Przesłanki efektywnej implementacji dyrektyw wymagających oceny odziaływania na środowisko Europejskiej Sieci TransportowejProfesor Stanisław Biernat
Redaktor Naczelny „EPS”
Zmiany w Krajowym Planie Odbudowy
Wielokrotnie była mowa w tym miejscu o środkach unijnych ujętych w Krajowym Planie Odbudowy. W ubiegłym roku przeważały tony pesymistyczne. Wobec naruszania przez Polskę zasad państwa prawa, płatności z KPO dla naszego kraju nie zostały uruchomione. Nie pozwalało to na zaspokajanie potrzeb społecznych, na które planowane środki były przeznaczone, a ponadto groziło bezpowrotną utratą dużej części unijnych pieniędzy.
Professor Stanisław Biernat
‘EPS’ Editor-in-Chief
Changes to the National Recovery and Resilience Plan
EU funds included in the National Recovery and Resilience Plan (RRP) have been discussed here many times. Pessimism was the prevailing mood in the previous year. The funds from the RRP were blocked as a result of Poland violating the rule of law, which hindered satisfying social needs for which the plan’s funds were earmarked, and moreover, created a risk of irretrievable loss of a large share of EU funds under the facility.
dr Marcin Pchałek
Autor jest Członkiem Komisji ds. Ocen Oddziaływania na Środowisko przy Regionalnym Dyrektorze Ochrony Środowiska w Warszawie
(ORCID: https://orcid.org/0000-0003-4295-9060).
Przesłanki efektywnej implementacji dyrektyw wymagających oceny odziaływania na środowisko Europejskiej Sieci Transportowej
Rok 2024 stanowi częściowe zwieńczenie pozornie przełomowego etapu rewizji kluczowych polityk Unii Europejskiej. Pozorność ta wynika ze znaczących dysproporcji co do zakresu i jakości danych wejściowych opracowanych przez Komisję Europejską na potrzeby kolejnego cyklu polityki transportowej, ochrony klimatu oraz ochrony przyrody. Dysproporcje te dotyczą w znacznej mierze dokumentów analitycznych, statystycznych i metodologicznych. Paradoksalnie największa aktywność przejawiała się w związku z przygotowaniami do przyjęcia rozporządzenia 2024/1679 w sprawie unijnych wytycznych dotyczących rozwoju transeuropejskiej sieci transportowej. Nowe rozporządzenie TEN-T dokonało jednak kosmetycznych zmian w zakresie przepisów integrujących kolizyjne aspekty polityki transportowej i ochrony przyrody. Tym samym instrumenty ekonomiczne wykorzystywane na potrzeby analiz wariantowych oraz analiz kosztów i korzyści pozostały poza zakresem regulacji. Analizy te mają odbywać się wciąż na zasadach ogólnych, czyli w trybie przepisów dyrektyw wyznaczających ramy postępowań w sprawie oceny oddziaływania na środowisko. Niniejszy artykuł poświęcony został diagnozie oraz zdefiniowaniu kryteriów efektywności przedmiotowych dyrektyw w warunkach postępującego chaosu legislacyjnego. Szczególną uwagę poświęcono skutkom zróżnicowania przepisów oceny oddziaływania na środowisko na normy o charakterze proceduralnym oraz materialnym, a także kwestiom integracji i spójności analizowanego systemu. W wyniku przeprowadzonych badań opracowano uniwersalny katalog przesłanek decydujących o racjonalizacji dynamiki legislacyjnej, równoważeniu kolizyjnych interesów publicznych oraz o zdolności organów administracji w zakresie wdrażania przepisów o charakterze interdyscyplinarnym.
Słowa kluczowe: efektywność prawa, implementacja dyrektyw UE, ochrona środowiska
dr Marcin Pchałek
The author is a member of the Environmental Impact Assessment Committee at the Regional Director for Environmental Protection in Warsaw, Poland
(ORCID: https://orcid.org/0000-0003-4295-9060).
Prerequisites for Effective Implementation of Directives Requiring Environmental Impact Assessment of Transeuropean Transport Network
Year 2024 marks the partial culmination of a seemingly groundbreaking stage in the revision of key EU policies. The seemingness is a result of gross disproportionality in the scope and quality of input data developed by the European Commission for the needs of the next planning cycle as regards transport, climate protection and nature conservation policies. This disproportionality refers predominantly to analytical, statistical and methodological documents. Paradoxically, the biggest activity was associated with the preparatory works concerning adoption of regulation 2024/1679 on Union guidelines for the development of the trans-European transport network. However, as regards conflicting elements of the transport policy and nature conservation, the new TEN – T regulation has introduced only superficial amendments. In effect economical tools concerning variant analysis and cost & benefit estimations remain beyond the scope of any regulation. These analyses will be still based on the general provisions establishing environmental impact assessment scheme. The article focuses on the diagnosis and definition of the criteria for the effectiveness of the above mentioned directives in the conditions of progressing legislative chaos. Special attention has been paid to the impact of differentiation of provisions pertaining to the environmental impact assessment on procedural and substantive norms as well as the integrity and coherency of the system in question. Such approach allowed to elaborate a universal catalogue of conditions which determine sustainable legislative dynamicity, rationality of collision rules in relation to conflicted public interests as well as capacity of administrative authorities as regards decision making in interdisciplinary cases.
Keywords: effectiveness of law, implementation of EU directives, environmental protection
Bibliografia / References
Belletti B. i in., Broken rivers, „Nature”, December 2020.
Byron H., Arnold L., TEN-T and Natura 2000: The way forward an assessment of the potential impact of the TEN-T Priority Projects on Natura 2000. Final report, Sandy 2008.
Carter J., Howe J., The Water Framework Directive and the Strategic Environmental Assessment Directive: Exploring the linkages, „Environmental Impact Assessment Review” 2006/3.
De Groot R. i in., Global estimates of the value of ecosystems and their services in monetary units, „Ecosystem Services” 2012/1.
Fischer T., Strategic environmental assessment and transport planning: towards a generic framework for evaluating practice and developing guidance, „Impact Assessment and Project Appraisal” 2006/3.
Freeman A., The measurement of environmental and resource values: theory and methods, New York 2014.
Kaleda L., Przejęcie prawa wspólnotowego przez nowe państwo członkowskie – zagadnienia przejściowe i międzyczasowe, „Prawo i Praktyka Gospodarcza”, Warszawa 2003.
Krämer L., The European Commission’s Opinions under Article 6(4) of the Habitats Directive, „Journal of Environmental Law” 2009/1.
Macharis C., de Witte A., Ampre J., The Multi-Actor, Multi-Criteria Analysis Methodology (MAMCA) for the Evaluation of Transport Projects: Theory and Practice, „Journal of Advanced Transportation” 2008/2.
Pchałek M. (red.), Ocena wsteczna stanu jednolitych części wód na potrzeby indywidualnej analizy zgodności z Ramową Dyrektywą Wodną projektów współfinansowanych z funduszy unijnych, Warszawa 2014.
Pchałek M., Prawo środowiska Unii Europejskiej a rozwój śródlądowych dróg wodnych, „Europejski Przegląd Sądowy” 2019/11.
Scannell Y., Cox A., Interaction between the EIA Directive and Articles 6.3 and 6.4 of the Habitats Directive, Judicial Conference Barcelona, http://www.era-comm.eu/Cooperation_national_judges_environmental_law/module_2/11.pdf (dostęp: 10.04.2024 r.).
Sitzia T., Campagnaro T., Grigolato S., Ecological risk and accessibility analysis to assess the impact of roads under Habitats Directive, „Journal of Environmental Planning and Management”, online version, 2016.
Sommer J., Efektywność prawa ochrony środowiska i jej uwarunkowania – problemy udatności i struktury, Wrocław 2005.
Szatten D. i in., Possibilities of inland waterway transport development on the Lower Vistula River from 2020–2030, considering River Basin Management Plans, „Scientific Journals of the Maritime University of Szczecin” 2019/59.
Trzcińska D., Cele ekologiczne jako elementy aksjologii w planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym obszarów morskich [w:] Aksjologia prawa administracyjnego, red. J. Zimmermann, Warszawa 2017.
Trzcińska D., Sprawiedliwość ekologiczna w obszarze zapobiegania zanieczyszczeniem środowiska z perspektywy standardów emisji i jakości środowiska [w:] Sprawiedliwość ekologiczna w prawie i praktyce, red. T. Bojar-Fijałkowski, Gdańsk 2016.
Trzcińska D., Właściwość rzeczowa regionalnego dyrektora ochrony środowiska [w:] Organizacja administracji publicznej z perspektywy powierzonych jej zadań, red. T. Bąkowski, Warszawa 2015.
Trzcińska D., Tucholska N., Żurawik-Paszkowska M., Organy ochrony środowiska w Polsce i Unii Europejskiej, Gdańsk 2016.
Wright L.A., Kemp S., Williams I.M., ʻCarbon footprintingʼ: Towards a universally accepted definition, „Carbon Management” 2011/1.
Karol Maćkowiak
Autor jest pracownikiem badawczym w Zakładzie Postępowania Administracyjnego i Sądowoadministracyjnego Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (ORCID: https://orcid.org/0009-0001-5281-0078).
Realizacja inwestycji strategicznych a partycypacja społeczna w ochronie środowiska – uwagi na tle art. 2 ust. 4 dyrektywy środowiskowej
Przedmiotem niniejszego artykułu jest analiza prawna nowelizacji ustawy z 3.10.2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, która dodała m.in. art. 59a oraz dział Va poświęcony inwestycjom strategicznym. Uprawnienie do zakwalifikowania określonej inwestycji jako strategicznej przyznano Radzie Ministrów, przy czym wybór następuje spośród niezwykle szerokiego katalogu w sposób zasadniczo niegraniczony. Skutki takiej kwalifikacji mają daleko idące konsekwencje, ponieważ wykluczają stosowanie przepisów działu III i V ustawy. Omawiane rozwiązanie budzi poważne wątpliwości, ponieważ istotnie ogranicza partycypację społeczną oraz może prowadzić do naruszenia zasady prewencji w ochronie środowiska. Przyjęte ramy prawne budzą wątpliwości również w kontekście ich zgodności z prawem unijnym, w świetle orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości.
Słowa kluczowe: udział społeczeństwa w ochronie środowiska, zasady prawa ochrony środowiska, postępowanie administracyjne
Karol Maćkowiak
The author is a research fellow at the Institute of Administrative and Judicial Administrative Procedure, Faculty of Law and Administration, Adam Mickiewicz University in Poznań, Poland (ORCID: https://orcid.org/0009-0001-5281-0078).
Implementation of Strategic Investment Projects and Public Participation in Environmental Protection – Comments in the Context of Article 2(4) of the Environmental Directive
This article presents a legal analysis of amendments to the Act of 3 October 2008 on the provision of information on the environment and its protection, public participation in environmental protection and environmental impact assessments involving adding, inter alia, Article 59a and Section Va on strategic investment projects. The authority to classify an investment project as a strategic project has been granted to the Council of Ministers, and the project category can be selected from an extensive catalogue in an essentially unrestricted manner. The effects of such a classification are far-reaching, as they exclude the application of the provisions of Sections III and V of the Act. The regulation in question raises serious doubts, because it significantly limits public participation and may lead to a violation of the prevention principle in environmental protection. The adopted legal framework also raises questions as to its compatibility with the EU law, taking into account the case-law of the Court of Justice.
Keywords: public participation in environmental protection, principles of environmental law, administrative procedure
Bibliografia / References
Baran M., Iwańska B., Zielone przyrzeczenie „nie szkodzić” na tle ewolucji ocen środowiskowych w prawie Unii Europejskiej [w:] W poszukiwaniu dobrego prawa. Księga jubileuszowa Profesora Mirosława Steca, t. 2, Perspektywa publicznoprawna, red. K. Małysa-Sulińska, M. Spyra, A. Szumański, Warszawa 2022.
Barczak A., Kontrola podmiotów korzystających ze środowiska, Warszawa 2020.
Czarnik Z., Istota i zakres władztwa planistycznego gminy, „Administracja: teoria, dydaktyka, praktyka” 2010/3.
Dobrowolski G., Postępowania szczególne w sprawach z zakresu ochrony środowiska [w:] System Prawa Administracyjnego Procesowego, t. 4, Postępowania autonomiczne i szczególne. Postępowania niejurysdykcyjne, red. A. Matan, Warszawa 2021.
Filipowicz T. [w:] Ustawa o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. Komentarz, red. T. Filipowicz, A. Plucińska-Filipowicz, M. Wierzbowski, Warszawa 2024.
García-Ureta A., Environmental Impact Assessment in the EU: More than only a Procedure? [w:] Research Handbook on EU Environmental Law, red. M. Peeters, M. Eliantonio, Cheltenham 2020.
Gruszecki K., Komentarz do ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, LEX 2023.
Handzel-Urbańczyk K., Górski M., Sformalizowana współpraca międzynarodowa w dziedzinie ochrony środowiska [w:] Internacjonalizacja administracji publicznej, red. Z. Czarnik, J. Posłuszny, L. Żukowski, Warszawa 2015.
Jacyno W., Rewkowska J. [w:] Ustawa o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. Komentarz, red. T. Filipowicz, A. Plucińska-Filipowicz, M. Wierzbowski, Warszawa 2024.
Korzeniowski P., Zasady prawne ochrony środowiska, Łódź 2010.
Kosieradzka-Federczyk A., Ocena oddziaływania na środowisko. Węzłowe zagadnienia prawnomiędzynarodowe, Warszawa 2019.
Otawski P. [w:] Ustawa o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. Komentarz, red. T. Filipowicz, A. Plucińska-Filipowicz, M. Wierzbowski, Warszawa 2024.
Piątek W., Zasada proporcjonalności [w:] System Prawa Administracyjnego Procesowego, t. 2, cz. 2, Zasady ogólne postępowania administracyjnego, red. W. Piątek, J.P. Tarno, Warszawa 2018.
Sługocka M., Reforma planowania i zagospodarowania przestrzennego – najnowsze zmiany, Warszawa 2024.
Szuma J., Udział społeczeństwa w postępowaniu w przedmiocie oceny oddziaływania na środowisko [w:] Oceny oddziaływania na środowisko w praktyce, red. B. Rakoczy, Warszawa 2017.
Tetera-Jankowska M., Ograniczenie partycypacji społecznej przy inwestycjach strategicznych, LEX 2023.
Tetera-Jankowska M., Przygotowanie i realizacja inwestycji strategicznych w świetle nowelizacji ustawy środowiskowej, LEX 2023.
prof. dr hab. Leszek Bosek
Autor jest sędzią Sądu Najwyższego (ORCID: https://orcid.org/0000-0003-3850-0038).
dr hab. Grzegorz Żmij, prof. UŚ
Autor jest sędzią Sądu Najwyższego (ORCID: https://orcid.org/0000-0001-5597-8741).
O skuteczności orzeczeń trybunałów arbitrażowych w sprawach inwestycyjnych po wystąpieniu państwa członkowskiego z Unii Europejskiej – glosa do wyroku Trybunału Sprawiedliwości z 14.03.2024 r., C-516/22, Komisja Europejska przeciwko Zjednoczonemu Królestwu Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej
Wyrok Trybunału Sprawiedliwości C-516/22, Komisja przeciwko Zjednoczonemu Królestwu Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, dotyczy pytania o obowiązek Zjednoczonego Królestwa odmowy uznania orzeczenia arbitrażowego wydanego przeciwko Rumunii po wystąpieniu z Unii Europejskiej. Autorzy wskazują – z jednej strony na precedensowy charakter komentowanego orzeczenia w kontekście sytuacji prawnej byłego państwa członkowskiego, z drugiej zaś podkreślają, że stanowi ono konsekwentne rozwinięcie linii orzeczniczej, zgodnie z którą rozpatrywanie wewnątrzunijnych sporów inwestycyjnych należy do wyłącznej kompetencji sądów państw członkowskich oraz Trybunału Sprawiedliwości. Podkreślają, że wyrok Trybunału Sprawiedliwości stawia istotny akcept w dyskusji o celowość zawierania przez Unię umów międzynarodowych o ochronie inwestycji oraz utrzymywania przez państwa członkowskie umów zawartych w przeszłości, a także rzuca światło na zagadnienie porządku publicznego (ordre public). Sądy państw członkowskich, orzekając w przedmiocie uznania lub wykonania orzeczeń arbitrażowych, zobowiązane są do przestrzegania podstawowych zasad porządku prawnego Unii Europejskiej, konstytuujących porządek publiczny Unii.
Słowa kluczowe: naruszenie prawa Unii Europejskiej, ochrona inwestycji, pomoc publiczna, obowiązek lojalnej współpracy, międzynarodowy arbitraż, brexit, unijny ordre public
prof. dr hab. Leszek Bosek
The author is a judge of the Supreme Court, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0003-3850-0038).
dr hab. Grzegorz Żmij, prof. UŚ
The author is a judge of the Supreme Court, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0001-5597-8741).
On the Effectiveness of Arbitral Awards in Investment Disputes after a Member State’s Withdrawal from the European Union – Commentary on the Judgment of the Court of Justice of 14 March 2024, C-516/22, European Commission v United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland
The judgment of the Court of Justice in Case C-516/22, European Commission v United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland, concerns the question of recognition and enforcement of the arbitral award against Romania issued after Brexit. On the one hand, the authors refer to the precedential character of the judgment in the context of the legal status of the former Member State, but on the other hand, they emphasise that the judgment is a continuation of current jurisprudence that courts of Member States and the Court of Justice have exclusive jurisdiction to solve investment disputes within the European Union. The authors highlight that the commented judgment of the Court of Justice is an important voice in the discussion on the rationale of the conclusion of international agreements on the protection of investments by the EU and continuation of agreements concluded by Member States in the past, as well as sheds light on the question of public policy (ordre public). When deciding on the recognition and enforcement of arbitral awards, courts of Member States are obliged to follow the fundamental principles of the legal order (ordre public) of the European Union.
Keywords: breach of European law, investment protection, state aid, principle of sincere cooperation, international arbitration, Brexit, EU Ordre Public
Bibliografia / References
Basener N., Investment Protection in the European Union. Considering EU law in investment arbitrations arising from intra-EU and extra-EU bilateral investment agreements, Baden-Baden 2017.
Bosek L., Aktualne zagadnienia sporne w międzynarodowym arbitrażu inwestycyjnym – uwagi na tle wyroku TSUE z 6 marca 2018 r. Achmea C-284/16 [w:] Ius civile vigilantibus scriptum est. Księga jubileuszowa Profesora Adama Olejniczaka, red. J. Haberko J. Grykiel, K. Mularski, Warszawa 2022.
Bosek L., Żmij G., On the CETA’s compatibility with European Union law in light of Opinion No 1/17 of the Court of Justice of 30 April 2019, „Zeitschrift für Europarecht, Internationales Privatrecht & Rechtsvergleichung” 2020/6.
Czech K., O przystąpieniu Polski do konwencji waszyngtońskiej: debata na argumenty prawne, ekonomiczne czy reputacyjne? [w:] Ius est a iustitia appellatum. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Tadeuszowi Wiśniewskiemu, red. T. Ereciński, J. Gudowski, M. Pazdan, M. Tomalak, Warszawa 2017.
Koziński M.H., Arbitraż inwestycyjny [w:] System Prawa Handlowego, t. 8, Arbitraż handlowy, red. A. Szumański, Warszawa 2015.
Kułaga Ł., Unia Europejska a zmiana paradygmatu w międzynarodowym prawie inwestycyjnym, „Europejski Przegląd Sądowy” 2017/4.
Mik C., Unia Europejska wobec międzynarodowego prawa inwestycyjnego [w:] Iura et negotia. Księga jubileuszowa z okazji 15-lecia Wydziału Prawa i Administracji UKSW w Warszawie, red. A. Tarwacka, Warszawa 2015.
Nowak Ł., ICSID – Międzynarodowe Centrum Rozwiązywania Sporów Inwestycyjnych, „Biuletyn Arbitrażowy” 2006/1.
Pączek J., Immunitet egzekucyjny państwa – aksjologia wykonywania wyroków arbitrażowych przeciwko państwu. Micula przeciwko Rumunii – obowiązkowe studium przypadku [w:] Aksjologia egzekucji sądowej. W poszukiwaniu optymalnego poziomu ochrony praw wierzyciela i dłużnika w postępowaniu egzekucyjnym i upadłościowym, red. S. Cieślak, Sopot 2022.
Półtorak N., Glosa do wyroku Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości w sprawie C-224/01, Gerhard Köbler przeciwko Austrii, „Kwartalnik Prawa Publicznego” 2003/4.
Sanetra W., Za jakie naruszenia prawa wspólnotowego przez sąd najwyższego szczebla należy się odszkodowanie. Uwagi na marginesie wyroku ETS w sprawie Traghetti, „Europejski Przegląd Sądowy” 2006/9.
Sołtysiński S., Arbitraż inwestycyjny, kohabitacja z wymiarem sprawiedliwości, rosnące koszty oraz inne problemy sądownictwa polubownego [w:] Aurea praxis, aurea theoria. Księga pamiątkowa ku czci Profesora Tadeusza Erecińskiego, red. J. Gudowski, K. Weitza, Warszawa 2011.
Świątkowski M., Dlaczego Polska nie jest stroną Konwencji waszyngtońskiej o rozstrzyganiu sporów inwestycyjnych? [w:] Księga pamiątkowa 60-lecia Sądu Arbitrażowego przy Krajowej Izbie Gospodarczej w Warszawie, red. J. Okolski, Warszawa 2010.
Szmidt W., Czy los wewnątrzunijnego arbitrażu inwestycyjnego został przesądzony? – glosa do wyroku Trybunału Sprawiedliwości z 2.09.2021 r., C-741/19, Republika Mołdawii przeciwko Komstroy LLC, „Europejski Przegląd Sądowy” 2022/8.
Wierzbowski K., Konflikt pomiędzy rozstrzygnięciami sądów arbitrażowych w sprawach z umów BIT a prawem wspólnotowym w świetle wybranego orzecznictwa trybunałów arbitrażowych i Komisji Europejskiej [w:] Usus Magister est Optimus. Rozprawy Prawnicze ofiarowane Profesorowi Andrzejowi Kubasowi, red. B. Jelonek-Jarco, R. Kos, J. Zawadzka, Warszawa 2016.
Wolff R. [w:] New York Convention. The Convention on the Recognition and Enforcement of Foreign Arbitral Awards of 10 June 1958. Commentary, red. R. Wolff, München 2012.
Zachariasiewicz M., Klauzula porządku publicznego jako instrument ochrony materialnoprawnych interesów i wartości fori, Warszawa 2018.
Żmij G., Investitionsstreitigkeiten zwischen Deutschland und Polen aus der europäischen Perspektive. Anmerkung zum Achmea-Urteil und seinen Folgen, „Zeitschrift für Europäisches Privatrecht” 2019/3.
Żmij G., W poszukiwaniu prawa właściwego: stosowanie norm prawa administracyjnego i ich kolizje w międzynarodowym sporze inwestycyjnym, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2023/2.
dr Agnieszka Knade-Plaskacz
Autorka jest sędzią Sądu Rejonowego w Chełmnie, koordynatorką ds. współpracy międzynarodowej i praw człowieka w sprawach karnych
(ORCID: https://orcid.org/0000-0002-4005-8616).
Europejski nakaz aresztowania wydany w celu wykonania kary orzeczonej wyrokiem łącznym wobec osoby, która nie stawiła się na rozprawie – uwagi do wyroku Trybunału Sprawiedliwości z 21.12.2023 r., C-396/22, Generalstaatsanwaltschaft Berlin
Orzeczenie w sprawie Generalstaatsanwaltschaft Berlin porusza istotną dla praktyki polskiej kwestię dopuszczalności odmowy wykonania europejskiego nakazu aresztowania w sytuacji, gdy podstawę jego wydania stanowi kara orzeczona w wyroku łącznym, który zapadł na rozprawie pod nieobecność skazanego. Trybunał, dokonując wykładni art. 4a ust. 1 decyzji ramowej 2002/584/WSiSW, uznał, że zawarte w tym przepisie pojęcie „rozprawy, w wyniku której wydano orzeczenie” obejmuje nie tylko postępowanie, w wyniku którego przesądza się o winie skazanego, lecz także postępowanie, które zakończyło się wyrokiem orzekającym karę łączną przez połączenie a posteriori kar orzeczonych wcześniej. Jednocześnie Trybunał, odwołując się do zasady pierwszeństwa prawa Unii, uznał, że uregulowania krajowe, transponując art. 4a ust. 1 decyzji ramowej 2002/584/WSiSW, nie mogą w sposób generalny wykluczać możliwości wykonania europejskiego nakazu aresztowania wydanego w celu wykonania kary, jeżeli zainteresowany nie stawił się osobiście na rozprawie, w wyniku której wydano dane orzeczenie.
Słowa kluczowe: europejski nakaz aresztowania, decyzja ramowa, wzajemne zaufanie, współpraca w sprawach karnych, podstawy fakultatywnej odmowy wykonania, wyrok łączny, in absentia
dr Agnieszka Knade-Plaskacz
The author is a judge at the District Court in Chełmno, Poland, coordinator for international cooperation and human rights in criminal matters
(ORCID: https://orcid.org/0000-0002-4005-8616).
European Arrest Warrant Issued for the Purpose of Executing a Penalty based on the Judgment Imposing a Cumulative Sentence against a Person who did not Appear in Person at the Trial – Commentary on the Judgment of the Court of Justice of 21 December 2023, C-396/22, Generalstaatsanwaltschaft Berlin
The judgment in the Generalstaatsanwaltschaft Berlin case refers to the matter of admissibility of refusal to execute the European arrest warrant issued based on the judgment imposing a cumulative sentence delivered in absentia, which is important for the Polish practice. When interpreting Article 4a(1) of Council Framework Decision 2002/584/JHA on the European arrest warrant and the surrender procedures between Member States, the Court concluded that the concept of “trial resulting in the decision” in this provision encompasses not only the proceedings that led to the finding of guilt but also the proceedings which led to a judgment imposing a cumulative sentence, by the subsequent aggregation of sentences previously handed down. At the same time, the Court, referring to the principle of the primacy of EU law, resolved that national legislation transposing Article 4a(1) of Framework Decision 2002/584/JHA cannot, in a general manner, preclude executing a European arrest warrant issued for the purposes of executing a sentence, where the person concerned did not appear in person at the trial resulting in the decision concerned.
Keywords: European arrest warrant, framework decision, mutual trust, cooperation in criminal matters, grounds for optional non-execution, cumulative sentence, in absentia
Bibliografia / References
Agnostaras G., Mutual confidence is not blind trust! Fundamental rights protection and the execution of the European arrest warrant: Aranyosi and Căldăraru, „Common Market Law Review” 2016/6.
Brodersen K.H., Glerum V., Klip A., The European arrest warrant and in absentia judgments: The cause of much trouble, „New Journal of European Criminal Law” 2022/1.
Grzelak A., Ochrona praw podstawowych jako warunek wykonania europejskiego nakazu aresztowania – wprowadzenie i wyrok Trybunału Sprawiedliwości z 5.04.2016 r. w sprawach połączonych C-404/15 i C-659/15 PPU, Postępowania karne przeciwko Pálowi Aranyosiemu i Robertowi Căldăraru, „Europejski Przegląd Sądowy” 2023/11.
Grzelak A., O wzajemnym zaufaniu jako podstawie wykonywania orzeczeń po raz kolejny – wprowadzenie i wyrok Trybunału Sprawiedliwości z 25.07.2018 r., C-216/18 PPU, Postępowanie dotyczące wykonywania europejskich nakazów aresztowania wystawionych przeciwko LM, „Europejski Przegląd Sądowy” 2023/12.
Grzelak A., Wyrok in absentia a standard ochrony praw podstawowych przy wykonywaniu europejskiego nakazu aresztowania – wprowadzenie i wyrok Trybunału Sprawiedliwości z 26.02.2013 r., C-399/11, Stefano Melloni przeciwko Ministerio Fiscal, „Europejski Przegląd Sądowy” 2023/6.
Kierzynka R., Regres wzajemnego zaufania we współpracy wymiarów sprawiedliwości w sprawach karnych w Unii Europejskiej, „Europejski Przegląd Sądowy” 2022/3.
Lach A., Wyroki in absentia a ochrona praw oskarżonego, „Państwo i Prawo” 2013/5.
Ostropolski T., Naruszenie praw podstawowych jako przesłanka odmowy wykonania ENA – uwagi do wyroku Trybunału Sprawiedliwości z 5.04.2016 r. w sprawach połączonych C-404/15 Aranyosi i C-659/15 PPU Căldăraru, „Europejski Przegląd Sądowy” 2016/11.
Szwarc M., Zakres związania państw członkowskich Kartą Praw Podstawowych Unii Europejskiej w kontekście stosowania prawa karnego (uwagi na tle orzecznictwa TSUE), „Studia Prawnicze” 2017/3.
dr Karolina Sztobryn
Autorka jest adiunktem w Katedrze Europejskiego Prawa Gospodarczego Uniwersytetu Łódzkiego (ORCID: https://orcid.org/0000-0001-6127-7829).
Kolejna odsłona sagi o ochronie klocków Lego – glosa do wyroku Sądu z 24.01.2024 r., T-537/22, Delta-Sport Handelskontor przeciwko EUIPO
Wyrok Sądu z 24.01.2024 r., T-537/22, Lego, o unieważnienie wzoru przemysłowego przedstawiającego klocek Lego stanowi kolejną odsłonę podejmowanych prób w zakresie wykluczenia ochrony klocka w ramach prawa własności intelektualnej. Tym razem przedmiotem analizy Sądu była ocena ważności prawa do wzoru przemysłowego przedstawiającego klocek chronionego na podstawie rozporządzenia nr 6/2002. W glosowanym wyroku Sąd potwierdził ważność prawa do wzoru, uznając, że spełnia on warunki ochrony z art. 8 ust. 3 rozporządzenia nr 6/2002 jako wzór służący zapewnieniu wielokrotnego składania lub łączenia wzajemnie wymienialnych produktów w ramach systemu modułowego. Sąd przeprowadził również analizę oceny ciężaru dowodu w zakresie nowości i indywidualnego charakteru wzoru na gruncie art. 8 ust. 3 rozporządzenia nr 6/2002.
Słowa kluczowe: wzór przemysłowy, funkcja techniczna, system modułowy, przesłanki ochrony wzorów, klocki Lego
dr Karolina Sztobryn
The author is an assistant professor at the Department of the European Economic Law, University of Łódź, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0001-6127-7829).
Next Episode of the Series on Protection of Lego Bricks – Commentary to the Judgment of the General Court of 24 January 2024, Case T-537/22, Delta-Sport Handelskontor v EUIPO
The judgment of the General Court of 24 January 2024, Case T-537/22, Lego, pertaining to invalidation of the industrial design of a Lego brick is the next attempt to exclude the brick protection as part of the intellectual property right. This time the Court’s analysis covered the evaluation of the validity of the right to the industrial design of a brick protected based on Council Regulation No. 6/2002 of 12 December 2001 on Community designs. In the commented judgment, the Court upheld the validity of the right to the design, concluding that it meets the requirements for protection under Article 8(3) of Regulation No. 6/2002 as the design whose purpose is to allow multiple assembly or connection of mutually interchangeable products within a modular system. The Court also analysed the burden of proof relating to the conditions of novelty and individual character of the design provided for by Article 8(3) of Regulation No. 6/2002.
Keywords: industrial design, technical function, modular system, grounds for protection of a design, Lego bricks
Bibliografia / References
Brancusi L., Modular systems, interconnecting features and technical function in EU design law – GC rules on relationship between functionality provisions in Article 8 CDR, „Journal of Intellectual Property Law & Practice” 2023/6.
Dobinson J., Rethinking the functionality exclusion in EU community design law, „European Intellectual Property Review” 2019/10.
Hunter D., Thomas J., Lego and the system of intellectual property, 1955–2015, „Intellectual Property Quarterly” 2016/1.
Kępiński J., Wzór przemysłowy i jego ochrona w prawie polskim i wspólnotowym, Warszawa 2010.
Machała W. [w:] Prawo własności przemysłowej. Komentarz, red. J. Sieńczyło-Chlabicz, Warszawa 2020.
Tischner A. [w:] Komentarz do rozporządzenia nr 6/2002 w sprawie wzorów wspólnotowych, red. W. Jarosiński, B. Widła, A. Tischner, LEX 2012.
Tischner A. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 14B, Prawo własności przemysłowej, red. R. Skubisz, Warszawa 2017.
Vinciguerra V., The Lego Case T-515/19: A building block castle built up on sand, https://ipkitten.blogspot.com/2021/04/guest-post-lego-case-t-51519-building.html (dostęp: 17.05.2024 r.).
Wernicka K. [w:] Prawo własności przemysłowej. Komentarz, red. Ł. Żelechowski, Warszawa 2022.
dr hab. Ilona Przybojewska
Autorka jest adiunktem w Centrum Prawa Ochrony Środowiska na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie
(ORCID: https://orcid.org/0000-0003-2756-6664).
Transgraniczny obrót energią elektryczną w kontekście zasady niedyskryminacji – komentarz i wyrok Trybunału Sprawiedliwości z 7.06.2005 r., C-17/03, Vereniging voor Energie, Milieu en Water i in. przeciwko Directeur van de Dienst uitvoering en toezicht energie
W komentowanym wyroku Trybunał Sprawiedliwości, rozpatrując przypadek przyznania holenderskiej spółce pierwszeństwa w zakresie transgranicznych mocy przesyłowych energii elektrycznej, uzasadnianego dawniejszą realizacją usług w ogólnym interesie gospodarczym i pozostałą po tym koniecznością wykonania zawartych uprzednio kontraktów długoterminowych, uznał, że na przeszkodzie takiemu uprzywilejowaniu stoi zakaz dyskryminacji wyrażony w art. 7 ust. 5 pierwszej dyrektywy elektroenergetycznej. Wyrok ukazuje w szczególności to, że w obliczu niezbyt daleko idącej wówczas regulacji zasady dostępu stron trzecich, już sama zasada niedyskryminacji (zasada równości) była w stanie wywołać efekt podobny do zasady dostępu stron trzecich (ang. Third Party Access – TPA).
Słowa kluczowe: transgraniczny obrót energią elektryczną, kontrakty długoterminowe, energia elektryczna, zasada niedyskryminacji, zasada równości
dr hab. Ilona Przybojewska
The author is an assistant professor at the Centre of Environmental Law, Faculty of Law and Administration, Jagiellonian University in Kraków, Poland
(ORCID: https://orcid.org/0000-0003-2756-6664).
Cross-Border Electricity Trade in the Context of the Principle of Non-Discrimination – Commentary and Judgment of the Court of Justice of 7 June 2005, C-17/03, Vereniging voor Energie, Milieu en Water and Others v Directeur van de Dienst uitvoering en toezicht energie
In the commented judgment related to granting a Netherlands company priority access to the network for cross-border transmission of electricity, justified by the fact that the company previously provided services of general economic interest and the need to perform existing long-term contracts, the Court of Justice found that such a preferential right was precluded by the prohibition of discrimination laid down in Article 7(5) of the first Electricity Directive. In particular, the judgment shows that, given the then limited third party access policies, the mere principle of non-discrimination (principle of equality) can generate an effect similar to the principle of third party access.
Keywords: cross-border electricity trade, long-term contracts, electricity, principle of non-discrimination, principle of equality
Bibliografia / References
Boute A., The quest for regulatory stability in the EU energy market: an analysis through the prism of legal certainty, „European Law Review” 2012/6.
Cameron P.D., The consumer and the internal market in energy: who benefits? , „European Law Review” 2006/1.
Huhta K., Anchoring the Energy Transition with Legal Certainty in EU Law, „Maastricht Journal of European and Comparative Law” 2020/4.
Kruimer H.T., Non-Discriminatory Energy System Operation: What Does It Mean?, „Competition and Regulation in Network Industries” 2011/3.
Przybojewska I., Zasada dostępu stron trzecich do infrastruktury energetycznej – komentarz i wyrok Trybunału Sprawiedliwości z 22.05.2008 r., C-439/06, citiworks AG, „Europejski Przegląd Sądowy” 2024/7.
Talus K., First Interpretation of Energy Market Directives by the European Court of Justice. Case C-17/03, Vereniging voor Energie, „Journal of Energy & Natural Resources Law” 2006/1.
Talus K., Walde T., Electricity Interconnectors: A Serious Challenge for EC Competition Law, „Competition and Regulation in Network Industries” 2006/3.
Talus K., Walde T., Electricity interconnectors in EU law: energy security, long term infrastructure contracts and competition law, „European Law Review” 2007/1.
Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego – dr Marek Domagała (autor jest radcą prawnym, analitykiem-koordynatorem Wydziału Studiów nad Orzecznictwem i Analiz Prawnych Biura Służby Prawnej Trybunału Konstytucyjnego, ORCID: https://orcid.org/0000-0003-0310-2910).
Case law of the Constitutional Court – dr Marek Domagała (the author is an attorney at law, an analyst and the coordinator of the Department of Jurisprudence Research and Legal Analyses of the Office of the Legal Service of the Constitutional Tribunal, ORCID: https://orcid.org/0000-0003-0310-2910).
Orzecznictwo Sądu Najwyższego – dr Michalina Szpyrka (autorka jest adiunktem w Zakładzie Prawa Europejskiego Instytutu Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk oraz starszym asystentem sędziego w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Najwyższego, ORCID: https://orcid.org/0000-0001-7678-5287).
Case law of the Supreme Court – dr Michalina Szpyrka (the author is an assistant professor in the Department of European Law at the Institute of Law Studies of the Polish Academy of Sciences and a senior judge’s assistant at the Labour Law and Social Security Chamber of the Supreme Court, Poland, ORCID: https://orcid.org/0000-0001-7678-5287).
Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego – dr Robert Talaga (autor jest asesorem w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Poznaniu, ORCID: https://orcid.org/0000-0002-5281-2188).
Case law of the Supreme Administrative Court – dr Robert Talaga (the author is an assessor at the Provincial Administrative Court in Poznań, Poland, ORCID: https://orcid.org/0000-0002-5281-2188).
Bibliografia / References
Frączak K., Zgłoszenie przemieszczenia odpadów. Glosa do wyroku TS z dnia 16 lutego 2006 r., C-215/04, LEX 2012.
Leszczyński L., Orzekanie przez sądy administracyjne a wykładnia prawa, „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2010/5–6.
