Geneza i właściwość rzeczowa Prokuratury Europejskiej
Profesor Stanisław Biernat
Redaktor Naczelny „EPS”
Polska już wkrótce w Prokuraturze Europejskiej
Procedura przystępowania Polski do Prokuratury Europejskiej (EPPO) dobiega końca. Już na początku swojego urzędowania Minister Sprawiedliwości – Prokurator Generalny zapowiedział, a następnie szybko skierował w tej sprawie wniosek do Prezesa Rady Ministrów i do Komisji Europejskiej. Komisja już 29.02.2024 r. podjęła decyzję potwierdzającą udział Polski w EPPO. Prokuratura Europejska będzie prowadziła dochodzenia dotyczące przestępstw naruszających interesy finansowe Unii popełnionych w Polsce po 1.06.2021 r. Rozpocznie działalność wówczas, gdy Rada mianuje Prokuratora Europejskiego z Polski. W tej sprawie toczy się postępowanie konkursowe.
Professor Stanisław Biernat
‘EPS’ Editor-in-Chief
Poland soon in the EPPO
The process of Poland joining the European Public Prosecutor’s Office (EPPO) is coming to an end. Upon taking up office, the Minister of Justice – Prosecutor General announced and then immediately submitted a respective request to the Prime Minister and to the European Commission. As early as on 29 February 2024, the Commission made the decision confirming Poland’s participation in the EPPO. The European Public Prosecutor’s Office will investigate and prosecute offences affecting the Union’s financial interests committed in Poland after 1 June 2021. It will be operational when the Council appoints the European Prosecutor for Poland. To this end, a competition is currently in progress.
dr hab. Celina Nowak, prof. ALK
Instytut Nauk Prawnych PAN (ORCID: https://orcid.org/0000-0001-5230-1057).
Geneza i właściwość rzeczowa Prokuratury Europejskiej
Niniejszy artykuł odnosi się do genezy nowo powstałej Prokuratury Europejskiej, odpowiedzialnej za ochronę interesów finansowych Unii Europejskiej, a także właściwości rzeczowej tego organu. Celem artykułu jest analiza procesu kształtowania się Prokuratury Europejskiej od czasu narodzin pomysłu powołania instytucji w Corpus Iuris, przez podstawę traktatową z art. 86 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, aż po faktyczną realizację i powołanie Prokuratury Europejskiej w 2021 r. W artykule zbadano ponadto zakres właściwości rzeczowej Prokuratury Europejskiej oraz podkreślono jej rolę w uzupełnieniu systemu ochrony interesów finansowych UE.
Słowa kluczowe: Prokuratura Europejska, ochrona interesów finansowych UE, prawo karne UE, Corpus Iuris
dr hab. Celina Nowak, prof. ALK
Institute of Law Studies, Polish Academy of Sciences (ORCID: https://orcid.org/0000-0001-5230-1057).
Genesis and Material Competence of the European Public Prosecutor’s Office
This article addresses the genesis of the newly established European Public Prosecutor’s Office (EPPO) responsible for the protection of the Union’s financial interests, as well as the material competence of this body. The objective of the article is to analyse the process of development of the EPPO, since the inception of the idea of establishment of the institution in Corpus Iuris, through the treaty basis in Article 86 TFEU, to the actual implementation and establishment of the EPPO in 2021. Moreover, the article examines the scope of the EPPO’s material competence and highlights the EPPO’s role in complementing the system of protection of the Union’s financial interests.
Keywords: European Public Prosecutor’s Office, protection of the Union’s financial interests, EU criminal law, Corpus Iuris
Bibliografia / References
Corpus Iuris zawierający przepisy karne mające na celu ochronę interesów finansowych Unii Europejskiej, tłum. A. Walczak-Żochowska, Warszawa 1999.
de Beaufort C., Nowe perspektywy w zakresie karnoprawnej ochrony interesów WE – w stronę Prokuratora Europejskiego? [w:] Instytucje i instrumenty prawne w walce z przestępczością przeciwko interesom finansowym Unii Europejskiej – prawo krajowe i perspektywa europejska. Materiały z konferencji, Warszawa, 4–7 grudnia 2003, red. M. Hudzik, C. Nowak, Warszawa 2005.
Ligeti K. (red.), Toward a Prosecutor for the European Union, t. 1, A comparative analysis, Oxford–Portland 2013.
Miąsik D. [w:] System Prawa Unii Europejskiej, t. 2, Zasady i prawa podstawowe, red. D. Miąsik, Warszawa 2022.
Nowak C., Implementation of the PIF Directive in Polish Criminal Law, „Studia Iuridica Lublinensia” (w druku).
Nowak C., Ochrona interesów finansowych Unii Europejskiej w świetle polskiego prawa karnego, Warszawa 2023.
Nowak C., Prokuratura Europejska – idea się urzeczywistnia, „Prokuratora i Prawo” 2013/11.
Paprzycki L.K., Corpus Juris – projekt europejskiego prawa karnego. Zarys problematyki, „Palestra” 2000/4.
Tomczyk M., Prokuratura Europejska, geneza, ewolucja koncepcji oraz kluczowe kontrowersje w perspektywie funkcjonowania organu, Warszawa 2018.
Wieczorek I., The EPPO Draft Regulation Passes the First Subsidiarity Test: An Analysis and Interpretation of the European Commission’s Hasty Approach to National Parliaments’ Subsidiarity Arguments, „German Law Journal” 2015/5.
dr hab. Agnieszka Grzelak
Autorka jest profesorką Akademii Leona Koźmińskiego w Warszawie oraz zastępczynią Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych
(ORCID: https://orcid.org/0000-0002-5867-8135).
Prokuratura Europejska – ramy prawne, cele i struktura
Prokuratura Europejska (EPPO) to niezależna instytucja unijna, powołana na mocy rozporządzenia Rady (UE) 2017/1939, której celem jest zwalczanie przestępstw godzących w interesy finansowe UE, takie jak oszustwa, korupcja, pranie pieniędzy czy poważne oszustwa VAT. Nad ustanowieniem EPPO dyskutowano od lat 90., jednak dopiero Traktat z Lizbony określił traktatowe podstawy i zakres jej funkcjonowania. Ustanowienie EPPO, na zasadach wzmocnionej współpracy, wynika z potrzeby skuteczniejszej ochrony budżetu UE i zapewnienia spójności w ściganiu przestępstw transgranicznych, które dotychczas – z różnych względów – trudne były do wykrycia i karania na poziomie krajowym. W niniejszym artykule przedstawiono podstawy prawne, cele działania i strukturę EPPO w kształcie, jaki wynika z Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej oraz przyjętego rozporządzenia w sprawie EPPO.
Słowa kluczowe: Prokuratura Europejska, postępowanie transgraniczne, współpraca w sprawach karnych
dr hab. Agnieszka Grzelak
The author is a professor at the Kozminski University in Warsaw, and the Deputy President of the Personal Data Protection Office, Poland
(ORCID: https://orcid.org/0000-0002-5867-8135).
European Public Prosecutor’s Office – Legal Framework, Objectives and Structure
The European Public Prosecutor’s Office (EPPO) is an independent body of the European Union, established by Council Regulation (EU) 2017/1939 to combat offences affecting the EU’s financial interests, such as fraud, corruption, money laundering or serious VAT fraud. Discussions had been taking place on the establishment of the European Public Prosecutor’s Office since the 1990s, but it was only the Treaty of Lisbon that specified the treaty bases and scope of its operations. The establishment of the European Public Prosecutor’s Office via enhanced cooperation stems from a need to protect the EU budget more effectively and to ensure consistency in the prosecution of cross-border offences that to date – for various reasons – have been difficult to detect and the offenders could not be prosecuted at national level. This article presents the legal bases, objectives of the operations and the structure of the European Public Prosecutor’s Office arising from the TFEU and the adopted Regulation on the European Public Prosecutor’s Office.
Keywords: European Public Prosecutor’s Office, cross-border investigation, cooperation in criminal matters
Bibliografia / References
De Angelis F., The European Public Prosecutor’s Office (EPPO) – Past, Present, and Future, „Eucrim” 2019/4.
Csonka P., Juszczak A., Sason E., The Establishment of the European Public Prosecutor’s Office. The Road from Vision to Reality, „Eucrim” 2017/3.
Fromage D., The Second Yellow Card on the EPPO Proposal: An Encouriging Development for Member State Parliaments?, „Yearbook of European Law” 2016/35.
Gómez-Jara Diez C., Models for a System of European Criminal Law: Unification vs. Harmonization , „New Journal of European Criminal Law” 2010/3.
Grzelak A., Prokuratura Europejska – czy stanie się faktem?, „Kwartalnik Kolegium Ekonomiczno-Społecznego. Studia i Prace” 2015/4.
Hudzik M., Nowak C. (red.), Instytucje i instrumenty prawne w walce z przestępczością przeciwko interesom finansowym UE – prawo krajowe i perspektywa europejska Materiały z konferencji, Warszawa, 4–7 grudnia 2003, Warszawa 2005.
Krzysztofiuk G., Projekt ustanowienia Prokuratury Europejskiej, „Prokuratura i Prawo” 2015/9.
Ligeti K., Simonato M., The European Public Prosecutor’s Office: Towards a Truly European Prosecution Service? , „New Journal of European Criminal Law” 2013/1–2.
Nowak C. (red.), Ochrona interesów finansowych a przemiany instytucjonalne Unii Europejskiej, Warszawa 2010.
Öberg J., The European Public Prosecutor: Quintessential Supranational Criminal Law?, „Maastricht Journal of European and Comparative Law 2021/2.
Ostropolski T., Charakter kompetencji Prokuratury Europejskiej – wyłączne, dzielone czy hybrydowe?, „Europejski Przegląd Sądowy” 2024/7.
Paprzycki L.K., Prokurator europejski – organ europejskiego postępowania karnego, „Palestra” 2009/3–4.
Steinborn S. [w:] Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Komentarz, t. 1, red. A. Wróbel, Warszawa 2012.
Tosza S., Projekt modelowych reguł postępowania karnego dla Prokuratury Europejskiej, „Państwo i Prawo” 2013/8.
Wade M.L., The European Public Prosecutor: Controversy Expressed in Structural Form [w:] EU Criminal Justice Fundamental Rights, Transnational Proceedings and the European Public Prosecutor’s Office , red. T. Rafaraci, R. Belfiore, Cham 2019.
Weigend E., Projekt utworzenia Prokuratury Europejskiej. Stanowisko niemieckiej doktryny prawa [w:] Węzłowe problemy prawa karnego, kryminologii i polityki kryminalnej. Księga pamiątkowa ofiarowana Profesorowi Andrzejowi Markowi, red. V. Konarska-Wrzosek, J. Lachowski, J. Wójcikiewicz, Warszawa 2010.
Weyembergh A., Briere C., Towards a European Public Prosecutor’s Office (EPPO), Study for the LIBE Committee, November 2016.
dr Tomasz Ostropolski
Autor jest urzędnikiem Komisji Europejskiej (ORCID: https://orcid.org/0009-0000-6247-367X).
Charakter kompetencji Prokuratury Europejskiej – wyłączne, dzielone czy hybrydowe?
Ustanowienie podstaw traktatowych dla powołania Prokuratury Europejskiej wywołało daleko idące oczekiwania co do dynamiki rozwoju współpracy wymiarów sprawiedliwości w sprawach karnych. Ich wyrazem miało być ustanowienie jednolitej „terytorialności europejskiej” dla ścigania przestępstw przeciwko interesom finansowym UE w połączeniu z wyłączną kompetencją Prokuratury Europejskiej. Artykuł przedstawia ewolucję tych założeń, od przedstawionych przez Komisję Europejską w projekcie rozporządzenia po kompromisowe rozwiązanie powstałe w toku procedury prawodawczej. Hybrydowa natura kompetencji Prokuratury Europejskiej została poddana analizie w świetle mechanizmów jej funkcjonowania, w szczególności dotyczących przejęcia sprawy, wymiany informacji oraz ograniczonych uprawnień Trybunału Sprawiedliwości do rozstrzygania sporów kompetencyjnych.
Słowa kluczowe: Prokuratura Europejska, PIF, rozporządzenie 2017/1939, spory kompetencyjne
dr Tomasz Ostropolski
The author is an official of the European Commission (ORCID: https://orcid.org/0009-0000-6247-367X).
Nature of the Competence of the European Public Prosecutor’s Office – Exclusive, Shared or Hybrid?
Recognising the Treaties as a foundation for the establishment of the European Public Prosecutor’s Office resulted in high expectations with respect to the dynamics of development of cooperation of criminal justice authorities. They were to be expressed in the introduction of the uniform “European territory” for prosecution of offences against the EU’s financial interests together with exclusive competence of the European Public Prosecutor’s Office. The article presents the evolution of these assumptions – from these presented by the European Commission in the proposal for a regulation to compromise solutions resulting from the legislative procedure. The hybrid nature of the competence of the European Public Prosecutor’s Office is analysed in view of mechanisms of the functioning of the European Public Prosecutor’s Office, especially with respect to evocation, information exchange and the limited jurisdiction of the Court of Justice in disputes over competences.
Keywords: European Public Prosecutor’s Office, PIF, Regulation 2017/1939, disputes over competences
Bibliografia / References
Csonka P., Establishment of the European Public Prosecutor’s Office, http://www.europeanrights.eu/olaf/pdf_eng/3-Establish-ment%20of%20the%20European-pc.pdf (dostęp: 7.06.2024 r.).
Delmas-Marty M., Vervaele J. (red.), The Implementation of the Corpus Iuris in the Member States, Cambridge 2000.
Ereciński T., Ciszewski J., Międzynarodowe postępowanie cywilne, Warszawa 2000.
Espina Ramos J.A., Towards a European Public Prosecutor’s Office, the Long and Winding Road [w:] Substantive Criminal Law of the European Union, red. A. Klip, Antwerpia 2011.
Gut T., EPPO’s material competence and its exercise: a critical appraisal of the EPPO Regulation after the first year of operations, „ERA Forum. Journal of the Academy of European Law” 2023/3.
Herrnfeld H. [w:] European Public Prosecutor’s Office. Article-by-Article Commentary, red. H. Herrnfeld, D. Brodowski, Ch. Burhard, London 2020.
Klip A., Towards a General Part of Criminal Law for the European Union [w:] Substantive Criminal Law of the European Union, red. A. Klip, Antwerpia 2011.
Krzysztofiuk G., Projekt ustanowienia Prokuratury Europejskiej, „Prokuratura i Prawo” 2015/9.
Ligeti K., Model rules for the procedure of the EPPO, https://orbilu.uni.lu/handle/10993/42085 (dostęp: 7.06.2024 r.).
De Matteis L., The EPPO’s legislative framework: Navigating through EU law, national law and soft law, „New Journal of European Criminal Law” 2023/1.
Márton B., The Conflict of Competence between the European Public Prosecutor’s Office and Spanish Prosecutors, „Eucrim” 2022/4.
Mitsilegas V., European prosecution between cooperation and integration: The European Public Prosecutor’s Office and the rule of law, „Maastricht Journal of European and Comparative Law” 2021/2.
Nowak C., Prokuratura Europejska – idea się urzeczywistnia, „Prokuratura i Prawo” 2013/11.
Ostropolski T., Status and structure of the EPPO from a perspective of a Member State [w:] The European Public Prosecutor’s Office and National Authorities, red. C. Nowak, San Giuliano Milanese 2016.
Ostropolski T., Zasada jurysdykcji uniwersalnej w prawie międzynarodowym, Warszawa 2008.
Sakowicz A., The Notion of Fraud against EU’s financial interests [w:] The European Public Prosecutor’s Office and National Authorities, red. C. Nowak, Milan 2016.
Satzger H., The European Public Prosecutor’s Office and its Coordination with the National Public Prosecutor’s Office: the Model of Complementarity [w:] The European Public Prosecutor’s Office , red. L. Bachmaier Winte, Berno 2018.
Schmeer L., The establishment of the European Public Prosecutor’s Office: Integration with limited supranationalism?, „Journal of European Integration” 2023/6.
Sicurella R., The EPPO’s material scope and non-conformity of national implementations, „New Journal of European Criminal Law” 2023/1.
Stronikowska G., Competence – exclusive or concurrent? A practitioner’s perspective on the relations between the EPPO and national prosecutorial authorities [w:] The European Public Prosecutor’s Office and National Authorities, red. C. Nowak, San Giuliano Milanese 2016.
Stronikowska G., Prokuratura Europejska jako instytucja ochrony interesów finansowych Unii Europejskiej, Warszawa 2020.
Stronikowska G., Propozycja Komisji Europejskiej dotycząca rozporządzenia Rady w sprawie utworzenia Prokuratury Europejskiej, cz. 1, „Prokuratura i Prawo” 2014/6.
Vervaele J.A.E., The material scope of competence of the EPPO: Lex uncerta and unpraevia?”, „ERA Forum” 2014/1.
Vilas Alvarez D., The Material Competence of the European Public Prosecutor’s Office [w:] The European Public Prosecutor’s Office , red. L. Bachmaier Winter, Zurich 2018.
Weitz K., Jurysdykcja krajowa w postępowaniu cywilnym, Warszawa 2005.
Wieczorek I., The EPPO draft regulation passes the first subsidiarity test: an analysis and interpretation of the European Commission’s hasty approach to National Parliaments’ subsidiarity arguments, „German Law Journal” 2015/5.
dr Sławomir R. Buczma
Autor jest starszym ekspertem prawnym w Prokuraturze Europejskiej, byłym sędzią oraz byłym ekspertem narodowym w Sekretariacie Generalnym Rady UE oraz Eurojuście; obecnie pierwszy radca delegowany do Stałego Przedstawicielstwa RP przy Unii Europejskiej (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-9070-8621).
Zasady współpracy transgranicznej między państwami członkowskimi Unii Europejskiej wynikające ze wzmocnionej współpracy ustanowionej na podstawie rozporządzenia 2017/1939
Przedmiotem niniejszego artykułu jest prezentacja nowego mechanizmu pozyskiwania dowodów w ramach Prokuratury Europejskiej opartego na unikalnej strukturze współpracy między biurem działającym na szczeblu centralnym oraz zadaniach realizowanych w ramach struktury zdecentralizowanej w państwach członkowskich UE. Zmiany w wielu aspektach wyprzedzają dotychczasowe rozwiązania poświęcone gromadzeniu dowodów w UE bazujące na konwencjach i instrumentach wdrażających zasadę wzajemnego uznawania. Nowe regulacje mają wymiar wielopłaszczyznowy i nie stanowią jeszcze w pełni zbadanego obszaru współpracy. Niewątpliwie wpływ na to ma konieczność zgłębienia zasad pozyskiwania dowodów a poziomie krajowym, co przedkłada się na skuteczność transgranicznej współpracy, a także uwzględnienia najnowszego orzecznictwa TS, podkreślającego wymóg zapewnienia poszanowania prawa do skutecznej kontroli sądowej w procesie pozyskiwania dowodów. Podjęcie przez Polskę współpracy z państwami członkowskimi UE uczestniczącymi w stosowaniu rozporządzenia 2017/1939 stanowi niewątpliwie czynnik ułatwiający realizację zadań Prokuratury Europejskiej, stwarzając ogromną szansę na podniesienie skuteczności ścigania przestępstw przeciwko interesom finansowym UE, zarówno na poziomie krajowym, jak i unijnym.
Słowa kluczowe: Prokuratura Europejska, nowy mechanizm współpracy, pozyskiwanie dowodów, zgoda organu sądowego, kontrola sądowa, gwarancje praw procesowych podejrzanych
dr Sławomir R. Buczma
The author is the Senior Legal Officer at the European Public Prosecutor’s Office, former criminal judge and former seconded national expert at the General Secretariat of the Council of the EU as well as at Eurojust, currently first counsellor at the Permanent Representation of the Republic of Poland to the European Union seconded from the European Public Prosecutor’s Office (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-9070-8621).
Principles of Cross-Border Cooperation between EU Member States Arising from Enhanced Cooperation Established by Regulation 2017/1939
The article is dedicated to the presentation of the new mechanism of the evidence collection in cases of the European Public Prosecutor’s Office (EPPO) based on a unique structure of cooperation between the central office and tasks performed within the framework of the decentralised level in the Member States of the European Union. In many respects, these changes outpace the current system of evidence gathering in the EU that relies on conventions and instruments implementing the mutual recognition principle. New regulations are multifaceted and the area of cooperation based thereon has not been fully established yet. One of challenges identified in this cooperation is triggered by a variety of standards applying to evidence collection at national level, influencing the effectiveness of cross-border cooperation. Furthermore, the recent case-law of the Court of Justice of the EU reiterates the need to respect the right to effective judicial review over evidence gathering processes. It is believed that Poland’s cooperation with Member States of the EU applying Regulation 2017/1939 will support the performance of tasks of the EPPO, offering great opportunities to enhance the efficiency of investigations and prosecutions of offences against financial interests of the EU both at national as well as Union’s level.
Keywords: European Public Prosecutor’s Office, new mechanism of cooperation, evidence collection, judicial authorisation, judicial review, procedural safeguards for suspects
Bibliografia / References
Bachmaier Winter L., European investigation order for obtaining evidence in the criminal proceedings Study of the proposal for a European directive, „Zeitschrift für Internationale Strafrechtsdogmatik” 2010/9.
Bachmaier Winter L., Transnational Criminal Proceedings, Witness Evidence and Confrontation: Lessons from the ECtHR’s Case Law (September 26, 2013), „Utrecht Law Review” 2013/4.
Brodowski D. [w:] European Public Prosecutor’s Office, Article-by-Article Commentary, red. H.H. Herrnfeld, D. Brodowski, Ch. Burchard, Baden-Baden 2021.
Buczma S., Skutki utworzenia urzędu Prokuratury Europejskiej dla ochrony interesów finansowych UE na poziomie europejskim i krajowym [w:] Ochrona interesów finansowych a późniejsze przemiany instytucjonalne Unii Europejskiej, red. C. Nowak, Warszawa 2009.
Buczma S.R., Kierzynka R., Europejski nakaz dochodzeniowy. Nowy model współpracy w sprawach karnych w Unii Europejskiej, Warszawa 2018.
Csonka P., Juszczak A., Sason E., The Establishment of the European Public Prosecutor’s Office, The Road from Vision to Realityi, „Eucrim” 2017/3.
Franssen N., Judicial Cooperation Between the EPPO and Third Countries Chances and Challenges, „Eucrim” 2019/3.
Grzelak A., Ostropolski T., Przestrzeń wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości Unii Europejskiej. Współpraca policyjna i sądowa w sprawach karnych, Warszawa 2009.
Herrnfeld H.H., Efficiency contra legem? Remarks on the Advocate General’s Opinion Delivered on 22 June 2023 in Case C-281/22 G.K. and Others (Parquet européen), „Eucrim” 2023/2.
Herrnfeld H.H., National implementation of the Regulation establishing the European Public Prosecutor’s Office in Germany, „Kwartalnik Prawa Międzynarodowego” 2024/1.
Herrnfeld H.H., The EPPO’s Hybrid Structure and Legal Framework: Issues of Implementation – a Perspective from Germany, „Eucrim” 2018/2.
Herrnfeld H.H., Yes Indeed, Efficiency Prevails A Commentary on the Remarkable Judgment of the European Court of Justice in Case C-281/22 G.K. and Others (Parquet européen), „Eucrim” 2023/4.
Herrnfeld H.H. [w:] European Public Prosecutor’s Office, Article-by-Article Commentary, red. H.H. Herrnfeld, D. Brodowski, Ch. Burchard, Baden-Baden 2021.
Kuczyńska H., Wspólny obszar postępowania karnego w prawie Unii Europejskiej, Warszawa 2008.
Ligeti K., Garamvölgy B., Ondrejová A., von Galen M., Admissibility of Evidence in Criminal Proceedings in the EU, „Eucrim” 2020/3.
Mancano L., A theory of justice? Securing the normative foundations of EU criminal law through an integrated approach to independence, „European Law Journal” 2022.
Mitsilegas V., European prosecution between cooperation and integration: The European Public Prosecutor’s Office and the rule of law, https://journals.sagepub.com/doi/full/10.1177/1023263X211005933 (dostęp: 13.06.2024 r.).
Nowak C., Prokuratura Europejska – idea się urzeczywistnia, „Prokuratura i Prawo” 2013/11.
Ostropolski T., Zasada jurysdykcji uniwersalnej w prawie międzynarodowym, Warszawa 2008.
Stronikowska G., Prokuratura Europejska jako instytucja ochrony interesów finansowych Unii Europejskiej, Warszawa 2020.
Van Den Berge Y., Role of the Belgian Investigative Judge in EPPO Cases, „Eucrim” 2021/1.
Wahl T., CJEU: „Executing Judicial Authority” Follows Same Criteria as „Issuing Judicial Authority”, „Eucrim” 2020/4.
Weyembergh A., About the Gavanazov II and HP judgments of the CJEU on the European Investigation Order Directive: strengthening the judicial protection in the issuing Member State [w:] 20 years of Eurojust: EU judicial cooperation in the making, Eurojust 2022.
Zielińska E., Perspektywa ustanowienia Prokuratora Europejskiego, Warszawa 2014.
dr Grażyna Stronikowska
Autorka jest prokuratorem Prokuratury Krajowej (ORCID: https://orcid.org/0009-0008-3306-9000).
Prokuratura Europejska z perspektywy polskiej prokuratury
Prokuratura Europejska działa od 1.06.2021 r., ścigając przestępstwa na szkodę interesów finansowych Unii popełnione po 20.11.2017 r. Decyzją z 29.02.2024 r. Komisja Europejska potwierdziła udział Polski w Prokuraturze Europejskiej w zakresie przestępstw należących do jej właściwości, popełnionych po 1.06.2021 r. Prokuratura Europejska rozpocznie działalność w Polsce 20 dni po mianowaniu prokuratora europejskiego przez Radę Unii Europejskiej. Będzie to przełomowa data dla polskiej prokuratury, oznaczająca bezprecedensowe przełamanie jej monopolu na prowadzenie postępowań przygotowawczych i kierowanie aktów oskarżenia. Włączenie Prokuratury Europejskiej do polskiego porządku prawnego powoduje konieczność dostosowania prawa i zmian organizacyjnych. Jej funkcjonowanie będzie wpływać na pracę krajowych prokuratorów prowadzących postępowania przygotowawcze o przestępstwa mogące wchodzić w zakres jej kompetencji. W artykule przedstawiono główne założenia organizacji, funkcjonowania i prowadzenia postępowań karnych przez EPPO w kontekście potrzebnych zmian w polskim prawie i wyzwań dla praktyki.
Słowa kluczowe: Prokuratura Europejska, prokurator europejski, delegowany prokurator europejski, stała izba, rozporządzenie 2017/1939
Grażyna Stronikowska
The author is a public prosecutor in the National Public Prosecutor’s Office, Poland (ORCID: https://orcid.org/0009-0008-3306-9000).
European Public Prosecutor’s Office from the Perspective of the Polish Public Prosecution Service
The European Public Prosecutor’s Office started operations on 1 June 2021, investigating and prosecuting crimes affecting EU’s financial interests committed after 20 November 2017. By the decision of 29 February 2024, the European Commission confirmed Poland’s participation in the European Public Prosecutor’s Office with regard to any offence within its competence committed after 1 June 2021. The European Public Prosecutor’s Office will start its activities in Poland 20 days after the Council of the European Union appoints the European Prosecutor from Poland. It will be a landmark day for the Polish public prosecution service meaning an unprecedented break in its monopoly on conducting investigations and prosecutions. Integrating the European Public Prosecutor’s Office into the Polish legal order will mean a need to adjust the legislation and make organisational changes. Its functioning will affect the work of national public prosecutors conducting investigations with regard to offences potentially falling within its competence. The article presents main assumptions for the organisation, functioning and the conduct of criminal proceedings by the EPPO in the context of required amendments to the Polish legislation and challenges facing the practice.
Keywords: European Public Prosecutor’s Office, European Prosecutor, European Delegated Prosecutor, Permanent Chamber, Regulation 2017/1939
Bibliografia / References
Ceccarelli D., The EPPO and the Fight against VAT Fraud – A Legal Obstacle in the Regulation?, „Eucrim” 2021/1.
Guerra J.E., The Material Competence of the EPPO and the Concept of Inextricably Linked Offences, „Eucrim” 2021/1.
Klement P., Reporting of Crime Mechanisms and the Interaction Between the EPPO and OLAF as Key Future Challenges, „Eucrim” 2021/1.
Laptos T., EPPO – Diversity and Challenges in Investigation and Prosecution in 22 Member States, „Eucrim” 2021/1.
Marczakowska-Proczka J., Które podatki zasilają budżet państwa?, https://gazeta.sgh.waw.pl/po-prostu-ekonomia/ktore-podatki-zasilaja-budzet-panstwa (dostęp: 7.06.2024 r.).
Maschl-Clausen I., The Permanent Chambers at the Heart of the EPPO’s Decision-making, „Eucrim” 2021/1.
Sabadell Carnicero M.C., The Independence of the European Prosecutor’s Office , „Eucrim” 2021/1.
Siitam-Nyiri K., EPPO and Digital Challenges, „Eucrim” 2021/1.
Stronikowska G., Prokuratura Europejska jako instytucja ochrony interesów finansowych Unii Europejskiej, Warszawa 2020.
Tomczyk M., Prokuratura Europejska. Geneza, ewolucja koncepcji oraz kluczowe kontrowersje w perspektywie funkcjonowania organu, Warszawa 2018.
Turek P., Prokuratura w standardach prawnych Rady Europy, Warszawa 2022.
Van Den Berge Y., Role of the Belgian Investigative Judge in EPPO Cases, „Eucrim” 2021/1.
dr hab. Ilona Przybojewska
Autorka jest adiunktem w Centrum Prawa Ochrony Środowiska na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie
(ORCID: https://orcid.org/0000-0003-2756-6664).
Zasada dostępu stron trzecich do infrastruktury energetycznej – komentarz i wyrok Trybunału Sprawiedliwości z 22.05.2008 r., C-439/06, citiworks AG
W omawianym orzeczeniu, na kanwie szczególnego przypadku sieci doprowadzającej energię elektryczną do portu lotniczego i zarządzanej przez operatora tego portu lotniczego, Trybunał Sprawiedliwości dokonał interpretacji zasady dostępu stron trzecich (ang. Third Party Access – TPA) jako unormowania o fundamentalnym znaczeniu w kontekście unijnego prawa energetycznego, jak również podkreślił powinność ścisłej interpretacji dopuszczalnych, przewidzianych prawem odstępstw od tej zasady. Wyrok ten należy do kanonu rozstrzygnięć TSUE dotyczących zasady TPA.
Słowa kluczowe: zasada dostępu stron trzecich, TPA, infrastruktura energetyczna, zamknięte systemy dystrybucyjne
dr hab. Ilona Przybojewska
The author is an assistant professor at the Centre of Environmental Law, Faculty of Law and Administration, Jagiellonian University in Kraków, Poland
(ORCID: https://orcid.org/0000-0003-2756-6664).
Principle of Third Party Access to the Energy Infrastructure – Commentary and Judgment of the Court of Justice of 22 May 2008, C-439/06, citiworks AG
In the commented judgment related to the specific case of a network supplying electricity to an airport and managed by the airport operator, the Court of Justice interpreted the principle of third party access (TPA) as a regulation of fundamental importance in the context of EU energy law, and also emphasised the requirement to interpret any permissible derogations from this principle under the law in a narrow way. This judgment belongs to the canon of CJEU decisions regarding the TPA principle.
Keywords: principle of third party access, TPA, energy infrastructure, closed distribution systems
Bibliografia / References
Gerkens I., Musialski C., Designing and Implementing Third Party Access within Private Industrial Networks in the Electricity Sector, „European Energy Journal” 2014/1.
Krzykowski M., Zasada dostępu stron trzecich w prawie energetycznym Unii Europejskiej i Polski, Warszawa 2013.
Majcher J., Dostęp do urządzeń kluczowych w świetle orzecznictwa antymonopolowego, Warszawa 2005.
Muras Z., Trypens R., Falecki A., Mordwa M. [w:] Prawo energetyczne. Komentarz, red. M. Swora, Z. Muras, Warszawa 2010.
Nagaj R., Regulacja rynku energii elektrycznej w Polsce – ex ante czy ex post, Szczecin 2016.
Nowak B., Energy Policy of the European Union. Chosen legal and political aspects and their implications for Poland, Warszawa 2009.
Nowak B., Gas market liberalization and energy security. Legal and institutional aspects, Warszawa 2012.
Pawełczyk M., Pikiewicz B., Funkcjonowanie zasady TPA w elektroenergetyce w prawie polskim [w:] Współczesne problemy prawa energetycznego, red. M. Wierzbowski, R. Stankiewicz, Warszawa 2010.
Przybojewska I., Dopuszczalność ingerencji państwa w ceny energii i jej nośników – komentarz i wyrok Trybunału Sprawiedliwości z 20.04.2010 r., C-265/08, Federutility i inni przeciwko Autorità per l’energia elettrica e il gas, „Europejski Przegląd Sądowy” 2024/6.
Przybojewska I., Znaczenie transeuropejskich sieci energetycznych dla zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego, Warszawa 2017.
Strzyczkowski K., Prawo gospodarcze publiczne, Warszawa 2011.
Swora M., Niezależne organy administracji. Aspekty prawne, organizacyjne i polityczne, Warszawa 2012.
Swora M. [w:] Prawo energetyczne. Komentarz, red. M. Swora, Z. Muras, Warszawa 2010.
Szydło M., Regulatory Exemptions for New Gas Infrastructure. A key challenge for European Energy Policy, „European Energy and Environmental Law Review” 2009/10.
Talus K., EU Energy Law and Policy, Oxford 2013.
Talus K., Introduction to EU Energy Law, Oxford 2016.
Talus K., Role of the European Court of Justice in the Opening of Energy Markets, „ERA Forum” 2007/8.
van der Vijver T., Third Party Access Exemption Policy in the EU Gas and Electricity Sectors: Finding the Right Balance between Competition and Investments [w:] Energy Networks and the Law, red. M.M. Roggenkamp, L. Barrera-Hernández, D.N. Zillman, I. Del Guayo, Oxford 2012.
Zajdler R., Stosowanie zasady dostępu stron trzecich do systemu przesyłu i dystrybucji energii elektrycznej (zasady TPA) do tzw. sieci wewnętrznych. Glosa do wyroku TS z dnia 22 maja 2008 r., C-439/06, LEX 2010.
Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego – dr Marek Domagała (autor jest radcą prawnym, analitykiem-koordynatorem Wydziału Studiów nad Orzecznictwem i Analiz Prawnych Biura Służby Prawnej Trybunału Konstytucyjnego, ORCID: https://orcid.org/0000-0003-0310-2910).
Case law of the Constitutional Court – dr Marek Domagała (the author is an attorney at law, an analyst and the coordinator of the Department of Jurisprudence Research and Legal Analyses of the Office of the Legal Service of the Constitutional Tribunal, ORCID: https://orcid.org/0000-0003-0310-2910).
Orzecznictwo Sądu Najwyższego – dr Michalina Szpyrka (autorka jest adiunktem w Zakładzie Prawa Europejskiego Instytutu Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk oraz starszym asystentem sędziego w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Najwyższego, ORCID: https://orcid.org/0000-0001-7678-5287).
Case law of the Supreme Court – dr Michalina Szpyrka (the author is an assistant professor in the Department of European Law at the Institute of Law Studies of the Polish Academy of Sciences and a senior judge’s assistant at the Labour Law and Social Security Chamber of the Supreme Court, Poland, ORCID: https://orcid.org/0000-0001-7678-5287).
Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego – dr Robert Talaga (autor jest asesorem w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Poznaniu, ORCID: https://orcid.org/0000-0002-5281-2188).
Case law of the Supreme Administrative Court – dr Robert Talaga (the author is an assessor at the Provincial Administrative Court in Poznań, Poland, ORCID: https://orcid.org/0000-0002-5281-2188).
Bibliografia / References
Korzeniowski P., Bezpieczeństwo ekologiczne jako instytucja prawna ochrony środowiska, Łódź 2012.
Kosieradzka-Federczyk A., Ocena oddziaływania na środowisko. Węzłowe zagadnienia prawnomiędzynarodowe, Warszawa 2019.
Sommer J. [w:] Ustawa o ochronie i kształtowaniu środowiska. Komentarz, t. 1, red. J. Sommer, Wrocław 1999.
Woś T. [w:] Postępowanie sądowoadministracyjne, red. T. Woś, Warszawa 2017.
