Autor: Partyk Aleksandra
Rodzaj: linia orzecznicza
Streszczenie
W orzecznictwie przyjmuje się, iż prowadzenie cudzych spraw bez zlecenia (negotiorum gestio) polega na podejmowaniu przez podmiot działający czynności faktycznych lub prawnych za inny podmiot, jeżeli nie wynika to z żadnego łączącego strony stosunku prawnego. Jednocześnie warunkiem jest, aby podmiot działający miał świadomość tego, że załatwia sprawę cudzą, a nie własną. Negotiorum gestor podejmuje bowiem swe czynności na rzecz podmiotu, za który działa i w jego interesie, zgodnie z jego domniemaną wolą. W judykaturze można dostrzec dwa sprzeczne poglądy co do odpłatnego lub nieodpłatnego charakteru prowadzenia cudzych spraw bez zlecenia. Zgodnie z poglądem „tradycyjnym", ugruntowanym jeszcze w prawie rzymskim, negotiorum gestio ma charakter nieodpłatny, a podmiot działający może domagać się jedynie zwrotu uzasadnionych wydatków i nakładów. Zauważyć jednak trzeba również stanowisko, w myśl którego negotiorum gestor w ramach rozliczenia uzasadnionych nakładów może domagać się swoistego „wynagrodzenia" za podjęte czynności, bowiem podmiot zainteresowany odnosi korzyść na skutek oszczędzenia wydatków, jakie musiałby ponieść w przypadku zlecenia innej osobie prowadzenia danej sprawy.
Pogląd nr 1: Prowadzenie cudzych spraw bez zlecenia polega na podejmowaniu przez podmiot działający czynności faktycznych lub prawnych za inny podmiot, jeżeli nie wynika to z łączącego strony stosunku prawnego, którego źródłem może być umowa, ustawa, orzeczenie właściwego organu, czy też jednostronna czynność prawna. Nie zachodzi prowadzenie cudzych spraw bez zlecenia w sytuacji, gdy istnieje jakikolwiek obowiązek prawny do podjęcia określonych czynności.
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 6 maja 2015 r., I ACa 1640/14, LEX nr 1746836:
„Konstrukcja prowadzenia cudzych spraw bez zlecenia znajduje zastosowanie wyłącznie wtedy, gdy zajmowanie się cudzymi sprawami nie wynika z łączącego strony stosunku prawnego, którego źródłem może być umowa, ustawa, orzeczenie właściwego organu, czy też jednostronna czynność prawna. Przepisy art. 752 k.c. i n. regulują zatem jedynie tego rodzaju sytuacje, w których działanie danej osoby w cudzym interesie nie znajduje żadnego prawnego umocowania."
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 kwietnia 2015 r., III CSK 272/14, LEX nr 1710362:
„Według art. 752 k.c. [...] brak zlecenia oznacza w tym przepisie nieistnienie jakiegokolwiek tytułu prawnego - obowiązku, uprawnienia lub upoważnienia - do prowadzenia cudzych spraw; czy to wynikającego z czynności prawnej, czy z jakiegokolwiek innego źródła (przepisów prawa, orzeczenia sądowego, decyzji administracyjnej). Prowadzący cudze sprawy musi działać z własnej woli."
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 19 grudnia 2012 r., I ACa 661/12, LEX nr 1281063:
„Przepisy o prowadzeniu cudzych spraw bez zlecenia znajdują zastosowanie wtedy,
gdy prowadzącego nic nie upoważnia, ani nic nie zobowiązuje, do działania na rzecz osoby zainteresowanej."
