Przegląd Prawa Handlowego
Prawo25 września, 2024

Przegląd Prawa Handlowego 8/2024

Ubezpieczanie representations & warranties oraz indemnities – praktyka obrotu a prawodr hab. Andrzej Szlęzak
Autor jest profesorem Uniwersytetu SWPS w Warszawie oraz of counselem w kancelarii Sołtysiński, Kawecki & Szlęzak
(ORCID: https://orcid.org/0000-0003-4281-2966).

Ubezpieczanie representations & warranties oraz indemnities – praktyka obrotu a prawo

Ubezpieczanie representations & warranties bądź ubezpieczanie warranties & indemnities – a ściślej: pozyskiwanie ochrony ubezpieczeniowej (z reguły przez kupującego) na wypadek aktualizacji umownego obowiązku naprawienia szkody przez sprzedawcę, gdyby (1) R&W udzielone przez sprzedawcę okazały się niezgodne z rzeczywistością (nieprawdziwe, niekompletne, wprowadzające w błąd itd.), w następstwie czego pojawiła się szkoda albo (2) z okoliczności oznaczonej w umowie indemnizacyjnej wynikła szkoda – można już chyba uznać za standard kontraktowy w transakcjach mergers & acquisitions. W powszechnym przekonaniu ubezpieczenie R&W (W&I) obniża ryzyko transakcyjne ponoszone przez strony. Rzeczywiście tak jest; korzyści są wielorakie, dla obu stron umowy i nie ma powodu, by fakt ten kwestionować ani by go tu szerzej omawiać. W umowach M&A zawierających R&W (których charakter prawny artykuł przypomina, przy okazji poddając krytyce niektóre poglądy wyrażane w tej kwestii w doktrynie) poświęca się sporo uwagi temu, by ryzyka kontraktowe objęte ubezpieczeniem R&W (W&I) zostały w pełni przejęte przez ubezpieczyciela, tj. by to wyłącznie on (a nie sprzedawca) był w ostatecznym rozrachunku zobowiązany do świadczenia na rzecz kupującego na wypadek wystąpienia takich ryzyk. Artykuł przedstawia podstawowe instrumenty, jakie praktyka kontraktowa wypracowała w tym obszarze, i ocenia ich skuteczność prawną z punktu widzenia celu, jaki autorzy umów zwykle chcą osiągnąć, tj. tego, by wykluczone było zaspokojenie roszczenia objętego ubezpieczeniem R&W (W&I) w drodze sięgnięcia przez kupującego bądź ubezpieczyciela (w tym ostatnim przypadku – tytułem regresu ubezpieczeniowego) do majątku sprzedawcy.

Słowa kluczowe: prawo cywilne, zobowiązania, representations & warranties, indemnity, umowa ubezpieczenia, pactum de non petendo, zrzeczenie się praw

dr hab. Andrzej Szlęzak
The author is a professor of the SWPS University in Warsaw, Poland, and an Of Counsel at Sołtysiński, Kawecki & Szlęzak law firm
(ORCID: https://orcid.org/0000-0003-4281-2966).

Insuring Representations & Warranties and Indemnities – Market Practice and the Law

Insuring representations and warranties (“R&W”) or indemnities – or, more precisely, obtaining insurance coverage (usually by the buyer) for the event when the seller’s contractual duty to repair damage materialises where (1) the R&W granted by the seller proved non-compliant with the reality (untrue, incomplete, misleading etc.) with damage resulting therefrom, or (2) a circumstance defined in the indemnity contract resulted in damage – may now safely be considered to be a contractual standard in mergers and acquisitions (“M&A”) transactions. It is a universal view that the R&W insurance, as well as the warranties and indemnities (“W&I”) insurance, lowers the parties’ exposure to a transactional risk. It is indeed so; the advantages are manifold for both parties and there is no reason to doubt it or to comment on it more broadly. In M&A contracts containing R&W (whose legal nature the article brings to attention, criticising at the same time some views related thereto expressed in legal doctrine) much effort is spent on making sure that it is the insurer who takes over in full the contractual risks covered by the R&W (W&I) insurance, so that it is the insurer (and not the seller) who, in the end, performs in favour of the buyer, should such risks materialise. The article presents basic instruments elaborated by a contract practice in this respect and evaluates their efficiency from the perspective of the aim which the drafters of contracts usually wish to achieve, namely the exclusion of the possibility of the buyer’s or the insurer’s (in the latter case: via subrogation) satisfying a claim covered by R&W (W&I) insurance by reaching to the seller’s property.

Keywords: Civil law, obligations, representations & warranties, indemnity, insurance contract, pactum de non petendo, waiver of rights

Bibliografia / References
Gessel-Kalinowska vel Kalisz B., Oświadczenia i zapewnienia w umowie sprzedaży udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością (w świetle zasady swobody umów), Warszawa 2010.
Gessel-Kalinowska vel Kalisz B., Wpływ nowej regulacji rękojmi przy sprzedaży (art. 5561 k.c.) na definicję wady fizycznej prawa udziałowego – uwagi w świetle zmian kodeksu cywilnego wprowadzonych ustawą z 30.05.2014 r. o prawach konsumenta, „Przegląd Prawa Handlowego” 2015/12.
Hadrowicz E., Pactum de non petendo a kompetencja zaskarżalności roszczenia, „Studia Prawa Prywatnego” 2022/1.
Jastrzębski J., Oświadczenia i zapewnienia (representations and warranties) a wady oświadczenia woli, „Przegląd Prawa Handlowego” 2014/1.
Jastrzębski J., Ponownie o zapewnieniach jako źródle odpowiedzialności gwarancyjnej – polemika, „Przegląd Prawa Handlowego” 2015/3.
Machnikowski P. [w:] System Prawa Prywatnego, red. nacz. Z. Radwański, t. 5, Prawo zobowiązań – część ogólna, red. K. Osajda, Warszawa 2020.
Pyziak-Szafnicka M., Wilejczyk M., Tenenbaum-Kulig M. [w:] System Prawa Prywatnego, red. nacz. Z. Radwański, t. 6, Prawo zobowiązań – część ogólna, red. A. Olejniczak, Warszawa 2023.
Riedl K., Kreowanie zobowiązań naturalnych w drodze umowy (uwagi o tzw. skutku silniejszym pactum de non petendo), „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 2019/3.
Strugała R. [w:] Zobowiązania, t. 1, Przepisy ogólne i powiązane przepisy Księgi I KC. Komentarz, red. P. Machnikowski, Warszawa 2022.
Szlęzak A., Czy naruszenie oświadczeń i zapewnień (representations and warranties) jest naruszeniem umowy?, „Przegląd Prawa Handlowego” 2017/10.
Szlęzak A., Kodeksowe umowy gwarancyjne z udziałem osoby trzeciej (art. 391 i 392 KC), Warszawa 2020.
Szlęzak A., O odpowiedzialności z tytułu representations and warranties po raz ostatni, „Przegląd Prawa Handlowego” 2015/7.
Szlęzak A., Umowa (klauzula) gwarancyjna a umowa (klauzula) indemnizacyjna, „Przegląd Prawa Handlowego” 2023/4.
Szlęzak A. [w:] Rozprawy z prawa prywatnego. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Wojciechowi Popiołkowi, red. M. Pazdan, M. Jagielska, E. Rott-Pietrzyk, M. Szpunar, Warszawa 2017.
Szlęzak A., Gardocka H., Ponownie o representations and warranties w umowach poddanych prawu polskiemu, „Przegląd Prawa Handlowego” 2011/2.
Wietrzyńska-Ciołkowska A., Stykowski P., Ubezpieczenia W&I (warranty & indemnity) – zagadnienia wybrane, „Prawo Asekuracyjne” 2023/1.
Ździeborski R., Umowa o podporządkowaniu wierzytelności w polskiej praktyce kontraktowej. Zagadnienia wybrane, cz. 2, „Monitor Prawniczy” 2003/13.

dr hab. Artur Nowacki, prof. UW
Autor jest profesorem Uniwersytetu Warszawskiego w Katedrze Prawa Handlowego na Wydziale Prawa i Administracji oraz radcą prawnym w Warszawie
(ORCID: https://orcid.org/0000-0003-0513-115X).

Kierowanie się przez spółkę zależną uczestniczącą w grupie spółek interesem grupy spółek

Przedmiotem artykułu są obowiązujące de lege lata zasady realizacji interesu grupy spółek przez spółkę zależną uczestniczącą w grupie spółek. Omówione zostały dwa przypadki: kierowanie się przez spółkę zależną uczestniczącą w grupie spółek interesem grupy spółek w braku wydania przez spółkę dominującą wiążącego polecenia oraz w razie wydania takiego polecenia.

Słowa kluczowe: grupa spółek, holding, koncern, wiążące polecenie, spółka dominująca

dr hab. Artur Nowacki, University of Warsaw professor
The author is a professor at the Department of Commercial Law, Faculty of Law and Administration, University of Warsaw, Poland, and an attorney at law in Warsaw (ORCID: https://orcid.org/0000-0003-0513-115X).

A Subsidiary Within a Group of Companies Being Guided by the Interest of the Group

This article discusses the principles according to which a subsidiary within a group of companies realizes the interest of the group. Two scenarios are presented: a subsidiary within a group of companies being guided by the interest of the group without the parent company having issued a binding instruction and in case of such an instruction being issued.

Keywords: group of companies, holding company, concern, binding instruction, parent company

Bibliografia / References
Opalski A., Nowe polskie prawo grup spółek – krytyka założeń konstrukcyjnych, cz. 1, „Przegląd Prawa Handlowego” 2023/8.
Oplustil K., W sprawie optymalnego modelu prawa grup spółek. Uwagi krytyczne o projekcie prawa koncernowego z 20.7.2020 r., cz. 1, „Monitor Prawniczy” 2020/23.
Szumański A., Nowe prawo grup spółek w Polsce – koncepcja systemowa regulacji prawnej, „Przegląd Prawa Handlowego” 2022/8.

dr hab. Paweł Zdanikowski
Autor jest adiunktem w Katedrze Prawa Handlowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II oraz sędzią Sądu Okręgowego w Lublinie

O niektórych konsekwencjach procesowych wydania tytułu egzekucyjnego przeciwko wspólnikowi spółki jawnej pozwanemu za zobowiązania spółki

Przedmiotem artykułu jest ocena optymalności regulacji subsydiarnej odpowiedzialności wspólnika spółki jawnej w przypadku, gdy pozwanym w sprawie o roszczenie przeciwko spółce jawnej jest wyłącznie jej wspólnik. Autor rozwiązuje dwa zasadnicze problemy. Po pierwsze, czy wydając wyrok przeciwko pozwanemu za dług spółki wspólnikowi jawnemu (gdy w sprawie nie jest pozwana jednocześnie spółka), sąd ma uprawnienie lub obowiązek, by w treści orzeczenia dać wyraz temu, że pozwany odpowiada w sposób subsydiarny, a jeżeli tak – to w jaki sposób sąd powinien to uczynić. Po drugie, czy sąd rozpoznający sprawę o nadanie klauzuli wykonalności przeciwko wspólnikowi jawnemu, kiedy wie z urzędu (np. na podstawie akt postępowania rozpoznawczego), że dłużnik odpowiada subsydiarnie, chociaż nie wynika to z treści tytułu egzekucyjnego, może oddalić wniosek, powołując się na niewykazanie bezskuteczności egzekucji oraz czy rozpoznając skargę (zażalenie) na postanowienie sądu nadające klauzulę wykonalności, sąd odwoławczy powinien uwzględnić zarzut naruszenia art. 31 § 1 k.s.h. poprzez jego niezastosowanie, w sytuacji gdy sąd pierwszej instancji nie mógł wiedzieć – z uwagi na treść tytułu egzekucyjnego oraz treść wniosku o nadanie klauzuli wykonalności – że przesłanką dopuszczalności egzekucji z majątku wspólnika jest uprzednia bezskuteczność egzekucji z majątku spółki.

Słowa kluczowe: spółka jawna, subsydiarna odpowiedzialność wspólnika spółki jawnej, klauzula wykonalności

dr hab. Paweł Zdanikowski
The author is an assistant professor at the Department of Commercial Law, John Paul II Catholic University of Lublin, Poland, and a judge of the Regional Court in Lublin (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-2383-5401).

On Certain Procedural Consequences of Issue of an Enforcement Order Against a Partner of a General Partnership Sued for the Partnership’s Liabilities

The subject of the article is an assessment of the optimality of provisions regulating subsidiary liability of a partner of a general partnership if said partner is the only defendant in a lawsuit against the general partnership. The author solves two fundamental problems. Firstly, whether, when issuing a judgment for the partnership’s debt against the defendant partner of the general partnership (if the partnership is not a defendant in the case at the same time), the court has the right or obligation to express in the contents of the judgment that the defendant is liable subsidiarily, and if so, how the court should do so. Secondly, whether the court hearing the case for appending an enforceability clause against a partner of a general partnership, when said court knows ex officio (e.g., on the basis of the examination proceeding files) that the debtor is liable subsidiarily, although this does not result from the contents of the enforcement order, may dismiss the application, referring to failure to prove the ineffectiveness of enforcement and whether, when examining the appeal (interlocutory appeal) against the court decision appending the enforceability clause, the appellate court should take into account the objection of violation of Article 31(1) of the Code of Commercial Partnerships and Companies by failure to apply this provision, in a situation where the court of first instance could not know – considering the contents of the enforcement order and of the motion for appending the enforceability clause – that enforcement against the partner’s assets was admissible on condition of prior ineffectiveness of enforcement against the partnership’s assets.

Keywords: general partnership, subsidiary liability of a partner of a general partnership, enforceability clause

Bibliografia  /References
Gorczyński G., Spółka jawna jako podmiot prawa, Warszawa 2009.
Herbet A., Odpowiedzialność wspólników za zobowiązania handlowych spółek osobowych – zagadnienia materialnoprawne, „Rejent” 2003/6.
Kopaczyńska-Pieczniak K., Pozycja prawna wspólnika spółki jawnej, Warszawa 2013.
Lic J., Spółka jawna. Komentarz, Warszawa 2023.
Marciniak A., Zakres kognicji sądu w postępowaniu o ponowne wydanie tytułu wykonawczego, „Nowe Prawo” 1988/2–3.
Piasecki K., Wyrok pierwszej instancji w procesie cywilnym, Warszawa 1981.
Sołtysiński S. [w:] S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, J. Szwaja, Kodeks spółek handlowych, t. 1, Komentarz do art. 1–150, Warszawa 2001.
Uliasz M. [w] System Postępowania Cywilnego, t. 8, Postępowanie zabezpieczające i egzekucyjne, red. K. Flaga-Gieruszyńska, Warszawa 2021.
Wengerek E., Postępowanie zabezpieczające i egzekucyjne, t. 1, Warszawa 1994.

dr Marcin Mazgaj
Autor jest adiunktem w Instytucie Prawa, Ekonomii i Administracji na Uniwersytecie Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie oraz radcą prawnym i partnerem w kancelarii JWMS Jakubowski Wiese Mazgaj Staszek radcowie prawni sp. p.
(ORCID: https://orcid.org/0000-0001-7544-8414).

Podział przez wyodrębnienie – krytyczne spojrzenie na nową procedurę

Przedmiotem artykułu jest krytyczna analiza tych zagadnień odnoszących się do podziału spółki przez wyodrębnienie, które – wobec niedostatecznie klarownej regulacji prawnej – budzą wątpliwości interpretacyjne. Nowy typ podziału, jakkolwiek użyteczny i zasadniczo zasługujący na pozytywną ocenę, nie jest bowiem wolny od omyłek legislacyjnych. Dotyczą one przede wszystkim: kwestii odzwierciedlenia skutków podziału w kapitałach własnych spółki dzielonej (art. 542 § 4 k.s.h.), realizacji zasady niepogorszenia praw (art. 547 § 1 k.s.h.) oraz obowiązku wskazania w planie podziału wartości udziałów lub akcji spółki przejmującej lub nowo zawiązanej (art. 534 § 1 pkt 21 k.s.h.). Niniejsze opracowanie stanowi próbę rozwiązania problemów wynikających z omawianych niejasności. Konkluzje przedstawione są zarówno de lege lata, jak i poprzez zgłoszenie postulatów de lege ferenda.

Słowa kluczowe: podział spółki, podział przez wyodrębnienie, reorganizacja, wyodrębnienie, transformacja, spółka dzielona, spółka przejmująca, spółka nowo zawiązana

dr Marcin Mazgaj
The author is an assistant professor at the Institute of Law, Economics and Administration, University of National Education Commission in Krakow, Poland, as well as an attorney at law and partner at JWMS Jakubowski Wiese Mazgaj Staszek radcowie prawni sp. p. law firm
(ORCID: https://orcid.org/0000-0001-7544-8414).

Division by Spin-off: A Critical Overview of the New Procedure

The subject of this article is a critical analysis of those issues relating to the division of a company by spin-off that, in view of the insufficiently clear legal regulation, raise questions of interpretation. Indeed, the new type of division, however useful and generally deserving of a positive evaluation, is not free from legislative mistakes. These primarily concern: the issue of reflecting the effects of the division in the divided company’s equity (Article 542(4) of the Code of Commercial Partnerships and Companies), the implementation of the principle of non-deterioration of rights (Article 547(1) of the Code), and the obligation to indicate in the division plan the value of shares of the acquiring or newly formed company (Article 534(1)(21) of the Code). This study is an attempt to resolve the problems arising from the ambiguities discussed. Conclusions are presented both in the context of currently applicable laws and by making suggestions of legislative amendments.

Keywords: division of a company, division by spin-off, reorganization, spin-off, transformation, divided company, acquiring company, newly formed company

Bibliografia / References
Adamus R., Podział spółki przez wyodrębnienie w prawie polskim de lege ferenda, Warszawa 2021 (publikacja dostępna pod adresem: https://iws.gov.pl/wp-content/uploads/2021/02/IWS_Adamus-R._Podział-spółki-przez-wyodrębnienie-w-prawie-polskim-de-lege-ferenda.pdf, dostęp: 4.08.2024 r.).
Badowska M., Olszak K. [w:] Kodeks spółek handlowych. Łączenie, podział i przekształcanie spółek. Komentarz, red. M. Kożuchowski, M. Michalski, Warszawa 2024.
Oplustil K. [w:] J. Bieniak, M. Bieniak i in., Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Warszawa 2024.
Oplustil K., Mucha A., Transgraniczne reorganizacje spółek w świetle unijnej dyrektywy 2019/2121, „Transformacje Prawa Prywatnego” 2020/3.
Potrzeszcz R., Siemiątkowski T. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, t. 4, Tytuł IV. Łączenie, podział i przekształcanie spółek. Tytuł V. Przepisy karne. Tytuł VI. Zmiany w przepisach obowiązujących, przepisy przejściowe i przepisy końcowe, red. R. Potrzeszcz, T. Siemiątkowski, Warszawa 2011.
Rodzynkiewicz M., Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Warszawa 2018.
Rodzynkiewicz M. [w:] Kodeks spółek handlowych, t. 4, Łączenie, podział i przekształcanie spółek. Przepisy karne. Komentarz. Art. 491–633, red. A. Opalski, Warszawa 2016.
Roge U. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. Z. Jara, Warszawa 2024.
Ruciński M., Podział przez wyodrębnienie – uwagi de lege lata, „Przegląd Prawa Handlowego” 2022/6.
Szumański A. [w:] S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, J. Szwaja, Kodeks spółek handlowych, t. 4, Łączenie, podział i przekształcanie spółek. Przepisy karne. Komentarz do artykułów 491–633, Warszawa 2012.
Witosz A., Zasada zachowania praw równoważnych osób o szczególnych uprawnieniach w łączeniu się i podziale spółek kapitałowych, „Prawo Spółek” 2005/1.

dr hab. Iwona Gębusia
Autorka jest pracownikiem naukowym Uniwersytetu Warszawskiego i radcą prawnym w Warszawie
(ORCID: https://orcid.org/0000-0002-4276-9681).

Prawne aspekty wyboru i odwołania członków komitetu audytu w spółce akcyjnej stanowiącej jednostkę zainteresowania publicznego

Celem artykułu jest przybliżenie problematyki wyboru i odwołania członków komitetu audytu w spółce akcyjnej stanowiącej jednostkę zainteresowania publicznego. Głównym zagadnieniem praktycznym poddawanym analizie jest dopuszczalność odwołania członka komitetu audytu na mocy oświadczenia przewodniczącego rady nadzorczej, uzasadnionego regulacjami wewnątrzkorporacyjnymi. Przyznanie przewodniczącemu rady nadzorczej uprawnienia do kształtowania składu komitetu audytu należy ocenić jako niezgodne z bezwzględnie obowiązującymi przepisami prawa i tym samym nieważne. Uprawnienie to jest sprzeczne z normami wywiedzionymi per analogiam z art. 128 ust. 1 zd. 2 i art. 129 ust. 6 ustawy z 11.05.2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym w zw. z art. 390 § 1 k.s.h., interpretowanymi zgodnie z kanonami wykładni prounijnej.

Słowa kluczowe: komitet audytu, rada nadzorcza, statut, regulamin, jednostka zainteresowania publicznego, spółka akcyjna

dr hab. Iwona Gębusia
The author is a researcher at the University of Warsaw, Poland, and an attorney at law in Warsaw
(ORCID: https://orcid.org/0000-0002-4276-9681).

Legal Aspects of Election and Dismissal of Members of the Audit Committee in a Joint-Stock Company Classified as a Public Interest Entity

The purpose of this article is to provide an overview of the issue of the election and dismissal of audit committee members in a joint stock company that is a public interest entity. The main practical issue I analyse is the admissibility of dismissal of an audit committee member by virtue of a unilateral statement of the supervisory board chair, justified by internal corporate regulations. Granting to the chair of the supervisory board of the power to shape the composition of the audit committee should be assessed as incompatible with mandatory provisions of law and therefore invalid. The said power is contrary to the norms inferred by analogy from Article 128(1), second sentence, and Article 129(6) of the Act on Statutory Auditors, Audit Firms and Public Supervision in conjunction with Article 390(1) of the Code of Commercial Partnerships and Companies, interpreted in accordance with the canons of pro-EU interpretation.

Keywords: audit committee, supervisory board, articles of association, rules of procedure, public interest entity, joint stock company

Bibliografia / References
Nowacki A., Komitet audytu, „Przegląd Prawa Handlowego” 2011/3.
Opalski A. [w:] Kodeks spółek handlowych, t. 3a, Spółka akcyjna. Komentarz do art. 301–392, red. A. Opalski, Legalis 2016.

dr Jonasz Kita
Uniwersytet Opolski (ORCID: https://orcid.org/0000-0001-7507-5494).

Rada nadzorcza spółki akcyjnej – nowelizacja z 9.02.2022 r.

Nowelizacja Kodeksu spółek handlowych z 9.02.2022 r. dotknęła w dużym zakresie organ spółki akcyjnej – radę nadzorczą. Niniejszy tekst przedstawia najważniejsze zmiany, dotyczące w głównej mierze obowiązków, uprawnień oraz funkcjonowania rady nadzorczej spółki akcyjnej. Wprowadzone przepisy wyraźnie wzmacniają pozycję rady nadzorczej w wewnętrznej strukturze spółki akcyjnej, dając jej szereg uprawnień kontrolnych i nadzorczych wobec zarządu spółki akcyjnej. Nowelizacja przewiduje również wiele rozwiązań stosowanych już w praktyce, a niemających swego normatywnego uregulowania, dotyczących w szczególności zasady organizacji rady nadzorczej.

Słowa kluczowe: Kodeks spółek handlowych, doradca rady nadzorczej, komitet rady nadzorczej

dr Jonasz Kita
University of Opole, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0001-7507-5494). 

The Supervisory Board of a Joint-Stock Company: The Amending Act of 9 February 2022

The act of 9 February 2022, which amended the Code of Commercial Partnerships and Companies, affected to a large extent one of the joint-stock company’s governing bodies - the supervisory board. This article presents the most important changes, concerning mainly the duties, powers and functioning of the supervisory board of a joint-stock company. The introduced provisions clearly strengthen the supervisory board’s position in the internal structure of a joint-stock company, giving it a number of control and supervisory powers vis-à-vis the management board of a joint-stock company. The amending act also provides for a number of solutions already in use in practice, but not regulated normatively, concerning in particular the principle of organization of the supervisory board.

Keywords: Code of Commercial Partnerships and Companies, adviser to the supervisory board, supervisory board committee

Bibliografia / References
Adamus R. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz do nowelizacji. Prawo holdingowe. Zmiany w funkcjonowaniu organów spółek kapitałowych, red. R. Adamus, Legalis 2022.
Krysik A. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. Z. Jara, Legalis 2022.
Ostrowski F., Szumański A. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz do zmian (tzw. prawo holdingowe), red. R.L. Kwaśnicki, F. Ostrowski, A. Szumański, Legalis 2022.
Szymański K.M., Ośka J., Nowelizacja KSH – przyczyny zmian oraz najważniejsze wprowadzone rozwiązania, „Edukacja Prawnicza” 2023/1.
Szyszko R., Grupa spółek. Zmiany towarzyszące (corporate governance, business judgement rule). Komentarz, Legalis 2023.

Adam Drgas
Autor jest absolwentem Wydziału Prawa i Administracji na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie
(ORCID: https://orcid.org/0000-0002-3435-7898).

Potrzeba i formy dematerializacji weksla

W cyfrowym świecie na początku trzeciej dekady XXI wieku papierowe dokumenty używane w globalnym handlu uległy zapomnieniu. Zdematerializowane akcje, błyskawiczne usługi płatnicze czy rewolucyjne kryptoaktywa sprawiły, że obrót gospodarczy i rozliczenia płatności jeszcze nigdy nie były tak proste, szybkie i efektywne. W tyle za tą gamą innowacji wciąż pozostaje pionier zabezpieczenia transakcji – weksel, w swojej obowiązkowo papierowej formie. I bynajmniej powodem takiego stanu rzeczy nie jest niechęć do jego dematerializacji. Wraz z pierwszymi przejawami elektronizacji obrotu gospodarczego pojawiły się pomysły przeniesienia weksla do świata binarnego. W przeciwieństwie jednak do innych papierów wartościowych na drodze ku temu stanęły nieprzekraczalne bariery w postaci niewystarczających rozwiązań technologicznych czy kazuistyki prawa wekslowego. Niniejszy artykuł podejmuje temat prób dematerializacji weksla w różnych jurysdykcjach, uwzględniając kontekst technologiczny oraz reżim prawny, pod jakim do nich dochodziło. Autor wskazuje, co stoi na przeszkodzie do pełnej dematerializacji weksla i dlaczego podjęte na przestrzeni ostatnich 30 lat działania w tym zakresie były niewystarczające. Wreszcie, w artykule poddano również analizie potencjalny wpływ zarówno ostatnich innowacji technologicznych, jak i podejmowanych przez światowe organizacje publiczne i prywatne inicjatyw prawnych na możliwość oraz ideę dematerializacji weksla.

Słowa kluczowe: weksel, dematerializacja, cyfryzacja handlu, zbywalny zapis elektroniczny, cyfrowe aktywo

Adam Drgas
The author is a graduate of the Faculty of Law and Administration, Jagiellonian University in Krakow, Poland
(ORCID: https://orcid.org/0000-0002-3435-7898).

The Need for and Forms of Dematerialization of Promissory Notes

In the digital world at the beginning of the third decade of the 21 st century, paper documents used in global commerce have been forgotten. Dematerialized stocks, instant payment services or revolutionary crypto-assets have made economic trading and payment settlements simple, fast and efficient as never before. Lagging behind this range of innovations is still the pioneer of transaction security – the promissory note in its obligatory paper form. And by no means is the reason for this state of affairs an aversion to its dematerialization. With the first manifestations of the electronification of business transactions came the first ideas to move the promissory note into the digital world. Unlike with other securities, however, insurmountable barriers in the form of insufficient technological solutions or the casuistry of promissory note law stood in the way. This article addresses attempts to dematerialize the promissory note in various jurisdictions, taking into account the technological context and the legal regime under which they occurred. It indicates what stands in the way of full dematerialization of the promissory note and why the measures taken during the past thirty years have been insufficient. Finally, the article analyses the potential impact of recent technological innovations, as well as global public and private legal initiatives, on the possibility and the idea of dematerializing the promissory note.

Keywords: promissory note, dematerialization, trade digitalization, transferable electronic record, digital asset

Bibliografia / References
Adamczyk M., Problem dematerializacji weksla i czeku de lege lata, „Przegląd Prawa Handlowego” 2010/9.
Aslan L., Redefining Negotiable Instruments with Blockchain: Modernisation through Digitalisation. A study analysing the technical and legal compatibility of Blockchain-based negotiable instruments with digital ecosystem, UNCITRAL legislations and payment system environment, LL.M. Thesis, Tilburg University, 2018; https://arno.uvt.nl/show.cgi?fid=146350 (dostęp: 7.08.2024 r.).
Biadacz R., Geneza i ewolucja weksli przed 1939 r., „Studia Oeconomica Posnaniensia” 2016/11.
Bierć A., Forma oświadczenia woli [w:] Zarys prawa prywatnego. Część ogólna, Warszawa 2018.
Calcaterra C., Kaal W., Andrei V., Blockchain Infrastructure for Measuring Domain Specific Reputation in Autonomous Decentralized and Anonymous Systems, „University of St. Thomas School of Law (Minnesota) Legal Studies Research Paper Series” 2018.
Calcaterra C., Kaal W., Sivalingam G., Reputation Protocol for the Internet of Trust – Conceptual Whitepaper, „University of St. Thomas School of Law (Minnesota) Legal Studies Research Paper Series” 2018/18-23.
Gogłoza W., Kosieradzki R., Forma i skutki prawne podpisu elektronicznego, „Studia Iuridica Lublinensia” 2004/4.
Machnikowski P., Podpis wystawcy weksla [w:] Prawo wekslowe, Warszawa 2009.
Mihai G., Bill Of Exchange – A Modern And Efficient Instrument Of Payment Within The Commercial Relations, „Journal of euro and competitiveness” 2016/7.
Ponza A., Scannapieco S., Simone A., Tomazzoli C., Envisioning the Digital Transformation of Financial Documents: A Blockchain-Based Bill of Exchange, Blockchain and Applications 2nd International Congress, Cham 2020.
Rodriguez Abril R., Could the Distributed Ledger Technology serve as the basis for a new kind of electronic negotiable instruments?, „Derecom” 2020/29.
Rojszczak M., Ochrona danych osobowych a innowacje finansowe na przykładzie technologii blockchain [w:] Rok RODO, red. W. Wiewiórowski, H. Wolska, Warszawa 2019. 
Santarosa V.A., Financing Long-Distance Trade without Banks: The Joint Liability Rule and Bills of Exchange in 18th-century France, „The Journal of Economic History” 2015/3.
Szczerbowski J., Zastosowania sprytnych kontraktów, „Edukacja Prawnicza” 2019/1.
Świerczyński M. [w:] Prawo Internetu, red. P. Podrecki, Warszawa 2004.
Tank M.H.K., Whitaker R.D., Enabled by lenders, embraced by borrowers, enforced by the courts: What you need to know about eNotes, https://edoclogic.com/wp-content/uploads/2018/01/White-Paper-legality-of-eNotes-2017.pdf (dostęp: 20.06.2024 r.).
Wierzbicki G., Kotecka S., Koncepcja elektronicznego weksla własnego w obrocie gospodarczym, „E-biuletyn Centrum Badań Problemów Prawnych i Ekonomicznych Komunikacji Elektronicznej” 2009/1.
Winn J., What Is a Transferable Record and Who Cares?, „Boston University Journal of Science & Technology Law” 2001/7.
Zacharzewski K., Regulacja dematerializacji w nowym Kodeksie cywilnym, „Studia Prawa Prywatnego” 2012/1.

dr Ariel Mucha
Autor jest asystentem w Katedrze Publicznego Prawa Gospodarczego i Polityki Gospodarczej na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie (ORCID: https://orcid.org/0000-0001-5983-0752).

Klauzula przeciwdziałająca nadużyciom w ramach zmienionych przepisów dotyczących transgranicznego przekształcenia, łączenia i podziału spółek kapitałowych

W dniu 27.11.2019 r. przyjęta została dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2019/2121 zmieniająca dyrektywę 2017/1132 w odniesieniu do transgranicznego przekształcania, łączenia i podziału spółek. Z jednej strony dyrektywa ta znacząco rozszerza zakres transgranicznych form reorganizacji spółek, przewidzianych w prawie wtórnym UE, z drugiej strony wprowadza pewne zmiany do istniejącego modelu normatywnego tego typu zdarzeń. Szczególne wątpliwości w tym ostatnim zakresie może wywoływać nowa regulacja dotycząca przeciwdziałania nadużyciom. Nakazuje ona właściwym organom wydającym zaświadczenia o zgodności z prawem danej transakcji badać, czy takie działanie ma na celu „popełnienie nadużycia lub oszustwa”, które w rezultacie doprowadzi do „uchylenia się bądź obejścia prawa unijnego lub krajowego”, lub zostało ono podjęte „w innych celach przestępczych”. W przypadku pozytywnej odpowiedzi na tak postawione pytanie organ powinien odmówić wydania zaświadczenia. Brzmienie klauzuli przeciwdziałającej nadużyciom może budzić wątpliwości interpretacyjne oraz wywoływać pewien sceptycyzm co do jej skuteczności w zwalczaniu nadużyć. W tym kontekście celem niniejszego opracowania jest próba interpretacji i oceny przedmiotowej klauzuli.

Słowa kluczowe: europejskie prawo spółek, nadużycie prawa, obejście prawa, transgraniczne przekształcenia, łączenia, podziały

dr Ariel Mucha
The author is an assistant professor at the Chair for Business Regulation and Economic Policy, Faculty of Law and Administration, Jagiellonian University in Krakow, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0001-5983-0752).

Anti-Abuse Clause under the Amended Rules on Cross-Border Conversions, Mergers and Divisions of Companies under EU and Polish Law

On 27 November 2019, Directive (EU) 2019/2121 of the European Parliament and of the Council amending Directive (EU) 2017/1132 as regards cross-border conversion, mergers and divisions of companies was adopted. On the one hand, this directive significantly expands the scope of cross-border forms of corporate reorganizations provided for in secondary EU law and, on the other hand, it introduces certain changes in the existing normative model of such transactions. With respect to the latter, particular doubts are caused by the new anti-abuse rule. Said rule requires the competent authorities issuing certificates on the legality of a given transaction to examine whether it is ‘set for abusive or fraudulent purposes leading to or aimed at the evasion or circumvention of Union or national law, or for criminal purposes’. If so, the authority should refuse to issue the certificate. The wording of the anti-abuse clause may give rise to doubts about its interpretation and certain scepticism about its effectiveness in combating abuse. In this context, this article attempts to interpret and evaluate the clause in question.

Keywords: EU company law, abuse of a right, circumvention of law, cross-border conversion, mergers, divisions

Bibliografia / References
Iwański W., Obejście prawa w drodze umowy zobowiązującej, Warszawa 2023.
Pyziak-Szafnicka M. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 1, Prawo cywilne – część ogólna, red. M. Safjan, Warszawa 2012.
Recalde-Castells A., Roncero-Sánchez A., The Judicial Control of a Cross-Border Merger approved by means of an abusive resolution, „European Company and Financial Law Review” 2021/5.
Sørensen K.E., What is a General Principle of EU Law? A Response [w:] Prohibition of Abuse of Law. A New General Principle of EU Law?, red. R. de la Feria, S. Vogenauer, Oxford 2011.
Teichmann Ch., Das Konzept des „Rechtsmissbrauchs” im Europäischen Umwandlungsrecht, „Zeitschrift für Unternehmens- und Gesellschaftsrecht” 2022/3.
Vogenauer S., The Prohibition of Abuse of Law: An Emerging General Principle of EU Law [w:] Prohibition of Abuse of Law. A New General Principle of EU Law?, red. R. de la Feria, S. Vogenauer, Oxford 2011.

Zamów prenumeratę

Przeglądaj powiązane tematy

Analizy ekspertów
  • Rising Stars 2024
    Komunikaty prasowe
    Prawo
    19 listopada, 2024
    Prawnicze gwiazdy nagrodzone! Znamy wyniki konkursu Rising Stars Prawnicy – liderzy jutra 2024
    Mają różne specjalizacje, ale posiadają olbrzymią wiedzę, chęć dalszego rozwoju oraz angażują się społecznie. Tacy są laureaci konkursu Rising Stars Prawnicy – liderzy jutra 2024 r.
    Czytaj dalej
  • Podatkowo-Kadrowy Rollercoaster, czyli codzienność księgowych, kadrowych i doradców podatkowych
    Komunikaty prasowe
    Prawo
    18 listopada, 2024
    „Podatkowo-Kadrowy Rollercoaster 2024” – jubileuszowa edycja konferencji Wolters Kluwer
    Już 27 listopada odbędzie się konferencja „Podatkowo-Kadrowy Rollercoaster, czyli codzienność księgowych, kadrowych i doradców podatkowych”.
    Czytaj dalej
  • Aktualności
    Prawo
    18 listopada, 2024
    LEX Komentarze – nowości w aktualizacji październik 2024
    Zapraszamy do zapoznania się z listą komentarzy dodanych do produktów LEX Komentarze w aktualizacji październik 2024
    Czytaj dalej
  • Global News
    Prawo
    14 listopada, 2024
    Ogólnopolska Konferencja Naukowo-Szkoleniowa pt. Wydawanie rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach studentów
    W dniach 27-29 listopada 2024 roku w m Toruniu odbędzie się Ogólnopolska Konferencja Naukowo-Szkoleniowa pt. Wydawanie rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach studentów
    Czytaj dalej
Back To Top