Referenda odwoławcze 2018–2024 w kontekście porównawczymProtokół z posiedzenia Sądu Konkursowego do oceny książek z zakresu samorządu terytorialnego, wydanych w 2023 r., nadesłanych do XXI edycji Konkursu im. Profesora Michała Kuleszy ogłoszonego przez Wolters Kluwer Polska i Redakcję „Samorządu Terytorialnego”
Minutes of the meeting of the Competition Jury on the assessment of books on territorial self-government published in 2023 which were entered into the 21st edition of the Professor Michał Kulesza Competition announced by Wolters Kluwer Polska and the ‘Territorial Self-government’ Editorial Office
Ogłoszenie o XXII edycji Konkursu „Samorządu Terytorialnego” im. Profesora Michała Kuleszy na najlepszą książkę z zakresu samorządu terytorialnego wydaną w 2024 r.
Announcement of the 22nd edition of the Professor Michał Kulesza ‘Territorial Self-Government’ Competition for the best book on territorial self-government published in 2024
prof. dr hab. Andrzej Piasecki
jest profesorem w Uniwersytecie Ekonomicznym w Krakowie.
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-52452242
Referenda odwoławcze 2018–2024 w kontekście porównawczym
Artykuł ma na celu porównanie skuteczności referendów z lat 2019–2023 na tle poprzednich kadencji, a także przeprowadzenie komparatystyki z innymi formami demokracji bezpośredniej. Stabilizacja przepisów w zakresie takiego referendum (po nowelizacji w 2006 r.) pozwala na uchwycenie długofalowych trendów oraz znalezienie odpowiedzi na pytanie o perspektywę dla tej formy demokracji bezpośredniej – zwłaszcza w kontekście wydłużenia kadencji organów do 5 lat, a zarazem ograniczenia sprawowania władzy przez wójtów do dwóch kadencji.
Słowa kluczowe: referendum, frekwencja, wójt, rada gminy, odwołanie organu, demokracja bezpośrednia
Professor Dr Hab. Andrzej Piaseczny
is a professor at the University of Economics in Kraków, Poland.
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-5245-2242
Referendums on dismissals in 2018–2024 in the comparative law context
The objective of the article is to compare the effectiveness of referendums from 2019–2023 with those of previous terms, as well as to compare them with other forms of direct democracy. The stabilization of the laws regarding such a referendum (after the amendment in 2006) enables long-term trends to be viewed and answers the question about the prospects for this form of direct democracy – especially in the context of the extension of the term of office of the authorities to 5 years and, simultaneously, a restriction on mayors holding office to two terms.
Keywords: referendum, turnout, mayor, municipal council, dismissal of a body, direct democracy
Bibliografia / References
Antoszewski A., Herbut R., Leksykon politologii, Wrocław 1999
Baranowska-Zając W., Instytucje społeczeństwa obywatelskiego świetle nowelizacji samorządowych ustaw ustrojowych z 11 stycznia 2018 roku, „Studia Prawnoustrojowe” 2019/44
Bieniek K., Czy mieszkańcy gminy Kunice odwołają wójta?, Radiowroclaw.pl z 4.08.2021 r.
Błaszak M., Budżet obywatelski w świetle rozważań nad partycypacją obywatelską, „Samorząd Terytorialny” 2023/7–8
Dorosz-Kruczyński J., Jak samorządu realizują budżety obywatelskie, „Wspólnota” z 5.06.2021 r.
Dulak M., Demokracja bezpośrednia w polskich miastach, „Wspólnota” z 19.11.2022 r.
Emilewicz J., Wołek A., Reformatorzy i politycy. Gra o reformę ustrojową roku 1998 widziana oczami jej aktorów, Warszawa 2000
Foryś G., Dynamika sporu. Protesty rolników w III Rzeczpospolitej, Warszawa 2008
Gąsiorowska A., Stały panel obywatelski w samo rzazie lokalnym – propozycja regulacji, „Samorząd Terytorialny” 2023/11
Izdebski H., Nowelizacja ustawy o referendum lokalnym – czy służy wzmocnieniu demokracji lokalnej?, Fundacja im. S. Batorego, Warszawa 2023
Jureczko J., Referenda odwoławcze organów wykonawczych w Polsce w latach 2006–2017. Realny wpływ czy fikcja? Analiza wybranych przypadków, „Acta Politica Polonica” 2017/4 (42)
Karnowski J., Polowanie na prezydenta, Sopot 2009
Kiełbus M., Budżet obywatelski, obywatelska inicjatywa uchwałodawcza i kadencyjność organów JST, „Wspólnota” z 19.10.2019 r.
Klonowski M., Onasz M., Wpływ pandemii COVID-19 na realizację samorządu przez obywateli na przykładzie wyborów i referendów w trakcie kadencji w Polsce, „Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej” 2022/3
Komorowska-Bednarek H., Konflikt w gminie Niechanowo, Gnieznonaszemiasto.pl z 2.02.2022 r.
Krzych B., Będzino ukazało potologię polskiej demokracji, https://panbartek.pl/bedzino-ukazalo-patologie-polskiej-demokracji/
Libudzka A., Mieszkańcy w referendum odwołali burmistrza Ostródy, Prawo.pl z 4.06.2012 r.
Maciąg A., Historyczny kontekst referendum lokalnego w Polsce, „Folia Iuridica Universitatis Wratislaviensis” 2018/7
Maszkowska A., Wenclik M., Przepis na udane konsultacje społeczne, Białystok 2014
Mazur M., Portale społecznościowe jako czynnik rozwoju społeczeństwa obywatelskiego, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Studia Informatica” 2011/28
Michalak R., Polska syta i Polska zbuntowana (2012–2015) [w:] R. Michalak, A. Piasecki, Polska 1945–2015. Historia polityczna, Warszawa 2016
Mieszkańcy łatwiej odwołają swojego włodarza. Sejm uchwalił ustawę Kuiz’15, „Rzeczpospolita” z 10.03.2023 r.
Mieszkańcy Mosiny odwołali burmistrza, „Wspólnota” z 3.12.2022 r.
NIK, Funkcjonowania budżetów partycypacyjnych (obywatelskich). Informacja o wynikach kontroli, Gdańsk 2019
Olejniczak-Szałowska E., Referendum lokalne w świetle ustawodawstwa polskiego, Warszawa 2002
Piasecki A., Ewolucja referendum w sprawie odwołania organu samorządu terytorialnego, „Rocznik Politologiczny Homo Politicus” 2017/12
Piasecki A., Kryzysy Polski współczesnej 1990–2022, Warszawa 2022
Piasecki A., Referenda w III RP, Warszawa 2005
Piasecki A., Samorząd terytorialny i wspólnoty lokalne, Warszawa 2009
Pięta P., Budżet partycypacyjny a fundusz sołecki, „Samorząd Terytorialny” 2020/9
Puszkarska A., Skutkiem starań o odwołanie wójta może być koniec działalności rady gminy, „Rzeczpospolita” z 30.07.2019 r.
Rachwał M., Referenda w sprawie odwołania organu gminy przed upływem kadencji – doświadczenia lat 2006–2010 [w:] Wieloaspektowość samorządności gminnej w Polsce, red. B. Nawrot, J. Pokładecki, Poznań 2011
Rachwał M., Referenda w sprawie odwołania organu samorządu terytorialnego – doświadczenia lat 2010–2014, „Kwartalnik Naukowy OAP UW e-Politikon” 2014/11
Referendum w Gminie Krasne. Mieszkańcy przeciwko przyłączeniu do Rzeszowa, Rzeszow-news.pl z 9.12.2018 r.
Rosińska A., Kozłowski P., Skuteczność instytucji referendum lokalnego w sprawie referendów tematycznych w kadencji 2014–2018, „Eastern Review” 2021/1
Ruksza P., Obywatelska inicjatywa uchwałodawcza – próba analizy na przykładzie samorządu częstochowskiego, „Samorząd Terytorialny” 2021/3
Ruszył proces b. burmistrza Murowanej Gośliny. Nie przyznaje się do winy, „Portal Samorządowy” z 26.09.2023 r.
Rytel-Warzocha A., Referendum lokalne w Polsce w świetle aktualnych regulacji prawnych i proponowanych zmian, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2020/2
Sieklucki D., Obywatelska inicjatywa uchwałodawcza w regulacjach prawnych miast na prawach powiatu, „Studia Regionalne i Lokalne” 2020/4
Sobczak K., Bałtów: Odwołanie Rady kończy konflikt z wójtem, Prawo.pl z 25.11.2019 r.
Sowisło M., Odchodząca z urzędu burmistrz Miastka: Nie pudrowałam rzeczywistości, Bytownaszemiasto.pl z 4.04.2022 r.
Sprawozdanie z działalności Generalnego Komisarza Wyborczego i terenowych organów wyborczych, „Samorząd Terytorialny” 1994/1–2
Sroka J., Ewolucja budżetu obywatelskiego Polsce. W kierunku deliberacji czy plebiscytu?, „Wspólnota” z 28.01.2023 r.
Sroka J., Podgórska-Rykała J., Deliberacyjne metody współdecydowania i niedeliberacyjne metody zasięgania opinii mieszkańców: ujęcie praktyczne, „Samorząd Terytorialny” 2020/11
Stępniak K., Budżet obywatelski jako instrument partycypacji społecznej w procesie sprawowania władzy publicznej – studium na przykładzie budżetu obywatelskiego m.st. Warszawy na 2022 r., „Samorząd Terytorialny” 2023/1–2
Toborek P., Kolejne referendum w sprawie budowy spalarni nieważne, „Portal Samorządowy” 22.05.2023 r.
Wewióra P., COVID-19 zatrzymał referenda lokalne, „Portal Samorządowy” z 27.03.2020 r.
Wewióra P., Referenda lokalne będą prostsze. Samorządowcy mówią o katastrofie, „Portal Samorządowy” z 10.03.2023 r.
Zakrzewski T., Referenda lokalne: czas na reformę, ekspertyza 2020, Instytut Spraw Obywatelskich
Zubik M., Przesunięcie terminu wyborów nie ma podstaw, „Rzeczpospolita” z 25.11.2022 r.
prof. dr hab. Paweł Swianiewicz
jest profesorem w Instytucie Gospodarki Przestrzennej na Uniwersytecie Przyrodniczym we Wrocławiu oraz dyrektorem Narodowego Instytutu Samorządu Terytorialnego.
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-1890-6738
Efektywność systemów wyrównawczych finansów samorządowych w krajach bałkańskich
Nierówności przestrzenne mające skutki w drastycznie zróżnicowanym dostępie do usług publicznych należą do istotnych wyzwań w wielu krajach Europy Wschodniej, a w szczególności na Bałkanach. Ich wyrównywanie jest oficjalnym celem polityki regionalnej we wszystkich krajach tego regionu. Na konieczność polityki wyrównawczej zwraca uwagę także Europejska Karta Samorządu Terytorialnego. Artykuł analizuje faktyczne skutki systemu transferów środków (w tym dotacji i subwencji) do samorządów dla zmniejszania nierówności w potencjale finansowym gmin. Analiza empiryczna koncentruje się na sześciu krajach bałkańskich: Albanii, Chorwacji, Czarnogórze, Kosowie, Północnej Macedonii i Serbii. Kraje te porównywane są do dwóch krajów Unii Europejskiej o bardziej rozwiniętych systemach wyrównawczych: Danii i Polski. Wyniki badania wskazują, że wbrew oficjalnym celom politycznym stopień wyrównywania jest stosunkowo niewielki, a w skrajnych przypadkach transfery z budżetu państwa przyczyniają się do zwiększania, a nie zmniejszania, nierówności poziomych. Artykuł rozważa też możliwe przyczyny tej nieskuteczności polityki wyrównywania.
Słowa kluczowe: samorząd lokalny, polityka wyrównawcza, finanse lokalne, usługi publiczne, Bałkany
Professor Dr Hab. Paweł Swianiewicz
is a professor of the Institute of Spatial Management at the Wrocław University of Environmental and Life Sciences and director of the National Territorial Self-Government Institute, Poland.
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-1890-6738
Effectiveness of systems equalizing territorial self-government finance in the Balkan countries
Spatial inequalities resulting in radically differentiated access to public services are among the main challenges in many Eastern European countries, especially in the Balkans. An official objective of regional policy in all countries of this region is to equalize them. The European Charter of Local Self-Government also draws attention to the need for an equalization policy. The article presents an analysis of the actual effects of the system of transfers of funds (including grants and subsidies) to self-governments in order to reduce inequalities in the financial potential of municipalities. The empirical analysis focuses on six Balkan countries: Albania, Croatia, Montenegro, Kosovo, North Macedonia and Serbia. These countries are compared to two countries from the European Union with more developed equalization systems: Denmark and Poland. The results of the research show that, contrary to the official political objectives, the extent of equalization is relatively small and, in extreme cases, transfers from the state budget contribute to increasing, rather than reducing, horizontal inequalities. The article also considers possible reasons for this ineffectiveness of the equalization policy.
Keywords: local self-government, equalization policy, local finance, public services, Balkans
Bibliografia / References
Ades A.F., Glaeser E.L., Trade and circus: Explaining urban giants, „Quarterly Journal of Economics” 1995/110(1)
Bailey S., Local government economics: pricnciples and practice, London 1999
Blair P., Financial Equalisation Between Local and Regional Authorities in European Countries [w:] Financing European Local Governments, red. J. Gibson, R. Batley, London 1993
Blöchliger H., Vammalle C., Intergovernmental Grants in OECD Countries: trends and Some Policy Issues [w:] General Grants versus Earmarked Grants: Theory and Practice, red. J. Kim, J. Lotz, N.J. Mau, Albertslund–Seul 2010
Bramley G., Equalization Grants and Local Expenditure Needs, Avebury 1990
Det kommunala utjämningssystemet – behov av mer utjämning och bättre förvaltning, Report of the Swedish National Audit Office 2017
Herczynski J., Earmarked and block grants in Macedonia: options for reform. Final Report for Ministry of Local Self Government, Warszawa 2019
Houlberg K., Ejersbo N., Municipalities and Regions: Approaching the Limit of Decentralization? [w:] Oxford Handbook of Danish Politics, red. P.M. Christiansen, J. Elklit, P. Nedergaard, Oxford University Press 2020
King D.S., Fiscal Tiers: The Economics of Multi-Level Government, London 1984
Kopańska A., Zewnętrzne źródła finansowania inwestycji jednostek samorządu terytorialnego, Warszawa 2003
Kornai J., The Soft Budget Constraint, „Kyklos” 1986/39(1)
Ladner A., Baldersheim H., Hlepas N., Keufler N., Navarro C., Steyvers K., Swianiewicz P., Patterns of local autonomy in Europe, Palgrave 2019
Levitas A., Towards Improving the Efficiency and Equity of Georgia’s Intergovernmental Finance System, Report for the USAID funded Good Governance Initiative Project 2016.
Levitas A., Swianiewicz P., Citizen participation, local government finance and territorial consolidation in Armenia, raport przygotowany w ramach programu USAID dla Community Finance Officers Association 2016
Local Government Financial Statistics – England, London 2010
Ministry for Economic Affairs and the Interior, Municipalities and Regions – Tasks and Financing 2014, Copenhagen 2014
Swianiewicz P., Depopulation in rural areas of Central and Eastern Europe and its consequences. Proposed research agenda, „Geografski Razgledi” 2024, w druku
Swianiewicz P., Local government: progress in decentralization [w:] Social and Economic Development in Central and Eastern Europe, red. G. Gorzelak, Routledge 2019
Swianiewicz P., Gendźwiłł A., Houlberg K., Klausen J.E., Municipal territorial reforms of the 21st century in Europe, Routledge 2022
Swianiewicz P., Mielczarek A., Georgian local government reform: state Leviathan redraws borders?, „Local Government Studies” 2010/36(2)
Tavares A.F., Municipal amalgamations and their effects: A literature review, „Miscellanea Geographica” 2018/22(1)
dr Dominik J. Kościuk
jest adiunktem w Katedrze Prawa i Postępowania Administracyjnego na Wydziale Prawa Uniwersytetu w Białymstoku, etatowym członkiem Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Białymstoku.
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-2695-8212
Ustalanie warunków zabudowy dla ogólnodostępnych stacji ładowania pojazdów elektrycznych
Dnia 24.09.2023 r. znowelizowany został art. 61 ust. 3 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Na skutek nowelizacji w sprawach ustalania warunków zabudowy dla ogólnodostępnych stacji ładowania pojazdów elektrycznych nie istnieje ani potrzeba oceny istnienia tzw. dobrego sąsiedztwa, ani obowiązek badania, czy inwestycja położona jest na obszarze uzupełnienia zabudowy, ani też badania dostępu inwestycji do drogi publicznej. Dlatego też w niniejszym opracowaniu autor stara się odpowiedzieć na pytanie, jakie przesłanki powinny podlegać ocenie w sprawach określania warunków zabudowy dla ogólnodostępnych stacji ładowania pojazdów elektrycznych.
Słowa kluczowe: warunki zabudowy, stacja ładowania, dobre sąsiedztwo, ogólnodostępność
Dr Dominik J. Kościuk
is an assistant professor of the Department of Administrative Law and Proceedings at the Faculty of Law of the University of Bialystok, a full-time member of the Self-Government Board of Appeal in Białystok, Poland.
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-2695-8212
Determination of the outline plan for public electric vehicle charging stations
Article 61, para. 3 of the Act on Spatial Planning and Development was amended on 24/09/2023. The amendment does not contain a need to assess the existence of the so-called good neighbourhood with regard to the establishment of the outline plan for public electric vehicle charging stations. Nor does it contain a requirement to examine whether the investment is located in an area where development is to be supplemented, or the requirement to examine access of the investment project to a public road. Therefore, in this article, the author tries to answer the question of what premises should be assessed with regard to the specification of the outline plan for public electric vehicle charging stations.
Keywords: outline plan, charging station, good neighbourhood, public accessibility
Bibliografia / References
Despot-Mładanowicz A., Komentarz do art. 61 [w:] Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Komentarz aktualizowany, red. A. Plucińska-Filipowicz, M. Wierzbowski, LEX 2021
Frańczuk M., Komentarz do art. 2 [w:] Ustawa o elektromobilności i paliwach alternatywnych. Komentarz, red. F. Grzegorczyk, A. Mituś, LEX 2021
Grzegorczyk F., Komentarz do art. 7 [w:] Ustawa o elektromobilności i paliwach alternatywnych. Komentarz, red. A. Mituś, LEX 2021
Niewiadomski Z. (red.), Planowanie i zagospodarowanie przestrzenne. Komentarz, Legalis 2023
Okolski D. (red.), Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Komentarz, Legalis 2024
Swora M., Suski P., Komentarz do art. 2 [w:] Ustawa o elektromobilności i paliwach alternatywnych. Komentarz, red. M. Swora, Legalis 2019
Tymosiewicz T., Komentarz do art. 61 [w:] Planowanie i zagospodarowanie przestrzenne. Komentarz, red. J. H. Szlachetko, K. Szlachetko, LEX 2024
Zachariasz I., Komentarz do art. 61 [w:] Planowanie i zagospodarowanie przestrzenne. Komentarz, red. H. Izdebski, LEX 2023
Andrzej Zabojski
jest aplikantem radcowskim w Kancelarii Prof. Wierzbowski i Partnerzy – Adwokaci i Radcowie Prawni sp. p.
ORCID: https://orcid.org/0009-0006-9283-7853
Problematyka zawieszenia postępowania lokalizacyjnego na podstawie przepisów ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym
Ze względu na funkcję uzupełniającą decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego oraz decyzji w sprawie warunków zabudowy względem planu miejscowego rozpoczęcie procedury planistycznej pociąga za sobą skutek w postaci możliwości, a w niektórych przypadkach również obowiązku, zawieszenia postępowania lokalizacyjnego. Skutek ten jest pożądany dla harmonizacji rozwoju architektury i urbanistyki na obszarze przyszłego planu miejscowego, często natomiast bywa zbyt uciążliwy dla inwestorów, ponieważ zamraża proces inwestycyjno-budowlany, a w skrajnych przypadkach całkowicie blokuje i uniemożliwia powstanie inwestycji na terenie przyszłego planu. Może to doprowadzić do naruszenia istoty prawa własności, w tym prawa do zabudowy. W niniejszym opracowaniu w ramach metody dogmatyczno-prawnej skoncentrowano się m.in. na problemie zawieszenia postępowania o ustalenie warunków zabudowy na terenach podlegających obowiązkowi sporządzenia planu miejscowego w szczególności pod kątem obowiązywania planu generalnego lotniska wpływającego na procedurę ustalenia warunków zabudowy.
Słowa kluczowe: zawieszenie postępowania o wydanie warunków zabudowy, zawieszenie postępowania o ustalenie lokalizacji inwestycji celu publicznego, planowanie i zagospodarowanie przestrzenne, obowiązek sporządzenia planu miejscowego, plan generalny lotniska
Andrzej Zabojski
is a trainee legal counsel at the Prof. Wierzbowski i Partnerzy – Adwokaci i Radcowie Prawni sp.p. law firm, Warsaw, Poland.
ORCID: https://orcid.org/0009-0006-9283-7853
The suspension of the proceedings specifying the location based on the provisions of the Act on Spatial Planning and Development
In view of the supplementary function of the decision specifying the location of a public purpose investment and the decision on the outline plan with regard to the land use plan, the start of the planning procedure entails the possibility, and in some cases also the obligation, to suspend the proceedings regarding location. This effect is desirable for the purpose of harmonizing the development of architecture and urban planning in the area of the future land use plan, but it is often too burdensome for investors, because it freezes the investment and construction process and, in extreme cases, completely blocks and prevents the construction of the investment project in the area of the future plan. This can lead to a breach of the essence of ownership rights, including the right of development. This article focuses, among others, within the framework of the dogmatic law method, on the problem of suspending the proceedings specifying the outline plan in areas that are subject to the obligation to prepare a land use plan, in particular in terms of the validity of the general plan of an airport, which affects the procedure of specifying the outline plan.
Keywords: suspension of the proceedings for issuing the outline planning permission, suspension of the procedure for determining the location of a public purpose investment, spatial planning and development, obligation to prepare a land use plan, general plan of an airport
Bibiografia / References
Brzezicki T., Brzezińska-Rawa A., Kucharski K., Maszewski Ł., Nowicki H., Aspekty prawne planowania i zagospodarowania przestrzennego, Warszawa 2013
Kasprzyk P., Glosa do wyroku NSA z dnia 25 listopada 2020 r., II OSK 1987/20, „Ius Novum” 2021/2
Kosicki A., Plucińska-Filipowicz A., Instytucjonalne znaczenie uchwały o przystąpieniu do sporządzenia planu miejscowego [w:] Proces inwestycji budowlanych, red. A. Plucińska-Filipowicz, M. Wierzbowski, LEX 2015
Kuna-Kasprzyk A., Maj J., Uchwała o przystąpieniu do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego [w:] A. Kuna-Kasprzyk, J. Maj, Proces inwestycyjno-budowlany. Poradnik praktyczny dla organów administracji i inwestorów, LEX 2023
Robaszewska R., Płoszka M., Kałuża D., Decyzja o warunkach zabudowy, Warszawa 2014
Suwaj R., Komentarz do art. 62 [w:] Planowanie i zagospodarowanie przestrzenne. Komentarz, red. H. Izdebski, I. Zachariasz, LEX 2023
dr Sławomir Zwolak
jest wykładowcą Wyższej Szkoły Administracji w Bielsku-Białej.
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-4075-4400l
Wady prawne w uchwałach środowiskowych w sprawach o udzielenie dotacji celowej
Na podstawie orzecznictwa nadzorczego i sądowoadministracyjnego zapadającego w zakresie dotacyjnych uchwał niejednokrotnie wyłania się problem wadliwości uchwał środowiskowych naruszających standardy poprawnej legislacji. Aby zapobiec błędom pojawiającym się w uchwałach dotacyjnych, organy samorządu terytorialnego powinny spełniać wymagania określone w zasadach technik prawodawczych, w szczególności poprzez redagowanie przepisów uchwały w sposób precyzyjny, czytelny, wewnętrznie spójny, bez powielania i modyfikacji przepisów ustawy oraz stosowania luzu interpretacyjnego.
Słowa kluczowe: akt prawa miejscowego, uchwała środowiskowa, dotacja celowa, prawo ochrony środowiska
Dr Sławomir Zwolak
is a lecturer at the Higher School of Administration in Bielsko-Biała, Poland.
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-4075-4400
Legal defects in environmental resolutions in cases of awarding a special purpose grant
According to the supervisory and administrative court rulings regarding resolutions on grants, the problem often emerges of defective environmental resolutions breaching the standards of correct legislation. In order to prevent errors appearing in grant resolutions, territorial self-government authorities should satisfy the requirements specified in the principles of legislative techniques, in particular by drafting the provisions of the resolution precisely, legibly, internally consistently, without duplicating or modifying the provisions of the act and applying interpretational leeway.
Keywords: act of local law, environmental resolution, special purpose grant, environmental law
Bibliografia / References
Bałaban A., Zasady legislacji a zasady techniki legislacyjnej [w:] Legislacja czasu przemian, przemiany w legislacji. Księga jubileuszowa na XX-lecie Polskiego Towarzystwa Legislacji, red. M. Kłodawski, A. Witorska, M. Lachowski, Warszawa 2016
Banaszak B., Prawo konstytucyjne, Warszawa 2008
Barczak A., Akty prawa miejscowego samorządu terytorialnego w prawie ochrony środowiska [w:] Źródła prawa w samorządzie terytorialnym, red. B. Dolnicki, Warszawa 2018
Błachut M., Gromski W., Kaczor J., Technika prawodawcza, Warszawa 2008
Celarek K., Legislacja administracyjna – studium z zakresu nauki administracji i prawa administracyjnego, Dąbowa Górnicza 2011
Chauvin T., Stawecki T., Winczorek P., Wstęp do prawoznawstwa, Warszawa 2023
Dąbek D., Prawo miejscowe, Warszawa 2020
Jakubowski A., Patolegislacja [w:] Prawo w czasie pandemii COVID-19, red. P. Grzebyk, P. Uznańska, Warszawa 2021
Kaczocha M., Akty prawa miejscowego. Tworzenie, procedura, kontrola, Warszawa 2022
Ługiewicz M., Legislacja w jednostkach samorządu terytorialnego, Gdańsk 2018
Ostrowska A., Samorządowe prawo dotacyjne. Dotacje jako wydatki jednostek samorządu terytorialnego, Warszawa 2018
Wierczyński G., Redagowanie i ogłaszanie aktów normatywnych. Komentarz, Warszawa 2016
Zalasiński T., Zasada prawidłowej legislacji w poglądach Trybunału Konstytucyjnego, Warszawa 2008
dr Elżbieta Gozdowska
jest adiunktem na Wydziale Pedagogicznym w Szkole Wyższej im. Pawła Włodkowica w Płocku.
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-7414-7302
Strategia oświatowa jako narzędzie realizowania polityki edukacyjnej samorządu terytorialnego
W artykule dokonano przeglądu badań dotyczących planowania strategicznego w obszarze oświaty samorządowej. Analiza wyników wykazała, że tylko niewielki odsetek gmin i powiatów podejmuje wysiłek opracowania strategii oświatowej, mimo że to głównie na samorządach spoczywa odpowiedzialność za realizację lokalnej polityki edukacyjnej. Zidentyfikowano także liczne przeszkody, na które samorządy natrafiają już na etapie formułowania strategicznych planów oświatowych. Brak środków finansowych, niestabilność polityki edukacyjnej rządu oraz trudności w ustalaniu priorytetów wśród licznych potrzeb społecznych skutecznie utrudniają zarządzanie lokalnymi systemami oświaty. Pomimo braku formalnego obowiązku posiadania strategii oświatowej przez samorządy istnieje pilna potrzeba opracowania długofalowej koncepcji rozwoju polskiego systemu oświaty, aby na poziomie zarówno centralnym, jak i lokalnym możliwe było wypracowanie spójnej i efektywnej polityki edukacyjnej.
Słowa kluczowe: oświata samorządowa, polityka edukacyjna samorządu terytorialnego, strategia oświatowa, przegląd badań dotyczących lokalnych strategii oświatowych
Dr Elżbieta Gozdowska
is an assistant professor at the Faculty of Pedagogy of the Paweł Włodkowic University College in Płock, Poland.
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-7414-7302
Education strategy as a tool for implementing the territorial self-government’s educational policy
The article presents a review of the research on strategic planning in the area of self-government education. The analysis of the results shows that only a small percentage of municipalities and counties make an effort to prepare an educational strategy, even though it is mainly the self-governments that are responsible for implementing the local education policy. The article also identifies numerous obstacles that self-governments encounter as early as at the stage of formulating strategic education plans. The lack of funding, the instability of the government’s education policy and difficulties in setting priorities among the numerous social needs effectively cause difficulties in managing local education systems. Despite the lack of formal obligation for self-governments to have an educational strategy, there is an urgent need to prepare a long-term concept of the development of the Polish education system, so that a coherent and effective education policy can be developed at both the central and local levels.
Keywords: self-government education, territorial self-government’s education policy, education strategy, review of research regarding local educational strategies
Bibliografia / References
Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, t. 4, red. T. Pilch, U. Śmietana, Warszawa 2004
Gawroński H., Zarządzanie strategiczne w samorządach lokalnych, Warszawa 2010
Gozdowska E., Lokalne systemy oświaty. Studium sześciu gmin, Warszawa 2023
Gozdowska E., Lokalne systemy oświaty – studium sześciu gmin. Wnioski z badań, „Społeczeństwo. Edukacja. Język” 2022/15
Gozdowska E., O skutkach dewastowania oświaty publicznej w Polsce. Rekomendowane zmiany, „Forum Pedagogiczne” 2023/1
Gozdowska E., Uwarunkowania samorządowej polityki edukacyjnej w opinii lokalnych decydentów, Warszawa 2012
Janowski A., Szkoła obywatelska – Amerykańskie doświadczenia – Polskie potrzeby, Warszawa 2000
Kupisiewicz Cz., Kupisiewicz M., Słownik pedagogiczny, Warszawa 2009
Levitas A., Wokół strategii oświatowych. Polskie i amerykańskie debaty o strategicznych problemach edukacji [w:] Strategie oświatowe. Biblioteczka Oświaty Samorządowej 1, red. A. Levitas, Warszawa 2012
Lewowicki T., Polityka oświatowa – od demona przeszłości, poprzez chaos okresu przemian ustrojowych – ku nowej polityce edukacyjnej [w:] Edukacyjne drogi i bezdroża, red. R. Kwiecińska, S. Kowal, Kraków 2002
Mała encyklopedia wiedzy politycznej, red. M. Chmaj, W. Sokół, Toruń 1996
Okoń W., Nowy słownik pedagogiczny, Warszawa 2007
Pęcherski M., Polityka oświatowa: zarys problematyki, Wrocław 1975
Sobotka A., Strategie oświatowe polskich samorządów [w:] Strategie oświatowe. Biblioteczka Oświaty Samorządowej 1, red. A. Levitas, Warszawa 2012
Stanek R., Analiza gminnych strategii oświatowych (streszczenie raportu), w: Jakość oświaty jako efekt zarządzania strategicznego. Materiały szkoleniowe dla przedstawicieli jednostek samorządu terytorialnego, Warszawa 2011
Stoner J.A., Wankel C, Kierowanie, Warszawa 1994
Strategie oświatowe. Biblioteczka Oświaty Samorządowej 1, red. A. Levitas, Warszawa 2012
Sylwia Sysko-Romańczuk: Dobra strategia niweluje złe prawo, https://www.rp.pl/opinie-prawne/art6002581-sylwia-sysko-romanczuk-dobra-strategia-niweluje-zle-prawo
Swianiewicz P., Krukowska J., Lackowska-Madurowicz M., Łukomska J., Samorządy lokalne wobec edukacji przedszkolnej [w:] Edukacja przedszkolna. Biblioteczka Oświaty Samorządowej 4, red. P. Swianiewicz, Warszawa 2012
Toft D., Powiatowe strategie oświatowe (streszczenie raportu) [w:] Jakość oświaty jako efekt zarządzania strategicznego. Materiały szkoleniowe dla przedstawicieli jednostek samorządu terytorialnego, Warszawa 2011
Zarządzanie oświatą w gminach. Podsumowanie badania ankietowego, Warszawa 2012
dr Michał Kiedrzynek
jest adiunktem na Uniwersytecie Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy.
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-9214-2820
Zakres stosowania przepisów ustawy z 13 lipca 2023 r. o szczególnych rozwiązaniach dotyczących regulacji stanu prawnego niektórych dróg ogólnodostępnych
Drogi stanowią niezbędny komponent infrastruktury państwa na poziomie zarówno krajowym, jak i lokalnym. Z uwagi na burzliwą historię ostatnich wieków i brak przykładania należytej wagi do kwestii dokumentowania własności nieruchomości do dnia dzisiejszego istnieje wiele dróg, które zlokalizowano na nieruchomościach o nieuregulowanym stanie prawnym. Dla uporządkowania ich sytuacji prawnej przyjęta została ustawa z 13.07.2023 r. o szczególnych rozwiązaniach dotyczących regulacji stanu prawnego niektórych dróg ogólnodostępnych. Intencją ustawodawcy było stworzenie ram prawnych do swoistego zasiedzenia nieruchomości, jednak w istocie jest to szczególna forma wywłaszczenia. Badając jakiekolwiek zagadnienie, należy rozpocząć od określenia kręgu podmiotów i przedmiotów, które są objęte regulacją. Ponieważ prawodawca wielokrotnie posłużył się wyrażeniami, które nastręczają wielu problemów, w tym także z precyzyjnym określeniem zakresu stosowania przepisów ustawy, należy od tej podstawowej kwestii rozpocząć badanie ustawy.
Słowa kluczowe: administracja publiczna, prawo administracyjne, nieruchomości, drogi publiczne, gmina, wywłaszczenie
Dr Michał Kiedrzynek
is an assistant professor at the Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz, Poland.
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-9214-2820
Scope of application of the provisions of the Act on special solutions regarding the regulation of the legal status of certain public roads of 13 July 2023
Roads are a necessary component of the state’s infrastructure at both the national and local levels. Given the turbulent history of recent centuries and the lack of due importance given to the matter of documenting property ownership, to this day, there are many roads that have been located on properties with an unregulated legal status. The Act on special solutions regarding the regulation of the legal status of certain public roads of 13 July 2023 was adopted to regulate their legal situation. The legislator’s intention was to create a legal framework for the unique acquisitive prescription of properties, although it is, in fact, a specific form of expropriation. The start of the examination of any issue should be the definition of the group of entities and items that are subject to regulation. As the legislator has repeatedly used expressions that raise numerous problems, including the precise definition of the scope of application of the provisions of the Act, the starting point of the examination of the Act should be this fundamental issue.
Keywords: public administration, administrative law, real property, public roads, municipality, expropriation
Bibliografia / References
Bąkowski T., O wolności budowlanej de lege lata i de lege ferenda, „Gdańskie Studia Prawnicze” 2015/1
Ciepła H., Podmiotowy i przedmiotowy zakres ustawy [w:] Ciepła H., Brzeszczyńska S., Obrót nieruchomościami w praktyce notarialnej, sądowej, egzekucyjnej, podatkowej z wzorami umów, Warszawa 2018
Gniewek E., Kodeks cywilny. Księga druga. Własność i inne prawa rzeczowe. Komentarz, Kraków 2001
Kotowski W., Kurzępa B., Drogi publiczne. Komentarz, LEX 2004
Kruś M., Leoński Z., Prawo zabudowy [w:] Kruś M., Leoński Z., Szewczyk M., Prawo zagospodarowania przestrzeni, Warszawa 2019
Nikiforów A., Komentarz do art. 113 [w:] Gospodarka nieruchomościami. Komentarz, red. E. Klat-Górska, Warszawa 2024
Wojciechowski P., Komentarz do art. 113 [w:] Ustawa o gospodarce nieruchomościami. Komentarz, red. P. Czechowski, Warszawa 2015
Zwolak S., Zasady prawa budowlanego, „Studia Prawnicze KUL” 2016/3
dr Piotr Janiak
jest adiunktem w Zakładzie Postępowania Administracyjnego i Sądownictwa Administracyjnego w Instytucie Nauk Administracyjnych na Wydziale Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego, radcą prawnym oraz pozaetatowym członkiem Samorządowego Kolegium Odwoławczego we Wrocławiu.
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-6364-2217
Nieusunięcie w wyznaczonym terminie braków formalnych podania w administracyjnym postępowaniu ogólnym
Wniesienie do organu administracji publicznej podania obarczonego brakami formalnymi, które można usunąć, skutkuje wezwaniem wnoszącego podanie do ich usunięcia w terminie nie krótszym niż 7 dni pod rygorem pozostawienia podania bez rozpoznania (art. 64 § 2 Kodeksu postępowania administracyjnego). Bezskuteczny upływ tego terminu obliguje organ administracji publicznej do pozostawienia podania bez rozpoznania w formie czynności materialno-technicznej, która ma charakter deklaratoryjny i nakierowana jest na stwierdzenie, że wraz z upływem terminu podanie, choć wywołało skutek prawny w postaci wszczęcia postępowania administracyjnego, nie może skutkować merytorycznym rozpoznaniem sprawy. Usunięcie braków formalnych podania po upływie wyznaczonego terminu jest zatem prawnie bezskuteczne. Jednostka, szukając ochrony, może wnieść do organu podanie o przywrócenie terminu do uzupełnienia braków formalnych podania na podstawie art. 58 k.p.a.
Słowa kluczowe: postępowania administracyjne, pozostawienie podania bez rozpoznania, terminy, braki formalne, przywrócenie terminu
Dr Piotr Janik
is an assistant professor at the Department of Administrative Proceedings and Administrative Judiciary at the Institute of Administrative Studies of the Faculty of Law, Administration and Economics of the University of Wrocław, a legal counsel and a part-time member of the Self-Government Board of Appeal in Wrocław, Poland.
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-6364-2217
The failure to eliminate the formal shortcomings of an application within the specified deadline in general administrative proceedings
The submission of an application to a body of public administration, which has formal shortcomings that can be eliminated results in the applicant being called upon to eliminate them within a deadline of no shorter than 7 days, under the penalty of leaving the application unconsidered (Article 64 § 2 of the Administrative Procedures Code). The unsuccessful passage of this deadline requires the body of public administration to leave the application unconsidered through a substantive and technical act, which is of a declaratory nature and is intended to conclude that, although the application has incited a legal effect in the form of the initiation of administrative proceedings, when the deadline passes, it cannot result in the substantive consideration of the case. The removal of the formal shortcomings of the application after the passage of the specified deadline is therefore legally ineffective. An entity seeking protection may file a request with the authority to restore the deadline for eliminating the formal shortcomings in the application on the basis of Article 58 of the Administrative Procedures Code.
Keywords: administrative proceedings, leaving an application unconsidered, deadlines, formal shortcomings, restoration of the deadline
Bibliografia / References
Adamiak B., Glosa od wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 26 sierpnia 1999 r., sygn. akt V SA 708/99, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2000/9
Adamiak B., Refleksje na temat dopuszczalności postępowania administracyjnego, „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2015/5
Adamiak B., Borkowski J., Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa 2019
Chorąży K., Taras W., Wróbel A., Postępowanie administracyjne, egzekucyjne i sądowoadministracyjne, Kraków 2004
Gapski M.P., Uzupełnianie braków formalnych odwołania w ogólnym postępowaniu administracyjnym. Glosa do wyroku NSA z dnia 1 marca 2017 r., II OSK 3088/15, „Samorząd Terytorialny” 2020/1–2
Gołaszewski P., Nowelizacja Kodeksu postępowania administracyjnego oraz Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi z 7.4.2017 r. (cz. II), „Monitor Prawniczy” 2017/16
Kijowski D.R., Podanie wniesione na adres poczty elektronicznej organu administracji publicznej [w:] Administracja w demokratycznym państwie prawa. Księga jubileuszowa Profesora Czesława Martysza, red. A. Matan, Warszawa 2022
Kmiecik Z.R., Glosa do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 6 września 2022 r., II OSK 57/22, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2023/10
Kmiecik Z.R., Postępowanie administracyjne, postępowanie egzekucyjne w administracji i postępowanie sądowoadministracyjne, Warszawa 2008
Knysiak-Molczyk H., Charakter prawny i forma czynności określonych w art. 64 i 98 § 2 k.p.a., „Casus” 2000/16
Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, red. Z. Kmieciak, W. Chróścielewski, Warszawa 2019
Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, red. H. Knysiak-Sudyka, Warszawa 2019
Kowalski M., Terminy w postępowaniu administracyjnym i sądowoadministracyjnym, Wrocław 2013
Postępowanie administracyjne, red. T. Woś, Warszawa 2017
Postępowanie administracyjne i sądowoadministracyjne, red. M. Wierzbowski, R. Stankiewicz, Warszawa 2022
Postępowanie administracyjne – ogólne, podatkowe, egzekucyjne i przed sądami administracyjnymi, red. M. Wierzbowski, Warszawa 2017
Suwaj R., Możliwość przedłużenia terminu do usunięcia braków podania, „Orzecznictwo w Sprawach Samorządowych” 2018/1
Suwaj R., Wydawanie decyzji administracyjnych w ogólnym postępowaniu administracyjnym, Wrocław 2019
System Prawa Administracyjnego Procesowego, t. 2, cz. 3, Czynności procesowe w administracyjnym postępowaniu ogólnym, red. G. Łaszczyca, A. Matan, Warszawa 2021
Taras W., Glosa do wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 26 sierpnia 2009 r., II SAB/Gl 51/08, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2011/3
Tarno J.P., Niektóre problemy procesowe w świetle doświadczeń i orzecznictwa samorządowych kolegiów odwoławczych, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1998/1
Wikiński M., Skutki nieuzupełnienia braków formalnych odwołania. Glosa do wyroku NSA z dnia 22 czerwca 2017 r., II GSK 845/17, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2019/7–8
Wincenciak M., Terminy w Kodeksie postępowania administracyjnego – próba systematyki [w:] Ius est ars boni et aequi. Studia ofiarowane Profesorowi Romanowi Hauserowi Sędziemu Naczelnego Sądu Administracyjnego, red. W. Piątek, Warszawa 2021
Wyporska-Frankiewicz J., Pozostawienie podania bez rozpoznania w świetle przepisów kodeksu postępowania administracyjnego a standardy współczesnej administracji [w:] Standardy współczesnej administracji i prawa administracyjnego, red. Z. Duniewska, A. Rabiega-Przyłęcka, M. Stahl, Warszawa 2019
Zimmermann J., Aksjomaty postępowania administracyjnego, Warszawa 2017
