W obliczu rosnącej roli technologii w edukacji raport „Metody nauczania na kierunkach prawniczych. Wyzwania i oczekiwania” wskazuje na znaczące różnice między metodami nauczania a potrzebami współczesnych studentów prawa. Badanie, przeprowadzone przez Fundację Rektorów Polskich oraz Wolters Kluwer Polska objęło 231 dydaktyków z polskich uczelni.
Z danych wynika, że tradycyjne metody nauczania wciąż dominują, co może nie odpowiadać oczekiwaniom nowego pokolenia studentów, które preferuje nowoczesne, cyfrowe źródła wiedzy. Włodzimierz Albin, prezes Wolters Kluwer Polska, podkreśla, że konieczne jest dostosowanie podejścia dydaktycznego do zmieniających się realiów, aby wspierać rozwój umiejętności krytycznego myślenia i samodzielnego poszukiwania informacji.
Prof. dr hab. Jerzy Woźnicki, prezes Fundacji Rektorów Polskich, zwraca uwagę na potrzebę starannego zarządzania rozwojem AI w edukacji, aby zrównoważyć korzyści z potencjalnymi zagrożeniami.
W kontekście preferencji dydaktyków raport wskazuje na powrót do kształcenia stacjonarnego, który sprzyja interakcji i budowaniu relacji ze studentami. Respondenci podkreślają, że osobisty kontakt z uczniami jest kluczowy dla efektywności nauczania oraz dla weryfikacji skuteczności stosowanych metod.
Wyniki badania pokazują, że chociaż tryb stacjonarny pozostaje dominujący, tryb zdalny i hybrydowy zyskuje na znaczeniu jako elastyczne rozwiązanie, szczególnie w kontekście wykładów teoretycznych. Umożliwia to lepsze zarządzanie czasem przez dydaktyków i studentów oraz efektywne wykorzystanie narzędzi cyfrowych w procesie kształcenia.
Zauważalne są dwa podejścia na uczelniach odnośnie do wyboru metody kształcenia studentów: 58% respondentów wskazuje na autonomię pracownika dydaktycznego w zakresie prowadzonego przedmiotu, podczas gdy 43% działa według odgórnie ustalonych wytycznych. Profil pracownika dydaktycznego pokazuje, że aż 97% samodzielnie przygotowuje swoje zajęcia, korzystając z podręczników i materiałów zarówno papierowych (85%), jak i elektronicznych (82%). Większość z nich (85%) nie wykorzystuje AI w przygotowaniach do zajęć.
Dydaktycy kierunków prawniczych postrzegają wykorzystanie AI w procesie kształcenia bardziej jako zagrożenie (56%) niż szansę (38%). Obawiają się, że AI może wpłynąć negatywnie na rozwój samodzielności i kreatywności studentów, a także prowadzić do przyswajania nierzetelnych danych. Mimo to AI jest doceniana jako narzędzie usprawniające przetwarzanie danych i przygotowanie ciekawych materiałów do zajęć.
Respondenci wskazują na najważniejsze kompetencje współczesnego prawnika, takie jak kreatywne myślenie, umiejętność argumentacji na piśmie, krytyczne czytanie prawnicze oraz umiejętności komunikacyjne. Są to kompetencje, których rozwój może zostać zaburzony przez bezrefleksyjny dostęp do narzędzi AI. Największe efekty dydaktyczne osiągane są podczas zajęć praktycznych, takich jak case study (42%) oraz dyskusje (23%). Wykłady, które powinny być interaktywne i angażujące, wskazuje 16% badanych, a warsztaty i ćwiczenia 12%.
Biorąc pod uwagę zarówno profil pracowników dydaktycznych, jak i wyzwania związane z rozwojem nowych technologii, w tym narzędzi AI, w procesie kształcenia zasadne jest poszukiwanie rozwiązań umożliwiających kadrze dydaktycznej dostęp do rzetelnej wiedzy zarówno teoretycznej, jak i praktycznej z zakresu nauk prawniczych. Takim rozwiązaniem mogłaby być platforma wymiany doświadczeń i najlepszych praktyk w zakresie nowoczesnych metod nauczania, co może przyczynić się do podniesienia jakości kształcenia na kierunkach prawniczych.
Raport stanowi ważny krok w kierunku zrozumienia aktualnych potrzeb edukacyjnych oraz wyzwań, przed którymi stoi polska edukacja prawnicza. Zachęcamy do zapoznania się z pełnym tekstem raportu, który dostarcza cennych informacji na temat przyszłości nauczania prawa w Polsce.
Wolters Kluwer Polska oraz Fundacja Rektorów Polskich serdecznie dziękują uczestnikom badania za cenne opinie i wkład w opracowanie raportu. Zachęcamy do lektury!