Ocena skutków regulacji w obszarze nowych technologii. Doświadczenia i wyzwaniaprof. dr hab. Włodzimierz Szpringer
Kolegium Nauk o Przedsiębiorstwie, Szkoła Główna Handlowa; Wydział Zarządzania, Uniwersytet Warszawski, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-3874-8906
Ocena skutków regulacji w obszarze nowych technologii. Doświadczenia i wyzwania
Autor analizuje kluczowe problemy oceny skutków regulacji (OSR) w obszarze nowych technologii. Mają tu zastosowanie ogólne zasady OSR, w tym także ekonomicznej analizy prawa. Można jednak podjąć próbę wskazania specyficznych cech nowych technologii, które skłaniają do zwrócenia uwagi na niektóre kwestie, istotne dla oceny celowości regulacji. Są to zatem pytania i problemy do dyskusji. Analiza dotyczy: DLT blockchain oraz tokenizacji, sztucznej inteligencji, eksploracji tekstu i danych w kontekście generatywnej AI (dużych modeli językowych AI), platformizacji i datafikacji w gospodarce cyfrowej oraz metaverse.
Słowa kluczowe: ocena skutków regulacji, ekonomiczna analiza prawa, prawo nowych technologii
Professor Włodzimierz Szpringer
Collegium of Business Administration, Warsaw School of Economics; Faculty of Management, University of Warsaw, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-3874-8906
Regulatory impact assessment in the area of new technologies. Experiences and challenges
The author discusses the key problems of regulatory impact assessment (RIA) in the area of new technologies. The general principles of RIA are applicable in this case, including the economic analysis of law. However, an attempt can be made to identify specific features of new technologies that encourage attention to be drawn to certain issues of importance to the assessment of the purposiveness of regulation. These are therefore questions and issues for discussion. The analysis addresses DLT blockchain and tokenization, artificial intelligence, text and data mining in the context of generative AI (large AI language models), platformization and datafication in the digital economy and the metaverse.
Keywords: regulatory impact assessment, economic analysis of law, new technology law
Bibliografia / References
Bitcoinsoisse, Regulatorische Gedanken zum Aufstieg von Decentralized Finance, Bitcoin Suisse, 15.02.2021 r., https://www.bitcoinsuisse.com/de/outlook/der-aufstieg-von-defi-regulatorische-ueberlegungen (dostęp: 2.06.2024 r.).
Bruckner M., Ketz K., Viehof Ch., Sandner P., The International Token Classification by ITSA: A Guidance Tool for the Global Token Markets, ITSA e.V. Blog, b.d., https://my.itsa.global/blog/the-itc-guidance-tool-for-token-markets (dostęp: 2.06.2024 r.).
Bruderer A.A., MiCA and NFTs – Legal Clarity or More Legal Uncertainty, LEXcellence, 10.10.2022 r., https://lexcellence.swiss/en/news/mica-and-nfts-legal-clarity-or-more-legal-uncertainty (dostęp: 2.06.2024 r.).
Coyle M., The Getty Images Stability AI High Court Case, Lawdit Solicitors, 6.03.2024 r., https://lawdit.co.uk/readingroom/getty-images-stability-ai-high-court-case (dostęp: 2.06.2024 r.).
Crypto Assets, Services, And NFTs Excluded From EU MiCA Regulations, CoinGape, 26.08.2023 r., https://coingape.com/lunc-news-terra-luna-classic-revotes-ustc-repeg-team-proposal/ (dostęp: 2.06.2024 r.).
Digital finance: Council adopts new rules on markets in crypto-assets (MiCA), The Tokenizer, 18.05.2023 r., https://thetokenizer.io/2023/05/18/digital-finance-council-adopts-new-rules-on-markets-in-crypto-assets-mica/ (dostęp: 2.06.2024 r.).
EU Regulation pushes Asset Tokenization forward, Brickken, b.d., https://www.brickken.com/post/blog-eu-regulation-pushes-asset-tokenization-forward (dostęp: 2.06.2024 r.).
EUCI, Understanding MiCA: NFT Exemptions and the Future of Crypto-Asset Regulation in the EU, b.d., https://eu.ci/regulating-the-non-fungible-tokens-nfts/ (dostęp: 2.06.2024 r.).
Giorgadze M., NFTs and MiCA – what you need to know, Crystal, 10.07.2023 r., https://crystalblockchain.com/articles/crypto-regulations/nfts-and-mica-what-you-need-to-know/ (dostęp: 2.06.2024 r.).
Kasiewicz S., Kurkliński L., Szpringer W., Zasada proporcjonalności. Przełom w ocenie regulacji, Warszawa 2014.
Ocena skutków regulacji – poradnik OSR, doświadczenia, perspektywy, red. W. Szpringer, W. Rogowski, Warszawa 2007.
Ostrom E., Basurto X., The Evolution of Institutions: Toward a New Methodology, „Social Science Research”, 18.07.2009 r., https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=1934360 (dostęp: 2.06.2024 r.).
Pope A., NYT v. OpenAI: The Time’s about face, „Harvard Law Review”, blog, 10.04.2024 r., https://harvardlawreview.org/blog/2024/04/nyt-v-openai-the-timess-about-face/ (dostęp: 2.06.2024 r.).
Prabucki T., Self-executing Contracts from the Perspective of the Selected Polish Regulations and the Future Perspective Prevalence of “smarter” Contracts, „The Journal of British Blockchain Association” 2020/3 (2), https://jbba.scholasticahq.com/article/12720 (dostęp: 2.06.2024 r.).
Richter S.M., Gatto F.G., Parsafar Y., Almasi P., Tokenization and the Law: Legal Issues with NFTs, b.d., https://www.lexology.com/library/detail.aspx?g=f59c111d-e60b-45df-8808-8bd130793edb (dostęp: 2.06.2024 r.).
Szpringer W., Blockchain jako innowacja systemowa. Od internetu informacji do internetu wartości. Wyzwania dla sektora finansowego, Warszawa 2019.
Szpringer W., Datafikacja. Gospodarka oparta na danych. Konkurencja a regulacja, Warszawa 2022.
Szpringer W., Metaverse – nadmierny szum czy nowe szanse dla biznesu? (cz. 1), „Kwartalnik Nauk o Przedsiębiorstwie” 2023/60 (2).
Szpringer W., Metaverse – nadmierny szum czy nowe szanse dla biznesu? (cz. 2), „Kwartalnik Nauk o Przedsiębiorstwie” 2023/70 (4).
Szpringer W., Metawersum. Nowe wyzwania dla zarządzania w gospodarce cyfrowej, Warszawa 2023.
Szpringer W., Platformizacja gospodarki cyfrowej – nowe wyzwania dla regulacji, Warszawa 2022.
Szpringer W., Platformy cyfrowe i gospodarka współdzielenia, Warszawa 2020.
Szpringer W., Smart Industries 5.0. Challenges for Regulation [w:] The Economics of Sustainable Transformation, red. A. Szelągowska, A. Pluta-Zaremba, London–New York 2021.
Szpringer W., Niewińska K., Tokenizacja – próba oceny potencjału rynkowego, „Marketing i Rynek” 2021/10.
Szpringer W., Szpringer M., The European system of financial supervision – regulatory impact assessment, „Journal of Banking and Financial Economics” 2017/2.
Szpringer W., Zarządzanie przez algorytmy. Technologia – ekonomia – prawo, Warszawa 2020.
Villaverde J.F., Has machine learning rendered simple rules obsolete?, „European Journal of Law and Economics” 2021/52.
What you need to know about MiCA regulation, Token City, 13.07.2023 r., https://www.token-city.com/resources/what-you-need-to-know-about-mica-regulation (dostęp: 2.06.2024 r.).
Wöckener K., Häring W., MiCA Regulation: New Regulatory Framework for Crypto-Assets Issuers and Crypto-Asset Services Providers in the EEA, White & Case, 4.07.2023 r., https://www.whitecase.com/insight-alert/mica-regulation-new-regulatory-framework-crypto-assets-issuers-and-crypto-asset (dostęp: 2.06.2024 r.).
prof. dr hab. Aleksander Lipiński
Wydział Prawa i Ekonomii, Uniwersytet Jana Długosza w Częstochowie, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-9947-0007
Przejęcie zadań związanych z zabezpieczeniem kopalń przez niektórymi zagrożeniami
Wieloletnia eksploatacja węgla kamiennego spowodowała znaczące zmiany stosunków wodnych. W konsekwencji – mimo likwidacji kopalni – konieczne może być utrzymywanie znajdujących się w jej wyrobiskach instalacji odwadniających, gdyż tylko w taki sposób można zmniejszyć zagrożenie wodne sąsiadujących i nadal funkcjonujących kopalń. Czynności te wykonuje wyspecjalizowane przedsiębiorstwo finansowane przez budżet państwa. Ten, kto podejmuje działalność górniczą w obszarze likwidowanej (lub zlikwidowanej) kopalni, ma obowiązek przejęcia zadań związanych z zabezpieczeniem kopalń sąsiednich przed zagrożeniami, zwłaszcza wodnym. Prawo nie określa natomiast sposobu przejęcia takiego obowiązku.
Słowa kluczowe: likwidacja kopalni, odwadnianie wyrobisk górniczych, nowa działalność górnicza
Professor Aleksander Lipiński
Faculty of Law and Economics, Jan Długosz University in Częstochowa, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-9947-0007
Assumption of tasks related to securing mines against certain hazards
Many years of coal mining have caused significant changes in the water circulation system. Consequently, despite the closure of a mine, it may be necessary to maintain the dewatering facilities in its excavations, as this is the only way of reducing the water hazard for the neighbouring and still operating mines. These activities are performed by a specialized company financed by the state budget. Whoever undertakes mining activities in the area of a closed (or closing down) mine is required to assume the tasks related to the protection of neighbouring mines from hazards, especially water hazards. However, the law does not specify how such an obligation is to be taken over.
Keywords: closure of a mine, dewatering of mines, new mining operations
Bibliografia / References
Agopszowicz A., Górnictwo – pojęcie niedookreślone, „Przegląd Prawa i Administracji” 1974/V.
Glapa W., Korzeniowski J.I., Mały leksykon górnictwa odkrywkowego, Wrocław 2005.
Lipiński A., Prawne podstawy geologii i górnictwa, Warszawa 2019.
Schwarz H., Prawo geologiczne i górnicze. Komentarz, t. 2, Wrocław 2016.
Słownik języka polskiego, hasło: obszar, https://sjp.pwn.pl (dostęp: 30.06.2024 r.)
Piotr Gajewski
absolwent Wydziału Prawa i Administracji, Uniwersytet Gdański, doktorant w Szkole Doktorskiej Nauk Humanistycznych i Społecznych Uniwersytetu Gdańskiego, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-5745-0446
Oddziaływanie za pomocą instytucji prawnofinansowych na racjonalne wykorzystywanie zasobów wodnych w Polsce
Autor podjął próbę zweryfikowania hipotezy zakładającej, że na polskich organach władzy publicznej spoczywa obowiązek oddziaływania za pomocą instytucji prawnofinansowych na zapewnienie racjonalnego wykorzystywania zasobów wodnych w Polsce, jak również dbałości o odpowiedni stan ilościowy i jakościowy zasobów wodnych. Artykuł zawiera rozważania na temat aksjologicznego uzasadnienia wykorzystywania przez organy władzy publicznej instytucji prawnofinansowych wraz z przedstawieniem wykorzystywanych instytucji prawnofinansowych do gospodarowania wodami w sposób wspierający racjonalne ich wykorzystywanie, a także do niepogorszenia lub polepszenia stanu ilościowego oraz jakościowego wód w Polsce. Polski ustawodawca oddziałuje na podmioty bierne stosunków prawnofinansowych w zakresie wywołania racjonalnego wykorzystywania zasobów wodnych w Polsce za pomocą takich instytucji prawnofinansowych, jak: opłaty za usługi wodne, dofinansowanie na przedsięwzięcia mające na celu zapewnienie racjonalnego wykorzystywania zasobów wodnych, zwolnienie spod opodatkowania udzielanych dofinansowań.
Słowa kluczowe: zasoby wodne, instytucje prawnofinansowe, opłaty za usługi wodne, dotacja, zwolnienie podatkowe, gospodarowanie wodami, Ramowa Dyrektywa Wodna
Piotr Gajewski
graduate of the Faculty of Law and Administration, University of Gdańsk, PhD student at the Doctoral School of Humanities and Social Sciences of the University of Gdańsk, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-5745-0446
Influencing the rational use of water resources in Poland with financial law institutions
This article is an attempt to verify the hypothesis that Polish public authorities are obliged to contribute to the assurance of the rational use of water resources in Poland through financial law institutions, as well as to ensure that the quantitative and qualitative state of water resources is appropriate. This article considers the axiological justification of the use of financial law institutions by public authorities, together with a presentation of the financial law institutions that are used to manage water in a manner that promotes the rational use of water resources, as well as the non-deterioration or improvement of the quantitative and qualitative state of water in Poland. The Polish law-makers influence the addressees of financial law relations by inducing the rational use of water resources in Poland through such financial law institutions as fees for water services, co-financing of projects intended to ensure the rational use of water resources, as well as exemptions from taxation of the co-financing provided.
Keywords: water resources, financial law institutions, water service fees, grant, tax exemption, water management, Water Framework Directive
Bibliografia / References
Albin A., Adaptacja do zmian klimatu jako zadanie publiczne, „Samorząd Terytorialny” 2023/1–2.
Calatrava J., García-Valiñas M., Garrido A., González-Gómez F., Water Pricing in Spain: Following the Footsteps of Somber Climate Change Projections [w:] Water Pricing Experiences and Innovations, red. A. Dinar, V. Pochat, J. Albiac-Murillo, Cham 2015.
Ciechanowicz-McLean J., Prawo i polityka ochrony środowiska, Warszawa 2009.
Dinar A., Pochat V., Albiac-Murillo J., Introduction [w:] Water Pricing Experiences and Innovations, red. A. Dinar, V. Pochat, J. Albiac-Murillo, Cham 2015.
Donoso G., Water Pricing in Chile: Decentralization and Market Reforms [w:] Water Pricing Experiences and Innovations, red. A. Dinar, V. Pochat, J. Albiac-Murillo, Cham 2015.
Duda M., Dotacje udzielane przez państwowe osoby prawne, „Państwo i Prawo” 2014/3.
Fleming W., Hall E., Water conservation incentives for New Mexico: Policy and legislative alternatives, „Natural Resources Journal” 2000/69.
Garlicki L., Derlatka M. [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. II, red. L. Garlicki, M. Zubik, Warszawa 2016.
Hoehn J., Economic principles for water conservation tariffs and incentives, „Water Conservation” 2011/129.
Główny Urząd Statystyczny, Ochrona środowiska 2023, 30.11.2023 r. (dostęp: 1.02.2024 r.).
Korzeniowski P., Zgoda wodnoprawna, LEX 2021.
Krzywoń A., Podatki i inne daniny publiczne – podstawowe pojęcia konstytucyjne, „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2011/2.
Maciejewska J., Bezpieczeństwo ekologiczne jako konstytucyjny obowiązek państwa, „Przegląd Prawa Ochrony Środowiska” 2010/2.
Montginoul M., Loubier S., Barraqué B., Agenais A., Water Pricing in France: Toward More Incentives to Conserve Water [w:] Water Pricing Experiences and Innovations, red. A. Dinar, V. Pochat, J. Albiac-Murillo, Cham 2015.
Porębska G., Sadowski M., Współczesne problemy pustynnienia, „Ochrona Środowiska i Zasobów Naturalnych” 2007/30.
Ojha R., Thapa B., Shrestha S., Shindo J., Ishidaira H., Kazama F., Water taxation and subsidy analysis based on consumer water use behavior and water sources inside the Kathmandu Valley, „Water” 2018/10.
Ørum J., Boesen M., Jovanovic Z., Pedersen S., Farmers’ incentives to save water with new irrigation systems and water taxation. A case study of Serbian potato production, „Agricultural Water Management” 2010/98.
Rakoczy B., Elastyczność zasady zrównoważonego rozwoju w kontekście adaptacji do zmian klimatu, „Gdańskie Studia Prawnicze” 2021/3.
Rakoczy B., Gospodarowanie wodami w świetle ustawy Prawo wodne. Zarys problematyki [w:] Gospodarka w synergii prawa gospodarczego, finansowego i prawnej ochrony środowiska, red. A. Powałowski, Warszawa 2022.
Rakoczy B., Opłata za usługi wodne w zakresie retencji – zagadnienia materialnoprawne, „Samorząd Terytorialny” 2019/5.
Schreiner B., Water Pricing: The Case of South Africa [w:] Water Pricing Experiences and Innovations, red. A. Dinar, V. Pochat, J. Albiac-Murillo, Cham 2015.
Schuerhoff M., Hellegers P., Water Pricing in the Netherlands [w:] Water Pricing Experiences and Innovations, red. A. Dinar, V. Pochat, J. Albiac-Murillo, Cham 2015.
Shen D., Yu X., Shi J., Introducing New Mechanisms into Water Pricing Reforms in China [w:] Water Pricing Experiences and Innovations, red. A. Dinar, V. Pochat, J. Albiac-Murillo, Cham 2015.
Staddon C., Appleby T., Gran E., Prawo do wody z perspektywy geografii i ustawodawstwa [w:] Prawo do wody w perspektywie politycznej, gospodarczej i społecznej, red. F. Sultana, A. Loftus, tł. K. Makaruk, Warszawa 2012.
Szuma K., Szuma J., Ilościowa ochrona wód w dyrektywie 2000/60 [w:] Wybrane problemy prawa wodnego, red. B. Rakoczy, LEX 2013.
dr Piotr Kobylski
adiunkt, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Radomski im. Kazimierza Pułaskiego; radca prawny, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-0345-904X
udział w autorstwie tekstu: 50%
dr Bartłomiej Składanek
adiunkt, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Radomski im. Kazimierza Pułaskiego, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-9915-4218
udział w autorstwie tekstu: 50%
Egzekwowanie podstawowych praw przedsiębiorców na przykładzie Polskiego Ładu 2.0
Celem artykułu jest ocena modelu egzekwowania podstawowych praw przedsiębiorców na przykładzie Polskiego Ładu 2.0. System podatkowy, obowiązujący od 1.01.2022 r., wprowadził w odniesieniu do osób prowadzących działalność gospodarczą wiele rewolucyjnych zmian, a najważniejsza z nich dotyczy braku możliwości odliczania składki zdrowotnej od podatku. Ponadto ustawodawca wprowadził wiele ulg i zwolnień mających na celu zlikwidowanie negatywnych skutków zmian w ramach Polskiego Ładu 1.0. Nie przyniosły one jednak oczekiwanego efektu.
Słowa kluczowe: przedsiębiorca, system podatkowy, ulga podatkowa, składka zdrowotna, Polski Ład 2.0
Dr Piotr Kobylski
assistant professor, Faculty of Law and Administration, Casimir Pulaski Radom University; legal counsel, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-0345-904X
contribution to the preparation of the article: 50%
Dr Bartłomiej Składanek
assistant professor, Faculty of Law and Administration, Casimir Pulaski Radom University, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-9915-4218
contribution to the preparation of the article: 50%
Enforcement of fundamental rights of entrepreneurs based on the example of the Polish Deal 2.0
The objective of this article is to assess the model of enforcing fundamental rights of entrepreneurs using the example of the Polish Deal. The tax system that has been in effect since 1 January 2022 introduced many revolutionary changes among people doing business, the most important of which applies to the inability to offset health insurance premiums against tax. Furthermore, the law-makers introduced various forms of tax relief and exemptions to eliminate the negative effects of the changes within the Polish Deal 1.0. However, they did not bring the expected result.
Keywords: entrepreneur, tax system, tax relief, health insurance contribution, Polish Deal 2.0
Bibliografia / References
Biernat-Baran I, Derach M., Dura K. i in. [w:] Komentarz do zmian w ustawach podatkowych. Polski Ład 2022, red. A. Mariański, Warszawa 2022.
Ciechoński T., Przejście z ryczałtu na skalę wpłynie też na składkę zdrowotną, „Dziennik Gazeta Prawna”, 11.08.2022 r., https://podatki.gazetaprawna.pl/artykuly/8516052,polski-lad-2-0-ryczalt-skala-skladka-zdrowotna.html (dostęp: 17.04.2023 r.).
Czuchwicki F. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz aktualizowany, red. M. Balwicka-Szczyrba, A. Sylwestrzak, LEX 2024.
Hanusz A., Miejsce prawa finansowego w systemie prawa polskiego, „Państwo i Prawo” 2020/7.
Jabłoński D., Polski Ład: Koniec z ulgą dla klasy średniej, „Rzeczpospolita”, 24.09.2022 r., https://www.rp.pl/podatki/art37108711-polski-lad-koniec-z-ulga-dla-klasy-sredniej (dostęp: 17.04.2023 r.).
Komierzyńska-Orlińska E., Komentarz do ustawy – Prawo przedsiębiorców [w:] Konstytucja biznesu. Komentarz, red. M. Wierzbowski, Warszawa 2019.
Kosmal A., Pojęcie i wybrane kategorie przedsiębiorcy w ustawodawstwie polskim, Wrocław 2019.
Kościński K., Podatnik jako użytkownik i współtwórca usług elektronicznej administracji podatkowej, „Przegląd Prawa Publicznego” 2010/10.
Kowalski R., E-Urząd Skarbowy – podstawowe narzędzie do kontaktu z organami KAS, LEX 2022.
Kowalski R., Polski Ład: Nowe ulgi podatkowe dla przedsiębiorców, LEX 2021.
Kruszewski A.K. [w:] Prawo przedsiębiorców. Komentarz, red. A. Pietrzak, LEX 2019.
Ladziński A., Prawne granice optymalizacji podatkowej, „Przegląd Podatkowy” 2008/6.
Lotko E., Konstytucyjny obowiązek płacenia podatków a spójność aksjologiczna, „Prawo i Więź” 2021/4.
Lotko E., Podstawy motywacyjne polskich podatników wobec płacenia podatków, „Przegląd Prawa i Administracji” 2021/125.
Mariański A., (Nie)sprawiedliwy polski podatek dochodowy od osób fizycznych, Warszawa 2021.
Mudrecki A, Trojanek P., Ogólnopolska Konferencja Naukowa Prawa Podatkowego pt. Legislacja podatkowa, „Przegląd Podatkowy” 2019/10.
Panek M., Praktyka w zakresie interpretacji ustaw nowelizujących przepisy podatkowe, „Przegląd Podatkowy” 2007/5.
Pawełczyk M. [w:] Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej. Komentarz, red. A. Powałowski, Warszawa 2009.
Radwański Z., Olejniczak A., Prawo cywilne – część ogólna, Warszawa 2011.
Sokolewicz W. [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. 4, red. L Garlicki, Warszawa 2005.
Szczerski K., Porządki biurokratyczne, Kraków 2004.
dr Magdalena Strożek-Kucharska
adiunkt, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Śląski w Katowicach, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-2223-6922
Problemy z praktycznym stosowaniem przepisów regulujących zasady przyznawania świadczenia pielęgnacyjnego
Świadczenie pielęgnacyjne jest jednym ze świadczeń przysługujących opiekunowi osoby z niepełnosprawnością w stopniu znacznym. Uzyskanie prawa do tego świadczenia zależy od wielu przesłanek, które można podzielić na pozytywne i negatywne. Aby uzyskać prawo do świadczenia pielęgnacyjnego, przesłanki pozytywne muszą zostać spełnione łącznie i nie może przy tym zaistnieć żadna z przesłanek negatywnych. Niewątpliwie istotą świadczenia pielęgnacyjnego jest pomoc osobom rezygnującym z zatrudnienia ze względu na konieczność sprawowania opieki nad niepełnosprawnym członkiem rodziny. Przepisy ustawy regulujące zasady przyznawania świadczenia pielęgnacyjnego budzą jednak wątpliwości interpretacyjne i powodują wiele praktycznych problemów decyzyjnych, przede wszystkim organom rozstrzygającym sprawę w I instancji. 1.01.2024 r. weszły w życie nowe zasady regulujące prawo do świadczenia pielęgnacyjnego, które zostały zasygnalizowane w artykule, w szczególności w kontekście problemów, jakie mogą powstać w praktyce.
Słowa kluczowe: świadczenie pielęgnacyjne do 31.12.2023 r., świadczenie pielęgnacyjne po 1.01.2024 r., opieka nad osobami niepełnosprawnymi, rezygnacja z zatrudnienia, obowiązek opieki małżonków
Dr Magdalena Strożek-Kucharska
assistant professor, Faculty of Law and Administration, University of Silesia in Katowice, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-2223-6922
Problems with the practical application of the laws governing the principles of awarding a care allowance
A care allowance is one of the benefits to which a caregiver of a person with a significant degree of disability is entitled. Obtaining the right to this allowance depends on a number of premises, which can be divided into positive and negative conditions. In order to be eligible for a care allowance, the positive conditions must be jointly satisfied and none of the negative conditions may be met. Undoubtedly, the essence of the care allowance is to help people who resign from employment because of the need to care for a disabled member of the family. However, the provisions of the Act regulating the principles of awarding the care allowance give rise to doubts in interpretation and create numerous practical decision-making problems, primarily for the authorities deciding on the case in the first instance. New rules governing the right to care services entered into force on 1 January 2024, which is mentioned in this article, especially in the context of problems that can arise in practice.
Keywords: care allowance up to 31 December 2023, care allowance after 1 January 2024, care for people with disabilities, resignation from employment, spouse’s duty of care
Bibliografia / References
Chludziński B., Świadczenia opiekuńcze [w] Świadczenia rodzinne. Komentarz, red. P. Rączka, Warszawa 2021.
dr Olgierd Kucharski
adiunkt, Wydział Prawa i Ekonomii, Uniwersytet Jana Długosza w Częstochowie, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-9633-9281
Urlop wypoczynkowy wójta – przywilej czy obowiązek?
W artykule poddano analizie regulacje prawne dotyczące wykorzystywania przez wójtów urlopów wypoczynkowych. Zatrudnienie wójtów na podstawie stosunku pracy z wyboru powoduje, że nie można wyegzekwować od nich wykorzystania bieżącego należnego urlopu wypoczynkowego. Osoby, na których spoczywa odpowiedzialność w tym zakresie, są faktycznie podwładnymi wójta, co powoduje, że podejmowane przez nich działania nie są skuteczne.
Słowa kluczowe: urlop wypoczynkowy, wójt, stosunek pracy z wyboru
Dr Olgierd Kucharski
assistant professor, Faculty of Law and Economics, Jan Długosz University in Częstochowa, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-9633-9281
A mayor’s annual leave – privilege or obligation?
This article analyses the legal regulations on mayors taking annual leave. The employment of mayors on the basis of elected employment makes it impossible to actually force the mayor to take the annual leave that is due. The people with such a responsibility are actually the mayor’s subordinates, which makes their actions ineffective.
Keywords: annual leave, mayor, elected employment
Bibliografia / References
Czerniak-Swędzioł J., Sposoby ujęcia prawa pracy [w:] System Prawa Pracy, t. I, Część ogólna, red. K.W. Baran, Warszawa 2017.
Czerw J., Pozycja ustrojowa wójta – stan aktualny i propozycja zmian w wybranych obszarach [w:] Pozycja ustrojowa jednostek samorządu terytorialnego, red. B. Dolnicki, Warszawa 2019.
Ćwiertniak B.M., Podstawy zatrudnienia pracowników samorządowych (uwagi de lege ferenda) [w:] Stosunki pracy pracowników samorządowych, red. M. Stec, Warszawa 2008.
Ćwiertniak B.M., Stosunek pracy [w:] Prawo pracy, red. K.W. Baran, Warszawa 2009.
Dolnicki B., Samorząd terytorialny, Warszawa 2021.
Gersdorf M., Rączka K., Raczkowski M., Kodeks pracy. Komentarz, Warszawa 2014.
Giedrewicz-Niewińska A., Geneza i historia stosunków pracy z wyboru [w:] System Prawa Pracy, t. IV, Indywidualne prawo pracy. Pozaumowne stosunki pracy, red. Z Góral, Warszawa 2017.
Góral Z., Podstawowe zasady indywidualnego prawa pracy [w:] System Prawa Pracy, t. I, Część ogólna, red. K.W. Baran, Warszawa 2017.
Izdebski H., Samorząd terytorialny, Warszawa 2021.
Jaśkowski K., Maniewska E., Kodeks pracy. Komentarz, Warszawa 2019.
Liszcz T., Prawo pracy, Warszawa 2014.
Matłacz A., Samorządowcy wolą pieniądze niż urlop, Prawo.pl, 4.10.2018 r., https://www.prawo.pl/kadry/zalegle-urlopy-wojtow-burmistrzow-i-prezydentow-kontrole-pip,308904.html (dostęp: 2.11.2023 r.).
Miliony na ekwiwalenty za niewykorzystane urlopy. Samorządowcy wyjątkowo zapracowani, Portal Samorządowy, 26.07.2020 r., https://www.portalsamorzadowy.pl/praca/miliony-na-ekwiwalenty-za-niewykorzystane-urlopy-samorzadowcy-wyjatkowo-zapracowani,202015.html (dostęp: 2.11.2023 r.).
Nowak M., Staszewska E., Kuba M., Stefański K., Urlopy i inne zwolnienia od pracy [w:] System Prawa Pracy, t. III, Indywidualne prawo pracy. Część szczegółowa, red. M. Gersdorf, K. Rączka, Warszawa 2021.
Oniszczuk J., Konstytucyjne źródła prawa pracy [w:] System Prawa Pracy, t. I, Część ogólna, red. K.W. Baran, Warszawa 2017.
PIP: sekretarz ma prawo i obowiązek wysłać wójta na urlop wypoczynkowy, Serwis Samorządowy PAP, 30.05.2021 r., https://samorzad.pap.pl/kategoria/praca/pip-sekretarz-ma-prawo-i-obowiazek-wyslac-wojta-na-urlop-wypoczynkowy (dostęp: 2.11.2023 r.).
Płażek S., Charakter prawny stosunków pracy z wyboru [w:] System Prawa Pracy, t. IV, Indywidualne prawo pracy. Pozaumowne stosunki pracy, red. Z Góral, Warszawa 2017.
Płażek S., Odrębności statusu prawnego pracowników zatrudnionych na podstawie wyboru (uprawnienia, obowiązki, odpowiedzialność) [w:] System Prawa Pracy, t. IV, Indywidualne prawo pracy. Pozaumowne stosunki pracy, red. Z Góral, Warszawa 2017.
Pochodzenie, tworzenie i efektywność prawa, red. P. Chmielnicki, Warszawa 2014.
Pozycja ustrojowa organów wykonawczych jednostek samorządu terytorialnego, red. K. Małysa-Sulińska, M. Stec, Warszawa 2014.
Stelina J., Strony i nawiązanie stosunków służbowych [w:] System Prawa Administracyjnego, t. 11, T. Kuczyński, E. Mazurczak-Jasińska, J. Stelina, Stosunek służbowy, Warszawa 2011.
Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz, red. P. Chmielnicki, LEX 2022.
dr Aleksander Kwaśniak
dyrektor Instytutu Nauk Prawnych, Akademia Humanitas w Sosnowcu, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-9275-279X
Sądownictwo administracyjne jako użytkownik w schemacie działania na przykładzie orzeczeń dotyczących obostrzeń wynikających ze stanu epidemii
Władza, w tym również poddanie osób podlegających tej władzy rozmaitym formom opresji, kusiła od pradziejów. O ile w państwie praworządnym władza sama z siebie opresyjna być nie powinna, o tyle można zaobserwować próby stosowania opresji za pomocą stanowionego przez tę władzę prawa. Znakomitym pretekstem do takiego opresyjnego działania bywają stany nadzwyczajne, co można było w ostatnim czasie zaobserwować na przykładzie wielu regulacji prawnych związanych ze stanem epidemii wirusa SARS-CoV-2. Analizując komplet normatywny związany z tymi regulacjami, przyjdzie zauważyć, że pośród niezliczonych użytkowników (maleficjentów) tych regulacji usytuowano, choć nie wprost, sądy administracyjne, którym przyszło rozstrzygać spory powstałe między skarżącymi a organami administracji na tle wprowadzonych obostrzeń. Artykuł ma na celu ukazanie, z jaką materią ustawową przyszło się zetknąć sądom administracyjnym i w jaki sposób, przy użyciu jakich metod wykładni i z wyeksplikowaniem jakich względów aksjologicznych z zastanym problemem sądy te się rozprawiły.
Słowa kluczowe: postępowanie sądowoadministracyjne, źródła prawa, maleficjenci regulacji prawnych, epidemia COVID-19
Dr Aleksander Kwaśniak
Director of the Institute of Legal Sciences, Humanitas University in Sosnowiec, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-9275-279X
Administrative judiciary as a user in the scheme of actions based on the example of judgments regarding restrictions arising from the epidemic
The authority, including the submission of people that are subject to this authority to various forms of oppression, has tempted people since time immemorial. While the authority itself should not be oppressive in a country governed by the rule of law, attempts can be observed of the use of oppression by means of the law laid down by that authority. States of emergency can be excellent excuses for such oppressive action, which could recently have been observed in the case of a number of legal regulations related to the SARS-CoV-2 virus epidemic. When analysing the normative set of these regulations, it will be noted that administrative courts were among the countless users (maleficiaries) of these regulations, albeit indirectly, as they had to settle disputes arising between the complainants and the administrative authorities on the basis of the restrictions that had been introduced. The objective of this article is to show what statutory matter was encountered by the administrative courts and how, with what methods of interpretation and with the explanation of which axiological reasons, and with which problem these courts dealt with this matter.
Keywords: administrative court proceedings, sources of law, maleficiaries of legal regulations, the Covid-19 epidemic
Bibliografia / References
Borski M., Czy stan epidemii to stan nadzwyczajny, Wyższa Szkoła Humanitas, [2021], webinar, https://www.youtube.com/watch?v=-RvkLtbhPho (dostęp: 5.01.2024 r.).
Chmielnicki P., Aktywność ustawodawcza Sejmu RP w pierwszym roku pandemii SARS-CoV-2. Wnioski generalne, „Przegląd Prawa Publicznego” 2021/7–8.
Chmielnicki P., Jak rozumieć problem efektywności prawa? [w:] Pochodzenie, tworzenie i efektywność prawa, red. P. Chmielnicki, Warszawa 2014.
Chmielnicki P., Mierniki systemowej nieefektywności prawa [w:] Pochodzenie, tworzenie i efektywność prawa, red. P. Chmielnicki, Warszawa 2014.
Chmielnicki P., Podmioty objęte procesem normotwórczym [w:] Pochodzenie, tworzenie i efektywność prawa, red. P. Chmielnicki, Warszawa 2014.
Haczkowska M., Konstytucja w „czasach zarazy”, czyli o zaniechaniach organów władzy i ich konsekwencjach (skutkach) prawnych, „Opolskie Studia Administracyjno-Prawne” 2021/1 (19).
Heller Á., Wykłady i seminaria lubelskie, Lublin 2006.
Kociołek-Pęksa A., Cele społeczne kreowania norm prawnych [w:] Pochodzenie, tworzenie i efektywność prawa, red. P. Chmielnicki, Warszawa 2014.
Liwo M.A., Demagogie legislacji państwa prawnego w okresie kryzysu tego państwa i ich konsekwencje, „Przegląd Prawa Publicznego” 2021/7–8.
Minich D., Zjawisko władzy [w:] P. Chmielnicki, D. Minich, Gorzki smak kiełbasy wyborczej. Obietnice wyborcze i ich realizacja ustawami w latach 2015–2016, Warszawa 2019.
Opinia do poselskiego projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z przeciwdziałaniem sytuacjom kryzysowym związanym z wystąpieniem COVID-19, Forum Związków Zawodowych, 2.11.2020 r., s. 2, https://fzz.org.pl/prawo/opinie-i-stanowiska/ (dostęp: 10.08.2021 r.).
Sejm RP, IX kadencja, Poselski projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z przeciwdziałaniem sytuacjom kryzysowym związanym z wystąpieniem COVID-19, druk sejm. nr 683, 19.10.2020 r., https://www.sejm.gov.pl/Sejm9.nsf/druk.xsp?nr=683 (dostęp: 10.08.2021 r.).
Sejm RP, IX kadencja, Zapis przebiegu posiedzenia, 21.10.2020 r., Komisja Zdrowia (nr 37), https://www.sejm.gov.pl/Sejm9.nsf/biuletyn.xsp?skrnr=ZDR-37 (dostęp: 10.08.2021 r.).
Tokarczyk R., Współczesne kultury prawne, Warszawa 2008.
dr Łukasz Wydra
adwokat, partner w Jabłoński Koźmiński i Wspólnicy Adwokaci i Radcowie Prawni S.K.A., Warszawa, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-0872-501X
Odpowiedzialność stron umowy o grę hazardową na tle wybranych regulacji
W artykule przedstawiono problematykę związaną z dochodzeniem roszczeń cywilnoprawnych powstałych na kanwie Kodeksu cywilnego oraz ustawy o grach hazardowych. Możliwe są do zastosowania tryby: reklamacyjny oraz postępowanie sądowe. W tym drugim przypadku skuteczne dochodzenie roszczeń zależy od właściwego określenia wielu przesłanek oraz przedstawienia dowodów na poparcie żądań (przy jednoczesnym braku możliwych wyłączeń ustawowych, które wykluczają wystąpienie z określonym żądaniem).
Słowa kluczowe: gry hazardowe, reklamacja, postępowanie cywilne, ustawa o grach hazardowych, zbiorowe interesy konsumentów, powództwo
Dr Łukasz Wydra
attorney-at-law, partner at Jabłoński Koźmiński i Wspólnicy Adwokaci i Radcowie Prawni S.K.A., Warsaw, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-0872-501X
Liability of parties to an agreement on a game of chance in the light of selected regulations
The article presents issues related to pursuing civil law claims arising under the Polish Civil Code and the Gaming Act. Complaint procedures and litigation are applicable. In the latter case, effective redress depends on the correct definition of a number of premises and the presentation of evidence in support of claims (with the simultaneous absence of possible statutory exemptions that preclude the submission of a specific demand).
Keywords: games of chance, complaints, civil proceedings, Gaming Act, collective consumer interests, action
Bibliografia / References
Aromiński K., Babiarz S. [w:] Ustawa o grach hazardowych. Komentarz, red. S. Babiarz, LEX 2018.
Biliński M., Sport elektroniczny. Charakter prawny, Legalis 2021.
Budnik K. [w:] K. Budnik, M. Krysik, S. Radowicki, Ustawa o grach hazardowych. Komentarz, red. M. Wierzbowski, S. Radowicki, LEX 2019.
Chodorowska A., Urządzanie gry hazardowej niepodlegającej reglamentacji przez państwo – aspekty społeczne i prawne, „Studia Prawnoustrojowe UWM” 2020/50.
Dubis W. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Legalis 2023.
Horosz P. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. M. Załucki, Legalis 2023.
Księżak P. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. W. Borysiak, Legalis 2023.
Mularski K. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. M. Gutowski, Legalis 2022.
Skowronek G., Hazard w ujęciu prawnym i psychologiczno-kryminologicznym, Legalis 2023.
Skowronek G., Ustawa o grach hazardowych. Komentarz, Legalis 2021.
Sokołowski T. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. III, Zobowiązania – część ogólna, red. A. Kidyba, LEX 2014.
dr Jakub Rzymowski
Katedra Europejskiego Prawa Gospodarczego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Łódzki, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-0538-8895
Naruszenie ochrony danych osobowych na gruncie RODO
Artykuł dotyczy oceny ryzyka w świetle RODO. Ocena ta powinna prowadzić do określenia prawdopodobieństwa wystąpienia zdarzenia oraz jego dotkliwości. Naruszenie ochrony danych osobowych jest zdarzeniem podlegającym ocenie. Istotą zdarzenia jest naruszenie zasad związanych z przetwarzaniem danych osobowych.
Słowa kluczowe: naruszenie ochrony danych osobowych, RODO, ryzyko, bezpieczeństwo
Dr Jakub Rzymowski
Department of European Commercial Law, Faculty of Law and Administration, University of Łódź, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-0538-8895
Personal data breach under the GDPR
The article addresses risk assessment under the GDPR. The risk assessment should lead to the determination of the probability of an event and its severity. The event that is assessed is a personal data breach. The breach of the rules on personal data processing is the severity of the event.
Keywords: personal data breach, GDPR, risk, security
Bibliografia / References
Gumularz M., Izydorczyk T. [w:] Ochrona danych osobowych. Ocena ryzyka i skutków. Metody i praktyczne przykłady, red. M. Gumularz, T. Izydorczyk, Warszawa 2021.
Hohfeld W.N., Some Fundamental Legal Conceptions as Applied in Judicial Reasoning, „The Yale Law Journal” 1913/23 (1).
Litwiński P., Barta P., Kawecki M. [w:] P. Litwiński, P. Barta, M. Kawecki, Rozporządzenie UE w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i swobodnym przepływem takich danych. Komentarz, red. P. Litwiński, Warszawa 2018.
Rzymowski J., Ocena ryzyka, ocena skutków naruszenia ochrony danych osobowych, Łódź 2023.
Rzymowski J., Prawa i wolności na gruncie RODO, „Przegląd Prawa Publicznego” 2024/4.
Rzymowski J., RODO – GDPR. Przedmiot i cele, zakresy, prawa i wolności, definicje, Łódź 2020.
Wojciechowski B. [w:] System Prawa Administracyjnego, t. IV, L. Leszczyński, B. Wojciechowski, M. Zirk-Sadowski, Wykładnia w prawie administracyjnym, Warszawa 2012.
Wytyczne dotyczące oceny skutków dla ochrony danych oraz pomagające ustalić, czy przetwarzanie „może powodować wysokie ryzyko” do celów rozporządzenia 2016/679. Przyjęte w dniu 4.04.2017 r. Ostatnio zmienione i przyjęte w dniu 4.10.2017 r. Grupa Robocza Art. 29. 17/PL WP 248 rev.01.
dr Jarosław Dolny
wykładowca w Wyższej Szkole Kształcenia Zawodowego we Wrocławiu, radca prawny, pracownik samorządowy w miejskiej jednostce organizacyjnej Klimat – Energia – Gospodarka Wodna w Krakowie, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-6477-8186
Realizacja konstytucyjnego prawa do składania skarg i wniosków w przepisach rozporządzeń
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej w art. 63 przewiduje dla każdego prawo do składania petycji, wniosków i skarg do organów władzy publicznej oraz do organizacji i instytucji społecznych w związku z wykonywanymi przez nie zadaniami zleconymi z zakresu administracji publicznej. W artykule stwierdzono, że tryb rozpatrywania petycji, wniosków i skarg ma określać ustawa. W zakresie skarg i wniosków tryb ten został uregulowany w ustawach: Kodeks postępowania administracyjnego, Prawo o ustroju sądów powszechnych, Prawo o prokuraturze oraz Kodeks karny wykonawczy. Autor przedstawił prawo z art. 63 Konstytucji RP w kontekście przepisów rozporządzeń wydanych na podstawie tych ustaw. Głównym problemem badawczym artykułu jest więc ocena realizacji konstytucyjnego prawa do składania skarg i wniosków w przepisach rozporządzeń. Autor, przy użyciu metody dogmatycznoprawnej, starał się odpowiedzieć na pytanie, czy regulowanie pewnych kwestii dotyczących trybu rozpatrywania skarg i wniosków przepisami rangi podustawowej jest zgodne z Konstytucją RP i sformułował w tym zakresie stosowne wnioski de lege ferenda.
Słowa kluczowe: skargi, wnioski, Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej
Dr Jarosław Dolny
lecturer at the Higher School of Vocational Education in Wrocław, legal counsel, self-government employee at the municipal Climate – Energy – Water Management organizational unit in Kraków, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-6477-8186
Exercising the constitutional right to file complaints and motions in the provisions of regulations
Article 63 of the Constitution of the Republic of Poland stipulates that everyone has right to file petitions, motions and complaints to public authorities, as well as to social organizations and institutions in connection with the public administration tasks they perform. This Article states that the procedure for considering petitions, motions and complaints must be specified by statute. In terms of complaints and motions, this procedure is governed by the Administrative Procedures Code, the Act on the Structure of the Ordinary Courts, the Act on the Prosecutor’s Office and the Act on the Executive Penal Code. In this article, the author has presented the right from Article 63 of the Constitution of the Republic of Poland in the context of the provisions of regulations which are based on these statutes. The main research problem in the article is therefore the assessment of the exercise of the constitutional right to file complaints and motions in the provisions of regulations. The author used the dogmatic law method to try to answer the question of whether regulating certain issues regarding the procedure for considering complaints and motions in regulations is in line with the Constitution of the Republic of Poland and formulated de lege ferenda postulates.
Keywords: complaints, motions, Constitution of the Republic of Poland
Bibliografia / References
Banaszak B., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Legalis 2012.
Bosek L., Szydło M. [w:] Konstytucja RP, t. I, Komentarz. Art. 1–86, red. M. Safjan, L. Bosek, Legalis 2016.
Ciężkowska-Gabryś M., Skargi i wnioski [w:] Prawo o prokuraturze. Regulamin wewnętrznego urzędowania powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury. Komentarz, red. P. Drembkowski, Warszawa 2021.
Działocha K. [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. I, red. L. Garlicki, M. Zubik, LEX 2016.
Florczak-Wątor M. [w:] Konstytucja RP, t. I, Komentarz. Art. 1–86, red. M. Safjan, L. Bosek, Legalis 2016.
Gajewski S., Upoważnienie do wydania rozporządzenia [w:] S. Gajewski, A. Jakubowski, Petycje, skargi i wnioski. Dział VIII Kodeksu postępowania administracyjnego. Ustawa o petycjach. Komentarz, Warszawa 2015.
Gajewski S., Zasada ograniczonego formalizmu, zasada jednotorowości proceduralnej [w:] S. Gajewski, A. Jakubowski, Petycje, skargi i wnioski. Dział VIII Kodeksu postępowania administracyjnego. Ustawa o petycjach. Komentarz, Warszawa 2015.
Jakubowski A., Rozpatrywanie skarg i wniosków [w:] S. Gajewski, A. Jakubowski, Petycje, skargi i wnioski. Dział VIII Kodeksu postępowania administracyjnego. Ustawa o petycjach. Komentarz, Warszawa 2015.
Jaworska M., Petycje a skargi i wnioski [w:] Teoretyczne i praktyczne aspekty realizacji prawa petycji, red. R. Balicki, M. Jabłoński, Wrocław 2015.
Kledzik P., Postępowanie administracyjne w sprawie skarg i wniosków, Wrocław 2012.
Knysiak-Molczyk H., Skarga w ramach nadzoru administracyjnego nad działalnością sądów i komorników [w:] Pozainstancyjne środki ochrony prawnej, red. M. Romańska, Warszawa 2013.
Kuczma P., Prawo petycji [w:] Realizacja i ochrona konstytucyjnych wolności i praw jednostki w polskim porządku prawnym, red. M. Jabłoński, Wrocław 2014.
Masternak-Kubiak M., Odesłanie do prawa międzynarodowego w Konstytucji RP, Wrocław 2013.
Matan A. [w:] G. Łaszczyca, C. Martysz, A. Matan, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, t. II, Komentarz do art. 104–269, LEX 2010.
Skrzydło W., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2013.
Sokolewicz W., Wojtyczek K. [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. II, red. L. Garlicki, M. Zubik, LEX 2016.
Wójcicka E., Prawo petycji w Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 2015.
Wójcicka E., Ustawa z 11.07.2014 r. o petycjach – uwagi krytyczne, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2017/LXXIX (1).
dr Miłosz Kłosowiak
adiunkt, Katedra Prawa i Postępowania Administracyjnego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Warszawski, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-2037-3280
Prawne problemy wydawania rozporządzeń – wybrane zagadnienia
Rozporządzenie jest aktem normatywnym wydawanym przez władzę wykonawczą. Ma ono uszczegóławiać pewne kwestie ustawowe, nie zaś uzupełniać ustawę lub ją modyfikować. W artykule zastosowano metodę formalno-dogmatyczną. Dokonano analizy ustawodawstwa, literatury oraz orzecznictwa. Celem artykułu jest znalezienie odpowiedzi na pytanie, czy rozporządzenia wydawane przez umocowane do tego konstytucyjnie organy państwa odpowiadają wymogom przewidzianym dla tych aktów prawa. Oceny tej dokonano, biorąc pod uwagę cechy tych aktów, takie jak: abstrakcyjny oraz generalny charakter, niedopuszczalność uzupełniania ustawy poprzez przepisy rozporządzenia oraz wymóg określony w art. 92 Konstytucji RP stanowiący o obowiązku określania wytycznych przez ustawodawcę w ramach upoważnień ustawowych. Podstawowym problemem rozporządzeń mających charakter indywidualny i konkretny jest brak właściwego organu do kontroli ich legalności.
Słowa kluczowe: rozporządzenie, uzupełnianie ustawy, charakter abstrakcyjny i generalny
Dr Miłosz Kłosowiak
assistant professor, Department of Law and Administrative Proceedings, Faculty of Law and Administration, University of Warsaw, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-2037-3280
Legal problems of issuing regulations – selected issues
A regulation is a normative act issued by the executive branch of government. The regulation is intended to detail certain statutory issues, not to supplement or modify the law. The article uses the formal/dogmatic method. Legislation, literature and judgments were analysed. The objective of the article is to answer the question of whether the regulations issued by constitutionally authorized state bodies satisfy the requirements provided for these acts of law. This assessment was made with account taken of the characteristics of these acts, such as their abstract and general nature, the inadmissibility to supplement a statute through the provisions of a regulation, and the requirement of Article 92 of the Constitution providing for the obligation for the law-makers to specify the guidelines within the statutory authorizations. The fundamental problem of regulations that are individual and specific in nature is the lack of a competent body which can review their legality.
Keywords: regulation, supplementation of a statute, abstract and general nature
Bibliografia / References
Działocha K., Skwara B., Gwarancje wykonawczego charakteru rozporządzeń (aspekt materialny), „Państwo i Prawo” 2007/10.
Feja-Paszkiewicz A., Ustalenie i zmiana granic gmin w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego – wybrane problemy, „Acta Universitatis Wratislaviensis” No. 3264, Przegląd Prawa i Administracji LXXXIII, Wrocław 2010.
Koźmiński K., Ograniczenie handlu w niedziele – antycypacja skutków regulacji czy wróżenie?, „Studia Iuridica” 2018/78.
Michalak A., Szymczak A., Ocena prawa podatkowego wynikająca z orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego [w:] Wybrane zagadnienia stanowienia i stosowania polskiego prawa podatkowego, red. J. Kulicki, Warszawa 2017.
Moras M., Kroczek P, Nowelizacja Zasad techniki prawodawczej: przepisy epizodyczne, „Forum Prawnicze” 2016/2.
Niewiadomski Z. [w:] System Prawa Administracyjnego, t. I, Instytucje prawa administracyjnego, Warszawa 2015.
Rada Legislacyjna, Stanowisko z 19.02.2016 r. dotyczące problematyki upoważnienia do wydawania aktów podustawowych (RL-0303-18/15), „Przegląd Legislacyjny” 2017/1, LEX.
Rzecznik Praw Obywatelskich, Zmiany granic gmin nie można zaskarżyć do sądu administracyjnego. Rzecznik pisze do sejmowej komisji, 12.02.2024 r., https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-granice-gmin-zmiany-rzad-sejm (dostęp: 31.03.2024 r.).
System planowania przestrzennego w Polsce. Kluczowe problemy i słabości, red. D. Szlenk-Dziubek, O. Wisłocka, Warszawa–Kraków–Gdańsk 2021.
Tetłak K., Nieprawidłowości w rozporządzeniu w sprawie zaniechania poboru podatku od dochodów związanych z EURO 2012 [w:] Problemy prawa polskiego i obcego w ujęciu historycznym, praktycznym i teoretycznym. Część czwarta, red. B.T. Bieńkowska, D. Szafrański, Warszawa 2013.
Wierzbowski M. [w:] Postępowanie administracyjne i sądowoadministracyjne, red. M. Wierzbowski, R. Stankiewicz, Warszawa 2022.
Wronkowska S., Zieliński M., Komentarz do zasad techniki prawodawczej, Warszawa 2021.
Zając W., Przepisy epizodyczne w praktyce, Blog Legislatora, 16.09.2017 r., http://bloglegislatora.pl/2017/09/16/przepisy-epizodyczne-praktyce/ (dostęp: 31.03.2024 r.).
prof. dr hab. Karel Klíma
Katedra Specjalizacji Prawnych i Administracji Publicznej, Uniwersytet Metropolitalny w Pradze, Republika Czeska
Europejski policentryzm konstytucyjny gwarantujący ochronę praw i wolności człowieka
Europejska Konwencja praw człowieka i podstawowych wolności jest podstawowym dokumentem systemu Rady Europy. Jej jurysdykcyjne stosowanie przez Europejski Trybunał Praw Człowieka ma bezpośredni wpływ na systemy konstytucyjne państw członkowskich Rady Europy. Konwencja ze względu na swój charakter i wpływ na systemy konstytucyjne stała się zatem pewną europejską konstytucją praw człowieka. Jej istotą jest obowiązująca koncepcja podstawowych praw człowieka jako praw naturalnych, ale także niektórych praw politycznych i ekonomicznych. Ważne jest również to, że Konwencja stanowi koncepcję ich sądowej wykonalności proceduralnej w państwach członkowskich, opartą na pierwotnej koncepcji prawa do rzetelnego procesu sądowego.
Słowa kluczowe: Rada Europy, Europejska Konwencja Praw Człowieka, Europejski Trybunał Praw Człowieka, podstawowe prawa człowieka, prawa naturalne, prawa polityczne, prawa gospodarcze, prawo do sprawiedliwego procesu
Professor Karel Klíma
Department of Legal Specializations and Public Administration, Metropolitan University of Prague, Czech Republic
European constitutional polycentrism guaranteeing the protection of human rights and freedoms
The European Convention for the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms is a core document of the Council of Europe system. Its jurisdictional application by the European Court of Human Rights directly affects the constitutional systems of the member states of the Council of Europe. Due to its nature and influence on constitutional systems, the Convention has thus become a certain European human rights constitution. Its essence is the binding concept of basic human rights as natural rights, but also some political and economic rights. It is also important that the Convention is a concept of their judicial procedural enforceability in the member states, based on the original concept of the right to a fair trial.
Keywords: Council of Europe, European Convention on Human Rights, European Court of Human Rights, basic human rights, natural rights, political rights, economic rights, right to a fair trial
References / Bibliografia
Banaszak B., Prawo konstytucyjne, Warsaw 2008.
Bisztyga A., Oddziaływanie Europejskiej Konwencji Praw Człowieka na porządek prawny Zjednoczonego Królestwa, Katowice 2008.
Fridrich B., Miháliková S., Mokrá L., Siman M., Ochrana ľudských práv v Eúropskej únii, Bratislava 2008.
Gerloch A., Šturma P. et al., Ochrana základních práv a svobod v proměnách práva na počátku 21. století v českém, evropském a mezinárodním kontextu, Prague 2011.
Gronowska B., Europejski Trybunał Praw Człowieka w poszukiwaniu efektywnej ochrony praw jednostki, Toruń 2011.
Gronowska B., Jasudowicz T., Balcerzak M., Lubiszewski M., Mizerski R., Prawa człowieka i ich ochrona, Toruń 2010, ISBN 978-83-7285615-9.
Hubálková E., Evropská úmluva o lidských právech a Česká republika. Judikatura a řízení před Evropským soudem pro lidská práva, Prague 2003.
Klíma K., Constitutional Environment and the Phenomenon of Arbitration [in:] The Relationship between Constitutional Values, Human Rights, and Arbitration, eds. A.J. Bělohlávek, N. Rozehnalová, New York 2011.
Klíma K., Constitutionality and Terrorism: A Comparative View [in:] J. Blahož et al., Democracy and Issues of Legal Policy in Fighting Terrorism: A Comparison, Prague 2009.
Klíma K., O právu ústavním, Prague 2012.
Klíma K., Ústavní právo srovnávací, Prague 2020.
Klíma K. et al., Encyklopedie ústavního práva, Praha 2007.
Klíma K. et al., Evropské právo, Plzeň 2011.
Klíma K. et al., Komentář k Ústavě a Listině, Pilsen 2009.
Masqlet J.C., Turpin D., Libertés publiques et Droits fondamentaux, Vauves Éditions Foucher, 2005.
Mezzeti L., Human Rights, Bologna 2010.
Orosz L., Svák J., Balog B., Základy teórie konštitucionalizmu, Bratislava 2012.
Potočný M., Ondřej J., Mezinárodní právo veřejné. Zvláštní část, Prague 2006.
Renucci J.F., Droits éeuropéenne des droit de l ´Homme, Paris 2001.
Wadham J., Mountfield H., Prochaska E., Desai R., Human Rights Act 1998, London 2012.
Wagnerová E., Šimíček V., Langášek T., Pospíšil I. et al., Charta lidských práv a svobod. Komentář, Prague 2012.
dr Tomasz Majer
Katedra Postępowania Administracyjnego i Sądownictwa Administracyjnego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-4630-685X
udział w autorstwie tekstu: 50%
dr hab. Jakub Jan Zięty, prof. UWM
Katedra Prawa Gospodarczego i Prawa Handlowego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-1243-3394
udział w autorstwie tekstu: 50%
Wpływ braku organu uprawnionego do reprezentowania spółki z o.o. lub braków w jego składzie na możliwość prowadzenia postępowania egzekucyjnego w administracji
Podjęte w artykule rozważania są inspirowane często występującymi w praktyce stanami faktycznymi. Judykatura niejednokrotnie rozpoznawała spory dotyczące skutków, jakie dla biegu postępowania egzekucyjnego niosą ujawnione w jego toku brak organu uprawnionego do reprezentowania spółki z o.o. lub braki w jego składzie. Autorzy przedstawiają kwestie możliwych wad w obsadzie organu osoby prawnej. W tym kontekście analizują problematykę zarówno całkowitego braku obsady organu, jak i tzw. organu kadłubowego. Stawiają tezę, że organ kadłubowy nie zapewnia prawidłowej, pełnej i skutecznej reprezentacji osoby prawnej. Jednym z priorytetów postępowania administracyjnego i postępowania egzekucyjnego w administracji jest gwarancja czynnego udziału strony w postępowaniu. W konsekwencji uznanie, że osoba prawna może skutecznie realizować prawo do czynnego działu w postępowaniu, gdy jej organy mają charakter kadłubowy, autorzy uznają za założenie ryzykowne. Równocześnie stoją oni na stanowisku, że sytuacja braku obsadzonego organu spółki z o.o. nie mieści się w katalogu przesłanek zawieszenia postępowania egzekucyjnego w administracji. Sytuacja ta, zdaniem autorów, może być uznana za zaniechanie prawodawcze. Wadliwie reprezentowana spółka traci bowiem możliwość realizacji prawa do czynnego udziału w postępowaniu, a nie ma przepisów, które mogą stanowić podstawę prawną do przerwania biegu tego postępowania.
Słowa kluczowe: prawo administracyjne, prawo spółek, egzekucja administracyjna, organ spółki, wszczęcie egzekucji, zawieszenie postępowania
Dr Tomasz Majer
Department of Administrative Law and Administrative Judiciary, Faculty of Law and Administration, University of Warmia and Mazury in Olsztyn, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-4630-685X
contribution to the preparation of the article: 50%
Dr Hab. Jakub Jan Zięty, professor of the University of Warmia and Mazury
Department of Economic Law and Commercial Law, Faculty of Law and Administration, University of Warmia and Mazury in Olsztyn, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-1243-3394
contribution to the preparation of the article: 50%
The impact of the lack of body to represent a limited liability company or shortcomings in its membership on the possibility of conducting enforcement proceedings in administration
The considerations presented in this article were inspired by facts that frequently take place in practice. The judiciary has often considered disputes regarding the effects on the course of enforcement proceedings of the lack of a body authorized to represent a limited liability company, or shortcomings in its membership, which are revealed during the proceedings. Therefore, the authors present the issues of possible defects in the membership of the governing body of a legal person. In this context, they present the issues of the complete lack of staffing of the body and of the so-called ‘shell’ body. They argue that the shell body does not ensure that the legal person is correctly, fully and effectively represented. One of the priorities of both administrative and enforcement proceedings in administration is the guarantee of the party’s active participation in the proceedings. Consequently, the authors consider it a risky assumption to acknowledge that a legal person can effectively exercise the right to play an active part in the proceedings when its bodies are of a shell nature. At the same time, the authors are of the opinion that the situation in which the governing body of a limited liability company is not staffed is not included in the list of premises for suspending administrative enforcement proceedings. According to the authors, this situation may be considered a legislative omission. This is because a company that is incorrectly represented loses the ability to exercise its right to actively participate in proceedings, and there are no laws that could constitute a legal basis for interrupting the course of these proceedings.
Keywords: administrative law, company law, administrative enforcement, company body, initiation of enforcement, suspension of proceedings
Bibliografia / References
Adamiak B., Borkowski J., Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa 2011.
Bielski A., Egzekucja należności pieniężnych po zmianach, Warszawa 2021.
Bojanowski E., Glosa do wyroków NSA: z 10.10.1991 r., I SA 752/91 oraz z 16.07.1991 r., I SA 585/91, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 1993/4.
Borkowski M., Reprezentacja spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, LEX 2009.
Daszczuk P., Kurator jako przedstawiciel ustawowy osoby prawnej, Warszawa 2021.
Duniewska Z., Luki i analogia w prawie administracyjnym [w:] Prawo administracyjne. Pojęcia, instytucje, zasady w teorii i orzecznictwie, red. M. Stahl, Warszawa 2013.
Gierke O. von, Deutsches Privatrecht, Erster Band: Allgemeiner Teil und Personenrecht, Leipzig 1895.
Głazek E., Luki prawne w aktach prawnych dotyczących kultury, „Zarządzanie w Kulturze” 2014/15 (4).
Gołaszewski P. [w:] Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, red. R. Hauser, M. Wierzbowski, Warszawa 2023.
Gorczyński G. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. I, Część ogólna (art. 1–125), red. M. Fras, M. Habdas, LEX 2018.
Góra T., Postepowanie egzekucyjne w administracji, Warszawa 2022.
Grzegorczyk P. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. I, Postępowanie rozpoznawcze. Artykuły 1–124, red. T. Ereciński, Warszawa 2023.
Grześkiewicz W., Egzekucja administracyjna – teoria i praktyka, Warszawa 2006.
Iserzon E., Prawo administracyjne. Podstawowe instytucje, Warszawa 1968.
Jędrzejewski T. [w:] Postępowanie egzekucyjne w administracji. Komentarz, red. R. Hauser, M. Wierzbowski, Warszawa 2020.
Kawalec G., Zarząd „kadłubowy” w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, „Opolskie Studia Administracyjno-Prawne” 2021/19.
Kelsen H., Czysta teoria prawa, Warszawa 2014.
Kidyba A. [w:] M. Dumkiewicz, A. Kidyba, Komentarz aktualizowany do art. 1–300 Kodeksu spółek handlowych, LEX 2023.
Kijowski D.R., Kwestia stosowania w postępowaniu egzekucyjnym art. 97 § 1 k.p.a. [w:] System Prawa Administracyjnego Procesowego. Administracyjne postępowanie egzekucyjne i zabezpieczające, t. III, cz. 1, Zagadnienia ogólne, red. D.R. Kijowski, Warszawa 2020.
Knysiak-Molczyk H., Prawo do korzystania z pomocy i instytucji reprezentacji w postępowaniu administracyjnym, „Samorząd Terytorialny” 2003/9.
Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2023.
Koszowski M., O lukach w prawie rzadko spotykanych słów kilka, „Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej” 2013/1 (6).
Krawczyk A. [w:] Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, red. W. Chróścielewski, Z. Kmieciak, Warszawa 2019.
Kubiak W., Postępowanie egzekucyjne w administracji, Warszawa 1968.
Kuniewicz Z., Kurator dla osoby prawnej. Glosa do uchwały Sądu Najwyższego z 18.07.2012 r., III CZP 40/12, „Przegląd Sądowy” 2014/6.
Kupryjańczyk D. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. Z. Jara, Legalis 2023.
Leoński Z. [w:] Z. Leoński, R. Hauser, Egzekucja administracyjna. Komentarz do ustawy z 17 VI 1956 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, Warszawa 1983.
Leszczyński J., Operatywność terminu „luka w prawie” [w:] Wyzwania współczesnej polityki prawa. Pani Profesor Małgorzacie Król uczniowie i przyjaciele, red. S. Wojtczak, J. Wyporska-Frankiewicz, Warszawa 2022.
Luki w prawie. Teoria a orzecznictwo sądów administracyjnych, Materiały szkoleniowe 61/2023, Biuro Orzecznictwa NSA.
Łaszczyca G., Zawieszenie postępowania egzekucyjnego [w:] System egzekucji administracyjnej, red. J. Niczyporuk, S. Fundowicz, J. Radwanowicz, Warszawa 2004.
Majer T., Glosa aprobująca do wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z 10.02.2022 r., sygn. akt I SA/Ol 38/22, dotycząca odpowiedniego stosowania art. 73 Kodeksu postępowania administracyjnego w postępowaniu egzekucyjnym w administracji, „Studia Prawnoustrojowe” 2022/58.
Markiewicz K., Nadużycie prawa a celowa utrata organu osoby prawnej uprawnionego do jej reprezentacji w toku postępowania cywilnego [w:] Nadużycie prawa procesowego cywilnego, red. P. Grzegorczyk, M. Walasik, F. Zedler, Warszawa 2019.
Masternak M., Przerwanie toku postępowania egzekucyjnego oraz egzekucji administracyjnej [w:] T. Jędrzejewski, M. Masternak, P. Rączka, Administracyjne postępowanie egzekucyjne, Toruń 2020.
Matsiyeuskaya A., Istota organu kadłubowego w spółkach handlowych oraz spółdzielniach, „Przegląd Prawa Handlowego” 2021/1.
Morawski L., Zasady wykładni prawa, Toruń 2010.
Moskała P., Rezygnacja ostatniego członka organu spółki kapitałowej, cz. I, „Monitor Prawniczy” 2020/6.
Mucha-Kujawa J., Teoretycznoprawne aspekty przedstawicielstwa organizacyjnego jako paradygmatycznego sposobu reprezentowania osoby prawnej, „Studia Prawnicze” 2017/3.
Mularski K. [w:] Kodeks cywilny, t. 1, Komentarz. Art. 1–352, red. M. Gutowski, Legalis 2018.
Nazaruk P. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. J. Ciszewski, LEX 2023.
Niezgódka-Medek M. [w:] B. Dauter, A. Kabat, M. Niezgódka-Medek, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, LEX 2021.
Nowacki A., Spółka z ograniczona odpowiedzialnością, t. I, Komentarz. Art. 151–226 KSH, Legalis 2018.
Nowacki J., Koncepcja luk contra legem, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Łódzkiego” 1969/66.
Nowacki J., Studia z teorii prawa, Kraków 2003.
Pabis R. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. Z. Jara, Warszawa 2022.
Pietrasz P. [w:] Ustawa o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Komentarz, red. D.R. Kijowski, LEX 2015.
Przybysz P., Postępowanie egzekucyjne w administracji. Komentarz, LEX 2023.
Radwański Z., Prawo cywilne, Warszawa 2005.
Romańska M. [w:] Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, red. H. Knysiak-Sudyka, Warszawa 2019.
Skorczyńska E., Luka w prawie. Istota zjawiska oraz jego znaczenie dla prawa administracyjnego, Warszawa 2017.
Służewski J., Postępowanie egzekucyjne w administracji, „Gospodarka i Administracja Terenowa” 1967/1.
Smoktunowicz E., O lukach w prawie administracyjnym, „Państwo i Prawo” 1970/7.
Smyczyński T., Prawo rodzinne i opiekuńcze, Warszawa 2020.
Sobolewski P. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, K. Osajda (red. serii), W. Borysiak (red. tomu), wyd. 32, Warszawa 2024.
Sołtysiński S. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 17B, Prawo spółek kapitałowych, red. S. Sołtysiński, Warszawa 2016.
Suliński G., Spółki kapitałowe jako strony postępowania administracyjnego - wybrane aspekty z zakresu reprezentacji, „Casus” 2015/3.
Szczurowski T., Wadliwość czynności prawnych spółek kapitałowych na tle sankcji Kodeksu cywilnego, Warszawa 2012.
Świątkiewicz J., Europejski kodeks dobrej administracji (wprowadzenie, tekst i komentarz o zastosowaniu kodeksu w warunkach polskich procedur administracyjnych), Warszawa 2007.
Wróbel A. [w:] M. Jaśkowska, M. Wilbrandt-Gotowicz, A. Wróbel, Komentarz aktualizowany do Kodeksu postępowania administracyjnego, LEX 2023.
Wyporska-Frankiewicz J., Gwarancje ochrony zobowiązanego w egzekucji administracyjnej obowiązków niepieniężnych, Warszawa 2019.
Wyporska-Frankiewicz J., Zawieszenie i umorzenie postępowania egzekucyjnego [w:] Doradca podatkowy w egzekucji administracyjnej należności pieniężnych, red. J.P. Tarno, Warszawa 2012.
Zbiegień-Turzańska A., Reprezentacja spółek kapitałowych i spółdzielni, Warszawa 2018.
Ziembiński Z., Podstawy sporów o „luki w prawie”, „Państwo i Prawo” 1996/2.
dr Klaudia Kijańska
asystent badawczo-dydaktyczny, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Jana Długosza w Częstochowie; adwokat, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-4478-2978
Izby gospodarcze jako szczególna forma realizacji konstytucyjnej wolności zrzeszania się przedsiębiorców
Izby gospodarcze to organizacje samorządu gospodarczego reprezentujące interesy zrzeszonych w nich przedsiębiorców, w szczególności wobec organów władzy publicznej. Dzięki temu izby wpływają na obszar prowadzonej przez przedsiębiorców działalności gospodarczej. Ze względu na niejasny charakter izb gospodarczych oraz ich wyjątkowe cechy istnieją wątpliwości odnośnie do statusu tej formy organizacyjnej. W artykule przedstawiono argumenty opowiadające się za twierdzeniem, że izby gospodarcze stanowią szczególną formę realizacji konstytucyjnej wolności zrzeszania się przedsiębiorców – przede wszystkim ze względu na aspekty podmiotowe oraz przedmiotowe.
Słowa kluczowe: wolność zrzeszania się, izby gospodarcze, samorząd specjalny
Dr Klaudia Kijańska
research and lecturing assistant, Faculty of Law and Administration, Jan Długosz University in Częstochowa; attorney-at-law, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-4478-2978
Chambers of commerce as a special form of exercising the constitutional freedom of association of entrepreneurs
Chambers of commerce are organizations representing the interests of the entrepreneurs associated within them, especially with respect to bodies of state authority. This means chambers influence the sphere of business activity pursued by entrepreneurs. There are doubts about the status of this organizational form because of the ambiguous nature of chambers of commerce and their unique features. This article presents arguments supporting the assertion that chambers of commerce constitute a special form of exercising the constitutional freedom of association by entrepreneurs – primarily because of the subjective and objective aspects involved.
Keywords: freedom of association, chambers of commerce, special self-government
Bibliografia / References
Bandarzewski K., Samorząd gospodarczy w prawie polskim. Studium prawne, Kraków 2014.
Chmaj M., Prawnomiędzynarodowe i konstytucyjne podstawy wolności zrzeszania się [w:] Wolność zrzeszania się, red. M. Chmaj, Warszawa 2008.
Gromek Z., Zasada samodzielności samorządu terytorialnego w Konstytucji RP, Warszawa 2022.
Guziejewska B., Marciniak P., Znaczenie dorobku nowej ekonomii instytucjonalnej dla rozwoju idei powszechnego samorządu gospodarczego w Polsce, „Studia Prawno-Ekonomiczne” 2023/CXIX.
Hajn Z., Zbiorowe prawo pracy. Zarys systemu, Warszawa 2013.
Izdebski H., Samorząd terytorialny. Pionowy podział władzy, Warszawa 2020.
Jurewicz M., Ustrój prawny izb gospodarczych – propozycje jego usprawnienia, „Studia Prawno-Ekonomiczne” 2009/LXXIX.
Kaszubski R.W., Kołkowski J., Wolność gospodarcza w świetle Konstytucji RP, „Glosa” 2000/6.
Kazimierczuk M., Juchniewicz J., Wolność zrzeszania się [w:] Konstytucyjne wolności i prawa w Polsce, red. M. Chmaj, Warszawa 2023.
Kmieciak R., Asymetria w rozwoju samorządu zawodowego i gospodarczego w Polsce [w:] Spór o samorząd gospodarczy w Polsce, red. S. Wykrętowicz, Poznań 2005.
Kmieciak R., Pozycja ustrojowa samorządu gospodarczego w Polsce, „Studia z Polityki Publicznej” 2016/2.
Kmieciak R., Samorząd gospodarczy a system decentralizacji administracji publicznej w Polsce, „Polityka i Społeczeństwo” 2016/3.
Kmieciak R., Samorząd zawodowy i gospodarczy w Polsce po 1989 roku, „Przegląd Politologiczny” 2011/4.
Krasuski A., Zakres wolności gospodarczej a obowiązki operatorów świadczących usługi powszechne, „Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego” 2003/9.
Kruszewski A.K. [w:] Prawo przedsiębiorców. Komentarz, red. A. Pietrzak, Warszawa 2019.
Kucharski K., Istota wolności działalności gospodarczej, „Przegląd Prawa Publicznego” 2011/4.
Tuleja P. [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, red. P. Tuleja, LEX 2021.
Zamącińska B., Kształt samorządu gospodarczego w Polsce (uwagi prawne na tle inicjatywy zmierzającej do powołania powszechnego samorządu gospodarczego), „Administracja Publiczna. Studia Krajowe i Międzynarodowe” 2021/2 (20).
dr hab. Katarzyna Kokocińska, prof. UAM
Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu; radca prawny, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-1008-3538
Funkcje współczesnej administracji gospodarczej – czy potrzebna jest rewizja funkcji i ich klasyfikacji w dobie kryzysu?
Celem artykułu jest próba udzielenia odpowiedzi na pytanie, czy w dobie głębokich przemian, sytuacji nadzwyczajnych wywołujących kryzys, wobec zmieniającego się ustawodawstwa, ustalone w nauce publicznego prawa gospodarczego funkcje porządkujące działania administracji gospodarczej wymagają rewizji i konfrontacji z materiałem normatywnym. Rozważania potwierdzają, że przyjęty katalog funkcji ma charakter uniwersalny, porządkujący bardzo skomplikowaną i wielopłaszczyznową materię stosunków gospodarczych poddaną regulacji publicznoprawnej. Proponowany dotychczas sposób ujęcia funkcji, a także przyjęta ich klasyfikacja, mimo opisanych tendencji rozwojowych, nie wpływają na katalog funkcji. Zmianie ulega „intensywność” ich stosowania. To działania administracji gospodarczej podejmowane w ramach funkcji kierownictwa i planowania gospodarczego zyskały na znaczeniu. Należy im przypisać szczególną rolę wobec innych funkcji, ponieważ te pozostałe funkcje realizowane są poprzez wykonanie założeń przyjętych w ramach aktów kierownictwa i planowania strategicznego, w szczególności w warunkach głębokich przemian społeczno-gospodarczych, w których działania w obszarze gospodarki mają wymiar (i skutek) globalny.
Słowa kluczowe: funkcje administracji gospodarczej, planowanie gospodarcze, strategiczne planowanie rozwoju, publiczne prawo gospodarcze
Dr Hab. Katarzyna Kokocińska, professor of the Adam Mickiewicz University
Faculty of Law and Administration, Adam Mickiewicz University in Poznań; legal counsel, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-1008-3538
Functions of modern business administration – is there a need to revise and classify functions in times of crisis?
The objective of this article is to try to answer the question of whether, in times of profound changes and emergencies causing crises, in the face of changing legislation, the functions established in public economic law that put order to the activities of economic administration need to be revised and confronted with normative material. The considerations confirm that the adopted list of functions is of a universal nature, putting order to very complicated and multi-layered matter of economic relations that are subject to public and legal regulation. Despite the development trends described, the method of approaching functions proposed to date, as well as their classification, does not affect the list of functions. The ‘intensity’ with which they are used changes. It is the economic administration activities undertaken as part of economic management and planning functions that have become more important. They should be assigned a special role with respect to other functions in the sense that the remaining functions are implemented by satisfying the assumptions adopted within the framework of acts of management and strategic planning, especially in conditions of profound socio-economic changes in which economic activities have a global dimension (and effect).
Keywords: economic administration functions, economic planning, strategic planning of development, public economic law
Bibliografia / References
Bardhan P., State and development: The need for a reappraisal of the current literature, „Journal of Economic Literature” 2016/54 (3).
Borkowski A., Chełmoński A., Guziński M., Kiczka K., Kieres L., Kocowski T., Administracyjne prawo gospodarcze, Wrocław 2005.
Borkowski J., Decyzja administracyjna, Warszawa 1970.
Chmielnicki P., Dobra (korzyści) pozyskiwane dzięki normom praw administracyjnego a funkcje administracji [w:] Dobra chronione w prawie administracyjnym, red. Z. Duniewska, Łódź 2014.
Chrisidu-Budnik A., Korczak J., Pakuła A., Supernat J., Nauka organizacji i zarządzania, Wrocław 2005.
Długosz T., Zagadnienie wspierania przedsiębiorców w warunkach zasady równego traktowania [w:] Współczesne funkcje państwa wobec gospodarki. Księga jubileuszowa Profesora Tadeusza Kocowskiego, red. K. Kiczka, W. Małecki, „Acta Universitatis Wratislaviensis”, Prawo CCCXXXIV, Wrocław 2022.
Dyląg A., Kassenberg A., Szymalski W., Energetyka obywatelska w Polsce – analiza stanu i rekomendacje do rozwoju, Warszawa 2019.
Dysfunkcje publicznego prawa gospodarczego, red. M. Zdyb, E. Kruk, G. Lubeńczuk, Warszawa 2018.
Edgar Ch.R., The „Traditional state function” doctrine: a comparative institutional perspective, „New York University Journal of Law & Liberty” 2005/1 (2).
Funkcje współczesnej administracji gospodarczej, red. B. Popowska, Poznań 2006.
Instytucje gospodarki rynkowej, red. T. Włudyka, M. Smaga, M. Porzycki, Warszawa 2023.
Ip E.C., Globalization and the future of the law of the sovereign state, „I•CON, International Journal of Constitutional Law” 2010/8 (3).
Kiczka K., Administracja gospodarcza – pojęcie [w:] System Prawa Administracyjnego, t. 8A, Publiczne prawo gospodarcze, Warszawa 2023.
Kiczka K., Struktura prawna jako przedmiot badań. Propozycja metodologiczna, „Acta Universitatis Wratislaviensis”, No 2217, Przegląd Prawa i Administracji XLIII, Wrocław 2000.
Kokocińska K., Prawny mechanizm prowadzenia polityki rozwoju w zdecentralizowanych strukturach władzy publicznej, Poznań 2014.
Kokocińska K., Problems of civil law forms of administration activity from the point of view of a representative of the science of public law [w:] Constitutional Barriers to the Applicability of Private Law in the Public Sector. A Comparative Study with Particular Emphasis on Polish and German Law, red. R. Szczepaniak, Poznań 2020.
Kosikowski C., Interwencjonizm państwa członkowskiego Unii Europejskiej gospodarce [w:] Współczesne funkcje państwa wobec gospodarki. Księga jubileuszowa Profesora Tadeusza Kocowskiego, red. K. Kiczka, W. Małecki, „Acta Universitatis Wratislaviensis”, Prawo CCCXXXIV, Wrocław 2022.
Kosikowski C., Publiczne prawo gospodarcze Polski i Unii Europejskiej, Warszawa 2007.
Kulesza M., Sześciło D., Polityka administracyjna i zarządzanie publiczne, Warszawa 2013.
Lissoń P., Energetyka obywatelska jako nowy etap rozwoju prawa energetycznego [w:] Współczesne funkcje państwa wobec gospodarki. Księga jubileuszowa Profesora Tadeusza Kocowskiego, red. K. Kiczka, W. Małecki, „Acta Universitatis Wratislaviensis”, Prawo CCCXXXIV, Wrocław 2022.
Lissoń P., Funkcje administracji gospodarczej a wyspecjalizowane organy administracji (ze szczególnym uwzględnieniem organów niezależnych od rządu) [w:] Funkcje współczesnej administracji gospodarczej, red. B. Popowska, Poznań 2006.
Longchamps F., Obywatel w urzędzie (Popularne ujęcie zasad postepowań administracyjnego), Warszawa 1949.
Longchamps F., Założenia nauki administracji, Wrocław 1991.
Polityka gospodarcza, red. B. Winiarski, Warszawa 2000.
Popowska B., Decyzja i umowa jako formy działania podmiotów administracji gospodarczej; konkurencja, współwystępowanie czy alternatywa? [w:] Instrumenty i formy prawne działania administracji gospodarczej, red. B Popowska, K. Kokocińska, Poznań 2009.
Popowska B., Realizacja polityki innowacyjnej państwa – podmioty i sposoby realizacji [w:] Współczesne funkcje państwa wobec gospodarki. Księga jubileuszowa Profesora Tadeusza Kocowskiego, red. K. Kiczka, W. Małecki, „Acta Universitatis Wratislaviensis”, Prawo CCCXXXIV, Wrocław 2022.
Prawo gospodarcze. Aspekty publicznoprawne, red. H. Gronkiewicz-Waltz, M. Wierzbowski, Warszawa 2020.
Prawo gospodarcze publiczne, red. A. Powałowski, Warszawa 2015.
Rabska T., Działania administracji publicznej w świetle współczesnej koncepcji publicznego prawa gospodarczego [w:] Instrumenty i formy prawne działania administracji gospodarczej, red. B. Popowska, K. Kokocińska, Poznań 2009.
Roberts J., Bodman F., Rybak R., Energetyka obywatelska: modelowe rozwiązania prawne promujące obywatelską własność odnawialnych źródeł energii, Warszawa 2015.
Schuppert G.F., Staatsaufsicht im Wandel, „Die Öffentliche Verwaltung” (DÖV) 1998/51 (19).
Strzyczkowski K., Prawo gospodarcze publiczne, Warszawa 2023.
Strzyczkowski K., Prawo regulacji. Miejsce w systemie prawa. Od prawa państwa świadczącego do prawa państwa gwarancyjnego [w:] Sektory infrastrukturalne. Tematyka prawna, red. M. Królikowska-Olczak, Warszawa 2018.
Supernat J., Zarządzanie, Wrocław 2005.
Supernat J., Zasady współżycia społecznego i zasady nauki administracji jako pozaprawne determinanty działań administracji, „Acta Universitatis Wratislaviensis”, No 648, Prawo CXII, Wrocław 1985.
Szydło M., Prawo konkurencji a regulacja sektorowa, Warszawa 2010.
Zdyb M., Konstytucyjne podstawy ładu publicznego w administracji w świetle Konstytucji oraz orzecznictwa. Zagadnienia wybrane, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska”, Sectio G, 2017/64 (1).
Zdyb M., Publiczne prawo gospodarcze, Kraków 1997.
dr Sławomir Bogusław Mirowski
asystent sędziego, Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-7207-3618
Zmiana postanowienia sądu w przedmiocie wstrzymania wykonania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach stosownie do regulacji ustawowej obowiązującej od 16.09.2023 r.
W artykule omówiono problematykę zmiany orzeczenia sądu administracyjnego w przedmiocie wstrzymania wykonania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. W tym celu przedstawiono konsekwencje prawne modyfikacji wprowadzonych ustawą z 13.07.2023 r. o zmianie ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko oraz niektórych innych ustaw. W szczególności skupiono się na obowiązku sądu rozpoznania wniosku na rozprawie oraz na jego ewentualnych konsekwencjach dla postępowania sądowego.
Słowa kluczowe: ochrona tymczasowa, wstrzymanie wykonania, ochrona środowiska, decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach, postępowanie przed sądami administracyjnymi, sądy administracyjne
Dr Sławomir Bogusław Mirowski
assistant judge, Voivodship Administrative Court in Wrocław, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-7207-3618
Modification of a court ruling to suspend the execution of an environmental decision in accordance with the statutory regulation that has been applicable since 16 September 2023
The objective of this article is to provide an analysis of the ruling of the administrative courts regarding a stay of execution of an environmental decision. To this end, the legal consequences of the modifications introduced by the Act amending the Act on the provision of information on the environment and its protection, public participation in environmental protection and environmental impact assessments and certain other acts of 13 July 2023 have been presented. In particular, the focus was put on the court’s obligation to examine the application to supersede the decision at the hearing and its possible consequences for the court proceedings.
Keywords: interim relief, suspension of execution, environmental protection, environmental decision, administrative court proceedings, administrative courts
Bibliografia / References
Daniel P., O możliwości wstrzymania wykonania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia w postępowaniu sądowoadministracyjnym, „Przegląd Prawa Ochrony Środowiska” 2014/1.
Daniel P., Wniosek o wstrzymanie wykonania aktu lub czynności przez sąd administracyjny, „Przegląd Prawa Publicznego” 2011/2.
Dauter B. [w:] Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, red. A. Kabat, M. Niezgódka-Medek, B. Dauter, LEX 2021.
Gruszecki K., Komentarz do ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, LEX 2023.
Korzeniowski P., Dopuszczalność wstrzymania decyzji środowiskowej na podstawie art. 61 § 3 ustawy z 30.08.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (p.p.s.a.), „Nieruchomości@” 2023/3.
Kosieradzka-Federczyk A., Decyzje o środowiskowych uwarunkowaniach oraz ich wykonalność i wykonanie. Analiza prawna, „Przegląd Prawa Ochrony Środowiska” 2013/2.
Książek K., Wstrzymanie wykonania decyzji środowiskowej w toku postępowania sądowoadministracyjnego, „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2023/4.
Sejm RP, IX kadencja, Pełny zapis przebiegu posiedzenia Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa (nr 168) z 6.07.2023 r., https://orka.sejm.gov.pl/zapisy9.nsf/0/F7A69FE387125FE3C1258A0B0049452F/%24File/0398709.pdf (dostęp: 18.12.2023 r.).
Sejm RP, IX kadencja, Sprawozdanie Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, druk sejm. nr 3466, https://orka.sejm.gov.pl/Druki9ka.nsf/0/2671856759180CD8C12589E8002CB60B/%24File/3466.pdf (dostęp: 18.12.2023 r.).
Woś T. [w:] Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, red. H. Knysiak-Sudyka, M. Romańska, T. Woś, LEX 2016.
