Klauzula porządku publicznego jako podstawa odmowy stwierdzenia wykonalności orzeczenia sądowego – uwagi krytyczne na temat postanowienia niemieckiego Trybunału Federalnego z 19.07.2018 r.
prof. dr hab. Aurelia Nowicka
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
ORCID: 0000-0002-0622-3905
Klauzula porządku publicznego jako podstawa odmowy stwierdzenia wykonalności orzeczenia sądowego – uwagi krytyczne na temat postanowienia niemieckiego Trybunału Federalnego z 19.07.2018 r.
Celem artykułu jest analiza znaczenia i zakresu porządku publicznego w sprawach dotyczących wykonania orzeczenia wydanego w państwie członkowskim Unii Europejskiej w innym państwie członkowskim. Przedmiotem analizy są przepisy rozporządzenia Rady (WE) nr 44/2001 w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych, które – na podstawie art. 66 ust. 2 rozporządzenia nr 1215/2012 – miało zastosowanie w procedurze stwierdzenia wykonalności wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 22.12.2016 r. (I ACa 1080/16) w Republice Federalnej Niemiec. Artykuł przedstawia wykładnię porządku publicznego, o którym mowa w art. 34 pkt 1 rozporządzenia (WE) nr 44/2001, przyjętą w utrwalonym orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W świetle tej wykładni sformułowane zostały uwagi krytyczne pod adresem postanowienia Trybunału Federalnego z 19.07.2018 r. (IX ZB 10/18), odmawiającego stwierdzenia wykonalności wspomnianego wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie.
Słowa kluczowe: porządek publiczny, rozporządzenie (WE) nr 44/2001, orzeczenie zagraniczne, odmowa stwierdzenia wykonalności
prof. dr hab. Aurelia Nowicka
Adam Mickiewicz University in Poznań
ORCID: 0000-0002-0622-3905
Public Policy as a Ground for Refusal of Enforcement of Judgments: Critical Remarks on the German Federal Court of Justice’s Decision of 19 July 2018
The aim of the article is to analyze the meaning and scope of public policy in matters related to the enforcement of a decision issued in a Member State of the European Union in another Member State. The subject of the analysis are the provisions of Council Regulation (EC) No. 44/2001 on jurisdiction and the recognition and enforcement of judgments in civil and commercial matters, which - pursuant to art. 66(2) of Regulation No. 1215/2012 - was applicable in the procedure of declaration of enforceability of the judgment of the Court of Appeal in Krakow of 22 December 2016 (I ACa 1080/16) in the Federal Republic of Germany. The article presents the interpretation of public policy, referred to in art. 34 point 1 of Regulation (EC) No. 44/2001, adopted in recognized case-law of the Court of Justice of the European Union. In the light of this interpretation, critical remarks were formulated against the decision of the Federal Tribunal of 19 July 2018 (IX ZB 10/18), refusing to declare the judgment of the Court of Appeal in Kraków enforceable.
Keywords: Public policy, Regulation (EC) No 44/2001, foreign judgment, refusal of enforcement
Bibliografia:
Kulski R. [w:] Kodeks postępowania cywilnego, t. IV, Komentarz art. 1096–1217, red. A. Marciniak, Warszawa 2017.
Nowicka A. [w:] Prawo prywatne międzynarodowe. Komentarz, red. J. Poczobut, Warszawa 2017.
Zachariasiewcz M., Klauzula porządku publicznego jako instrument ochrony materialnoprawnych interesów i wartości fori, Warszawa 2018.
Rylski P. [w:] Kodeks postępowania cywilnego, t. V (artykuły 1096–1217), red. H. Dolecki, T. Wiśniewski, Warszawa 2013.
dr Bartosz Wołodkiewicz
Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Warszawski
ORCID: 0000-0002-3571-4615
Badania stanowiące podstawę artykułu zostały sfinansowane z środków przyznanych Wydziałowi Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego w ramach dotacji na badania młodych naukowców.
Prorogacja jurysdykcji krajowej w sprawach spadkowych w świetle prawa unijnego
Znaczenie procesowej autonomii stron w sprawach spadkowych jest ograniczone. Ustanowienie jurysdykcji krajowej jest możliwe tylko w takim zakresie, w jakim pozwala na przywrócenie zbieżności forum i ius. Mimo tego ograniczenia, rozporządzenie nr 650/2012 reguluje trzy sposoby prorogacji. Strony mogą wpłynąć na istnienie jurysdykcji krajowej przez zawarcie umowy prorogacyjnej, uznanie jurysdykcji oraz wdanie się w spór. Umowa prorogacyjna nie odpowiada jednak charakterystyce postępowań nieprocesowych, a pozostałe sposoby prorogacji mają znaczenie uzupełniające.
Słowa kluczowe: jurysdykcja, umowa jurysdykcyjna, uznanie jurysdykcji, prorogacja, wdanie się w spór, rozporządzenie nr 650/2012
dr Bartosz Wołodkiewicz
Faculty of Law and Administration, University of Warsaw
ORCID: 0000-0002-3571-4615
The research presented in the article was financed from funds allocated to the Faculty of Law and Administration of the University of Warsaw as part of a grant for research of young scientists.
Prorogation of Jurisdiction in Matters of Succession and Wills under EU Law
In matters of succession and wills significance of procedural party autonomy is restricted. Parties may choose the international jurisdiction only if it enables to re-establish the convergence between forum and ius. The choice is then limited yet may be made in three ways under the Regulation (EU) No 650/2012. The parties affect the occurrence of international jurisdiction by choice-of-court agreement, recognition of jurisdiction or by entering into a dispute. The choice-of-court agreement is structurally incompatible with non-litigious proceedings. Other ways of prorogation seem to be supplementary.
Keywords: jurisdiction, choice-of-court agreement, recognition of jurisdiction, prorogation, entering into a dispute, Regulation No 650/2012
Bibliografia:
Abendroth M., Parteiautonome Zuständigkeitsbegründung im Europäischen Zivilverfahrensrecht, Berlin 2016.
Álvarez Torné M., International Jurisdiction in the New EU Regulation on Succession, „Yearbook of Private International Law“ 2012/2013, t. 14.
Coster-Waltjen D., Parteiautonomie in der internationalen Züstandigkeit [w:] Festschrift für Andreas Heldrich zum. 70. Geburtstag, red. S. Lorenz i in., München 2005.
Czubik P., Umowa prorogacyjna z art. 5 europejskiego rozporządzenia spadkowego jako nowa czynność notarialna, „Nowy Przegląd Notarialny” 2016/2.
Dutta A. [w:] Münchener Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch, t. 11, red. J. v. Hein, München 2018.
Geimer R. [w:] Zöller-Zivilprozessordnung, Köln 2018.
Gudowski J. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 4, Postępowanie rozpoznawcze. Postępowanie zabezpieczające, red. T. Ereciński, Warszawa 2016.
Heinig J., Rechtswahlen in Verfügungen von Todes wegen nach der EU-Erbrechts-Verordnung, „Rheinische Notar-Zeitschrift“ 2014/5.
Hertel Ch., Europäisches Zivilprozess- und Kollisionsrecht. EuZPR/EuIPR. Kommentar, red. T. Rauscher, t. 5, Köln 2016.
Hess B., Die internationale Zuständigkeit nach der Erbrechtsverordnung [w:] Die Europäische Erbrechtsverordnung, red. A. Dutta, S. Herrler, München 2014.
Koechel F., Glosa do wyroku TSUE z 21.10.2015 r., C-215/15, w sprawie Wasiłka Iwanowa Gogowa p. Illiji Dimitrowowi Illiewowo, „Zeitschrfit für das gesamte Familienrecht” 2016/2.
Koechel F., Wołodkiewicz B., Zakwestionowanie jurysdykcji krajowej w rozumieniu art. 26 rozporządzenia nr 1215/2012. Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z 3.02.2017 r., II CSK 254/16, „Przegląd Sądowy” 2017/10.
Korzan K., Teoretyczne podstawy wyodrębnienia postępowania nieprocesowego z sądowego postępowania cywilnego [w:] Zbiór rozpraw z zakresu postępowania cywilnego, „Acta Universitatis Wratislaviensis” 1990/1028.
Kulski R., Umowy procesowe w postępowaniu cywilnym, Warszawa 2006.
Leipold D., Gerichtsstandsvereinbarung nach der Europäischen Erbrechtsverordnung [w:] Festschrift für Jens Peter Meincke, red. K. Muscheler, R. Zimmermann, München 2015.
Lübcke T., EuErbVO: Problemfelder im Rahmen der internationalen Zuständigkeit bei Vorliegen einer Rechtswahl durch den Erblasser, „Zeitschrift für das Privatrecht der Europäischen Union“ 2015/3.
Magnus R., Gerichtsstandsvereinbarungen im Erbrecht, „Praxis des Internationalen Privat- und Verfahrensrechts“ 2013/5.
Margoński M., Wyłączny charakter jurysdykcji wynikającej z art. 4 unijnego rozporządzenia spadkowego (analiza na kanwie pytania prejudycjalnego w sprawie C-20/17, Oberle), „Polski Proces Cywilny” 2017/3.
Marongiu Buonaiuti F. [w:] The EU Succession Regulation. A Commentary, red. A-L. Calvo Caravaca, A. Davì, Mansel H-P., Cambridge 2016.
Marongiu Buonaiuti F., The EU Succession Regulation and third country courts, „Journal of Private International Law” 2016/3.
Melcher M., Zur Drittwirkung von Gerichtsstandsvereinbarungen nach der EuGVVO nF, „Zeitschrift für das Privatrecht der Europäischen Union“ 2017/5.
Müller-Lukoschek J., Die neue EU-Erbrechtsverordnung, Bonn 2015.
Orecki M., Jurysdykcja, prawo właściwe oraz uznawanie i wykonywanie orzeczeń w sprawach spadkowych w świetle rozporządzenia (UE) nr 650/2012 z 4 lipca 2012 r., „Przegląd Sądowy” 2013/1.
Pazdan J., Wybór prawa w rozporządzeniu spadkowym [w:] Nowe europejskie prawo spadkowe, red. M. Pazdan, J. Górecki, Warszawa 2015.
Pazdan M., Statut spadkowy w świetle rozporządzenia spadkowego [w:] Nowe europejskie prawo spadkowe, red. M. Pazdan, J. Górecki, Warszawa 2015.
Pazdan M., Zakres zastosowania rozporządzenia spadkowego [w:] Nowe europejskie prawo spadkowe, red. M. Pazdan, J. Górecki, Warszawa 2015.
Pfeiffer M., Legal certanity and predictability in international succession law, „Journal of Private International Law” 2016/3.
Rylski P., Uczestnik postępowania nieprocesowego – zagadnienia konstrukcyjne, Warszawa 2017.
Schaub R., Die EU-Erbrechtsverordnung, „Hereditare. Jahrbuch für Erbrecht und Schenkungsrecht“ 2013, t. 3.
Simotta D-A., Die internationale Zuständigkeit in Erbsachen im Fall einer Rechtswahl des Erblassers (Art. 5–9 EuErbVO) [w:] Festschrift für Peter Gottwald zum 70. Geburtstag, red. J. Adolpsen i in., München 2014.
Skowrońska-Bocian E., Wierciński J. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 6, Spadki, red. J. Gudowski, Warszawa 2017.
Torbus A., Umowa jurysdykcyjna w systemie międzynarodowego postępowania cywilnego, Toruń 2012.
Wall F. [w:] Europäische Erbrechtsverordnung Internationales Erbrechtsverfahrensgesetz. Kommentar zur Verordnung (EU) Nr. 650/2012 (EuErbVO), red. R. Geimer, R.A. Schütze, München 2016.
Weitz K., Europejskie prawo procesowe cywilne – stan obecny i perspektywy dalszego rozwoju, „Przegląd Sądowy” 2007/2.
Weitz K., Jurysdykcja krajowa w sprawach spadkowych w świetle rozporządzenia spadkowego [w:] Nowe europejskie prawo spadkowe, red. M. Pazdan, J. Górecki, Warszawa 2015.
Weitz K., Kilka uwag o wdaniu się w spór jako podstawie jurysdykcji krajowej w sprawach cywilnych i handlowych w prawie wspólnotowym, „Palestra” 2006/7–8.
Weitz K., Znaczenie woli stron dla ustanowienia jurysdykcji krajowej w sprawach z zakresu odpowiedzialności rodzicielskiej w świetle prawa unijnego, „Polski Proces Cywilny“ 2017/4.
Wysocka-Bar A., Jurysdykcja krajowa sądów polskich a kolizyjna jednolitość spadku, „Problemy Współczesnego Prawa Międzynarodowego, Europejskiego i Porównawczego” 2016, t. 14.
Wysocka-Bar A., Prawo właściwe dla dziedziczenia według unijnego rozporządzenia dotyczącego spraw spadkowych, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 2012/4.
Wysocka-Bar A., Wybór prawa w międzynarodowym prawie spadkowym, Warszawa 2013.
Prof. María Luisa Villamarín López
Universidad Complutense de Madrid
This article A.M. Villamarín López, Instytucja sędziego pokoju w Hiszpanii, has been published in the Polish language in the quarterly „Iustitia” 2018, number 4, pp. 172–179.
Justice of the Peace in Spain
The article is a critical contribution to the discussion on the institution of the justice of the peace in Spain. It analyses the fundamental features of this institution in the Spanish system of law and regulations. It concludes with an attempt to adjust this archaic institution to the present constitutional order in Spain. There is also an attempt to propose specific legislative solutions aimed at improving this institution and ensuring its better functioning.
Keywords: justice of the peace, Spain, lay judges, guarantees of independence, authority and competences
Prof. María Luisa Villamarín López
Universidad Complutense de Madrid
Artykuł A.M. Villamarín López, Instytucja sędziego pokoju w Hiszpanii został opublikowany w języku polskim w kwartalniku „Iustitia” 2018/4, s. 172–179.
Instytucja sędziego pokoju w Hiszpanii
Niniejszy artykuł stanowi krytyczny głos w dyskusji o instytucji sędziego pokoju w Hiszpanii. Przedmiotem analizy są podstawowe cechy charakteryzujące tę instytucję w hiszpańskim porządku prawnym i uregulowania prawne. W konkluzjach została podjęta próba dostosowania tej archaicznej instytucji do obecnego systemu konstytucyjnego w Hiszpanii. Autorka zaproponowała także określone rozwiązania legislacyjne mające służyć usprawnieniu tej instytucji i zapewnieniu jej lepszego funkcjonowania.
Słowa kluczowe: sędziowie pokoju, Hiszpania, ławnicy, gwarancje niezawisłości, władza i kompetencje
Bibliography:
Bonet Navarro, J., Justicia de paz y alternativa, Dykinson, 2014.
Cardona Ferreira, J.O., Julgados de Paz. Organizaçao, competencia e funcionamento, Coimbra, 2014.
Damián Moreno, J., Los jueces de paz, Madrid, 1987.
De la Oliva Santos, A., Curso de Derecho Procesal Civil I. Parte General, CERA, Madrid, 2013.
Etxebarria Estankona, K., “La competencia de los juzgados de paz en materia civil”, in Ordeñana, I. y Etxebarria, K., Presente y futuro de la justicia de paz en el ordenamiento jurídico español, Servicio Editorial de la Universidad del País Vasco, 2013.
Etxeberria Guridi, J.F., “El modelo portugués de juzgados de paz y la mediación”, in Ordeñana, I. y Etxebarria, K., Presente y futuro de la justicia de paz en el ordenamiento jurídico español, Servicio Editorial de la Universidad del País Vasco, 2013.
Etxeberrría Bereziartu, E., “Las competencias del juez y la jueza de paz en general y su actuación”, in Ordeñana, I. y Etxebarria, K., Presente y futuro de la justicia de paz en el ordenamiento jurídico español, Servicio Editorial de la Universidad del País Vasco, 2013.
Garata Zubizarreta, I., “La competencia penal de los juzgados de paz”, in Ordeñana, I. y Etxebarria, K., Presente y futuro de la justicia de paz en el ordenamiento jurídico español, Servicio Editorial de la Universidad del País Vasco, 2013.
Gascón Inchausti, F., “La figura del juez de paz en la organización judicial española”, Reforma Judicial. Revista mejicana de Justicia 2006/8.
Libro Blanco de la Justicia, Consejo General de Poder Judicial, 1998, Chapter 5, 3.2, Available in: http://www.castillalamancha.es/sites/default/files/documentos/pdf/20161220/2._libro_blanco_de_la_justicia__documento_no_2.pdf.
Polo Pérez, A., “Justicia de Paz: un pasado glorioso y un futuro incierto”, in Ordeñana, I. y Etxebarria, K., Presente y futuro de la justicia de paz en el ordenamiento jurídico español, Servicio Editorial de la Universidad del País Vasco, 2013.
Ruiz Vadillo, E., “La Constitución, la independencia de los jueces y magistrados y el acceso a la carrera judicial”, Diario La Ley, 1984-4.
Statistics of the General Council of the Judiciary corresponding to year 2017, available in: http://www.poderjudicial.es/cgpj/es/Temas/Estadistica-Judicial/Estadistica-por-temas/Actividad-de-los-organos-judiciales/Otros-organos-de-la-administracion-de-justicia/Juzgados-de-Paz/.
Hubert Zieliński
doktorant, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Materialnoprawne skutki umorzenia postępowania egzekucyjnego i cesji wierzytelności objętej bankowym tytułem egzekucyjnym
Niniejszy artykuł stanowi opracowanie problematyki unicestwienia materialnoprawnych skutków przerwy biegu przedawnienia, wywołanych pierwotnie przez wszczęcie postępowania egzekucyjnego na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego zaopatrzonego w klauzulę wykonalności, na skutek zbycia dochodzonej wierzytelności. Zagadnienie to budzi liczne wątpliwości, zarówno w najnowszym orzecznictwie, jak i w literaturze. W odróżnieniu od innych prac poświęconych temu zagadnieniu, zostało ono w przeważającym stopniu opisane z punktu widzenia prawa materialnego, w szczególności funkcji oraz obowiązującej regulacji instytucji przedawnienia. Ma on na celu wskazanie na brak podstaw ku uznaniu, że niebędący bankiem nabywca wierzytelności objętej bankowym tytułem egzekucyjnym nie ma możliwości powołania się na przerwę w biegu terminu przedawnienia, wywołanego w toku dochodzenia roszczenia przez bank.
Słowa kluczowe: bankowy tytuł egzekucyjny, przedawnienie, cesja wierzytelności
mgr Hubert Zieliński
doctoral student of Adam Mickiewicz University, Faculty of Law and Administration in Poznan
The substantive consequences of discontinuance of enforcement proceedings and assignment of the claim upheld by a banking enforcement title
The article summarizes the issues connected with the extinguishing of the limitation period, which was interruption by applying for enforcement under the banking enforcement title, as a consequence of the claim assignment. The issue causes currently a lot of doubts, both in case law and literature. Unlike the other articles, this one primarily focuses on the substantive law, especially limitation periods justification and regulations. It aims to provide that there are no legal grounds that can lead to the conclusion that the claim purchaser cannot derive effects from the limitation period interruption caused by a legal action which has been taken by the bank.
Keywords: banking enforcement title, limitation period, claim assignment
Bibliografia:
Berek M., Przedawnienie roszczeń zbywanych w toku egzekucji związanych z wystawieniem bankowego tytułu egzekucyjnego, „Przegląd Sądowy” 2017/4.
Biel A., Bankowy tytuł egzekucyjny a bieg przedawnienia, „Monitor Prawniczy” 2005/16.
Brzeziński P., Nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu a bieg przedawnienia – glosa – III CZP 101/03, „Monitor Prawniczy” 2006/11.
Ciok P., Notarialny a bankowy tytuł egzekucyjny. Rozważania na tle wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 14 kwietnia 2015 r., sygn. akt P 45/12, „Studia Iuridica Toruniensia” 2017/2.
Danielczyk K., Bankowy tytuł egzekucyjny a bieg przedawnienia, „Monitor Prawniczy” 2006/7.
Garlicki L., Zubik M. (red.), Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. 1, LEX 2016.
Gniewek E., Machnikowski P. (red.), Kodeks cywilny. Komentarz, Warszawa 2017.
Grajewski A., Glosa do uchwały Sądu Najwyższego z dnia 19 lutego 2015 r., „Przegląd Prawa Egzekucyjnego” 2016/12.
Grajewski A., Glosa do uchwały Sądu Najwyższego z dnia 29 czerwca 2016 r., III CZP 29/16, „Przegląd Prawa Egzekucyjnego 2017/6.
Grzegorczyk P., Wpływ umorzenia postępowania egzekucyjnego na wniosek wierzyciela (art. 825 pkt 1 KPC) na bieg przedawnienia roszczenia stwierdzonego tytułem wykonawczym, „Monitor Prawniczy” 2016/3.
Górowski J., Zarzut przedawnienia w procesie cywilnym [w:] Ars et usus. Księga pamiątkowa ku czci Sędziego Stanisława Rudnickiego, Warszawa 2005.
Gutowski M., Kodeks cywilny, t. 1, Komentarz do art. 1–352, Legalis 2018.
Krakowiak M., Glosa do uchwały SN z dnia 19 lutego 2015 r., III CZP 103/14, OSP 2015/11, poz. 105.
Księżak P., Pyziak-Szafnicka M. (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Część ogólna, LEX 2014.
Madziara-Majewska A., Ograniczenia prawne transakcji sekurytyzacyjnych w polskim systemie bankowym, „Przegląd Prawa Handlowego” 2008/10.
Marciniak A., Bankowy tytuł egzekucyjny (zagadnienia wybrane), „Prawo Bankowe” 2000/6.
Misztal-Konecka J., Przerwa biegu przedawnienia roszczeń stwierdzonych bankowym tytułem egzekucyjnym. Nowe spojrzenie, „Zeszyty Prawnicze” 2018/2.
Mroczkowski R. (red.), Ustawa o funduszach inwestycyjnych. Komentarz, LEX 2014.
Muliński M., Możliwość dochodzenia należności na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego w razie zmiany dłużnika lub wierzyciela, „Prawo Bankowe” 2002/10.
Myszka B., Przerwa biegu przedawnienia roszczeń stwierdzonych bankowymi tytułami egzekucyjnymi [w:] Ars et usus. Księga pamiątkowa ku czci Sędziego Stanisława Rudnickiego, Warszawa 2005.
Nowak A., Materialnoprawne podstawy bankowego tytułu egzekucyjnego, „Glosa” 2001/8.
Nowak A., Przerwanie biegu przedawnienia wierzytelności stwierdzonych w bankowym tytule egzekucyjnym, „ Prawo Bankowe” 2002/3.
Olaś A., Glosa do uchwały SN z 19 lutego 2015 r., III CZP 103/14, „Przegląd Prawa Egzekucyjnego” 2016/1.
Osajda K. (red.), Kodeks cywilny. Komentarz, Legalis 2018.
Piegzik A., Praktyczne Problemy stosowania nowych przepisów prawa bankowego o tytule egzekucyjnym, „Prawo Bankowe” 1998/5.
Pisuliński J., Bankowy tytuł egzekucyjny, „Prawo Bankowe” 1998/1.
Radwański Z. (red.), System prawa prywatnego, t. 2, Prawo cywilne – część ogólna, Warszawa 2008.
Romańska M., Leśniak O. (red.), Postępowania zabezpieczające i egzekucyjne. Komentarz, wyd. 3, Warszawa 2016.
Sadza A., Glosa do wyroku SN z 12 stycznia 2012 r., II CSK 203/11, OSP 2014/6/60.
Safjan M., Bosek L., (red.), Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej, t. 1, Komentarz do art. 1–86, Legalis 2016.
Safjan M. (red.), System prawa prywatnego, t. 1, Prawo cywilne – część ogólna, Warszawa 2012.
Surowiec M., Glosa do uchwały Sądu Najwyższego z dnia 29 czerwca 2016 r., III CZP 29/16, „Studia Iuridica Lublinensia” 2017/4, vol. XXVI.
Zoll F., Wasilkowski J. (red.), Encyklopedia podręczna prawa prywatnego, t. 3, Warszawa 1931.
Marek Szymanowski
sędzia Sądu Apelacyjnego w Białymstoku
Pojęcie ,,nowego żądania’’ w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych
Publikacja podejmuje dość trudne i niewystarczająco zbadane w doktrynie i orzecznictwie zagadnienie ,,nowego żądania’’ w rozumieniu art. 47710 § 2 Kodeksu postępowania cywilnego w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych. W sprawach ubezpieczeniowych strona występuje z żądaniem do organu rentowego, który wydaje stosowną decyzją i dopiero wniesienie odwołania od tej decyzji otwiera stronie drogą sądową. Nie jest zatem – co do zasady – dopuszczalne wniesienie żądania bezpośrednio do sądu, jeżeli nie było ono uprzednio przedmiotem decyzji organu rentowego. W razie złożenia takiego żądania w odwołaniu od decyzji organu rentowego lub w toku trwającego już postepowania sąd nie może wyrokować co do niego, lecz powinien je przekazać do organu rentowego celem wydania w tym przedmiocie decyzji. Nie zawsze jest jednak oczywiste, czy zgłoszone przez stronę żądanie jest nowym żądaniem podlegającym przekazaniu do organu rentowego, czy też jest uzupełnieniem czy modyfikacją żądania już objętego decyzją i mogącego być rozpatrywanym w ramach toczącego się już postepowania. Właściwa kwalifikacja zgłoszonego w toku postępowania żądania jest istotna z punktu interesów ubezpieczonych, bowiem skutkiem uchybień w tym zakresie może być nieważność postępowania w razie wadliwego nieuznania żądania za nowe i rozstrzygnięcia o nim lub też pozbawienie strony świadczenia za określony okres, jeżeli z kolei dojdzie do wadliwego uznania je za nowe i przekazania go do organu rentowego. W artykule na bazie szerokiego orzecznictwa podjęto próbę zdefiniowania nowego żądania poprzez przyjęcie, że to nowe żądanie musi leżeć poza przedmiotem toczącego się już postępowania, w ramach którego zostało zgłoszone. Dlatego kluczem do zdefiniowania nowego żądania jest prawidłowe określenie przedmiotu postępowania w sprawach z zakresu ubezpieczeń, który wyznaczony jest przede wszystkim decyzją organu rentowego, ale również odwołaniem od tej decyzji oraz pierwotnym wnioskiem kierowanym do organu rentowego.
Słowa kluczowe: nowe żądanie w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych, przedmiot postępowania w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych
Marek Szymanowski
judge of the Court of Appeal in Białystok
The term ,,new request’’ in the social security matters
The publication takes into consideration a relatively complicated and not researched enough in the doctrine and the judicature question of “the new request” in the social security matters (article 47710 §2 Code of civil procedure). In the social security matters the party lodges its request to the pension authority, that should issue a decision about the request and the appeal against the decision just opens a legal action for the party. In the case of lodging such new request in the appeal against a decision of the pension authority or in the process of ongoing such proceedings, the court should not pass the judgment about this new request but remit it to the pension authority to issue a new decision about this new request. It is not always clear if the request of the party is really “new” or is it only the modification or supplementation of the primary request that was already decided by the decision of the pension authority. The proper qualification of the request is very important from the point of view of the justified interest of an insured person, because the mistake in the proper qualification of such request can make the proceedings null and void if the court instead of remitting the request to the pension authority passed the judgment, or can deprive the insured person of the social insurance benefits (or pension) for some period if the court faultily remitted the request to the pension authority instead to pass a judgment. In the article – on the basis of broad judicature – the author tries to define the new request by assumption, that the new request should not be a part of the ongoing proceedings, in which it was lodged. The key to the definition of the new request is the proper definition of the subject of proceedings in the social security matters, that is determined first by the decision of the pension authority, then by appeal against such decision and by the primary request that was lodged to the pension authority.
Keywords: new request in social security matters, the subject of proceedings in social security matters
Bibliografia:
Antonów K., Jabłoński A. red., Kodeks postępowania cywilnego, Postępowanie w odrębne w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych. Komentarz, Warszawa 2014.
Ereciński T. (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 2, Postępowanie rozpoznawcze, Warszawa 2012.
Gapska E., Studzińska J., Postępowanie nieprocesowe, LEX/el. 2015.
Gonera K., Kodeks postępowania cywilnego, t. 2, Komentarz, red. K. Piasecki, A. Marciniak, Warszawa 2014.
Gudowski J., Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, cz. 1, Postępowanie rozpoznawcze, t. 2, red. T. Ereciński, Warszawa 2017.
Gudowski J., Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 2, Postępowanie rozpoznawcze, red. T. Ereciński, LEX/el. 2016.
Jakubecki J., Komentarz do kodeksu postępowania cywilnego, LEX 2013.
Manowska M. (red.), Kodeks postępowania cywilnego – Komentarz, t. 1, Warszawa 2015.
Prusinowski P., Ponowne ustalenie prawa do świadczeń a granice weryfikacji ostatecznych decyzji w sprawach rentowych, E-seria Monografie wydziału prawa i administracji UWM, t. 12, Olsztyn 2016.
Sanetra W., Postępowanie w sprawach emerytalno-rentowych w orzecznictwie Sądu Najwyższego, https://www.zus.pl/documents/10182/167609/Procedury+w+ubezpieczeniach+emerytalnym+i+rentowych.pdf/7e7f1912-38d4-4ed1-b87f-fc1de9f57814
Weitz K., Postępowania sądowe w sprawach gospodarczych, red. T. Wiśniewski, Warszawa 2007.
Daniel Jakimiec
referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym Lublin – Zachód w Lublinie w VI Wydziale Cywilnym
Standardy prawne procedury cywilnej przyjęte w Zaleceniach Komitetu Ministrów Rady Europy a wpis wieczystoksięgowy ostrzeżenia o prowadzeniu postępowania restrukturyzacyjnego
W okresie dynamicznego rozwoju społeczno-gospodarczego oraz intensywnego dążenia do integracji Europy dla ochrony interesu prawnego w postępowaniach sądowych, w tym restrukturyzacyjnym i wieczystoksięgowym, nie pozostają również bez znaczenia regulacje prawne o charakterze ponadnarodowym. Stanowi to konsekwencję tego, że ustrój państwa polskiego nie jest wyabstrahowanym tworem prawnym, ale jednym z systemów normatywnych wchodzących w skład wspólnoty europejskiej.
W tym miejscu jako o istotnym znaczeniu dla rzetelnego i sprawnego przebiegu postępowań sądowych warto wskazać na Zalecenia Komitetu Ministrów Rady Europy: numer R(94)12 w sprawie niezawisłości, sprawności i roli sędziów z 13.10.1994 r., numer R(81)7 w sprawie środków ułatwiających dostęp do wymiaru sprawiedliwości z 14.05.1981 r. oraz numer R(84)5 w sprawie zasad procedury cywilnej zmierzających do usprawnienia wymiaru sprawiedliwości z 28.02.1984 r. Zalecenia te wyznaczają standardy prawne procedury cywilnej, posiadając znaczenie dla ochrony interesu prawnego. Ochrona prawna jest realizowana między innymi poprzez wpis wieczystoksięgowy ostrzeżenia o prowadzeniu postępowanie restrukturyzacyjnego przewidziany treścią art. 62613 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego. Wpis ten jako orzeczenie wydane w postępowaniu wieczystoksięgowym realizuje postulaty wynikające z powyższych Zaleceń Komitetu Ministrów Rady Europy. Przedmiotowy wpis służy uniknięciu przesłanek nieważności czynności materialnoprawnych i postępowań sądowych. W konsekwencji oddziałuje na sprawność postępowań sądowych.
Słowa kluczowe: postępowanie wieczystoksięgowe, postępowanie restrukturyzacyjne, wpis wieczystoksięgowy ostrzeżenia, standardy prawne, postępowanie cywilne
Daniel Jakimiec
court clerk in the District Court – Zachód w Lublinie in VI Civil Division
Legal Standards of the Civil Procedure Accepted in Recommendations of the Committee of Ministers of the European Council versus the Land and Mortgage Register Entry Warning about Conducting Restructuring Proceedings
In the period of the rapid socio-economic development and intense aspirations aiming at the integration of Europe for the protection of the legal interest in judicial proceedings, in particular restructuring and land and mortgage register proceedings, also regulations of supranational character are of importance. It is the consequence of the fact that the system of the Polish state is not an abstracted legal creation, but one of normative systems of a member state of the European community.
Documents having substantive meaning for the reliable and efficient course of judicial proceedings are the Recommendations of the Committee of Ministers of the European Council: Number R (94) 12 on the independence, efficiency and role of judges of 13 October 1994, Number R (81) 7 on centres facilitating the access to the judiciary of 14 May 1981 and Number R (84) 5 on principles of the civil procedure aiming at streamlining the judiciary of 28 February 1984. These recommendations are fixing legal standards of the civil procedure important for the protection of legal interest. The legal protection is being carried out among others through the land and mortgage register entry warning about conducting restructuring proceedings under Art. 62613 paragraph 1 of the Polish Code of Civil Procedure. This entry being an order issued in land and mortgage register proceedings fulfills the prerequisites of the Recommendations of the Committee of Ministers of the European Council. The entry serves the purpose of avoiding premises of the nullity of substantive legal activities and of judicial proceedings. In consequence it affects the efficiency of judicial proceedings.
Keywords: land and mortgage register proceedings, restructuring proceedings, land and mortgage register entry, warnings, legal standards, civil procedure
Bibliografia:
Chauvin T., Stawecki T., Winczorek P., Wstęp do prawoznawstwa, Warszawa 2011.
Garlicki L. (red.), Europejska Konwencja Praw Człowieka. Komentarz, Warszawa 2010.
Gurgul S., Prawo upadłościowe. Prawo restrukturyzacyjne. Komentarz, Warszawa 2016.
Herdegen M., Prawo europejskie, Warszawa 2006.
Hrycaj A., Jakubecki A., Witosz A. (red.), System prawa handlowego. Prawo restrukturyzacyjne i upadłościowe, Warszawa 2016.
Jasiński J., Standardy prawne Rady Europy, Warszawa 1998.
Kenig-Witkowska M.M. (red.) [w:] Prawo instytucjonalne Unii Europejskie, Warszawa 2004.
Kruczalak-Jankowska J. (red.)., Jednolite europejskie prawo restrukturyzacyjne postulaty de lege ferenda [w:] Wpływ europeizacji prawa na instytucje prawa handlowego, Warszawa 2013.
Mik C., Koncepcja normatywna europejskiego prawa praw człowieka, Toruń 1994.
Piasecki K., Postępowanie sporne rozpoznawcze, Warszawa 2004.
Pietrzkowski H., Metodyka pracy sędziego w sprawach cywilnych, Warszawa 2011.
Pogonowski P., Realizacja prawa do sądu w postępowaniu cywilnym, Warszawa 2005.
Szpunar A., Roszczenie o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem Prawnym, „Rejent” 1997/12.
Torbus A., Witosz A., Witosza A.J. (red.), Prawo restrukturyzacyjne. Komentarz, Warszawa 2016.
Wengerek E., Pojęcie, przedmiot przesłanki postępowania egzekucyjnego oraz zabezpieczającego [w:] Wstęp do systemu prawa procesowego cywilnego. Zbiór studiów, red. J. Jodłowski, Ossolineum 1974.
Zedler F., Jakubecki A. (red.), Prawo upadłościowe i naprawcze. Komentarz, Warszawa 2006.
Zieliński A. (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, Warszawa 2017.
mgr Anna Bicz-Kordonets
Katedra Postępowania Cywilnego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Śląski
ORCID: 0000-0003-0405-8798
Angielskie postanowienie zabezpieczające freezing injunction w sprawach cywilnych i gospodarczych
Freezing injunction jest rodzajem sądowego zakazu rozporządzania aktywami majątkowymi, będącego instrumentem tymczasowej ochrony prawnej, który ma zapobiec temu, by aktywa należące do majątku dłużnika zostały – na skutek zbycia – usunięte z masy majątkowej, z której wierzyciel może później dochodzić zaspokojenia swoich roszczeń. Postanowienie jako środek prawny wywodzący się z systemu equity działa in personam. W konsekwencji postanowienie kreuje osobistą odpowiedzialność obowiązanego, nakładając na niego nakaz powstrzymania się od rozporządzania zamrożonymi składnikami majątku. Freezing injunction nie kreuje po stronie uprawnionego żadnego tytułu prawnego do zamrożonych składników majątku ani nie przyznaje mu pierwszeństwa zaspokojenia przed innymi wierzycielami.
Słowa kluczowe: freezing injunction, postępowanie zabezpieczające, equity, interim injunction
mgr Anna Bicz-Kordonets
Department of Civil Procedure, Faculty of Law and Administration, University of Silesia
ORCID: 0000-0003-0405-8798
English Freezing Orders in Civil and Commercial Matters
A freezing injunction is an interim order restraining a party from removing assets located within the jurisdiction out of the country, or from dealing with assets whether they are located within the jurisdiction or not. The aim of the order is to prevent the injustice of the defendant’s assets being disposed to deprive the claimant of the fruits of any judgment that may be obtained. It is an ad personam order, which is not connected with the rights to the frozen assets and does not give the claimant any precedence over other creditors with respect to the frozen assets.
Keywords: freezing injunction, provisional measures, equity, interim injunction
Bibliografia:
Alexander K., The Mareva Injunction and Anton Piller Order: The Nuclear Weapons of English Commercial Litigation, „Florida Journal of International Law” 1996/11.
Allen C., Law in the Making, Oxford 1951.
Andrews N., English Civil Procedure: Fundamentals of the New Civil Justice System, Oxford 2003.
Andrews N., Provisional and Protective Measures : Towards an Uniform Protective Order in Civil Matters, „Uniform Law Review” 2001/6(4).
Andrews N., Freezing foreign assets by Mareva injunctions, „Cambridge Law Journal” 1989/48.
Bailey E., Voluntary Arrangements, London-Dayton-Ohio 2007.
Bailey S.H., Taylor N.W., Ching J.P.L., Smith, Bailey and Gunn on the Modern English Legal System, London 2007.
Baker J.H., An Introduction to English Legal History, London 2002.
Bean D., Parry I., Burns A., Injunctions, London 2015.
Bertrams R., Bank Guarantees in International Trade: The Law and Practice of Independent (first Demand) Guarantees and Standby Letters of Credit in Civil Law and Common Law Jurisdictions, Kluwer Law International 2004.
Biscoe P.M., Freezing and Search Orders: Mareva and Anton Piller Orders, Sydney 2008.
Briggs A., Private International Law in English Courts, Oxford 2014.
Briggs A., Private International Law, „The British Year Book of International Law; Oxford” 2003/73(1).
Browne K., Catlow M., Civil Litigation 2016/17, Guildford 2016.
Burrows A., Remedies for Torts and Breach of Contract, Oxford 2005.
Cao A., Maritime Injunction in the Maritime Procedure Law of P.R.C. International Maritime Law, „Tulane Maritime Law Journal” 2001/26.
Capper D., Asset freezing orders – failure to state the cause of action, „Civil Justice Quarterly” 2007/26, April.
Capper D., No Tort Liability for Breaching Freezing Orders, „The Cambridge Law Journal” 2006/65.
Capper D., Worldwide Mareva Injunctions, „The Modern Law Review” 1991/54(3).
Capper D., Mareva Injunctions, London; Belfast 1988.
Casson D., The Mareva Injunction, „German Yearbook of International Law” 1983/26.
Charity D.E., Mareva Injunctions: a lesson in judicial acrobatics, Journal of Maritime Law and Commerce 1981/12.
Chatterjee C., Lefcovitch A., Guidelines for enforcement of worldwide freezing orders: An analysis, „Journal of Banking Regulation; Basingstoke” 2007/8(3).
Chesterman M., Contempt: In the Common Law, but Not the Civil Law, „International and Comparative Law Quarterly” 1997/46.
Ching J., Cause of action first: freezing injunction after: Fourie v. le Roux (case and comment), „Nottingham Law Journal” 2007/16(2).
Cieśliński M.M., Postępowanie zabezpieczające w sprawach o rozwód, Warszawa 2014.
Collins L., The territorial reach of Mareva injunctions, „Law Quarterly Review” 1989/105.
Connal T.W. and S., The Mareva injunction: a cruel tyranny?, „European Intellectual Property Review” 1997.
Cram P.I., Borrie and Lowe: The Law of Contempt, London 2013.
Crerar D.A., Mareva Freezing Orders and Non-Party Financial Institutions: A Practical Guide, „Banking & Finance Law Review; Scarborough” 2006/21(2).
Denning B.A., The Due Process of Law, London 2005.
Dennis P.I., The Law of Evidence, London 2010.
Dohmann B., Briggs A., „Worldwide Mareva” Injunctions and the enforcement of Foreign judgements in England [w:] Materielles Recht und Prozessrecht und die Auswirkungen der Unterscheidung im Recht der internationalen Zwangsvollstreckung : eine rechtvergleichende Grundlagenuntersuchung, red. J. Basedow, Augsburg-London-Chicago-Hanover-Zurich 1992.
Ereciński T., Jakubecki A., Walasik M., System Prawa Procesowego Cywilnego. Postepowanie zabezpieczające, t. V, Warszawa 2016.
Finnane E.T., Newton H.N., Wood C.D., Equity Practice and Precedents, Sydney 2008.
Fox A., Global warming to comity? The worldwide freezing order begins its thaw, „Journal of International Financial Markets” 2002.
Gee S., Commercial Injunctions, Londyn 2016.
Glister J., Hanbury & Martin: Modern Equity, London 2015.
Goldrein I.S., Wilkinson K.H.P., Kershaw M., Commercial litigation: pre-emptive remedies., London 1997.
Grzegorczyk P., Immunitet państwa w postępowaniu cywilnym, Warszawa 2010.
Hill J., Chong A., International Commercial Disputes: Commercial Conflict of Laws in English Courts, Oxford 2010.
Hoyle M., Freezing and Search Orders, London 2006.
Jackson D., Enforcement of Maritime Claims, London; Singapore 2005.
Jacob S.J.I.H., Private International Litigation, London 1988.
Jolowicz J.A., On Civil Procedure, Cambridge 2000.
Jorgensen J.C., Finding, Freezing and Attaching Assets: A Multi-Jurisdictional Handbook, Clifornia 2016.
Kay M., Blackstone’s Civil Practice 2015, Oxford 2015.
Kaye P., Property restraint and disclosure orders in the English courts: extraterritorial developments, „Company Lawyer” 199/10(11).
Kennett W.A., The Enforcement of Judgments in Europe, Oxford 2001.
Layton A., Mercer H., European Civil Practice, t. I, London 2004.
Layton A., Mercer H., European Civil Practice, t. II, London 2004.
Lipstein K., Conflict of laws – jurisdiction – Mareva injunction, „Cambridge Law Journal” 1978/3.
Malek A., Lewis C., Worldwide Mareva Injunctions: The Position of International Banks, „Lloyd’s Maritime and Commercial Law Quarterly” 1990.
Malek H.M. (red.), Phipson on Evidence, London 2013.
Markiewicz K., Torbus A. (red.), Postępowanie rozpoznawcze w przyszłym Kodeksie postępowania cywilnego, Katowice 2014.
Martin J., Interlocutory Injunction: American Cyanamid Comes of Age, „King’s College Law Journal” 1993/4.
McEvoy J.J., Dine J.M., Are Mareva injunctions becoming attachment orders?, „Civil Justice Quarterly” 1989/8, July.
McFarlane B., Hayton and Mitchell on the Law of Trusts & Equitable Remedies: Texts, Cases & Materials, London 2015.
McGhee J., Snell’s equity, London 2015.
McGrath P., Commercial Fraud in Civil Practice, Oxford, New York 2014.
Meagher R.P., Heydon J.D., Meagher, Gummow and Lehane’s Equity, Doctrines, and Remedies, Sydney 2002.
Meisel F., The „Mareva” injunction - recent developments, „Lloyd’s Maritime and Commercial Law Quarterly” 1980.
Merrett L., Worldwide freezing orders in Europe, „Cambridge Law Journal” 2007/66.
Ough R.N., The Mareva injunction and Anton Piller order : practice and precedents, London 1987.
Ough R.N., Flenley W., The Mareva Injunction and Anton Piller Order: Practice and Precedents, London 1993.
Parkinson P., The Principles of Equity, Sydney 2002.
Patton J.W., Foreign Attachment in Pennsylvania.(An Outline), „University of Pennsylvania Law Review and American Law Register” 1908/56(3).
Pearce R., Barr W., Pearce & Stevens’ Trusts and Equitable Obligations, Oxford 2014.
Pettit P.H., Equity and the Law of Trusts, Oxford 2012.
Powles D., Mareva Round-up-I, „Journal of business law” 1982.
Powles D., The Mareva Injunction Expanded, „Journal of business law” 1981/415.
Prashker L., New York’s Attachment Statutes: The Revision of 1941, „John’s L. Rev.” 1941/16.
Redmayne M., Standards of Proof in Civil Litigation, „Modern Law Review” 1999/62.
Reynolds B.W.B., Tsimplis M.N., Shipowners’ Limitation of Liability, Alphen aan den Rijn 2012.
Robert-Tissot S.P., Legislating for the Siskina: Mareva injunctions in England and Wales, Northern Ireland, Hong Kong and the Channel Islands in support of foreign proceedings, „Company Lawyer” 1997/18(6).
Rogerson P., Problems of the Applicable Law of the Contract in the English Common Law Jurisdiction Rules: The Good Arguable Case, „Journal of Private International Law” 2013/9(3).
Rose F., The Mareva injunction : attachment in personam : Part 1, „Lloyd’s Maritime and Commercial Law Quarterly” 1981.
Rose F., The Mareva injunction : attachment in personam : Part 2, „Lloyd’s Maritime and Commercial Law Quarterly” 1981.
Sheridan L.A., Keeton G.W., Equity: Chancery Procedure and the Nature of Injunctions, Chichester 1983.
Spry I.C.F., The principles of equitable remedies: specific performance, injunctions, rectification, and equitable damages, Pyrmont 2014.
Stürner R., Kawano M., Comparative Studies on Enforcement and Provisional Measures, Tübingen 2011.
Sugar S., Wilson R., Altaras D., Commercial and Mercantile Courts Litigation Practice, Bristol 2003.
Tapper C., Cross & Tapper on Evidence, Oxford-New York 2010.
Tedeschi M., A Mareva injunction - a sleeping giant awakes, „Australian business law review” 1973.
Tetley W., Attachment, the Mareva injunction and „saisie conservatoire”, „Lloyd’s Maritime and Commercial Law Quarterly” 1985.
Walker P., Freezing orders are still cool, „Credit Management; Stamford” 2007.
Weibel T., Enforcement of English freezing orders („Mareva injunctions”) in Switzerland, Basel–Genf–München 2005.
Wetoszka D., Zastosowanie instytucji actio in rem w brytyjskim i amerykańskim prawie morskim, „Studia Iuridica Toruniensia” 2017/20.
Wilkes G., Enforcing Anti-Suit Injunctions against Sovereign States Current Developments: Private International Law - II, „International and Comparative Law Quarterly” 2004/53.
Wing J., More on the Mareva Injunction, „Law Institute journal” 1981/181.
Witzleb N., Equity Does Not Act in Vain: An Analysis of Futility Arguments in Claims for Injunctions, „Sydney Law Review” 2010/32.
Zuckerman A., Zuckerman on Civil Procedure: Principles of Practice, London 2013.
Zuckerman A.A.S., Mareva injunctions and security for judgment in a framework of interlocutory remedies, „Law Quarterly Review” 1993/109, July.
Zuckerman A.A.S., Dispensation with undertaking in damages – an elementary injustice, „Civil Justice Quarterly” 1993/12, July.
Zweigert K., An Introduction To Comparative Law, New York 1998.
dr Katarzyna Gajda-Roszczynialska
adiunkt w Katedrze Postępowania Cywilnego Uniwersytetu Śląskiego, sędzia
ORCID: 0000-0001-8245-9023
Pierwsze podejście Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej do zagadnienia dowodów nielegalnych w postępowaniu cywilnym. Glosa do wyroku Trybunału Sprawiedliwości z 27.09.2017 r., C-73/16, Peter Puškár v. Finančné riaditeľstvo Slovenskej republiky, Kriminálny úrad finančnej správy
Niniejsze opracowanie stanowi glosę do orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości z 27.09.2017 r., C-73/16, Peter Puškár v. Finančné riaditeľstvo Slovenskej republiky, Kriminálny úrad finančnej správy, będącego pierwszym podejściem Trybunału do zagadnienia dowodów nielegalnych w postępowaniu cywilnym. Jakkolwiek analizowane rozstrzygnięcie zapadło na gruncie postępowania administracyjnego, to z uwagi na sposób ujęcia i walor ogólny może znaleźć zastosowanie również w postępowaniu cywilnym. Trybunał po raz kolejny, przełamując zasadę autonomii proceduralnej i organizacyjnej, stwierdził, że zagadnienie dopuszczalności dowodów nielegalnych w postępowaniu przed sądem krajowym nie odnosi się jedynie do wykładni prawa krajowego, a przynależy do prawa europejskiego. Trybunał wskazał także na prymarne, a zarazem konkretne mechanizmy ważenia wartości, pozostawiając ocenę legalności bądź nielegalności pozyskania dowodu władzy sądzenia w ramach sądów krajowych, które mają za zadanie ad casu ustalić granicę ochrony pomiędzy interesem prywatnym a publicznym.
Słowa kluczowe: dowody nielegalne, interes publiczny, interes prywatny
dr Katarzyna Gajda-Roszczynialska
assistant professor in the Char of Civil Procedure, University of Silesia, a judge
ORCID: 0000-0001-8245-9023
The first approach of the Court of Justice of the European Union to the issue of illegal evidence in civil proceedings. Gloss to the judgment of the Court of Justice of 27/09/2017, C-73/16, Peter Puškár v. Finančné riaditeľstvo Slovenskej republiky, Kriminálny úrad finančnej správy
The article discusses the judgment of the Court of Justice of 27/09/2017, C-73/16, Peter Puškár v. Finančné riaditeľstvo Slovenskej republiky, Kriminálny úrad finančnej správy, which is the Court’s first approach to the issue of illegal evidence in civil proceedings. Although the analyzed decision was made on the basis of administrative proceedings, due to the manner of recognition and general quality, it may also be applied in civil proceedings. The Court has once again overcome the principle of autonomy, has asserted that the issue of the admissibility of illegal evidence in the main proceedings does not only refer to the interpretation of national law but belongs to the European law. The Tribunal also indicated the primary and specific mechanisms of value weighting, leaving the assessment of the legality or illegality of obtaining proof of power to judges within national courts, which have the ad casu task to establish the boundary of protection between private and public interests.
Keywords: civil procedure, illegally obtained evidence, public interest, private interest
Bibliografia:
Berlin D., Évasion fiscale et protection des données personnelles, „La Semaine Juridique – édition générale” 2017/42.
Białecki M., Praktyka dopuszczania przez sądy dowodów zdobytych w sposób nielegalny w polskim postępowaniu cywilnym z odwołaniem się do rozwiązań amerykańskich i kanadyjskich [w:] Nowelizacje kodeksu postępowania cywilnego, red. A. Góra-Błaszczykowska, Sopot 2015.
Białecki M., Doktryna owoców zatrutego drzewa (fruits of poisonous tree) w postępowaniu cywilnym [w:] Współczesne problemy postępowania cywilnego. Zbiór studiów, red. K. Flaga-Gieruszyńska, A. Klich, Toruń 2015.
Biernat S., Zasada efektywności prawa wspólnotowego w orzecznictwie ETS [w:] Studia z prawa Unii Europejskiej, red. S. Biernat, Kraków 2000.
Błaszczak Ł., Pojęcie dowodów bezprawnych (nielegalnych, sprzecznych z prawem). Zagadnienie przeprowadzenia dowodów bezprawnych w postępowaniu cywilnym w świetle poglądów doktryny oraz judykatury [w:] Dowody i postępowanie dowodowe w sprawach cywilnych. Komentarz praktyczny z orzecznictwem. Wzory czynności sądowych i pism procesowych, red. Ł. Błaszczak, K. Markiewicz, Warszawa 2015.
Bobek M., Why There is No Principle of ‘Procedural Autonomy’ of the Member States [w:] The European Court of Justice and the Autonomy of the Member States, red. B. de Witte, H.W. Micklitz, Cambridge 2012.
Bodio J., Dopuszczalność dowodów uzyskanych sprzecznie z prawem. Uwagi prawnioporównawcze w obrębie prawa polskiego [w:] K. Knoppek, Problem dowodów uzyskanych sprzecznie z prawem w procesie cywilnym, Poznań 2018.
Czarnecki Ł, Dopuszczalność tzw. dowodu bezprawnego (nielegalnego, sprzecznego z prawem) w postępowaniu cywilnym „Monitor Prawniczy” 2016/16.
Domagalska M., Zasada autonomii proceduralnej państw członkowskich i jej ograniczenia wynikające z zasady efektywności [w:] Stosowanie prawa Unii Europejskiej przez sądy, t. 2, Zasady – orzecznictwo – piśmiennictwo, red. M. Szwarc-Kuczer, K. Kowalik-Bańczyk, Warszawa 2007.
Dougan M., National Remedies Before the Court of Justice., Issues of Harmonisation and Differentiation.
Ellingsen H.K., Effective judicial protection of individual data protection rights: Puškár, „Common Market Law Review” 2018/6.
Ellingsen H.K., Effective judicial protection of individual data protection rights: Puškár, „Common Market Law Review” 2018/6.
Gajda-Roszczynialska K., Kilka uwag o dopuszczalności dowodów nielegalnych na tle prawnoporównawczym w polskim postępowaniu cywilnym [w:] Sine ira et studio. Księga jubileuszowa dedykowana Sędziemu Jackowi Gudowskiemu, red. T. Ereciński, P. Grzegorczyk, K. Weitz, Warszawa 2016.
Gajda-Roszczynialska K., Ograniczenia dopuszczalności dowodów nielegalnych w postępowaniu cywilnym: granica czy fundament dążenia do prawdy w postępowaniu cywilnym?, „Polski Proces Cywilny” 2016/3 (numer specjalny dedykowany Profesorowi Tadeuszowi Erecińskiemu).
Głodowski W., Wpływ zakazów dowodowych w postępowaniu karnym wynikających z art. 168a k.p.k. na rozstrzygnięcie sprawy cywilnej w postepowaniu cywilnym [w:] K. Knoppek, Problem dowodów uzyskanych sprzecznie z prawem w procesie cywilnym, Poznań 2018.
Harsagi V., Kengyel M., Der Ein uss des Europäischen Zivilverfahrensrechts auf die nationalen Rechtsordnungen, Nomos 2009.
Hess B., Europäisches Zivilprozessrecht, Lehrbuchl, Hüthig Jehle Rehm 2010.
Hess B., Bergström M., Storskrubb E., Swedish Studies in European Law, t. 7, Oxford–Porland–Oregon 2016.
Hess B., The State of the Civil Justice Union [w:] EU Civil Justice. Current issues and future outlook, red. B. Hess, M. Bergström, E. Storsrubb, Swedish Studies in European Law, t. 7, Oxford–Porland–Oregon 2016.
Hofmański P., Wróbel A. [w:] Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności. Tom I. Komentarz do artykułów 1–18, red. L. Garlicki Warszawa 2010.
Iwanicki T., Możliwość wykorzystywania dowodów nielegalnych w postępowaniu cywilnym w świetle orzecznictwa i doktryny „Palestra” 2016/5.
Janicki P., Dowód audiowizualny w procesie cywilnym a prawo do prywatności, „Edukacja p
Prawnicza” 2009/1.
Kaczmarek-Templin B., E-mail naruszający tajemnicę korespondencji jako dowód w postepowaniu cywilnym [w:] Problem dowodów uzyskanych sprzecznie z prawem w procesie cywilnym, red. K. Knoppek, Poznań 2018.
Kakouris C.N., Do the Member States Possess Judicial Procedural Autonomy?, „Common Market Law Review” 1997.
Karolczyk B., Dopuszczalność „dowodów uzyskanych z naruszeniem prawa” w postępowaniu cywilnym, „Przegląd Sądowy” 2012/4.
Kenygyel M., Rechtswidrig erlangte Beweismittel im ungarischen Zivilprozess [w:] Problem dowodów uzyskanych sprzecznie z prawem w procesie cywilnym, red. K. Knoppek, Poznań 2018.
Knoppek K., Problem dowodów uzyskanych sprzecznie z prawem [w:] System prawa procesowego cywilnego, red. T. Ereciński t. 2, cz. 2, Postępowanie procesowe przed sądem pierwszej instancji, red. T. Wiśniewski, Warszawa 2016.
Knoppek K. (red.), Problem dowodów uzyskanych sprzecznie z prawem w procesie cywilnym, Poznań 2018.
Koncewicz T.T., Sędziowie krajowi jako wspólnotowi. Teoretyczne podstawy dyskusji, Acta Universitatis Wratislaviensis, Przegląd Prawa i Administracji, red. K. Wójtowicz, Wrocław 2003.
Korszeń D., Zakres zakazu przeprowadzania w postępowaniu cywilnym dowodów nielegalnych (bezprawnych), „Monitor Prawniczy” 2013/1.
Krakowiak M., Potajemne nagranie na taśmę jako dowód w postępowaniu cywilnym, „Monitor Prawniczy” 2005/24.
Krans B., EU Law and National Civil Procedure Law: An Invisible Pillar, „European Review of Private Law” 2015/4.
Laskowska-Hulisz A., Dowody z innych dokumentów niż wymienione w art. 2431 k.p.c. uzyskane w sposób sprzeczny z prawem [w:] Problem dowodów uzyskanych sprzecznie z prawem w procesie cywilnym, red. K. Knoppek, Poznań 2018.
Laskowska A., Dowody w postępowaniu cywilnym uzyskane w sposób sprzeczny z prawem, „Państwo i Prawo” 2003/12.
Mania K., Dopuszczalność dowodów o charakterze audiowizualnym w kontekście dowodów uzyskanych sprzecznie z prawem przed sądem powszechnym i sądem polubownym [w:] Problem dowodów uzyskanych sprzecznie z prawem w procesie cywilnym, red. K. Knoppek, Poznań 2018.
Martínez López-Sáez M., Una revisión del derecho fundamental a la protección de datos de carácter personal, Tirant Lo Blanch, Valencia 2018.
Mihail S., Wisman T., The Right to Privacy with Respect to the Processing of Personal Data in the Context of Controlling Tax Fraud, „European Data Protection Law Review” 2017, Vol. 3.
Misztal-Konecka J., Dowody uzyskane sprzecznie z prawem – problem dopuszczalności dowodów czy ich oceny? Kilka uwag na gruncie postępowania cywilnego [w:] Problem dowodów uzyskanych sprzecznie z prawem w procesie cywilnym, red. K. Knoppek, Poznań 2018.
Misztal-Konecka J., Bilingi i nagrania rozmów jako dowody w postępowaniu cywilnym [w:] Ewolucja prawa polskiego pod wpływem technologii informatycznych. Elektroniczne aspekty wymiaru sprawiedliwości , red. J. Misztal-Konecka, G. Tylec, Lublin 2012.
Modern Studies in European Law, 2004, Bloomsburys.
Mucha J. Sądowa ocena wniosku o przeprowadzenie dowodu w przypadku dowodów uzyskanych sprzecznie z prawem [w:] Problem dowodów uzyskanych sprzecznie z prawem w procesie cywilnym, red. K. Knoppek, Poznań 2018.
Nylund A., Krans B., The European Union and national civil procedurę – a rocky road or a smooth proces? [w:] The European Union and National Civil Procedure, Cambridge 2016.
Rodriguez Iglesias G., Zu den Grenzen der verfahrensrechtlichen Autonomie der Mitgliedstaaten bei der Anwendung des Gemainschaftrecht, „Europeische Grundrechtzeitung” 1997.
Schlössels R.J.N, „Jurisprudentie Bestuursrecht” 2018/1.
Simon D., Protection juridictionnelle, Europe 2017, Novembre nr 11.
Skorupka A., Dopuszczalność dowodu sprzecznego z prawem w sądowym postępowaniu cywilnym, Warszawa 2018.
Skorupka A., Problematyka dowodu sprzecznego z prawem w kontekście umów dowodowych (uwagi de lege ferenda) [w:] Problem dowodów uzyskanych sprzecznie z prawem w procesie cywilnym, red. K. Knoppek, Poznań 2018.
Skubic Z, Je vodenje črne liste davčnih dolžnikov ali seznama slamnatih lastnikov podjetij v nasprotju z GDPR?, „Pravna Praksa“ 2018/41–42, s. 37–38.
Storskrubb E., Civil procedure and EU law: a policy area uncovered, Oxford University Press 2008.
Studzińska J., Dowód z dokumentu elektronicznego pozyskany sprzecznie z prawem [w:] Problem dowodów uzyskanych sprzecznie z prawem w procesie cywilnym, red. K. Knoppek, Poznań 2018.
Szpunar M., Prawo wspólnotowe przed organami krajowymi, „Rejent” 2004/3–4.
Weitz K., Hans-Jürgen Ahrens, Der Beweis im Zivilprozess, Verlag Dr. Otto Schmidt KG, Köln 2015, s. LXXXIX + 1275, „Polski Proces Cywilny” 2016/1.
Weller M., Dawirs G., Rechtswidrig erlangte Beweismittel im deutschen Zivilverfahrenrecht, [w:] Problem dowodów uzyskanych sprzecznie z prawem w procesie cywilnym, red. K. Knoppek, Poznań 2018.
Wendelstein Ch., Verwertungsverbote für rechtswidrig erlangte Beweismittel im deutschen Zivilprozessrecht [w:] Problem dowodów uzyskanych sprzecznie z prawem w procesie cywilnym, red. K. Knoppek, Poznań 2018.
Wengerek E., Korzystanie w postępowaniu cywilnym ze środków dowodowych uzyskanych sprzecznie z prawem, „Państwo i Prawo” 1977/2.
Widdershoven R.J.G.M,.: HvJ EU 27 September 2017, C-73/16, Peter Puškár, Finančné riaditeľstvo Slovenskej republiky, Kriminálny úrad finančnej správy – Noot, Administratiefrechtelijke beslissingen, “Rechtspraak Bestuursrecht” 2018/15.
Wróbel A., Autonomia proceduralna państw członkowskich. Zasada efektywności i zasada efektywnej ochrony sądowej w prawie Unii Europejskiej, „Ruch Prawniczy Ekonomiczny i Socjologiczny” 2005/1.
Zanfir-Fortuna G., Summary of the Opinion of AG Kokott in Puškár (on effective judicial remedies and lawful grounds for processing other than consent), pdpEcho.com, 24.
Zedler F., Dopuszczalność dowodu z taśmy magnetofonowej w postępowaniu cywilnym [w:] Proces i Prawo, Księga ku czci Profesora J. Jodłowskiego, red. E. Łętowska, Wrocław 1989.
mgr Łukasz Czarnecki
doctoral student of the Chair of Civil Procedure II, Faculty f Law and Administration, University of Łódź
