Ukształtowanie się obecnego stanu prawnego
W zdecydowanej większości spraw rozpoznawanych w postępowaniu cywilnym korespondencja pomiędzy sądem a stronami musi odbywać się w formie papierowej. Wyjątkiem są nieliczne rodzaje postepowań, w których wprowadzono i udostępniono specjalne systemy teleinformatyczne. W pełni elektroniczne są obecnie postępowania upadłościowe i restrukturyzacyjne, Krajowy Rejestr Zadłużonych (KRZ), a także postępowania rejestrowe (KRS) oraz w przedmiocie wpisu do rejestru zastawów. Częściowo zinformatyzowane jest Elektroniczne Postępowanie Upominawcze (EPU) – w myśl art. 50531 k.p.c. powód wnosi pisma wyłącznie za pośrednictwem systemu teleinformatycznego, natomiast pozwany, jeżeli nie dokonana wyboru tej formy, może wnosić pisma w formie papierowej.
Po wybuchu epidemii COVID-19 wprowadzono zmiany zwiększające stopień informatyzacji postępowania cywilnego. Z dniem 8 marca 2020 r. wszedł w życie art. 15zzs9 ustawy covidowej, przewidujący, że w braku możliwości wykorzystania systemu teleinformatycznego obsługującego postępowanie sądowe, czyli w zdecydowanej większości spraw, sąd doręcza adwokatowi, radcy prawnemu, rzecznikowi patentowemu lub Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej pisma sądowe poprzez umieszczenie ich treści w systemie teleinformatycznym służącym udostępnianiu tych pism (portal informacyjny).
Zakres zastosowania art. 15zzs9 ustawy covidowej był jednak ograniczony, i to w dwojaki sposób. Po pierwsze, przepis przewidywał doręczenia pism sądowych w formie elektrycznej tylko w jedną stroną – od sądu do stron. Po drugie, doręczenia poprzez umieszczenie korespondencji w portalu informacyjnym mogły być dokonywane tylko przez zawodowych pełnomocników. Nie obejmowało to zatem stron działających osobiście lub przez pełnomocników innych niż zawodowi.
