Zawieszenie postępowania egzekucyjnego w praktyce komorniczej

Zawieszenie postępowania egzekucyjnego to mechanizm prawny, który tymczasowo wstrzymuje dalsze działania egzekucyjne, nie kończąc ich jednak definitywnie. Może ono zostać zastosowane zarówno z urzędu, jak i na wniosek stron, zgodnie z przepisami Kodeksu postępowania cywilnego (k.p.c.). W wyniku zawieszenia komornik wstrzymuje swoje działania, co oznacza, że nie może podejmować nowych czynności egzekucyjnych, jednak już dokonane zajęcia pozostają w mocy.

Temat ten może często budzi wątpliwości w codziennej pracy przede wszystkim komorników. Jakie problemy może powodować kwestia zawieszenia postępowania egzekucyjnego?

Jakie skutki powoduje zawieszenie postępowania?

1. Brak uchylenia dokonanych zajęć:
   
   
   • Zawieszenie postępowania egzekucyjnego nie powoduje uchylenia zajęcia wierzytelności. Zgodnie z art. 900 § 1 k.p.c., zajęcie wierzytelności jest dokonane z chwilą doręczenia wezwania dłużnikowi zajętej wierzytelności i obejmuje także wypłaty przyszłe. Zawieszenie postępowania egzekucyjnego nie uchyla zajęcia i jego skutków. Dłużnik nie ma prawa odbioru i rozporządzania zajętą wierzytelnością zgodnie z art. 896 § 1 k.p.c.
     
     
   • W orzecznictwie sądowym brak jest zgodności co do tego, czy dłużnik zajętej wierzytelności powinien wstrzymać się z przekazywaniem zajętych środków na rachunek komornika po uzyskaniu informacji o zawieszeniu postępowania egzekucyjnego. Kodeks postępowania cywilnego nie przewiduje odrębnej regulacji dotyczącej dopuszczalności czynności egzekucyjnych w czasie zawieszenia postępowania egzekucyjnego. Na podstawie art. 13 § 2 k.p.c. odpowiednie zastosowanie ma art. 179 § 3 k.p.c., co oznacza, że komornik nie dokonuje żadnych czynności egzekucyjnych, z wyjątkiem tych, które mają na celu podjęcie postępowania. Niedopuszczalne jest dokonywanie czynności egzekucyjnych, takich jak przyjmowanie należności z zajętych wierzytelności i przekazywanie ich do depozytu sądowego (obecnie depozytu Ministra Finansów).
     
     
2. Przeszkoda do podejmowania dalszych czynności egzekucyjnych:
   
   
   • Zawieszenie postępowania egzekucyjnego stanowi przeszkodę do podejmowania dalszych czynności egzekucyjnych przez komornika. Komornik powinien wydać postanowienie o zawieszeniu postępowania i odstąpić od podejmowania dalszych czynności egzekucyjnych.
     
     
   • W przypadku, gdy podstawą zawieszenia postępowania egzekucyjnego jest śmierć dłużnika, postanowienie o zawieszeniu postępowania egzekucyjnego jest skuteczne z mocą wsteczną od chwili powstania zdarzenia stanowiącego przyczynę zawieszenia, tj. śmierci dłużnika (art. 174 § 2 w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.). Oznacza to konieczność zniesienia przez komornika wszystkich czynności, które miały miejsce po dacie śmierci dłużnika.

Kiedy można umorzyć zawieszone postępowanie?

Zgodnie z art. 824 § 1 pkt 4 k.p.c., postępowanie egzekucyjne umarza się w całości lub części z urzędu, jeśli wierzyciel w ciągu sześciu miesięcy nie dokonał czynności potrzebnej do dalszego prowadzenia postępowania lub nie zażądał podjęcia zawieszonego postępowania.

Jak liczyć ten termin?

Termin biegnie od ostatniej czynności egzekucyjnej, a w razie zawieszenia – od ustania przyczyny zawieszenia. Jeśli zawieszenie nastąpiło z powodu śmierci dłużnika, termin biegnie od daty wydania postanowienia o zawieszeniu (art. 824 § 11 k.p.c.). W orzecznictwie uznano, że wniosek o odpis aktu zgonu nie zmierza bezpośrednio do ustalenia spadkobierców. Czynności potrzebne do dalszego prowadzenia postępowania to te, które zmierzają do ustalenia kręgu spadkobierców, np. wniosek o stwierdzenie nabycia spadku. Po wykazaniu takiej czynności, termin 6 miesięcy biegnie na nowo po ustaniu przyczyny zawieszenia. Wierzyciel powinien złożyć wniosek o podjęcie postępowania z udziałem spadkobierców, w przeciwnym razie postępowanie zostanie umorzone. Sąd stwierdził, że postępowanie można umorzyć, jeśli wierzyciel w terminie 6 miesięcy nie złoży wniosku o jego podjęcie. Termin ten biegnie od ustania przyczyny zawieszenia, czyli od ustalenia kręgu spadkobierców. Komornik powinien umorzyć postępowanie także z powodu bezczynności wierzyciela, gdy potrzebna jest jego aktywność inna niż złożenie wniosku o podjęcie postępowania. Termin 6 miesięcy liczy się od daty wydania postanowienia o zawieszeniu.

Jak lepiej zrozumieć temat?

Temat zawieszenia postępowania egzekucyjnego jest obszerny, dlatego zapraszamy do zapoznania się z komentarzem praktycznym "Zawieszenie postępowania egzekucyjnego w praktyce komorniczej" autorstwa Pana Michała Mikołajczaka, który omawia kompleksowo problematykę zawieszenia postępowania egzekucyjnego. Co najważniejsze autor podaje szereg przykładów praktycznych, aby problematyka była bardziej zrozumiała.

Inga Kwidzińska
Product Manager LEX Windykacje