Czy regulacja nominalizmu i waloryzacji w Kodeksie cywilnym jest nadal potrzebna?prof. dr hab. Adam Brzozowski
Autor jest profesorem w Katedrze Prawa Cywilnego Porównawczego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego
(ORCID: https://orcid.org/0000-0003-1541-5084).
Czy regulacja nominalizmu i waloryzacji w Kodeksie cywilnym jest nadal potrzebna?
Celem opracowania jest ocena obowiązującej regulacji prawnej nominalizmu i waloryzacji w Kodeksie cywilnym. Przedstawione rozważania dowodzą, że art. 3581 k.c. jest wadliwie skonstruowany. Zasada nominalizmu wyrażona w jego § 1 budzi wątpliwości interpretacyjne w odniesieniu do zakresu jej zastosowania. Uregulowanie w § 2 klauzul umownych, określanych jako waloryzacyjne, jest w ogóle niepotrzebne, nie ma żadnego praktycznego znaczenia i powinno zostać uchylone. To samo dotyczy § 2, 4 i 5. Natomiast rozwiązanie przyjęte w § 3, określane powszechnie mianem waloryzacji sądowej, nie ma nic wspólnego z waloryzacją i stanowi modelową regulację wpływu zmiany okoliczności (zmiana siły nabywczej) na zobowiązania pieniężne. W pełni uzasadniony wydaje się postulat istotnych zmian używanej terminologii. Konieczne jest odejście od nazywania waloryzacją uregulowań mających wpływ – o różnym zakresie – na ustalenie wysokości świadczeń pieniężnych w ramach konkretnych stosunków zobowiązaniowych.
Słowa kluczowe: inflacja, nominalizm, waloryzacja, klauzule waloryzacyjne, waloryzacja sądowa
prof. dr hab. Adam Brzozowski
The author is a professor at the Department of Comparative Civil Law, Faculty of Law and Administration, University of Warsaw, Poland
(ORCID: https://orcid.org/0000-0003-1541-5084).
Is Regulation of the Nominal Value Principle and Indexation in the Polish Civil Code Still Necessary?
The study aims to assess the current legal regulation of the nominal value principle and indexation in the Polish Civil Code (CC). The considerations presented demonstrate that Article 358(1) of the CC is flawed. The nominal value principle expressed in its paragraph 1 raises interpretational doubts with regard to its scope of application. The regulation in paragraph 2 of contractual clauses, referred to as indexation clauses, is entirely unnecessary, has no practical meaning, and should be repealed. The same applies to paragraphs 2, 4, and 5. The solution adopted in paragraph 3, commonly referred to as judicial indexation, has in fact nothing to do with indexation and is a model regulation of the impact of a change in circumstances (change in purchasing power) on monetary obligations. It would seem fully justified to call for significant changes in terminology. It is necessary to stop referring to regulations which have an impact – of varying extent – on determining the amounts of monetary performances within the framework of specific obligation relations as indexation.
Keywords: inflation, nominal value principle, indexation, indexation clauses, judicial indexation
Bibliografia / References
Brzozowski A., Klauzula rebus sic stantibus także w obrocie gospodarczym, „Przegląd Prawa Handlowego” 1997/1.
Brzozowski A., Klauzule zabezpieczające wartość świadczenia pieniężnego w obrocie gospodarczym (w świetle § 2 i § 4 art. 3581 oraz art. 3531 k.c.), „Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego” 1991/10.
Brzozowski A., Nominalizm i waloryzacja – ocena art. 3581 k.c. z perspektywy trzydziestolecia jego obowiązywania [w:] Non omne quod licet honestum est. Studia z prawa cywilnego i handlowego w 50-lecie pracy naukowej Profesora Wojciecha Jana Katnera, red. S. Byczko, A. Kappes, B. Kucharski, U. Promińska, Warszawa 2022.
Brzozowski A., Wpływ zmiany okoliczności na zobowiązania. Klauzula rebus sic stantibus, Warszawa 2014.
Brzozowski A. [w:] Kodeks cywilny, t. 1, Komentarz. Art. 1–44910, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2020.
Brzozowski A. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 6, Prawo zobowiązań – część ogólna, red. A. Olejniczak, Warszawa 2023.
Dybowski T., Pyrzyńska A. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 5, Prawo zobowiązań – część ogólna, red. K. Osajda, Warszawa 2020.
Kaliński M. [w:] A. Brzozowski, J. Jastrzębski, M. Kaliński, E. Skowrońska-Bocian, Zobowiązania. Część ogólna, Warszawa 2024.
Kawałko A., Witczak H., Zobowiązania, Warszawa 2008.
Lackoroński B., Waluta zobowiązania i waluta świadczenia po zmianie art. 358 k.c. z 10.07.2015 r., „Przegląd Sądowy” 2016/11–12.
Lemkowski M. [w:] Kodeks cywilny, t. 2, Komentarz. Art. 353–626, red. M. Gutowski, Warszawa 2019.
Machnikowski P. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2023.
Morek R. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. K. Osajda, Legalis 2024.
Podkowik J., Wolność umów i jej ograniczanie w świetle Konstytucji RP, Warszawa 2015.
Zagrobelny K. [w:] Wykładnia umów. Standardowe klauzule umowne. Komentarz praktyczny z orzecznictwem i przykładami. Wzory umów, red. R. Strugała, Warszawa 2018.
prof. dr hab. Tomasz Sójka
Autor jest profesorem w Katedrze Prawa Cywilnego, Handlowego i Ubezpieczeniowego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu oraz adwokatem (ORCID: https://orcid.org/0000-0001-7555-6829).
Maksymilian Saczywko
Autor jest doktorantem w Katedrze Prawa Cywilnego, Handlowego i Ubezpieczeniowego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-2570-7489).
Udział w autorstwie tekstu:
Tomasz Sójka – 50%
Maksymilian Saczywko – 50%
Wierzytelności objęte zakresem układowej konwersji na akcje – następstwa rozbieżności
Niniejszy artykuł dotyczy zagadnień związanych z zakresem wierzytelności podlegających konwersji na akcje dłużnika będącego spółką akcyjną na podstawie układu przyjętego i zatwierdzonego w postępowaniu restrukturyzacyjnym. Wymogi związane z oznaczeniem wartości konwersyjnego podwyższenia kapitału zakładowego w ramach propozycji układowych i na podstawie spisu wierzytelności mogą bowiem pozostawać w kolizji z zasadą uniwersalności układu. Skutkiem takiej kolizji może być zarówno nieuwzględnienie danej wierzytelności w ramach układowej konwersji, jak i uwzględnienie w ramach takiej konwersji wierzytelności nieistniejącej czy też nieobjętej układem. W ocenie autorów przypadki takich rozbieżności należy rozstrzygać z wykorzystaniem instrumentów właściwych dla prawa spółek przy uwzględnieniu zasad i celów postępowania restrukturyzacyjnego.
Słowa kluczowe: konwersja wierzytelności na akcje, układ, postępowanie restrukturyzacyjne, podwyższenie kapitału zakładowego, pozbawienie akcjonariusza praw udziałowych
prof. dr hab. Tomasz Sójka
The author is a professor at the Chair of Civil, Commercial and Insurance Law, Faculty of Law and Administration, Adam Mickiewicz University in Poznan, Poland, and an advocate (ORCID: https://orcid.org/ 0000-0001-7555-6829).
Maksymilian Saczywko
The author is a PhD student at the Chair of Civil, Commercial and Insurance Law, Faculty of Law and Administration, Adam Mickiewicz University in Poznan, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-2570-7489).
Authors’ contributions:
Tomasz Sójka – 50%
Maksymilian Saczywko – 50%
Claims Covered by Debt-for-Equity Swap as Part of Arrangement: Consequences of Divergences
This article presents issues related to the scope of claims that are converted into shares issued by a debtor being a joint-stock company on the basis of an arrangement that has been accepted and approved in the restructuring proceedings. The requirements to determine the value of the increase of the share capital due to conversion (debt-for-equity swap) within the arrangement proposals (based on the list of claims) may conflict with the principle of universality of the arrangement. The results of such a conflict may include either failure to include a given claim within the arrangement conversion (debt-for-equity swap) or inclusion within such a conversion of a claim that does not exist or is not covered by the arrangement. In the authors’ opinion the cases of such divergences should be resolved on the basis of instruments regulated in company law, taking into account the principles and objectives of the restructuring proceedings.
Keywords: debt-for-equity swap, arrangement, restructuring proceedings, increase of share capital, depriving shareholder of rights attached to shares
Bibliografia / References
Adamus R., Prawo restrukturyzacyjne. Komentarz, Warszawa 2019, Legalis.
Adamus R., Zgodność propozycji układowych z prawem, „Monitor Prawa Handlowego” 2018/2.
Adamus R. [w:] System Prawa Handlowego, t. 6, Prawo upadłościowe i restrukturyzacyjne, red. A. Hrycaj, A. Jakubecki, A. Witosz, Warszawa 2020.
Filipiak P. [w:] Prawo restrukturyzacyjne. Komentarz, red. P. Filipiak, A. Hrycaj, LEX 2020.
Godlewski G., Krzanicka-Burda A., Konwersja wierzytelności na udziały/akcje w toku postępowania restrukturyzacyjnego, „Doradca Restrukturyzacyjny” 2017/9.
Goszczyk M. [w:] Kodeks spółek handlowych, t. 3b, Spółka akcyjna. Komentarz. Art. 393–490, red. A. Opalski, Warszawa 2016, Legalis.
Groele B. [w:] Prawo restrukturyzacyjne. Komentarz, red. P. Filipiak, A. Hrycaj, LEX 2020.
Grzesiak T., Kaliński M., Ochrona praw wspólników w układzie konwersyjnym – wątpliwości natury konstytucyjnej, „Doradca Restrukturyzacyjny” 2018/1.
Jakubecki A. [w:] System Prawa Handlowego, t. 6, Prawo upadłościowe i restrukturyzacyjne, red. A. Hrycaj, A. Jakubecki, A. Witosz, Warszawa 2020.
Kidyba A., Komentarz aktualizowany do art. 301–633 Kodeksu spółek handlowych, LEX 2024.
Kruczalak-Jankowska J., Kontrola prawomocnie zatwierdzonego układu przewidującego konwersję wierzytelności na akcje lub udziały w postępowaniu przed sądem rejestrowym, „Gdańskie Studia Prawnicze” 2022/2.
Kwiatkowski D., Kosmal R., Prawo restrukturyzacyjne. Komentarz, Warszawa 2022, LEX.
Malmuk-Cieplak A. [w:] Prawo restrukturyzacyjne i upadłościowe. Zagadnienia praktyczne, red. A. Machowska, Warszawa 2016.
Marciniak D., Moment podwyższenia kapitału zakładowego w konwersji wierzytelności na kapitał zakładowy w ustawie – Prawo restrukturyzacyjne, „Przegląd Prawa Handlowego” 2018/12.
Mularski K., Kilka uwag o wierzytelnościach o zmiennej treści, objętych układem. Przyczynek do wykładni art. 150 ust. 1 ustawy – Prawo restrukturyzacyjne, „Monitor Prawa Handlowego” 2019/3.
Mularski K., Zakres podmiotowy układu. Przyczynek do wykładni art. 166 ust. 2 ustawy – Prawo restrukturyzacyjne, „Polski Proces Cywilny” 2021/2.
Pabis R. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. Z. Jara, Legalis 2023.
Trocki T., Skura P., Jednakowe traktowanie wierzycieli w układzie – art. 162 prawa restrukturyzacyjnego, „Monitor Prawa Bankowego” 2017/9.
Witosz A. [w:] Prawo upadłościowe i naprawcze. Komentarz, red. A. Witosz, A.J. Witosz, Warszawa 2012.
Witosz A., Konwersja wierzytelności na udziały lub akcje w upadłości z możliwością zawarcia układu a chwila podwyższenia kapitału zakładowego upadłej spółki, „Przegląd Prawa Handlowego” 2007/5.
Witosz A., Wykonanie układu obejmującego konwersję wierzytelności na akcje, gdy wierzytelności okazały się nieistniejące, „Przegląd Prawa Handlowego” 2007/6.
Witosz A.J. [w:] Prawo restrukturyzacyjne. Komentarz, red. A. Torbus, A. Witosz, A.J. Witosz, Warszawa 2016, LEX.
Witosz A.J. [w:] System Prawa Handlowego, t. 6, Prawo restrukturyzacyjne i upadłościowe, red. A. Hrycaj, A. Jakubecki, A. Witosz, Warszawa 2020.
Wyrzykowski W. [w:] Wkłady niepieniężne w spółkach handlowych, red. W. Popiołek, Warszawa 2014, LEX.
Tomasz Wiącek
Autor jest doktorantem w Szkole Doktorskiej Nauk Społecznych Uniwersytetu Łódzkiego
(ORCID: https://orcid.org/0000-0002-5744-4716).
Obrót prawny w Web3 – uwolnienie obrotu dobrami wirtualnymi
W artykule omówiono prawnie doniosłe przykłady użycia sieci Web i internetu, a także kluczowe zagadnienia Web3, technologii DLT i blockchain. Przedstawiono problematykę obrotu prawnego w sieciach scentralizowanych w kontraście do sieci rozproszonych. W artykule omówiono również pojęcie kryptoaktywów oraz związane z nimi problemy natury prawnej. Przeprowadzono analizę literatury z zakresu informatyki, a także dogmatycznoprawną analizę aktów prawnych oraz piśmiennictwa. Autor stawia tezę, zgodnie z którą zastosowanie do tworzenia i obracania dobrami wirtualnymi technologii DLT prowadzi do uwolnienia obrotu w świecie wirtualnym, uniezależniając go w dużym stopniu od dostawców oprogramowania. Zjawisko to zwiększa swobodę uczestników obrotu wirtualnego, jednocześnie upodobniając go do obrotu w świecie materialnym.
Słowa kluczowe: blockchain, internet, Web3, kryptoaktywa, dobra wirtualne
Tomasz Wiącek
The author is a PhD student at the Doctoral School of Social Science, University of Lodz, Poland
(ORCID: https://orcid.org/0000-0002-5744-4716).
Legal Transactions on Web3: Liberating the Trade in Virtual Goods
The article discusses legally relevant examples of the use of the Web and the Internet, as well as key issues of Web3, DLT, and blockchain. The article presents the issue of legal transactions in centralized networks as compared to distributed networks. It also introduces the concept of crypto-assets and discusses related legal problems. The article includes an analysis of computer science literature, as well as a legal-dogmatic analysis of legislative instruments and legal literature. The author concludes that the application of DLT technology to the creation of and trading in virtual goods leads to the liberation of trading in the virtual world, making it largely independent of software providers. This phenomenon increases the freedom of participants in virtual trading, while making such trading similar to trading in the material world.
Keywords: blockchain, Internet, Web3, crypto-assets, virtual goods
Bibliografia / References
Baran P., On distributed communications networks, „IEEE Transactions on Communications Systems” 1964/1.
Becker M., Bodó B., Trust in blockchain-based systems, „Internet Policy Review” 2021/2; https://policyreview.info/glossary/trust-blockchain (dostęp: 24.04.2024 r.).
Bodó B., Brekke J.K., Hoepman J.-H., Decentralisation in the blockchain space, „Internet Policy Review” 2021/2; https://policyreview.info/glossary/decentralisation-block-chain-space (dostęp: 24.04.2024 r.).
De Filippi P., Wright A., Blockchain and the law. The rule of code, Cambridge 2018.
Furmanek W., Lib W., Walat W., Ilustrowany słownik informatyczny. Podstawy informatyki z ilustracjami i objaśnieniami, Ossolineum 2004.
Górniak K., Prawo własności jednostek waluty kryptograficznej, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 2019/3.
Grzybczyk K., Prawo własności intelektualnej a niewymienne tokeny (NFT), „Przegląd Prawa Handlowego” 2022/6.
Kappes A., Charakter prawny akcji jako papieru wartościowego, „Przegląd Prawa Handlowego” 2016/9.
Kłodnicka H. i in., Słownictwo znormalizowane. Technika informatyczna, Warszawa 1999.
Nabben K., Rennie E., Ad hoc network, „Internet Policy Review” 2022/2; https://policyreview.info/glossary/ad-hoc-network (dostęp: 24.04.2024 r.).
Opitek P., Funkcjonowanie instrumentów finansowych w oparciu o technologię blockchain, Łódź 2022.
Schrepel T., Blockchain + Antitrust, The Decentralization Formula, Cheltenham 2021
Shetty S.S., Kamhoua C.A., Njilla L.L., Blockchain i bezpieczeństwo systemów rozproszonych, Warszawa 2020.
Szewczyk J., O cywilnoprawnych aspektach bitcoina (cz. 2), „Monitor Prawniczy” 2018/6.
Szczerbowski J.J., Lex cryptographia. Znaczenie prawne umów i jednostek rozliczeniowych opartych na technologii blockchain, Warszawa 2018.
Szpyt K., Obrót dobrami wirtualnymi w grach komputerowych. Studium cywilnoprawne, Warszawa 2018, Legalis.
Tomczak T., Ewolucja definicji kryptoaktywów w projekcie rozporządzenia MiCA, „Przegląd Prawa Handlowego” 2023/3.
Villar-Onrubia D., Marín V.I., Independently-hosted web publishing, „Internet Policy Review” 2022/2; https://policyreview.info/glossary/independently-hosted-web-publishing (dostęp: 24.04.2024 r.).
Wnęk M., Bitcoin a środek płatniczy, „Przegląd Prawa Handlowego” 2022/12.
Zoll F., Wykonanie i skutki niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązań [w:] System Prawa Prywatnego, red. nacz. Z. Radwański, t. 6, Prawo zobowiązań – część ogólna, red. A. Olejniczak, Warszawa 2018.
Helena Kordasiewicz
Autorka jest studentką na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego
(ORCID: https://orcid.org/0000-0003-0677-1204).
Prawny obowiązek integralności umów między instytucjami finansowymi i dostawcami usług ICT
Artykuł 30 ust. 1 rozporządzenia o operacyjnej odporności cyfrowej sektora finansowego ustanawia obowiązek zawarcia całości umowy między podmiotem finansowym i zewnętrznym dostawcą usług technologii informacyjnotelekomunikacyjnych w jednym dokumencie. Niniejsze opracowanie ma na celu odpowiedź na pytanie, czy wprowadzenie art. 30 ma skutki prawne analogiczne do opatrzenia takich umów klauzulą integralności. Przedstawiono trzy modele interpretacji umów podlegających temu przepisowi, z uwzględnieniem wykładni systemowej oraz teleologicznej, i opisano, która z nich w najwyższym stopniu prowadzi do spełnienia celów legislacji, tj. ochrony bezpieczeństwa uczestników rynku oraz pewności obrotu.
Słowa kluczowe: DORA, merger clause, klauzula integralności umowy, outsourcing ICT
Helena Kordasiewicz
The author is a student at the Faculty of Law and Administration, University of Warsaw, Poland
(ORCID: https://orcid.org/0000-0003-0677-1204).
Obligatory Integrity of Contracts Between Financial Institutions and ICT Service Providers
Article 30(1) of the Digital Operational Resilience Act (DORA) establishes the obligation to include the entire contract between a financial institution and an external ICT service provider in a single document. This study seeks to answer the question whether the introduction of Article 30 produces legal effects analogous to the inclusion of a merger clause in said contracts. Three models of interpretation of contracts to which this provision applies are presented, taking into account systemic and teleological interpretation. The article describes which of these models best achieves the objectives of the legislation: protection rof the security of market participants and the certainty of transactions.
Keywords: DORA, merger clause, integration clause, ICT outsourcing
Bibliografia / References
Bańczyk W., Sposoby ochrony „słabszej strony” umowy zawieranej za pomocą wzorca w polskim prawie zobowiązań XX i XXI wieku, „Przegląd Prawniczy Uniwersytetu Warszawskiego” 2016/1.
Bayoumi T., Unfinished Business, New Haven–London 2017.
Bednarek M. [w:] System Prawa Prywatnego, red. Z. Radwański, t. 5, Prawo zobowiązań – część ogólna, red. E. Łętowska, Warszawa 2013.
Błaszczak Ł., Problem dopuszczalności pozaustawowych (pozakodeksowych) umów procesowych dotyczących przedmiotu procesu (na przykładzie umowy o cofnięcie pozwu, zrzeczenie się roszczenia lub uznanie powództwa), „Polski Proces Cywilny” 2023/2.
Bławat M., Sieczych A., Opłaty półkowe, czyli jak judykatura chroni słabszego przedsiębiorcę (przegląd orzecznictwa) [w:] Ochrona strony słabszej stosunku prawnego. Księga jubileuszowa ofiarowana Profesorowi Adamowi Zielińskiemu, red. M. Boratyńska, Warszawa 2016.
Boisot M., McKelvey B., Connectivity, Extremes, and Adaptation: A Power-Law Perspective of Organizational Effectiveness, „Journal of Management Inquiry” 2011/2.
Cordero-Moss G., Introduction to Part 2. [w:] “How Contracts Are Written in Practice.” Boilerplate Clauses, International Commercial Contracts and the Applicable Law, red. G. Cordero-Moss, Cambridge University Press, Cambridge, 2011.
Echenberg D., Negotiating international contracts: does the process invite a review of standard contracts from the point of view of national legal requirements? [w:] Boilerplate Clauses, International Commercial Contracts and the Applicable Law, red. G. Cordero-Moss, Cambridge 2011.
Ereciński T. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 2, Postępowanie rozpoznawcze, red. T. Ereciński, LEX 2022.
Flanigan J., Rethinking freedom of contract, „Philosophical Studies” 2017/2.
Gorzko P., Gumularz M., Dopuszczalność i konsekwencje zastrzeżenia klauzuli merger, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 2013/1.
Grene M., Theories of Interpretation in the Law of Contracts, „University of Chicago Law Review” 1939/3.
Grochowski M. [w:] Zobowiązania. Przepisy ogólne i powiązane przepisy Księgi I KC, t. 1, Komentarz, red. P. Machnikowski, Warszawa 2022.
Grochowski M., Słuszność a autonomia woli – uwagi o nieoczywistej relacji [w:] Aksjologia prawa cywilnego i cywilnoprawna ochrona dóbr, red. J. Pisuliński, J. Zawadzka, Warszawa 2020.
Hart O.D., Incomplete Contracts and the Theory of the Firm, „Journal of Law, Economics & Organization” 1988/1.
Leszczyński L., Wykładnia operatywna (podstawowe właściwości), „Państwo i Prawo” 2009/6.
Łolik M., Charakter prawny klauzul integralności umowy w prawie polskim, „Przegląd Prawa Handlowego” 2007/8.
Machnikowski P. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2023.
Müller G., Koslowski T.G., Accorsi R., Resilience – A New Research Field in Business Information Systems? [w:] Business Information Systems Workshops. BIS 2013. International Workshops, Poznań, Poland, June 19–20, 2013, Revised Papers, red. W. Abramowicz, Berlin 2013.
Neumannová A., Bernroider E.W.N., Elshuber C., The Digital Operational Resilience Act for Financial Services: A Comparative Gap Analysis and Literature Review [w:] Information Systems. EMCIS 2022. Lecture Notes in Business Information Processing, vol. 464, red. M. Papadaki, P. Rupino da Cunha, M. Themistocleous, K. Christodoulou, Cham 2023.
Ofiarski Z., Prawo bankowe. Komentarz, Warszawa 2013.
Pecyna M., Merger clause jako zastrzeżenie wyłączności dokumentu, klauzula integralności umowy, reguła wykładni umowy, Warszawa 2013.
Romanowski M., Skutki zastrzeżenia w umowie merger clause, „Przegląd Prawa Handlowego” 2011/12.
Rudkowska-Ząbczyk E. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. E. Marszałkowska-Krześ, I. Gil, Legalis 2023.
Sanga S., Incomplete Contracts: An Empirical Approach, „The Journal of Law, Economics & Organization” 2018/4.
Sieńko M. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz aktualizowany, t. 1, Art. 1–47716, red. M. Manowska, LEX 2022.
Strugała R., Merger Clauses in Contracts Governed by Polish Law, „Wroclaw Review of Law, Administration & Economics” 2013/1.
Szlęzak A., Polemicznie o skutkach zastrzegania tzw. merger clause, „Przegląd Prawa Handlowego” 2013/2.
Wigmore J.H., A Brief History of the Parol Evidence Rule, „Columbia Law Review” 1904/5.
Wiśniewski T. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 3, Zobowiązania. Część ogólna, red. J. Gudowski, Warszawa 2018.
Wojtczak D., Usługi bankowe w regulacjach Unii Europejskiej, LEX 2012.
Zieliński M., Wybrane zagadnienia wykładni prawa, „Państwo i Prawo” 2009/6.
Patryk Leks
Autor jest studentem V roku prawa na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach
(ORCID: https://orcid.org/0009-0006-0405-0971).
Wypłata dywidendy w spółkach kapitałowych z udziałem podmiotu publicznego wykonujących działalność leczniczą
W sektorze opieki zdrowotnej spółki kapitałowe z udziałem podmiotu publicznego stanowią powszechnie wykorzystywaną formę prowadzenia działalności leczniczej, a podmioty lecznicze odgrywają istotną funkcję społeczną. Celem artykułu jest przedstawienie zakazu wypłaty dywidendy oraz jego wpływu na funkcjonowanie i rozwój podmiotów leczniczych, poprzez analizę stanowisk przedstawicieli doktryny, szczególnie pod kątem praw udziałowych, w tym także stanowiska Sądu Najwyższego. Niewątpliwie zakaz wypłaty dywidendy stanowi pozbawianie wspólników (akcjonariuszy) spółek kapitałowych z udziałem podmiotu publicznego prowadzących działalność leczniczą podstawowego prawa udziałowego – prawa do zysku. Choć intencje ustawodawcy można uznać za słuszne, wprowadzone regulacje skutkują zniechęceniem prywatnych podmiotów do inwestowania kapitału w rozwój podmiotów leczniczych funkcjonujących z udziałem podmiotów publicznych.
Słowa kluczowe: dywidenda, spółka kapitałowa, działalność lecznicza, podmiot leczniczy
Patryk Leks
The author is a fifth-year law student at the Faculty of Law and Administration, University of Silesia in Katowice, Poland
(ORCID: https://orcid.org/0009-0006-0405-0971).
Dividend Payouts in a Company Engaged in Healthcare Activities in Which a Public Entity Holds Shares
Companies (partly) owned by public entities play a significant public role by providing healthcare activities in the Polish healthcare sector, while this legal form is frequently used in the sector. This paper presents the prohibition of dividend payouts and its impact on the operations and development of healthcare entities. It does so by analysing the views of legal scholars, especially regarding shareholders’ rights, including also the views expressed by the Supreme Court. Undoubtedly, the prohibition of dividend payouts deprives shareholders of companies (partly) owned by public entities, engaged in healthcare activities, of a fundamental shareholders’ right — the right to profit. Although the legislative intentions are admirable, the regulations discourage private entities from investing their capital in the growth of healthcare entities (partly) owned by public entities.
Keywords: dividend, company, healthcare activities, healthcare entity
Bibliografia / References
Banaszczyk Z. [w:] System Prawa Medycznego, t. 1, Instytucje prawa medycznego, red. M. Safjan, L. Bosek, Warszawa 2018, Legalis.
Ciechorski J., Ustawa o działalności leczniczej. Komentarz do wybranych przepisów, LEX 2023.
Dercz M. [w:] M. Dercz, T. Rek, Ustawa o działalności leczniczej. Komentarz, Warszawa 2019.
Dumkiewicz M., Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Warszawa 2020.
Frąckowiak J. [w:] Kodeks spółek handlowych, t. 1, Komentarz do art. 1–150, red. A. Kidyba, Warszawa 2017.
Gasiński Ł., Dopuszczalność wyłączenia prawa do zysku w statucie spółki akcyjnej, „Przegląd Prawa Handlowego” 2013/10.
Glicz M., Wyłączenie zysku spółki z ograniczoną odpowiedzialnością od podziału w razie niepodjęcia przez wspólników uchwały o rozporządzeniu nim. Glosa do wyroku SN z dnia 29 września 2004 r., II CK 539/03, „Gdańskie Studia Prawnicze – Przegląd Orzecznictwa” 2006/2.
Grzegorczyk F. [w:] Ustawa o działalności leczniczej. Komentarz, red. F. Grzegorczyk, LEX 2013.
Gudowski J., Strzelczyk K., Kodeks spółek handlowych. Orzecznictwo. Piśmiennictwo, Warszawa 2023.
Kidyba A., Podmioty uprawnione do zysku w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością [w:] W kręgu teoretycznych i praktycznych aspektów prawoznawstwa. Księga jubileuszowa Profesora Bronisława Ziemianina, red. M. Zieliński, Szczecin 2005.
Kidyba A., Prawo handlowe, Warszawa 2021.
Kidyba A. [w:] Komentarz aktualizowany do art. 301–633 Kodeksu spółek handlowych, LEX 2024.
Kopaczyńska-Pieczniak K. [w:] Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, red. A. Kidyba, Warszawa 2010.
Kupryjańczyk D. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. Z. Jara, Warszawa 2022.
Kupryjańczyk D. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. Z. Jara, Legalis 2023.
Michalski M. [w:] Kodeks spółek handlowych, t. 2, Komentarz do art. 151–300, red. A. Kidyba, Warszawa 2018.
Michalski M. [w:] Kodeks spółek handlowych, t. 3, Komentarz do art. 301–490, red. A. Kidyba, Warszawa 2020.
Opalski A. [w:] Kodeks spółek handlowych, t. 3a, Spółka akcyjna. Komentarz do art. 301–392, red. A. Opalski, Warszawa 2015.
Opalski A. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 17b, Prawo spółek kapitałowych, red. S. Sołtysiński, Warszawa 2016.
Pabis R., Spółka z o.o. Komentarz, Warszawa 2006.
Pabis R., Zasady rozporządzania zyskiem spółki z o.o. Glosa do wyroku SN z dnia 29 września 2004 r., II CK 539/03, „Prawo Spółek” 2009/5.
Pinior P., Nadzór wspólników w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, Warszawa 2012.
Popiołek W. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. J.A. Strzępka, Warszawa 2009, Legalis.
Rek T. [w:] M. Dercz, H. Izdebski, T. Rek, Dziecko – pacjent i świadczeniobiorca, Warszawa 2015.
Sołtysiński S. [w:] S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, J. Szwaja, Kodeks spółek handlowych, t. 3, Spółka akcyjna. Komentarz do artykułów 301–490, Warszawa 2013.
Sołtysiński S. [w:] S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, J. Szwaja, Kodeks spółek handlowych, t. 5, Pozakodeksowe prawo handlowe. Komentarz, Warszawa 2005, Legalis.
Szumański A. [w:] W. Pyzioł, A. Szumański, I. Weiss, Prawo spółek, Bydgoszcz 2002.
Śniecikowska A., Śniecikowski W., Konstrukcja prawna podmiotu leczniczego pozostającego w zarządzie prywatnoprawnym i jego wpływ na realizację zadań publicznych [w:] Organizacja administracji publicznej z perspektywy powierzanych jej zadań, red. T. Bąkowski, Warszawa 2015.
Wajda D., Wajda P., Zysk w spółce akcyjnej w ujęciu prawnym i ekonomicznym, „Przegląd Prawa Handlowego” 2006/10.
Weiss I. [w:] W. Pyzioł, A. Szumański, I. Weiss, Prawo spółek, Warszawa 2004.
Wołoszyn-Cichocka A., Lubeńczuk G., Działalność lecznicza – pojęcie oraz formy i zasady wykonywania, „Studia Iuridica Lublinensia” 2014/23.
Michał Pełczyński
Autor jest adwokatem (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-7928-5859).
Zakaz konkurencji – uwagi praktyczne
Prawidłowe rozumienie instytucji zakazu konkurencji i prawidłowa praktyka obrotu w zakresie jej stosowania mają zasadnicze znaczenie z punktu widzenia interesów uczestników obrotu. Rozważania, czynione z naciskiem na aspekty praktyczne zakazu konkurencji, obejmują źródła i cel zakazu, charakter umowy o zakaz konkurencji, sposób jej wykładni oraz praktyczne kwestie dotyczące formułowania treści i zawierania umowy o zakaz konkurencji bądź ryzyk z tym związanych. Opracowanie omawia pojęcie zajmowania się interesami konkurencyjnymi, z uwzględnieniem form działalności konkurencyjnej, przykładowych czynności skutkujących naruszeniem zakazu konkurencji, znaczenia statutowego przedmiotu działalności przedsiębiorcy oraz konfliktu interesów wynikającego z umów wzajemnych przedsiębiorców, z których jeden jest beneficjentem zakazu konkurencji, a drugi współpracuje z adresatem zakazu. Artykuł przedstawia też sankcje naruszenia zakazu, charakteryzuje reżim prawny i przesłanki zapłaty odszkodowania z tytułu przestrzegania zakazu, w tym dotyczące oświadczenia o jego przestrzeganiu oraz kwestii nadużycia prawa podmiotowego.
Słowa kluczowe: zakaz konkurencji, interesy konkurencyjne, statutowy przedmiot działalności, umowy wzajemne, oświadczenie o przestrzeganiu zakazu
Michał Pełczyński
The author is an advocate, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-7928-5859).
Non-Competition Clauses: Practical Remarks
Proper understanding of the non-competition clause and proper business practice of its application are essential for the interests of market participants. The present considerations, which emphasise practical aspects of the noncompetition clause, concern the sources and purpose of the ban, the nature of the non-competition agreement, its interpretation, and practical issues related to drafting and entering into non-competition agreements, as well as the associated risks. The analysis discusses the concept of engaging in competitive interests, including forms of competitive activity, examples of actions resulting in violation of the non-competition clause, the significance of an entrepreneur’s scope of activity as per articles of association, and conflicts of interests arising from mutual agreements between entrepreneurs, one of whom is the beneficiary of the non-competition clause and the other cooperates with its addressee. The article also presents sanctions for violating the ban, characterizes the legal regime and prerequisites for payment of compensation for compliance with the ban, including notifications of compliance with the non-competition clause, and issues related to abuse of legal rights.
Keywords: non-competition clause, competitive interests, scope of activity as per articles of association, mutual agreements, notification of compliance with the noncompetition clause
Bibliografia / References
Bieniak M. [w:] J. Bieniak, M. Bieniak i in., Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Warszawa 2022.
Dörre-Kolasa D. [w:] Kodeks pracy. Komentarz, red. A. Sobczyk, Warszawa 2020.
Dumkiewicz M., Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Warszawa 2020.
Dzienisiuk D., Skoczyński J. [w:] Kodeks pracy. Komentarz, red. L. Florek, Warszawa 2017.
Iwulski J. [w:] W. Sanetra, J. Iwulski, Kodeks pracy. Komentarz, Warszawa 2013.
Jaśkowski K. [w:] E. Maniewska, K. Jaśkowski, Komentarz aktualizowany do Kodeksu pracy, LEX 2022.
Kopaczyńska-Pieczniak K. [w:] Kodeks spółek handlowych, t. 3, Komentarz do art. 301–490, red. A. Kidyba, Warszawa 2020.
Naworski J.P. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz. Tytuł III. Spółki kapitałowe. Dział II. Spółka akcyjna, t. 3, red. R. Potrzeszcz, T. Siemiątkowski, Warszawa 2012.
Opalski A. [w:] Kodeks spółek handlowych, t. 3a, Spółka akcyjna. Komentarz. Art. 301–392, red. A. Opalski, Warszawa 2016.
Prusinowski P., Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 12 lutego 2013 r., II PK 166/12, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2014/9, poz. 83.
Prusinowski P. [w:] Kodeks pracy. Komentarz, t. 2, Art. 94–3045, red. K.W. Baran, Warszawa 2022.
Raczkowski M., Pojęcie konkurenta pracodawcy, „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 2011/3.
Raczkowski M. [w:] M. Gersdorf, K. Rączka, M. Raczkowski, Kodeks pracy. Komentarz, Warszawa 2014.
Rodzynkiewicz M., Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Warszawa 2018.
Romer M.T. [w:] Prawo pracy. Komentarz, Warszawa 2012.
Szczurowski T. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. Z. Jara, Warszawa 2022.
Świątkowski A.M., Kodeks pracy. Komentarz, Warszawa 2018.
Walczak K. [w:] Kodeks pracy. Komentarz, red. W. Muszalski, K. Walczak, Warszawa 2021.
dr Piotr Kuźnicki
Autor jest adwokatem w Polsce oraz w Stanach Zjednoczonych w stanie Nowy Jork, adiunktem na Uniwersytecie SWPS w Warszawie
(ORCID: https://orcid.org/0000-0001-5458-5487).
Brak dostatecznych środków wspólników na zwiększenie majątku spółki lub udzielenie jej pożyczki jako przesłanka zwolnienia spółki z ponoszenia kosztów sądowych
Celem artykułu jest analiza art. 103 ust. 2 ustawy z 28.07.2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, który wymaga, aby spółka handlowa wnosząca o zwolnienie z kosztów sądowych wykazała również, że jej wspólnicy nie mają dostatecznych środków na zwiększenie majątku spółki lub udzielenie jej pożyczki. Przepis ten wywołuje szereg wątpliwości interpretacyjnych, a jego niewłaściwe stosowanie przez sądy, polegające np. na braku uwzględnienia charakteru spółki handlowej występującej z żądaniem, jej składu osobowego czy osoby, przeciwko której kierowane jest roszczenie, może prowadzić do pozbawienia spółki prawa do sądu, a więc naruszenia normy chronionej Konstytucją RP.
Słowa kluczowe: osoba prawna, zwolnienie z kosztów sądowych, granica osobowości prawnej, prawo do sądu
dr Piotr Kuźnicki
The author is an advocate in Poland and an attorney-at-law in the state of New York, USA, as well as an assistant professor at SWPS University in Warsaw, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0001-5458-5487).
Shareholder’s Insufficient Funds to Increase the Company’s Assets or Extend a Loan to It as a Condition for Exempting the Company from Court Costs
The aim of the article is to analyse Article 103(2) of the Act on Court Costs in Civil Cases, which requires a company applying for exemption from court costs to also demonstrate that its shareholders do not have sufficient funds to increase the company’s assets or extend a loan to it. This provision raises a number of interpretation doubts, and its incorrect application by the courts, e.g., by failing to take into account the nature of the company making the request, its shareholders, or the person against whom the claim is directed, may lead to depriving the company of the right of access to court, and therefore to violation of a norm protected by the Constitution of the Republic of Poland. The author proposes repealing the controversial provision.
Keywords: legal person, exemption from court costs, legal personality limit, right of access to court
Bibliografia / References
Banaszewska A. [w:] Ustawa o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Komentarz, red. J. Gołaczyński, D. Szostek, Legalis 2019.
Dworkin R., Imperium prawa, tłumaczenie J. Winczorek, wstęp M. Zirk-Sadowski, Warszawa 2006.
Dziurda M. [w:] M. Dziurda, P. Rylski, J. Sadomski, M. Wild, Ustawa o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Analiza funkcjonowania – wnioski de lege ferenda, Warszawa 2015.
Feliga P. [w:] Ustawa o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Komentarz, red. P. Feliga, LEX 2023.
Gronowska B., Wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu z dnia 10 stycznia 2006 r. w sprawie Teltronic-CATV przeciwko Polsce (dot. kwestii wysokości opłat sądowych a skuteczności prawa dostępu do sądu), „Prokuratura i Prawo” 2006/3.
Korzan K., Koszty postępowania cywilnego a nakłady państwa na utrzymanie wymiaru sprawiedliwości, Gdańsk 1992.
Matusiak-Frącczak M., Odmowa zwolnienia od kosztów sądowych na podstawie hipotetycznych założeń o majątku strony a prawo do sądu. Glosa do wyroku ETPC z dnia 20 stycznia 2009 r., 32971/03, LEX 2014.
Partyk T., Zwolnienie od kosztów sądowych. Glosa do postanowienia SN z dnia 17 września 2014 r., I CZ 71/14, LEX 2015.
Stasiak J., Zwolnienie od kosztów sądowych, Warszawa 2010.
Stasiak J. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Koszty sądowe w sprawach cywilnych. Dochodzenie roszczeń w postępowaniu grupowym. Przepisy przejściowe. Komentarz do zmian, t. 2, LEX 2020.
Szereda A.J., Nowe zasady zwalniania od kosztów sądowych spółek handlowych [w:] Praktyka wobec nowelizacji postępowania cywilnego. Konsekwencje zmian, red. M. Dziurda, T. Zambrzuski, Warszawa 2021.
