko rozumianego bezpieczeństwa prawnego zarówno na płaszczyźnie krajowej, jak i międzynarodowej. Tym samym w ramach niniejszej pracy poddano analizie wybrane transgraniczne aspekty obrotu kryptoaktywami, aby sprawdzić, czy aspekty te zostały w sposób wystarczający uwzględnione w rozporządzeniu MiCA. Transgraniczność rozumiana jako powiązanie danej transakcji z więcej niż jednym obszarem prawnym stanowi bowiem jedną z zasadniczych cech charakteryzujących współczesny rynek finansowy. Niniejsza publikacja może dodatkowo stanowić ciekawy asumpt do refleksji nad stopniem uwzględnienia transgranicznych aspektów funkcjonowania rynków finansowych w prawodawstwie Unii Europejskiej.

Słowa kluczowe: nadzór, rynek finansowy, rynek kapitałowy, kryptoaktywa, transgraniczność

dr hab. Michał Mariański, University of Warmia and Mazury professor
The author works at the Department of Financial Law and Tax Law, Faculty of Law and Administration, University of Warmia and Mazury in Olsztyn, Poland
(ORCID: https://orcid.org/0000-0001-6212-914X).

 

Regulation of crypto-assets on the financial market is an important element of broadly understood legal security, at both the national and international levels. Therefore, in this paper, the author analyses selected cross-border aspects of crypto-asset trading to check whether these aspects have been sufficiently taken into account in the MiCA Regulation. Cross-border nature, understood as a given transaction being linked with more than one jurisdictional area, is one of the essential characteristic features of the modern financial market. This characterizing he publication may constitute an interesting impulse for reflection about the degree to which cross-border aspects of the functioning of financial markets are taken into account in the European Union legislation.

Keywords: supervision, financial market, capital market, crypto-assets, cross-border nature

Bibliografia / References
Fedorowicz M., Osiąganie konwergencji nadzorczej mikroostrożnościowej i makroostrożnościowej w prawie rynku finansowego Unii Europejskiej, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2018/4.
Izdebski P., Akty prawa miękkiego jako współczesny instrument nadzoru nad rynkiem finansowym – rola oraz charakter prawny, cz. 1, „Przegląd Prawa Publicznego” 2021/3.
Jakubiec A., O zasadności kodyfikacji niektórych umów zawieranych na rynku kapitałowym [w:] Instytucje prawa handlowego w przyszłym kodeksie cywilnym, red. T. Mróz, M. Stec, Warszawa 2012.
Lemonnier M., Rola badań porównawczych i interdyscyplinarnych w kwestiach rynku i nadzoru finansowego [w:] Prawo rynku finansowego. Doktryna, instytucje, praktyka , red. A. Jurkowska-Zeidler, M. Olszak, Warszawa 2015.
Mariański M., Pozycja emitenta na rynku finansowym – ewolucja oraz kierunki przemian, „Przegląd Prawa Handlowego” 2017/8.
Mariański M., Problematyka kwalifikacji prawnej wirtualnej waluty we Francji, „Państwo i Prawo” 2015/10.
Mariański M., Problematyka regulacji rynku finansowego w ujęciu transgranicznym. Analiza na przykładzie prawa polskiego i prawa francuskiego, Olsztyn 2020.
Mariański M., Uprawnienia i kompetencje francuskiego pomocniczego organu nadzoru nad rynkiem finansowym Autorité de contrôle prudentiel et de résolution, „Przegląd Prawa Handlowego” 2023/4.
Mazurkiewicz E., Jelonek S., Sobieski I., Emisja tokenów i odpowiedzialność cywilna emitenta oraz członków jego organów w rozporządzeniu MiCA ze szczególnym uwzględnieniem tokenów będących pieniądzem elektronicznym, „Monitor Prawa Bankowego” 2023/10.
Nadolska A., Soft law w regulacji rynku finansowego w Polsce: rekomendacje, wytyczne i lista ostrzeżeń publicznych KNF, Warszawa 2021.
Posyniak J., Bitcoin a aktualne uregulowania prawne środków płatniczych w Polsce [w:] XXV lat przeobrażeń w prawie finansowym i prawie podatkowym – ocena dokonań i wnioski na przyszłość, red. Z. Ofiarski, Szczecin 2014.
Sołtysiński S. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 17a, Prawo spółek kapitałowych, red. S. Sołtysiński, Warszawa 2015.
Srokosz W., Prawna regulacja kryptoaktywów, tokenów płatniczych oraz pieniądza elektronicznego w UE, „Monitor Prawa Bankowego” 2021/9.
Srokosz W., Publicznoprawne ograniczenia kryptowalut [w:] Jednostka wobec działań administracji publicznej, red. E. Ura, E. Feret, S. Pieprzny, Rzeszów 2016.
Srokosz W., Supervisory issues over blockchain-based activities [w:] Innovation in Financial Services. Balancing Public and Private Interests, red. L. Gąsiorkiewicz, J. Monkiewicz, London 2021.
Tomczak T., Ewolucja definicji kryptoaktywów w projekcie rozporządzenia MiCA, „Przegląd Prawa Handlowego” 2023/3.
Zimmermann R., Jansen N., Contract Formation and Mistake in European Contract Law: A Genetic Comparison of Transnational Model Rules, „Oxford Journal of Legal Studies” 2011/1.