Jeżeli stosunek pracy określonej kategorii pracowników regulują przepisy szczególne, Kodeks pracy stosuje się w zakresie nieuregulowanym tymi przepisami. Do kategorii ustaw z zakresu prawa pracy zwanych pragmatykami należy też Karta Nauczyciela, która zawiera odrębne uregulowania odpowiadające roli i funkcji społecznej nauczycieli. W niniejszym artykule staram się wyjaśnić niektóre wątpliwości dotyczące stosowania przepisów Kodeksu pracy do nauczycieli.
Fragment artykułu z miesięcznika „Dyrektor Szkoły” 2021/11
Jak czytamy w art. 91c ust. 1 KN, w zakresie spraw wynikających ze stosunku pracy nieuregulowanych przepisami tej ustawy zastosowanie ma Kodeks pracy. W wyroku z 11.08.2016 r., II PK 202/15, Sąd Najwyższy wskazał, że przy ocenie, czy Karta Nauczyciela zawiera regulacje wyłączające odpowiednie stosowanie przepisów ogólnych (Kodeksu pracy), należy kierować się zasadą, zgodnie z którą dla uznania, że określona sprawa nie została uregulowana w Karcie Nauczyciela, nie wystarcza jedynie brak stosownej regulacji w tej ustawie, który stanowiłby odpowiednik konkretnego przepisu Kodeksu pracy, ale liczy się przede wszystkim ustalenie, czy treść fragmentarycznego uregulowania zamieszczonego w pragmatyce służbowej, rzeczywiście zastępuje odpowiednie instytucje Kodeksu pracy.
W praktyce oznacza to, że Karta ma pierwszeństwo przed Kodeksem, natomiast przepisy tego drugiego znajdują zastosowanie m.in. w takich przypadkach jak:
- elementy i forma umowy o pracę,
- okres wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas określony,
- ochrona przed wypowiedzeniem,
- uprawnienia w razie nieuzasadnionego lub niezgodnego z prawem wypowiedzenia stosunku pracy,
- ochrona wynagrodzenia za pracę.
Zasady nawiązywania nauczycielskich stosunków pracy na różnych stopniach awansu zawodowego, począwszy od stażysty przez kontraktowego po mianowanego i dyplomowanego, w sposób kompleksowy reguluje art. 10 KN. Ma on pierwszeństwo stosowania i w konsekwencji wyłącza przepisy Kodeksu pracy w tym zakresie. Stosunek pracy z nauczycielem może być nawiązany wyłącznie na podstawie umowy o pracę (na czas określony lub nieokreślony) oraz mianowania.
