Nowe technologie w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości – czego się nauczyliśmy i czego jeszcze musimy się nauczyć
Profesor Stanisław Biernat
Redaktor Naczelny „EPS”
Prokuratura Europejska rozpoczyna działalność w Polsce
Otwarcie Biura Krajowego Prokuratury Europejskiej (EPPO) przy Prokuraturze Regionalnej w Warszawie pod koniec marca 2025 r. można uznać za końcowy etap instalowania Prokuratury Europejskiej w naszym państwie. O przystąpieniu Polski do EPPO i pierwszych etapach procedury z tym związanej pisaliśmy kilkakrotnie w naszym czasopiśmie. Temu zagadnieniu był poświęcony w całości specjalny numer EPS nr 7/2024.
Professor Stanisław Biernat
‘EPS’ Editor-in-Chief
The European Public Prosecutor’s Office Starts its Activities in Poland
The opening of the national office of the European Public Prosecutor’s Office (EPPO) at the District Public Prosecutor’s Office in Warsaw in late March 2025 can be considered the final stage of the initiation of the activities of the European Public Prosecutor’s Office in Poland. We have written about Poland’s accession to the EPPO and first stages of the related procedure several times in our journal. The special issue of EJR no. 7/2024 was fully focused on this topic.
prof. dr hab. Maciej Szpunar
Pierwszy Rzecznik Generalny Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w Luksemburgu
(ORCID: https://orcid.org/0000-0001-7035-0805).
Nowe technologie w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości – czego się nauczyliśmy i czego jeszcze musimy się nauczyć
Artykuł przedstawia najważniejsze wyzwania prawne związane z nowymi technologiami na tle orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości. Autor analizuje, w jaki sposób wynikające z nich doświadczenia zmuszają nas do ponownego zbadania ugruntowanych koncepcji prawnych. Dyskusja koncentruje się na kwestiach takich jak: zasada terytorialności, ochrona danych osobowych, rola platformy internetowej, odpowiedzialność za naruszenia popełnione przez internet. Ponadto autor podejmuje próbę wskazania wyzwań, które wciąż stoją przed sądami i ustawodawcami.
Słowa kluczowe: nowe technologie, Trybunał Sprawiedliwości, internet, zasada terytorialności prawa unijnego, prawo własności intelektualnej, sztuczna inteligencja, ochrona danych, platformy internetowe
Artykuł został opublikowany w języku angielskim w „ERA Forum” – M. Szpunar, New technologies in the case law of the Court of Justice – lessons learnt and lessons to be learnt, „ERA Forum” 2024/25, s. 379–390. Przekład z języka angielskiego Katarzyna Paluch.
Pobierz treść artykułu
prof. dr hab. Maciej Szpunar
First Advocate General, the Court of Justice of the European Union, Luxembourg; University of Silesia, Katowice, Poland
(ORCID: https://orcid.org/0000-0001-7035-0805).
New technologies in the case law of the Court of Justice – lessons learnt and lessons to be learnt
The article identifies the most important legal challenges related to new technologies on the basis of the existing case law of the Court of Justice. The author analyses how these experiences make us re-examine established legal concepts. The discussion focuses on issues such as the principle of territoriality, the protection of personal data, the role of the Internet platform, and liability for infringements committed via the internet. In addition, the author seeks to identify what challenges still lie ahead for courts and legislators.
Keywords: new technologies, Court of Justice, internet, territoriality of EU law, IP law, artificial intelligence, data protection, internet platforms
Bibliografia/References
Hildebrandt M., Extraterritorial jurisdiction to enforce in cyberspace? Bodin, Schmitt, Grotius in cyberspace, „University of Toronto Law Journal” 2013/2.
Husovec M., Principles of the Digital Services Act, Oxford 2024.
Pacuła K., Inquiry into the validity of the Digital Services Act and the role of the representative associations under that regulation, „ERA Forum” 2024/25.
Szpunar M., Territoriality of Union Law in the Era of Globalisation [w:] Évolution des rapports entre les ordres juridiques de l’Union européenne, international et nationaux: Liber amicorum Jiří Malenovský, red. D. Petrlík, M. Bobek, J.M. Passer, A. Masson, Brussels 2020.
Wilman F., Kalėda S.K., Loewenthal P.-J., The EU Digital Services Act: A Commentary, Oxford 2024.
dr hab. Jakub Kociubiński
Profesor Uniwersytetu Wrocławskiego, Uniwersytet Wrocławski, Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii
(ORCID: https://orcid.org/0000-0002-4391-7439).
Stosowanie prawa pomocy państwa Unii Europejskiej do indywidualnych decyzji podatkowych organów krajowych w świetle najnowszego orzecznictwa
Niniejszy artykuł analizuje najnowsze orzecznictwo poświęcone aspektowi szerszej i stale kontrowersyjnej kwestii relacji między prawem pomocy publicznej Unii Europejskiej a krajowymi kompetencjami w dziedzinie bezpośredniego opodatkowania, dotyczącemu możliwości uznawania za pomoc indywidualnych decyzji podatkowych wydawanych przez władze rajowe umożliwiających międzynarodowym korporacjom uniknięcie podwójnego podatkowania. Analizie poddane zostało ulegające modyfikacji podejście interpretacyjne do oceny, czy przedsiębiorstwa uprawnione do skorzystania z preferencyjnych reguł podatkowych są w porównywalnej sytuacji z tymi, które są pozbawione tego prawa, co jest niezbędnym warunkiem dla istnienia pomocy, a na dalszym etapie, czy i w jakim stopniu nierówne traktowanie może być uzasadnione realizacją przez państwa członkowskie prawnomiędzynarodowych zobowiązań w zakresie unikania podwójnego opodatkowania, tzw. zasady arm’s length, ceny rynkowej. To ma umożliwić udzielenie odpowiedzi na pytanie badawcze artykułu, czy dająca się zauważyć modyfikacja interpretacji reguł pomocy państwa idzie w dobrym kierunku i czy – a jeżeli tak, to jakie – można zaproponować ulepszenia.
Słowa kluczowe: pomoc państwa, zasada ceny rynkowej, podatki, podwójne opodatkowanie, selektywność
dr hab. Jakub Kociubiński
Professor at the Faculty of Law, Administration and Economics, University of Wrocław, Poland
(ORCID: https://orcid.org/0000-0002-4391-7439).
Application of EU State Aid Law to Individual Tax Rulings of National Authorities in the Light of Recent Case Law
This article analyses the latest case law pertaining to the wider and still controversial issue of the relationship between the EU state aid law and national powers in the area of direct taxation, relating to the possibility of recognising individual tax rulings issued by national authorities, enabling multinational corporations to avoid double taxation, as aid. The analysis covers the interpretative approach, which is undergoing modification, to assessing whether corporations that are entitled to benefit from preferential tax rules are in a comparable situation to those that are not entitled, which is a necessary condition for the existence of aid, and, at a later stage, whether and to what extent unequal treatment can be justified by the Member States complying with their obligations to avoid double taxation under international law, so-called arm’s length principle. This is intended to answer the research question of the article, namely whether a visible modification of interpretation of the state aid rules is heading in the right direction, and whether, and if so, what improvements can be proposed.
Keywords: state aid, arm’s length principle, taxes, double taxation, selectivity
Bibliografia/References
Bernabeu B.P., The Spanish Hydroelectric Tax: Asymmetrical Taxation with Environmental Flavour: Annotation on the Judgment of the Court (Fifth Chamber) of 7 November 2019 in Joined Cases C-105/18 to C-113/18 UNESA, „European State Aid Law Quarterly” 2020/3.
Cyndecka M., The Market Economy Investor Test in EU State Aid Law: Applicability and Application, Alphen aan den Rijn 2016.
García R., Ferreiro Serret E., Hardening the preliminary reference procedure in a Union in crisis: Kernkraftwerke Lippe-Ems, „Common Market Law Review” 2016/3.
Giraud A., Petit S., Tax Rulings and State Aid Qualification, „European State Aid Law Quarterly” 2017/2.
Kociubiński J., Selektywna korzyść krajowych środków podatkowych w prawie pomocy publicznej UE, „Europejski Przegląd Sądowy” 2018/11.
Kokkoris I., Shelanski H., EU Merger Control. A Legal and Economic Analysis, Oxford 2014.
Kyriazis D.A., From Soft Law to Soft Law Through Hard Law The Commission’s Approach to the State Aid assessment of Tax Rulings, „European State Aid Law Quarterly” 2016/3.
Lasiński-Sulecki K., Ceny transferowe w prawie podatkowym i celnym, Warszawa 2013.
Laskowska M., Zakres zastosowania zasady arm’s length – podejście według OECD i w Polsce [w:] Ceny transferowe. Wybrane zagadnienia, red. D. Gajewski, Warszawa 2017.
Lefèvre M., The Requirement of Selectivity in the Recent Case-Law of the Court of Justice, „European State Aid Law Quarterly” 2012/2.
Lipka K., Ceny transferowe. Standardy. Charakter prawny. Mechanizmy tworzenia, Warszawa 2023.
Lipka K., Standard Arm’s Length – w niewoli dogmatu, „Studia Prawnicze” 2023/1.
Lovdahl-Gormsen L., European State Aid and Tax Rulings, Cheltenham 2019.
López H., Navarro A., EU State aid and the tax allocation of multinationals’ profits, „Common Market Law Review” 2024/5.
Merola M., The Rebus of Selectivity in Fiscal Aid: A Nonconformist View on and Beyond Case Law, „World Competition” 2016/4.
Pescatore P., Les objectifs de la Communauté européenne comme principes d’interprétation dans la jurisprudence de la Cour de justice [w:] Miscellanea, t. 2, red. W.J. Ganshof van der Meersch, Brussels 1972.
Piotrowski S., Interpretation of National Law as a Probatio Diabolica for the Commission?: The CJEU’s Judgment in Engie, „EC Tax Review” 2024/4.
Proust M., W poszukiwaniu straconego czasu, t. 5, Uwięziona, Warszawa 2022.
Romariz C., Revisiting Material Selectivity in EU State Aid Law – Or „The Ghost of Yet-To-Come”, „European State Aid Law Quarterly” 2014/1.
Rossi-Maccanico P., EU review of direct tax measures: interplay between fundamental freedoms and state aid control, „EC Tax Review” 2013/1.
Ten Kate A., Niels G., The Relevant Market: A Concept Still in Search of a Definition , „Journal of Competition Law & Economics” 2009/2.
Traversa E., Sabbadini P.M., State-Aid Policy and the Fight Against Harmful Tax Competition in the Internal Market: Tax Policy in Disguise? [w:] EU Tax Law and Policy in the 21st Century, red. W. Haslehner, G. Kofler, A. Rust, Alphen aan den Rijn 2017.
Werner P., Verouden V., EU State Aid Control: Law and Economics, Alphen aan den Rijn 2016.
Whish R., Bailey D., Competition Law. Tenth Edition, Oxford 2021.
Żabska M., Optymalizacja podatkowa a oszustwa podatkowe, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego” 2013/2.
Jakub Kocjan
Doktorant, Polska Akademia Nauk, Instytut Nauk Prawnych
(ORCID: https://orcid.org/0000-0001-8307-2998).
Krytyczny przegląd wybranego orzecznictwa sądów administracyjnych wobec statusu tzw. neosędziów w latach 2018–2023
W cieniu kryzysu praworządności w Sądzie Najwyższym i sądach powszechnych problem tzw. neosędziów, czyli osób nominowanych na stanowiska sędziowskie przy udziale nowej Krajowej Rady Sądownictwa, dotyka także sądów administracyjnych. Zarówno Naczelny Sąd Administracyjny, jak i wojewódzkie sądy administracyjne zwracają w swoim orzecznictwie uwagę na wątpliwości co do procedur nominacyjnych, ale jednocześnie uniemożliwiają skuteczne skorzystanie z dostępnych środków, takich jak odwołania od uchwał nowej Krajowej Rady Sądownictwa, wnioski o wyłączanie „neosędziów” czy skargi o wznowienie postępowań z ich udziałem. Istotnym elementem tej linii orzeczniczej jest przyjęcie koncepcji sanowania wadliwości procedury nominacyjnej sędziego poprzez dokonanie aktu powołania na urząd sędziego przez Prezydenta RP. W artykule poddano krytyce linię orzeczniczą sądów administracyjnych w tym zakresie oraz przedstawiono alternatywną propozycję wykorzystania wymienionych narzędzi do zmierzenia się z problemem neosędziów.
Słowa kluczowe: Krajowa Rada Sądownictwa, neosędziowie, Naczelny Sąd Administracyjny, wyłączenie sędziego, skarga o wznowienie
Pobierz treść artykułu
Jakub Kocjan
The author is a PhD student at the Institute of Legal Sciences of the Polish Academy of Sciences
(ORCID: https://orcid.org/0000-0001-8307-2998).
Critical Review of Selected Judgments of the Administrative Courts in the Light of the Status of so-called Neo-Judges in 2018-2023
In the shadow of the rule of law crisis in the Supreme Court and in common courts, the issue of so-called neo-judges, i.e. persons appointed as judges with the participation of the new National Council of the Judiciary, has also an impact on administrative courts. Both the Supreme Administrative Court and voivodeship administrative courts, in their judgments, highlight doubts regarding nomination procedures, but at the same time prevent the effective use of available measures, such as appeals against resolutions of the new National Council of the Judiciary, motions for exclusion of neo-judges or petitions for the revival of proceedings with their participation. A significant element of this line of judgements is the adoption of the concept of correcting the defects of the judicial nomination procedure through the performance of an act of appointment to the office of judge by the President of the Republic of Poland. The article criticises the line of judgements of the administrative courts on this and presents an alternative proposal for using these tools to tackle the issue of neo-judges.
Keywords: National Council of Judiciary of Poland, neo-judges, Supreme Administrative Court, exclusion of a judge, petition for the revival
Bibliografia/References
Gomułowicz A., Rysa na obliczu Temidy, „Kwartalnik Prawa Podatkowego” 2022/2.
Kappes A., Skrzydło J., Czy wyroki neo-sędziów są ważne? – rozważania na tle uchwały trzech połączonych izb Sądu Najwyższego z 23.01.2020 r. (BSA I-4110-1/20), „Palestra” 2020/5.
Radajewski M., Wyłączenie sędziego NSA z uwagi na fakt powołania go na wniosek KRS ukształtowanej w trybie określonym przepisami ustawy z 8.12.2017 r. o zmianie ustawy o KRS oraz niektórych innych ustaw. Glosa do postanowienia NSA z 5.02.2019 r., I OSK 1394/18, „Państwo i Prawo” 2021/9.
Roch A., Konstytucyjna problematyka wyboru sędziów do Krajowej Rady Sądownictwa, „Prokuratura i Prawo” 2021/7–8.
Roszak M., Duda o wyroku TK: Sędzią się jest wtedy, kiedy otrzyma się nominację i złoży ślubowanie, „Dziennik Gazeta Prawna” z 7.06.2020 r.
Sławiński A., Kognicja sądów administracyjnych wobec kontroli legalności prerogatywy Prezydenta RP do powoływania sędziów, „Przegląd Sejmowy” 2020/3.
Tarka A., Sędzia Wrzesińska-Nowacka: Chcemy ograniczyć straty, a nie wywołać wojnę w NSA, „Rzeczpospolita” z 15.01.2024 r., https://www.rp.pl/sady-i-trybunaly/art396952-71-sedzia-wrzesinska-nowacka-chcemy-ograniczyc-straty-a-nie-wywolac-wojne-w-nsa (dostęp: 3.12.2024 r.).
Wrzołek-Romańczuk M., Glosa do wyroku z 1.12.2020 r. wydanego przez Wielką Izbę Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawie Guðmundur Andri Ástráðsson przeciwko Islandii (skarga nr 26374/18), „Iustitia” 2021/1.
Kacper Szewczyk
Doktorant, Szkoła Doktorska Nauk Społecznych, Uniwersytet Warszawski
(ORCID: https://orcid.org/0009-0002-8226-9670).
Uznawanie związków wyznaniowych przez parlament – glosa do wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z 8.06.2021 r., 48329/19, Ancient Baltic Religious Association „Romuva” przeciwko Litwie
Odmowa państwowego uznania neopogańskiego związku wyznaniowego na Litwie naruszyła gwarancje Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności oraz naświetliła problemy litewskiego modelu kształtowania statusu prawnego związków wyznaniowych przez parlament. Glosowany wyrok ETPC 48329/19, Ancient Baltic Religious Association „Romuva” przeciwko Litwie potwierdza dotychczasowe standardy strasburskie dotyczące ochrony religii nietradycyjnych oraz wymogu równego traktowania w procedurze rejestracji kościołów i związków wyznaniowych, ale jednocześnie pozwala na sformułowanie dalszych wytycznych. Rozważania Trybunału prowadzą do wniosku, że określanie statusu prawnego związków wyznaniowych powinno odbywać się z dala od polityki i dyskusji na tematy światopoglądowe lub kulturowe, a właściwą gwarancją takiego wzorca jest powierzenie kompetencji organowi o charakterze apolitycznym oraz umożliwienie kontroli jego decyzji.
Słowa kluczowe: wolność sumienia i wyznania, prawo do skutecznego środka odwoławczego, rejestracja związków wyznaniowych, bezstronność państwa, religie nietradycyjne, neopoganizm
Kacper Szewczyk
PhD student, Doctoral School of Social Sciences, University of Warsaw, Poland
(ORCID: https://orcid.org/0009-0002-8226-9670).
Recognition of Religious Association by the Parliament – Commentary on the Judgment of the European Court of Human Rights of 8 June 2021, 48329/19, Ancient Baltic Religious Association “Romuva” v Lithuania
The state’s refusal to recognise the neo-pagan religious association in Lithuania has violated guarantees under the Convention for the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms and highlighted problems of the Lithuanian model for shaping the legal status of religious associations by the parliament. This judgment of the ECtHR 48329/19, Ancient Baltic Religious Association “Romuva” v Lithuania confirms the existing Strasbourg standards of protecting non-traditional religions and the requirement of equal treatment in the procedure for registering churches and religious associations, but simultaneously allows for the formulation of further guidelines. The Court’s considerations lead to the conclusion that the legal status of religious associations should be determined away from politics and discussions on ideological or cultural topics, while the appropriate guarantee of such a model is to empower an apolitical body and to enable its decisions to be reviewed.
Keywords: freedom of conscience and religion, right to an effective remedy, registration of religious associations, impartiality of the state, non-traditional religions, Neo-Paganism
Bibliografia/References
Andrukaitytė M., „Romuva” prašo sustiprintos EŽTT sprendimo priežiūros, Seime vėl nepritarus pripažinimui, www.lrt.lt.
Brzozowski W., Did Pastafarians Lose in Strasbourg, After All?, „Oxford Journal of Law and Religion” 2022/3.
Bubnytė-Širmenė K., The European Convention on Human Rights and the Lithuanian Constitutional Court: The ECHR’S Formal Status, Impact and Interaction Between the Court and the ECtHR, „Review of Central and East European Law” 2023/2.
Kūris E., Pūraitė-Andrikienė D., Individual Constitutional Complaint and the „Romuva” Case, „Vilnius University Open Series” 2024.
Pranskevičiūtė-Amoson R., The Old Baltic Faith Romuva Movement and State Recognition, „International Journal for Religious Freedom” 2024/1.
Rybczyńska O., O potrzebie dostosowania procesu negocjowania tzw. umów wyznaniowych do standardów strasburskich, „Przegląd Prawa Wyznaniowego” 2020/12.
Stanisz P., Zmyślone religie i rzeczywiste dylematy – orzecznictwo strasburskie wobec najnowszych koncepcji religioznawczych, „Forum Prawnicze” 2024/1.
Tubys L., Defining religion to be recognized by a state: the case of neo-pagan community „Romuva” in Lithuania, Helsinki 2020, http://hdl.handle.net/10138/323191.
Tubys L., Bažnyčia dėl „Romuvos” rašė ir Seimui, ir ministerijai: siekė neįgyti „konkurentų”, www.15min.lt.
dr hab. Piotr Bogdanowicz
Profesor Uniwersytetu Warszawskiego, Uniwersytet Warszawski, Wydział Prawa i Administracji, Katedra Prawa Europejskiego
(ORCID: https://orcid.org/0000-0002-4468-0090).
Z małej chmury duży deszcz – uwagi na tle wyroku Trybunału Sprawiedliwości z 22.10.2024 r., C-652/22, Kolin Inşaat Turizm Sanayi ve Ticaret AȘ przeciwko Državna komisija za kontrolu postupaka javne nabave
Niniejszy artykuł dotyczy wyroku w sprawie C-652/22, Kolin, w którym TS uznał pytanie prejudycjalne chorwackiego apelacyjnego sądu administracyjnego za niedopuszczalne. Trybunał ocenił, że wykładnia wybranych przepisów dyrektywy 2014/25/UE nie może w żaden sposób mieć znaczenia dla rozstrzygnięcia w postępowaniu głównym, w którym wykonawca z Turcji wniósł skargę na decyzję zamawiającego o udzieleniu zamówienia innemu wykonawcy. W ocenie TS dostęp wykonawców z takich państw jak Turcja do postępowań o udzielenie zamówienia publicznego w Unii nie jest zagwarantowany, a wykonawcy ci mogą zostać z nich wykluczeni. Wyrok może mieć fundamentalne znaczenie dla rynku zamówień publicznych w Polsce.
Słowa kluczowe: zamówienia publiczne, wykonawcy z państw trzecich, kompetencja wyłączna, umowy międzynarodowe, środki ochrony prawnej
dr hab. Piotr Bogdanowicz
The author is a professor at the Faculty of Law and Administration, Department of European Law, University of Warsaw, Poland
(ORCID: https://orcid.org/0000-0002-4468-0090).
Little Dog, Big Bite! – Comments on the Judgement of the Court of Justice of 22 October 2024, C-652/22, Kolin Inşaat Turizm Sanayi ve Ticaret AȘ v Državna komisija za kontrolu postupaka javne nabave
This article pertains to the judgment in C-652/22, Kolin, in which the Court of Justice declared the request for a preliminary ruling referred by the Croatian administrative court of appeal inadmissible. The Court of Justice held that the interpretation of selected provisions of Directive 2014/25/EU could not in any way be relevant to the outcome of the dispute in the main proceedings, in which a contractor from Turkey filed a complaint against the contracting authority’s decision to award the contract to another contractor. According to the Court of Justice, access of contractors from countries such as Turkey to public procurement procedures in the European Union is not guaranteed and those contractors may be excluded from them. The judgment may be of fundamental significance to the public procurement market in Poland.
Keywords: public procurement, third-country economic operators, exclusive competence, international agreements, remedies
Bibliografia/References
Arrowsmith S., Wang P., Third Relations with Third Countries in Public Procurement [w:] The Law of Public and Utilities Procurement. Regulation in the EU and UK, t. 2, red. S. Arrowsmith, London 2018.
Biernat S., Wykładnia prawa krajowego w zgodzie z prawem Wspólnoty Europejskiej [w:] Implementacja prawa integracji europejskiej w krajowych porządkach prawnych, red. C. Mik, Toruń 1998.
Caranta R., Adapting to a Changing World, not without Difficulties: Kolin (C-652/22), https://eulawlive.com/op-ed-adaptingto-a-changing-world-not-without-difficulties-kolin-c-652–22/ (dostęp: 3.03.2024 r.).
La Chimia A.M., Article 25. Conditions relating to the GPA and other international agreements [w:] European Public Procurement. Commentary on Directive 2014/24/EU, red. R. Caranta, A. Sanchez-Graells, Cheltenham 2021.
Lubiszewski M., Prawo zamówień publicznych, Warszawa 2023.
Mik C., Wykładnia zgodna prawa krajowego z prawem Unii Europejskiej [w:] Polska kultura prawna a proces integracji europejskiej, red. S. Wronkowska, Kraków 2005.
Nagel K., Z wielkiej chmury średni deszcz, czyli o wyroku TSUE ws. C-652/22, „Zamawiający. Zamówienia Publiczne w Praktyce” 2025/69.
Sanchez-Graells A., The Court of Justice decidedly jumps on the Procurement Protectionism Bandwagon, creating legal Uncertainty along the Way (C-652/22), https://eulawlive.com/op-ed-the-court-of-justice-decidedly-jumps-on-the-procurementprotectionism-bandwagon-creating-legal-uncertainty-along-the-way-c%E2%80%91652–22/ (dostęp: 3.03.2024 r.).
Sołtys A., Obowiązek wykładni zgodnej w kontekście wykładni prawa UE przez sądy polskie [w:] System Prawa Unii Europejskiej, t. 3, Wykładnia prawa Unii Europejskiej, red. L. Leszczyński, Warszawa 2019.
Sołtysińska A., Procedury odwoławcze w europejskim prawie zamówień publicznych, Warszawa 2021.
Telles P., On case C-652/22 Kolin Inşaat Turizm Sanayi ve Ticaret, https://www.telles.eu/on-case-c-652–22-kolin-insaat-turizm-sanayi-ve-ticaret/ (dostęp: 3.03.2024 r.).
Turudic M., Exclusion of Third Country Economic Operators From EU Public Procurement and the Kolin Judgement – New Rules and Lingering Questions, https://ssrn.com/abstract=5021008 (dostęp: 28.02.2025 r.).
dr Wojciech Gierszewski
Radca prawny, rzecznik patentowy, wiceprezes zarządu Instytutu Ekspertyz Własności Intelektualnej i Dóbr Niematerialnych.
Znaki towarowe a sprawa ukraińska – glosa aprobująca do wyroku Sądu z 13.11.2024 r., T-82/24, Administration of the State Border Guard Service of Ukraine przeciwko Urzędowi Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej
Glosa przedstawia wyrok Sądu Unii Europejskiej wydany w sprawie oznaczenia „RUSSIAN WARSHIP F**K YOURSELF” (wyrok T-82/24). Autor zgadzając się z zapadłym rozstrzygnięciem, omawia kilka istotnych kwestii, jakie pojawiły się w sprawie. Analizuje zarówno kategorię oznaczenia będącego jej przedmiotem, tj. slogan zakwalifikowany jako polityczny, jak i kwestie związane z procesem ustalania niedystynktywności oznaczenia. Zwraca uwagę na niepodjętą w sprawie kwestię podmiotu prawa publicznego jako uprawnionego do znaku towarowego, a także na wskazaną na pierwotnym etapie postępowania przeszkodę sprzeczności z porządkiem publicznym i dobrymi obyczajami.
Słowa kluczowe: znaki towarowe, zdolność odróżniająca oznaczenia, przeszkody udzielenia prawa na znak towarowy, niedystynktywność, sprzeczność z porządkiem publicznym i dobrymi obyczajami, slogan
dr Wojciech Gierszewski
Legal advisor, patent attorney, Vice-President of the Management Board of Instytut Ekspertyz Własności Intelektualnej i Dóbr Niematerialnych, Poland.
Trademarks and the Ukrainian Case – Approving Commentary on the Judgment of the Court of 13 November 2024, T-82/24, Administration of the State Border Guard Service of Ukraine v European Union Intellectual Property Office
The commentary presents the judgment of the Court of Justice of the European Union issued in the case of the “RUSSIAN WARSHIP F**K YOURSELF” mark (T-82/24). The author agreeing with the judgement discuses several important issues that appeared in the case. He analyses both the category of the mark to which it refers, namely the slogan recognised as a political one, and questions related to determining a non-distinctive character of the mark. He draws attention to the issue, which was disregarded in the case, of a public law entity as the trademark right holder, as well as to the charge referring to the conflict with public order and good customs indicated at the initial stage of the proceedings.
Keywords: trademarks, distinctive character of a mark, obstacles to granting the right to a trademark, non-distinctiveness, conflict with public order and good customs, slogan
Bibliografia/References
Bently L., Sherman B., Intellectual property law, Oxford 2004.
Gierszewski W., Kilka słów o sposobie oceny oznaczenia pod kątem sprzeczności z porządkiem publicznymi i dobrymi obyczajami – glosa krytyczna do wyroku NSA z dnia 28.09.2021 r.
II GSK 829/21 w sprawie oznaczenia „FIT Matka Wariatka”, „Rzecznik Patentowy” 2022/4 (nr 106).
Gierszewski W., Skarb Państwa jako uprawniony do prawa ochronnego na znak towarowy, „Przegląd Prawa Handlowego” 2016/7.
Griffiths A., A Law-and-Economics perspective on trade marks [w:] Trademarks and Brands An interdisciplinary critique, red. L. Bently, J. Davis, J. Ginsburg, Cambridge 2008.
Jehoram T.C., van Nispen C., Huydecoper T., European Trademark Law: Community Trademark Law and Harmonized National Trademark Law, Deventer 2010.
Nowińska E., Promińska U., Szczepanowska-Kozłowska K., Prawa własności przemysłowej. Przedmiot, treść i naruszenie, Warszawa 2021.
Oprysk L., Symbols of National Importance, Article 6 ter Paris Convention and Public Policy and Morality: Ukraine’s State Border Guard Service Before the General Court in T-82/24 – RUSSIAN WARSHIP, „GRUR International Journal of European and International IP Law” 2025/1.
Phillips J., Trade Mark Law: A Practical Anathomy, Oxford 2003.
Sakulin W., Trademark protection and freedom of expression: an inquiry into the conflict between trademark rights and freedom of expression under European, German and Dutch law, Rotterdam 2011.
Sentfleben M., No Trademark Protection for Artworks in the Public Domain. A Practical Guide to the Application of Public Order and Morality as Grounds for Refusal, „GRUR International Journal of European and International IP Law” 2022/71(1).
Trzebiatowski M. [w:] Prawo własności przemysłowej. Komentarz, red. J. Sieńczyło-Chlabicz, Warszawa 2020.
von Kapff P. [w:] Concise European Trademark Law, red. V. von Bomhard, A. Mühlendahl, Alpen aan den Rijn 2018.
Wojcieszko-Głuszko E. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 14B, Prawo własności przemysłowej, red. R. Skubisz, Warszawa 2017.
Żelechowski Ł., Invoking freedom of expression and freedom of competition in trade mark infringement disputes:legal mechanisms for striking a balance, „ERA Forum” 2018/19.
Żelechowski Ł. [w:] Prawo własności przemysłowej. Komentarz, red. K. Osajda, Ł. Żelechowski, Warszawa 2022.
dr Agnieszka Franczak
Adiunkt, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Katedra Prawa Finansowego; doradca podatkowy
(ORCID: https://orcid.org/0000-0001-9393-634X).
Dobra wiara a prawo do odliczenia VAT – wprowadzenie i wyrok Trybunału Sprawiedliwości z 12.01.2006 r., sprawy połączone C-354/03, C-355/03, C-484/03, Optigen Ltd, Fulcrum Electronics Ltd oraz Bond House Systems Ltd przeciwko Commissioners of Customs & Excise
W wyroku w sprawach połączonych C-354/03, C-355/03, C-484/03, Optigen, Trybunał uznał, że podatnik, który działając w dobrej wierze, stał się uczestnikiem transakcji składającej się na oszustwo podatkowe, nie traci prawa do odliczenia podatku naliczonego w związku z tą transakcją. Trybunał orzekł, że na prawo podatnika do odliczenia VAT nie może mieć wpływu fakt, że w realizowanym łańcuchu dostaw transakcja poprzedzająca lub następująca po dostawie dokonanej przez podatnika ma oszukańczy charakter, pod warunkiem że podatnik o tym fakcie nie wiedział lub nie mógł się dowiedzieć.
Słowa kluczowe: dobra wiara, należyta staranność, prawo do odliczenia podatku naliczonego, VAT, oszustwo podatkowe, karuzele podatkowe
dr Agnieszka Franczak
Assistant professor, Jagiellonian University in Kraków, Department of Financial Law, Poland, tax advisor
(ORCID: https://orcid.org/0000-0001-9393-634X).
Good Faith and the Right to Deduct VAT – Introduction and the Judgment of the Court of Justice of 12 January 2006, Joined Cases C-354/03, C-355/03, C-484/03, Optigen Ltd, Fulcrum Electronics Ltd and Bond House Systems Ltd v the Commissioners of Customs & Excise
In the judgment in joined cases C-354/03, C-355/03, C-484/03, Optigen, the Court of Justice held that the taxpayer, who, acting in good faith, became involved in a transaction constituting a tax fraud, does not lose the right to deduct input VAT related to this transaction. The Court of Justice ruled that the fact that transactions prior or subsequent to the supply made by a taxpayer in a supply chain are of a fraudulent nature cannot affect the taxpayer’s right to deduct VAT, if the taxpayer had no knowledge and no means of knowing about this.
Keywords: good faith, due care, right to deduct input VAT, VAT, tax fraud, carousel fraud
Bibliografia/References
Borowski M., Górniak A., Warnieło J., Należyta staranność w VAT – praktyka polskich organów podatkowych a najnowsze orzecznictwo sądów administracyjnych i Trybunału Sprawiedliwości, „Przegląd Podatkowy” 2017/10.
Brzeziński B., Franczak A., Glosa do wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 9 listopada 2017 r. (I SA/Wr 403/17), Judgment of the Provincial Administrative Court in Wroclaw of 9 November 2017 (I SA/Wr 403/2017) – ‚Collective Liability’ in Polish Tax Law, „Przegląd Orzecznictwa Podatkowego” 2018/4.
Cieśla M., Dobra wiara i należyta staranność w „karuzeli podatkowej” [w:] 10 lat w Unii Europejskiej. Wpływ prawa UE na polski system prawny, red. J. Glumińska-Pawlic, Katowice 2014.
Dominik-Ogińska D., Czy można nadużyć oszustwa podatkowego? Refleksje na gruncie orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, „Kwartalnik Prawno-Finansowy” 2018/2.
Franczak A., Zasada pierwszeństwa prawa UE i prawo do sądu gwarantowane w art. 47 KPP w przypadku sprzeczności między orzecznictwem sądu krajowego a prawem UE w zakresie prawa do odliczenia VAT. Uwagi na tle wyroku TS z 11.01.2024 r., C-537/22, „Przegląd Podatkowy” 2024/6.
Grzybowski P., Dobra wiara w podatku od wartości dodanej, Warszawa 2020.
Krasnodębski R., Tetłak K., Czy nieświadomy uczestnik „karuzeli podatkowej” może odliczyć VAT? Glosa do wyroku TS z dnia 12 stycznia 2006 r., C-355/03 i C-484/03, „Prawo i Podatki” 2006/6.
Lasiński-Sulecki K., Wyrok Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z dnia 12 stycznia 2006 r. w połączonych sprawach Optigen Ltd (C-354/03, C-355/03, C-484/03). Komentarz, „Przegląd Orzecznictwa Podatkowego” 2006/2.
Lasiński-Sulecki K., Glosa do wyroku TS z dnia 6 lipca 2006 r., C-439/04 i C-440/04, LEX 2007.
Lasiński-Sulecki K., Pojęcie „należyta staranność” i jego znaczenie na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług, „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2017/6.
Maliński M., Ślisz W., Należyta staranność nabywców towarów w transakcjach krajowych jako przesłanka zachowania prawa do odliczenia VAT naliczonego w świetle orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego, „Przegląd Podatkowy” 2018/4.
Michalak M., Należyta staranność i dobra wiara w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, „Studia Iuridica Toruniensia” 2016/2.
Nykiel W., Sęk M., Dobra wiara usługodawcy a usługi opodatkowane VAT w państwie usługobiorcy w ramach mechanizmu odwrotnego obciążenia, „Przegląd Podatkowy” 2013/11.
Orzecznictwo Sądu Najwyższego – dr Michalina Szpyrka (autorka jest adiunktem w Zakładzie Prawa Europejskiego Instytutu Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk oraz starszym asystentem sędziego w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Najwyższego, ORCID: https://orcid.org/0000-0001-7678-5287).
Case law of the Supreme Court – dr Michalina Szpyrka (the author is an assistant professor in the Department of European Law at the Institute of Law Studies of the Polish Academy of Sciences and a senior judge’s assistant at the Labour Law and Social Security Chamber of the Supreme Court, Poland,
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-7678-5287).
Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego – dr Robert Talaga (autor jest asesorem w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Poznaniu,
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-5281-2188).
Case law of the Supreme Administrative Court – dr Robert Talaga (the author is an assessor at the Provincial Administrative Court in Poznań, Poland,
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-5281-2188).