Wolność organizowania akcji zbiorowych a prawo przedsiębiorczościProfesor Stanisław Biernat
Redaktor Naczelny EPS
Czego dowiedzą się uczniowie o Unii Europejskiej
W połowie grudnia 2021 r. został poddany pod dyskusję projekt rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki dotyczącego podstawy programowej dla szkół średnich z przedmiotów: historia, historia i teraźniejszość (nowość) i wiedza o społeczeństwie. Warto zatem sprawdzić, czego mieliby się dowiedzieć uczniowie liceów i techników o integracji europejskiej i Unii Europejskiej. Problematyka ta jest szeroko uwzględniona w podstawach programowych wszystkich trzech wymienionych przedmiotów. Została jednak rozczłonkowana i występuje w różnych kontekstach, co może utrudnić uczniom uzyskanie ogólnego obrazu. Ocena ujęcia tematów unijnych w projektowanych podstawach programowych jest niejednoznaczna.
Professor Stanisław Biernat
‘EPS’ Editor-in-Chief
What Will Pupils Learn about the European Union?
In mid-December 2021, the Minister of Education and Science submitted for discussion a draft regulation concerning the core curriculum for secondary schools in the subjects: History, History and the Present (new), and Civic Education. It is therefore worthwhile to check what pupils of comprehensive and technical secondary schools would be supposed to learn about European integration and the European Union. These issues are widely covered in the core curricula of all three subjects. However, they have been segmented and put in different contexts, which can make it difficult for pupils to get an overall picture. The evaluation of the inclusion of EU topics in the proposed core curricula is mixed.
prof. dr hab. Andrzej Marian Świątkowski
Instytut Nauk o Polityce i Administracji, Akademia Ignatianum w Krakowie (ORCID: https://orcid.org/0000-0003-1753-7819).
Wolność organizowania akcji zbiorowych a prawo przedsiębiorczości
Fundamentalne prawa pracownicze oraz podstawowe wolności gwarantowane przepisami prawa europejskiego miały równorzędny charakter. Po raz pierwszy powyższa zasada została naruszona w orzeczeniach wydanych przez TS w sprawach C-341/05, Laval, i C-438/05, Viking. Pod hasłem ochrony interesów przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą w „starych” państwach członkowskich TS uznał akcję zbiorową (strajk) za legalną, albowiem uzasadnioną potrzebą objęcia ochroną prawną przed konkurencyjną, tanią siłą roboczą, pochodzącą z „nowych” państw UE, korzystającej ze swobody przemieszczania się w ramach wspólnego rynku. W 2021 r. ETPC orzekł, że przedsiębiorczość nie stanowi przeciwwagi wobec podstawowego prawa zrzeszania się w związkach zawodowych i wynikających z nich uprawnień lub swobód organizowania akcji zbiorowych. Na tej podstawie Trybunał w Strasburgu uznał za zgodną z prawem, nienaruszającą art. 11 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności blokadę zastosowaną przez organizacje związkowe wobec przedsiębiorcy odmawiającego przystąpienia do wspólnego, portowego układu zbiorowego.
Słowa kluczowe: akcje zbiorowe, blokada, dokerzy, prawa człowieka, przedsiębiorczość, związki zawodowe, strajk
prof. dr hab. Andrzej Marian Świątkowski
Institute of Political and Administrative Sciences, Jesuit University Ignatianum in Krakow (Poland) (ORCID: https://orcid.org/0000-0003-1753-7819).
Freedom to Organize Collective Actions and the Right of Enterprise
Fundamental workers’ rights and fundamental freedoms guaranteed by the provisions of European Union law have so far been of an equal nature. The above principle was violated for the first time in the judgments issued by the CJEU in Laval (C-341/05) and Viking (C-438/05) cases in 2007. Under the banner of protecting the interests of entrepreneurs operating in the ‘old’ Member States, the CJEU recognized collective action (strike) as legal, because it was justified by the need for legal protection against competitive, cheap workforce from the ‘new’ EU countries, taking advantage of the freedom of movement within the common market. In 2021, the ECtHR ruled that entrepreneurship does not counterbalance the fundamental right of association in trade unions and the resulting rights or freedoms to organize collective actions. On this basis, the Strasbourg Court found that the blockade applied by trade unions against an entrepreneur refusing to join the joint collective agreement in port did not violate Article 11 of the Convention on the Protection of Human Rights and was lawful.
Keywords: collective actions, blockade, dockers, human rights, entrepreneurship, trade unions, strike
Bibliografia / References
Barnard C., EU Employment Law, Oxford 2012.
Blanpain R. (red.), The Laval and Viking Cases. Freedom of services and Establishment v. Industrial Conflict in the European Economic Area and Russia, „Bulletin of Comparative Labour Relations” 2009/69.
Blanpain R., General Comments. Laval and Viking: Who Pays the Price?, „Bulletin of Comparative Labour Relations” 2009/69.
Even Z., Human rights are slowly taking precedence over fundamental freedoms in EU employment law, „European Employment Law Cases” 2021/2.
Konwencje i zalecenia Międzynarodowej Organizacji Pracy 1919–1994, t. 1, 1919–1966, Warszawa 1996.
Mitrus L., Solidarność [w:] Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej. Komentarz, red. A. Wróbel, Warszawa 2013.
Riesenhuber K., European Employment Law. A Systematic Exposition, Intersentia, Cambridge–Antwerp–Portland 2012.
Szpunar M., Zacharasiewicz M., Swoboda przedsiębiorczości i swoboda świadczenia usług a działania związków zawodowych – glosa do wyroku ETS z 18.12.2007 r. w sprawie C-341/05 Laval un Partneri Ltd przeciwko Svenska Byggnadsarbetareförbundet i inni oraz do wyroku z 11.12.2007 r. w sprawie C-438/05 ITWF i FSU przeciwko Viking Line i Viking Line Eesti, „Europejski Przegląd Sądowy” 2008/7.
Świątkowski A.M., Kwartet Laval w prawie pracy, „Państwo i Prawo” 2010/12.
Świątkowski A.M., Labour Human Rights and Social Policy Standards [w:] International Encyclopaedia of Laws, red. R. Blanpain, Alphen aan den Rijn 2019.
Świątkowski A.M., Prawo pracy Unii Europejskiej, Warszawa 2015.
dr Magdalena Porzeżyńska
Autorka jest adiunktem w Katedrze Prawa Europejskiego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego, radcą prawnym, wspólnikiem kancelarii Brysiewicz, Bokina, Sakławski i Wspólnicy (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-2586-3393).
Małgorzata Woźniak
Autorka jest absolwentką Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego, aplikantką adwokacką w kancelarii Brysiewicz, Bokina, Sakławski i Wspólnicy (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-2952-7880).
Udział w autorstwie tekstu:
Magdalena Porzeżyńska – 50%
Małgorzata Woźniak – 50%
Wpływ pandemii COVID-19 na realizację i rozliczanie projektów unijnych
Artykuł omawia wprowadzone na szczeblu unijnym oraz krajowym zmiany w procedurach dotyczących realizacji i rozliczania projektów z dofinansowaniem unijnym spowodowane nadzwyczajną sytuacją wywołaną przez pandemię COVID-19 oraz skutki tych modyfikacji. W pierwszej kolejności autorki analizują nadzwyczajne działania legislacyjne podjęte na szczeblu unijnym, by następnie przedstawić i ocenić rozwiązania wprowadzone w Polsce. Rozważania prowadzą do konkluzji, że przyjęte na poziomie krajowym i unijnym rozwiązania – docelowo mające na celu tylko tymczasową modyfikację systemu dystrybucji środków UE – ostatecznie pośrednio wpłynęły na identyfikację i częściową eliminację głównych systemowych problemów w obszarze realizowania projektów unijnych, takich jak m.in. ograniczona elastyczność działania na poziomie organów krajowych i beneficjentów, nadmierny formalizm przy ocenie realizacji projektów oraz niedopasowanie celów programowych do sektorów wymagających rzeczywistego i szybkiego wsparcia w reakcji na dynamikę rozwoju gospodarczego i uwarunkowania regionalne.
Słowa kluczowe: fundusze unijne, COVID-19, programy operacyjne, budżet UE, specustawa funduszowa, beneficjenci
dr Magdalena Porzeżyńska
The author is an assistant professor at the Department of European Law, Faculty of Law and Administration, University of Warsaw (Poland), a partner at Brysiewicz, Bokina, Sakławski i Wspólnicy law firm (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-2586-3393).
Małgorzata Woźniak
The author is a a graduate of the Faculty of Law and Administration, University of Warsaw (Poland), a trainee advocate working at Brysiewicz, Bokina, Sakławski i Wspólnicy law firm (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-2952-7880).
Authors’ contributions:
Magdalena Porzeżyńska - 50%
Małgorzata Woźniak – 50%
The Impact of the COVID-19 Pandemic on the Implementation and Settlement of EU Projects
The article explores the changes introduced at EU and national levels in procedures concerning the implementation and settlement of EU projects due to extraordinary situation caused by the COVID-19 pandemic and the consequences of these changes. First, the authors discuss the extraordinary legislative measures taken at the EU level, then moving on to present and evaluate the measures introduced in Poland. These considerations lead to the conclusion that ultimately the solutions adopted at the EU and national level – which were originally intended only to modify the system of distribution of EU funds – indirectly influenced the identification and partial elimination of the main systemic problems in the implementation of EU-funded projects, such as limited flexibility of action at the level of national authorities and beneficiaries, excessive formalism in the assessment of projects implementation, and the mismatch between program objectives and sectors requiring real and quick support in response to the dynamics of economic development and regional conditions.
Keywords: EU funds, COVID-19, operational programs, EU budget, special law on EU funds, beneficiaries
Bibliografia / References
Brysiewicz K., Fawelizacja prawa – czyli o „nowej – starej” ustawie wdrożeniowej, https://kbrysiewicz.pl/fawelizacja-prawa-czyli-o-nowej-starej-ustawie-wdrozeniowej/ (dostęp: 4.01.2022 r.).
Brysiewicz K., Tarcza finansowa – nowa jakość programów pomocowych w Polsce, https://bbs-legal.pl/publikacje/tarcza-finansowa-nowa-jakosc-programow-pomocowych-w-polsce/ (dostęp: 4.01.2022 r.).
Dziadek K., Rachunkowość w zarządzaniu projektami finansowanymi ze środków unijnych, Warszawa 2020.
Kawka I., Wieloletni budżet Unii Europejskiej jako instrument europejskiej solidarności w walce z kryzysem wywołanym pandemią COVID-19, „Europejski Przegląd Sądowy” 2020/7.
Kołodziej-Hajdo M., Surowiec A., Finansowanie projektów MŚP z funduszy unijnych. Korzyści i bariery, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia” 2011/3.
Łacny J., Korekty finansowe nakładane przez Komisję Europejską na państwa członkowskie za niezgodne z prawem wydatkowanie funduszy Unii Europejskiej, Warszawa 2017.
Łacny J., Ochrona interesów finansowych Unii Europejskiej w dziedzinie polityki spójności, Warszawa 2010.
Maczkovics C., How Flexible Should State Aid Control Be in Times of Crisis?, „European State Aid Law Quarterly” 2020/3.
Ostałowski J., Szczególne rozwiązania wspierające realizację programów operacyjnych w związku z wystąpieniem COVID-19 w 2020 r. Komentarz, LEX 2020.
Poździk R. [w:] Komentarz do ustawy o zasadach realizacji programów w zakresie polityki spójności finansowanych w perspektywie finansowej 2014–2020, red. R. Poździk, Warszawa 2016.
Sowiński T., Zadania i cele polityki spójności Unii Europejskiej [w:] System prawnofinansowy Unii Europejskiej, red. A. Drwiłło, A. Jurkowska-Zeidler, Warszawa 2017.
Walenia A., Mechanizmy kontroli instrumentów prawno-finansowych polityki spójności UE w perspektywie finansowej 2014–2020, Warszawa 2018.
Woźniak M., Koronawirus – podjęte działania i postulaty dotyczące zmian w zakresie realizowania projektów unijnych, http://covidalert.pl/wp-content/uploads/2020/03/20200326_BIW_fundusze_propozycje_zmian.pdf (dostęp: 4.01.2022 r.).
dr Karolina Ochocińska
Autorka jest radcą prawnym (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-7003-7488).
Wpływ ogłoszenia upadłości na toczące się postępowanie arbitrażowe
Ogłoszenie upadłości wpływa na wiele sfer związanych z osobą dłużnika i jego majątkiem. Skutki ogłoszenia upadłości dotyczą także postępowań arbitrażowych, w których stroną jest upadły. W sytuacji gdy siedziba sądu ogłaszającego upadłość oraz siedziba sądu arbitrażowego znajdują się w różnych państwach członkowskich Unii Europejskiej, pojawia się pytanie o prawo właściwe dla oceny losów postępowania przed sądem polubownym. Należy rozstrzygnąć, czy dla oceny skutków ogłoszenia upadłości właściwe będą przepisy prawa państwa siedziby sądu arbitrażowego, czy też państwa, w którym ogłoszono upadłość.
Słowa kluczowe: postępowanie upadłościowe, postępowania arbitrażowe, prawo właściwe, skutki ogłoszenia upadłości, rozporządzenie 2015/848
dr Karolina Ochocińska
The author is attorney at law (Poland) (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-7003-7488).
Effects of Declaration of Bankruptcy on Pending Arbitration Proceedings
The declaration of bankruptcy affects many spheres related to the debtor and the debtor’s assets. One of such areas is arbitration proceedings to which the bankrupt is a party. In a situation where the seat of the court declaring bankruptcy and the seat of the arbitration court are located in different European Union Member States, the question arises as to the law applicable to the assessment of the proceedings before the arbitration court. The article discusses the rules for determining the law applicable to assessment of the impact of bankruptcy declaration on the course of arbitration proceedings. For this purpose, the provisions of Regulation 2015/848 are discussed.
Keywords: insolvency proceeding, arbitration proceedings, applicable law, effects of declaration of bankruptcy, Regulation (EU) 2015/848
Bibliografia / References
Adamus R. [w:] System Prawa Handlowego, t. 6, Prawo restrukturyzacyjne i upadłościowe, red. A. Hrycaj, A. Jakubecki, A. Witosz, Warszawa 20209.
Adamus R., Arbitraż a postępowanie upadłościowe i naprawcze, „Jurysta” 2007/7.
Baizeau D., Arbitration and Insolvency: Issues of Applicable Law [w:] New Developments in International Commercial Arbitration, red. Ch. Müller, A. Rigozzi, Zürich–Basel–Geneva 2009.
Belohlavek A.J., Effects of Opening (Commencement) of Insolvency Proceedings on Pending Lawsuits and Similar Proceedings Under Article 15 of Council Regulation (EC) No. 1346/2000 of 29 May 2000 on Insolvency Proceedings and Under Article 18 of the European Parliament and Council Regulation (EU) No 2015/848 [w:] Yearbook of International Law, red. A. Belohlavek, N. Rozehnalova, Haga 2016.
Belohlavek A.J., Impact of Insolvency of a Party on Pending Arbitration Proceedings in Czech Republic, England and Switzerland and Other Countries [w:] Yearbook on International Arbitration, red. M. Roth, M. Geistlinger, Berlin 2010.
Bewick S., The EU Insolvency Regulation, Revisited, „International Insolvency Review” 2015/3.
Białecki M. [w:] Kodeks postępowania cywilnego, t. 2, Komentarz do art. 730–1217, red. J. Jankowski, Warszawa 2019.
Chrapoński D. [w:] Prawo upadłościowe. Komentarz, red. A. Witosz, Warszawa 2017.
Cieślak S., Stosunek postępowania arbitrażowego do innych rodzajów postępowania cywilnego, „ADR. Arbitraż i Mediacja” 2011/4.
Czermińska M., Jednolity rynek wewnętrzny Unii Europejskiej w XXI wieku – wyzwania i kierunki zmian, „Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach” 2016/269.
Feliga P. [w:] System Prawa Handlowego, t. 6, Prawo restrukturyzacyjne i upadłościowe, red. A. Hrycaj, A. Jakubecki, A. Witosz, Warszawa 2020.
Filipiak P. [w:] System Prawa Handlowego, t. 6, Prawo restrukturyzacyjne i upadłościowe, red. A. Hrycaj, A. Jakubecki, A. Witosz, Warszawa 2020.
Galen R. i in., Revision of the European Insolvency Regulation. Proposals by INSOL Europe, https://www.insol-europe.org/download/documents/588/ (dostęp: 27.10.2021 r.).
Gąsiorowski K., Kos R., Elektrim case era comes to an end, https://www.kkg.pl/wp-content/uploads/2016/01/iElektrimi_case_era_comes_to_an_end.pdf (dostęp: 27.10.2021 r.).
Hrycaj A., Wpływ ogłoszenia upadłości na postępowanie przed sądem polubownym, „Biuletyn Arbitrażowy” 2008/6.
Hrycaj A., Wpływ ogłoszenia upadłości na postępowanie przed sądem polubownym [w:] Mediacja i arbitraż jako sposoby polubownego rozstrzygania sporów, red. D. Czura-Kalinowska, Poznań 2009.
Judkiewicz M., Wady i zalety zdalnego postępowania arbitrażowego, „Biuletyn Arbitrażowy” 2021/26.
Kaźmierczak S., Prawo właściwe dla oceny wpływu ogłoszenia upadłości na przebieg postępowania arbitrażowego, ze szczególnym uwzględnieniem przepisów rozporządzenia Rady 1346/2000 w sprawie postępowania upadłościowego, „ADR. Arbitraż i Mediacja” 2009/4.
Kohutek K. [w:] Komentarz do rozporządzenia nr 1346/2000 w sprawie postępowania upadłościowego, red. K. Kohutek, J. Lachner, Warszawa 2007.
Kozłowski Ł., Ogłoszenie upadłości strony postępowania przed sądem polubownym, „Monitor Prawniczy” 2015/8.
Kühn W., Arbitration and Insolvency, „Dispute Resolution International” 2011/2.
Levy L., Arbitration and Bankruptcy: Bankruptcy of Arbitration?, „Dispute Resolution International” 2011/1.
McCormack G., Something Old, Something New: Recasting the European Insolvency Regulation, „Modern Law Review” 2016/1.
Michalak K., Wpływ ogłoszenia upadłości na toczące się postępowanie arbitrażowe – przegląd wybranych zagadnień, „Edukacja Prawnicza” 2014/5.
Milletts R., Cross-Border Insolvency and Arbitration: A Collision of Spheres?, „Dispute Resolution International” 2011/1.
Nadeau-Séguin S., When Bankruptcy and Arbitration Meet: A Looic at Recent ICC Practice, „Dispute Resolution International” 2011/1.
Norkus R., Problemy ze zgodnością postępowania upadłościowego i arbitrażu, „ADR. Arbitraż i Mediacja” 2011/4.
Pörnbacher K., Kölbl A., Wpływ postępowania upadłościowego na międzynarodowe postępowanie arbitrażowe [w:] Księga pamiątkowa 60-lecia Sądu Arbitrażowego przy Krajowej Izbie Gospodarczej w Warszawie, red. J. Okolski i in., Warszawa 2010.
Rodziewicz P., Wpływ ogłoszenia upadłości w Polsce na zagraniczne postępowanie arbitrażowe, „Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego” 2011, t. 8.
Sadowski W., Ogłoszenie upadłości a zapis na sąd polubowny – uwagi krytyczne na tle ustawy – Prawo upadłościowe i naprawcze, „ADR. Arbitraż i Mediacja” 2008/4.
Sadowski W., Wpływ postępowania upadłościowego w Polsce na postępowania arbitrażowe prowadzone za granicą: uwagi na kanwie sprawy Elektrimu, „e-Przegląd Arbitrażowy” 2010/2.
Stenko P., Ogłoszenie upadłości strony zapisu na sąd polubowny w międzynarodowym arbitrażu handlowym. Uwagi na tle europejskiego rozporządzenia upadłościowego, „Polski Proces Cywilny” 2012/2.
Surma A., Wpływ ogłoszenia upadłości na postępowanie arbitrażowe w świetle ustawy – Prawo restrukturyzacyjne, „Monitor Prawniczy” 2016/9.
Szumański A., Zmiany polskiego prawa arbitrażowego w zakresie arbitrażu korporacyjnego, „Przegląd Prawa Handlowego” 2020/7.
Tujakowska A., Olechowski M., The latest Changes in Polish Civil Procedure – An Opportunity for Arbitration?, „Biuletyn Arbitrażowy” 2020/25.
Vukadinović Marković J., Impact of EU insolvency regulation on process of resolving disputes before international commercial arbitration, „EU and Comparative Law Issues and Challenges” 2017/1.
Wagner P., Insolvency and Arbitration: A Pleading for International Insolvency Law, „Dispute Resolution International” 2011/2.
Wagner P.K., When International Insolvency Law Meets International Arbitration, „Dispute Resolution International” 2009/1.
Witosz A. [w:] System Prawa Handlowego, t. 6, Prawo restrukturyzacyjne i upadłościowe, red. A. Hrycaj, A. Jakubecki, A. Witosz, Warszawa 2020.
Zedler F. [w:] Europejskie prawo upadłościowe. Komentarz, red. F. Zedler, Warszawa 2011.
Wojciech Biernacki
Autor jest doktorantem eksternistycznym, współpracownikiem w Zakładzie Prawa Europejskiego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, asystentem radcy prawnego (ORCID: https://orcid.org/0000-0003-2873-6733).
Adrianna Michałowicz
Autorka jest adwokatem, doktorantką na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego w Katedrze Europejskiego Prawa Gospodarczego (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-6262-2353).
Udział w autorstwie tekstu:
Wojciech Biernacki – 50%
Adrianna Michałowicz – 50%
Zwiększanie wymiany danych w Unii Europejskiej w świetle projektu aktu w sprawie zarządzania danymi
W listopadzie 2020 r. Komisja Europejska zaprezentowała propozycję rozporządzenia w sprawie europejskiego zarządzania danymi (ang. Data Governance Act). Projektowany akt prawny ma na celu zwiększenie wymiany danych osobowych i nieosobowych w Unii Europejskiej poprzez stworzenie ram prawnych dla ponownego wykorzystywania danych. Ramy te mają obejmować trzy obszary: ponowne wykorzystywanie niektórych kategorii danych sektora publicznego, wymianę danych przez podmioty pełniące funkcję pośredników danych oraz altruistyczne dzielenie się danymi w celu realizacji interesu ogólnego. Zaproponowane przez Komisję Europejską rozwiązania budzą jednak sporo wątpliwości, głównie z punktu widzenia ochrony danych osobowych.
Słowa kluczowe: zarządzanie danymi, dane osobowe, dane nieosobowe, dane sektora publicznego, pośrednicy danych, altruizm danych
Wojciech Biernacki
The author is an extramural doctoral researcher and a collaborator at the Chair of European Law, Faculty of Law and Administration, Adam Mickiewicz University in Poznan (Poland), and an assistant to an attorney at law (ORCID: https://orcid.org/0000-0003-2873-6733).
Adrianna Michałowicz
The author is an advocate, a doctoral student at the Faculty of Law and Administration, University of Lodz (Poland), at the Department of European Economic Law (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-6262-2353).
Authors’ contributions:
Wojciech Biernacki – 50%
Adrianna Michałowicz – 50%
Enhancing Data Exchange in the European Union in the Light of the Proposal for a Data Governance Act
This paper contains an analysis of the proposal for a Data Governance Act, a draft regulation released within the European data strategy of 2020 that aims at improving data exchange within the European Union. Various issues are being addressed, including re-use of certain protected data held by public sector bodies, providers of data sharing services, and data altruism. However, serious questions arise as to the interplay of the regulation with secondary legislation, in particular the General Data Protection Regulation. Unclear definitions of entities exchanging data and references to the issue of rights to personal and non-personal data introduce legal uncertainty. An ambiguous description of data intermediaries and their duties constitutes an unsuccessful attempt to regulate an existing market phenomenon. A question about the real need for data altruism legislation is posed and it is accompanied with a critical view on the voluntary certification for organizations engaging in data altruism. Finally, designating special authorities to supervise data intermediaries and altruistic data sharing is considered redundant. Given the above, the proposal in its initial form may not fulfill the purpose of improving European data exchange as hoped.
Keywords: data governance, personal data, non-personal data, public sector data, data intermediaries, data altruism
Bibliografia / References
Bhargava H.K., Choudhary V., Economics of an Information Intermediary with Aggregation Benefits, „Information Systems Research” 2004/1.
Eechoud M. van, A Serpent Eating Its Tail: The Database Directive Meets the Open Data Directive, „IIC – International Review of Intellectual Property and Competition Law” 2021/52
Fischer B., Piskorz-Ryń A., Sakowska-Baryła M., Wyporska-Frankiewicz J. [w:] Ustawa o ponownym wykorzystywaniu informacji sektora publicznego. Komentarz, Warszawa 2019.
George J., Data philanthropy offers game changer for companies, society, https://www.linkedin.com/pulse/data-philanthropy-offers-game-changer-companies-society-george/ (dostęp: 27.10.2021 r.).
George J.J., Yan J.K., Leidner D.E., Data Philanthropy: Corporate Responsibility with Strategic Value?, „Information Systems Management” 2020/3.
Hardjono T., Pentland A., Data Cooperatives: Towards a Foundation for Decentralized Personal Data Management, https://arxiv.org/abs/1905.08819 (dostęp: 15.10.2021 r.).
McKeever B., Greene S., MacDonald G., Tatian P., Jones D., Data Philanthropy. Unlocking the Power of Private Data for Public Good, https://www.urban.org/sites/default/files/publication/98810/data_philanthropy_unlocking_the_power_of_private_data_for_public_good_2.pdf (dostęp: 27.10.2021 r.).
Mell P., Grance T., The NIST Definition of Cloud Computing, “The National Institute of Standards and Technology” 2011.
Sybilski D., Nowelizacja ustawy o ponownym wykorzystywaniu informacji sektora publicznego dostosowująca do przepisów ogólnego rozporządzenia o ochronie danych osobowych, „Monitor Prawniczy” 2019/22.
Michał Jerzy Dębowski
Autor jest magistrem prawa na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-8685-9750).
Granice wolności wyznania w prawie Unii Europejskiej w kontekście uboju rytualnego – glosa do wyroku Trybunału Sprawiedliwości z 17.12.2020 r., C-336/19, Centraal Israëlitisch Consistorie van België i in.
W sporach o ubój rytualny wolność uzewnętrzniania religii mniejszościowych zderza się z humanitarną ochroną zwierząt. Do kolizji tej dochodzi na tle ekonomicznych interesów przemysłu mięsnego. Trybunał Sprawiedliwości w wyroku C-336/19, Centraal Israëlitisch Consistorie, dopuścił daleko idące ograniczenia wolności wyznania i wyniósł dobrostan zwierząt do szczególnej rangi, nie zwracając uwagi na mniejszościowy udział islamu i judaizmu w społeczeństwach Europy ani na gospodarcze tło uboju rytualnego. W orzeczeniu nietrafnie zrekonstruowano granice wolności religii, dokonano ingerencji w sferę doktryn religijnych i przyjęto błędną interpretację szeregu unormowań rozporządzenia nr 1099/2009, nie uzasadniając należycie licznych decyzji interpretacyjnych. Dlatego zasługuje ono na krytykę.
Słowa kluczowe: ubój rytualny, wolność sumienia i wyznania, dobrostan zwierząt
Michał Jerzy Dębowski
The author is a Master of Laws at the Faculty of Law and Administration of the University of Warsaw (Poland) (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-8685-9750).
Limits of the Freedom of Religion in the EU Law in the Context of Ritual Slaughter. Commentary on Judgment of the Court of Justice of the European Union (Grand Chamber) of 17 December 2020 in Case C-336/19 Centraal Israëlitisch Consistorie van België and Others
In disputes over ritual slaughter, the freedom to manifest minority religions clashes with the humane protection of animals, which happens against the background of the economic interests of the meat industry. The Court of Justice of the European Union, in its judgment of 17 December 2020 in case C-336/19, allowed far-reaching restrictions on the freedom of religion and elevated animal welfare to a special rank, disregarding the minority position of Islam and Judaism in European societies and the economic aspect of ritual slaughter. The judgment misconstrues the limits of the freedom of religion, interferes in the sphere of religious doctrines, and misinterprets a number of provisions of Regulation 1099/2009, without duly justifying numerous interpretative decisions. Therefore, it deserves criticism.
Keywords: ritual slaughter, freedom of conscience and religion, animal welfare
Bibliografia / References
Denzler G. i in. (red.), Leksykon religii od A do Ż, Warszawa 1994.
Drabik L., Sobol E. (red.), Słownik Języka Polskiego PWN, t. 2, Warszawa 2007.
Gliszczyńska-Grabias A., Przeciwdziałanie antysemityzmowi. Instrumenty prawa międzynarodowego, Warszawa 2014.
Grochowski M., Łętowska E., Namysłowska M., Wiewiórowska-Domagalska A., Prawo UE o uboju zwierząt i jego polska implementacja: kolizje interesów i ich rozwiązywanie, cz. 1, „Europejski Przegląd Sądowy” 2013/11.
Grochowski M., Łętowska E., Namysłowska M., Wiewiórowska-Domagalska A., Prawo UE o uboju zwierząt i jego polska implementacja: kolizje interesów i ich rozwiązywanie, cz. 2, „Europejski Przegląd Sądowy” 2013/12.
Grochowski M., Łętowska E., Wiewiórowska-Domagalska A., Wiąże, ale nie przekonuje (wyrok Trybunału Konstytucyjnego w sprawie K 52/13 o uboju rytualnym), „Państwo i Prawo” 2015/6.
Lenaerts K., Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej a ochrona praw podstawowych, „Europejski Przegląd Sądowy” 2013/1.
Pietrzak M., Prawo wyznaniowe, Warszawa 2010.
Rams M., Specyfika wykładni prawa karnego w kontekście brzmienia i celu prawa Unii Europejskiej, Warszawa 2016.
Zawidzka-Łojek A. [w:] Podręcznik prawa Unii Europejskiej, red. A. Łazowski, A. Zawidzka-Łojek, Warszawa 2018.
dr hab. Hanna Kuczyńska, prof. Instytutu Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk
(ORCID: https://orcid.org/0000-0002-1446-2244).
Wykonanie kary o charakterze pieniężnym w stosunku do właściciela pojazdu – glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z 19.01.2021 r., III KK 130/20
W postanowieniu z 19.01.2021 r., III KK 130/20, Sąd Najwyższy przyjął następującą tezę: „Nie sprzeciwia się przejęciu w trybie art. 611ff Kodeksu postępowania karnego do wykonania przez właściwy sąd rejonowy wydanego przez organ państwa członkowskiego Unii Europejskiej orzeczenia o karze o charakterze pieniężnym, opartego na domniemaniu, że osoba ukarana (skazana) jest sprawcą czynu karalnego, okoliczność, iż osoba ta przed sądem polskim kwestionuje, choćby wiarygodnie, swoje sprawstwo, o ile zostanie ustalone, że wspomniane domniemanie mogło być obalone w postępowaniu odwoławczym prowadzonym w państwie członkowskim Unii Europejskiej oraz że osoba ukarana (skazana), prawidłowo pouczona przez organ tego państwa o terminie i sposobie wniesienia środka zaskarżenia, miała wystarczający czas dla sporządzenia i wniesienia tego środka”. Uznał więc, że należy wykonać karę pieniężną wymierzoną w innym państwie członkowskim UE, chociaż osoba, wobec której wydano to orzeczenie, w wiarygodny sposób kwestionowała swoje sprawstwo. Podstawą uznania i wykonania kary o charakterze pieniężnym były przepisy decyzji 2005/214/WSiSW w sprawie stosowania zasady wzajemnego uznawania do kar o charakterze pieniężnym, a konkretnie przepisy polskiego Kodeksu postępowania karnego implementujące postanowienia tej decyzji, głównie art. 611ff k.p.k. W wyniku przeprowadzenia przed polskimi sądami procedury uznania i wykonania kary pieniężnej wymierzonej w Holandii za wykroczenie drogowe uznano, że karę pieniężną należy wykonać, chociaż w postępowaniu przed polskimi sądami ukarany przedstawił niezbite dowody niewinności w postaci dokumentu poświadczającego, że zanim doszło do wykroczenia, sprzedał on inkryminowany pojazd i złożył stosowne zawiadomienie do Centralnej Ewidencji Pojazdów (CEP). Jednak w CEP nie ujęto tej zmiany właściciela, a więc figurował on w niej nadal jako właściciel, co sprawiło, że organy holenderskie na podstawie informacji udzielonej przez CEP przyjęły, iż tej osobie ma być wymierzona kara pieniężna.
Słowa kluczowe: kara o charakterze pieniężnym, wzajemne uznawanie orzeczeń w sprawach karnych, decyzja ramowa w sprawie stosowania zasady wzajemnego uznawania do kar o charakterze pieniężnym, domniemanie prawne
dr hab. Hanna Kuczyńska
The author is professor at the Institute of Law Studies, Polish Academy of Sciences in Warsaw (Poland) (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-1446-2244).
Execution of Financial Penalties Imposed on Vehicle Owners. Commentary on Ruling of the Supreme Court of 19 January 2021, III KK 130/20
In its ruling of 19 January 2021, III KK 130/20, the Supreme Court adopted the following thesis: ‘Takeover by a competent district court, pursuant to Article 611ff of the Code of Criminal Procedure, of the enforcement of a decision imposing a financial penalty, issued by a judicial authority of a European Union Member State based on the presumption that the punished (sentenced) person is the perpetrator of a criminal act, is not excluded by the fact that before a Polish court the person challenges, even credibly, his/her status as the perpetrator, if it is established that said presumption could be rebutted in appeal proceedings conducted in that European Union Member State and that the punished (sentenced) person, properly instructed by the authority of that state about the deadline for and manner of lodging a means of appeal, had sufficient time to prepare and submit such an appeal’. Therefore, the Court concluded that a financial penalty imposed in another EU Member State should be executed, even if the person against whom the decision was issued credibly challenged his/her status as the perpetrator. The grounds for recognition and execution of a financial penalty were established in Framework Decision 2005/214/JHA on the application of the principle of mutual recognition to financial penalties and specifically in the provisions of the Polish Code of Criminal Procedure (Article 611ff) implementing the Framework Decision. As a result of conducting, before the Polish courts, the procedure of recognition and execution of a financial penalty imposed in the Netherlands in respect of a road traffic offence, the Supreme Court concluded that the penalty should be executed even though in the execution procedure the punished person presented conclusive evidence that he was not the owner of the vehicle as he had sold it before the offence was committed and had submitted an appropriate notification to the Central Vehicle Register (CVR). However, this change of owner was not introduced into the register, so he was still listed as the owner, which meant that the Dutch authorities, based on the information provided by the CVR, assumed that he was the person to be fined.
Keywords: financial penalty, mutual recognition of decisions in criminal matters, Framework Decision on the application of the principle of mutual recognition to financial penalties, legal presumption
Bibliografia / References
Balcerzak M., Zagadnienie precedensu w prawie międzynarodowym praw człowieka, Toruń 2008.
Derlén M., Lindholm J., Characteristics of Precedent: The Case Law of the European Court of Justice in Three Dimensions, „German Law Journal” 2015/5.
Hofmański P. [w:] Kodeks postępowania karnego. Komentarz, red. P. Hofmański, Warszawa 2012.
Jacob M., Precedents and Case-based Reasoning in the European Court of Justice, Cambridge 2014.
Kierzynka R., Wzajemne uznawanie kar o charakterze pieniężnym, „Europejski Przegląd Sądowy” 2009/8.
Kierzynka R. [w:] S. Buczma i in., Postępowanie w sprawach karnych ze stosunków międzynarodowych. Komentarz do działu XIII KPK, Warszawa 2016.
Koncewicz T., Filozofia unijnego wymiaru sprawiedliwości. O zapominanych podstawach unijnego porządku prawnego, Warszawa 2020.
Koncewicz T., Wykładnia prawa Unii Europejskiej [w:] System Prawa Unii Europejskiej, t. 3, Wykładnia prawa, red. L. Leszczyński, Warszawa 2019.
Kuczyńska H., Współpraca międzynarodowa w sprawach wykroczeń [w:] Węzłowe problemy prawa wykroczeń – czy potrzebna jest reforma?, red. M. Kolendowska-Matejczuk, V. Vachev, Warszawa 2016.
Kuczyńska H., Wykonywanie kar o charakterze pieniężnym [w:] Europejskie prawo karne, red. A. Grzelak, M. Królikowski, A. Sakowicz, Warszawa 2012.
Luchtman M., Transnational Law Enforcement Cooperation – Fundamental Rights in European Cooperation in Criminal Matters, „European Journal of Crime, Criminal Law and Criminal Justice” 2020/1.
Mitsilegas V., The European Model of Judicial Cooperation in Criminal Matters: Towards Effectiveness based on Earned Trust, „Revista Brasileira de Direito Processual Penal” 2019/2.
Nita-Światłowska B., Orzeczenia podlegające wykonaniu w trybie określonym w rozdziałach 66a i 66b k.p.k., implementujących decyzję ramową w sprawie stosowania zasady wzajemnego uznawania do kar o charakterze pieniężnym, cz. 1, „Europejski Przegląd Sądowy” 2014/10; cz. 2, Europejski Przegląd Sądowy” 2014/11.
Postulski K., Prawo skazanego do obrony w zmienionym Kodeksie karnym wykonawczym, „Palestra” 2012/7–8.
Skowron A., Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia. Komentarz, Warszawa 2010.
Stefaniak-Dąbrowska M., Wzajemne uznawanie orzeczeń nakładających kary pieniężne w świetle standardów procesowych Unii Europejskiej, „Europejski Przegląd Sądowy” 2020/9.
Steinborn S. [w:] J. Grajewski, L.K. Paprzycki, S. Steinborn, Kodeks postępowania karnego. Komentarz, Warszawa 2008.
Świecki D. [w:] Kodeks postępowania karnego. Komentarz, red. D. Świecki, LEX 2021.
Wahl T., CJEU: No Loopholes against Enforcement of Foreign Fines, „Eucrim” 2019/4.
dr Jagna Mucha
Autorka jest adiunktem w Katedrze Prawa Europejskiego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego (ORCID: https://orcid.org/0000-0003-4883-1252).
Prawo konsumenckie Unii Europejskiej – pojęcie konsumenta w ujęciu dynamicznym oraz cesja roszczeń konsumenckich – wprowadzenie i wyrok Trybunału Sprawiedliwości z 25.01.2018 r., C-498/16, Maximilian Schrems przeciwko Facebook Ireland Limited
W ramach tegorocznego cyklu pt. „Kamienie milowe orzecznictwa” zostaje podjęta problematyka z zakresu europejskiego prawa konsumenckiego. Pierwszym z komentowanych wyroków jest sprawa C-498/16, Schrems. W wyroku tym Trybunał Sprawiedliwości dokonuje wykładni pojęcia konsumenta, przypominając, że pojęcie to należy zawsze rozpatrywać z perspektywy celu zawartej umowy, który może zmienić się wraz z upływem czasu. Z uwagi na powyższe status konsumenta można utracić w czasie w przypadku zmiany celu umowy z prywatnego na zasadniczo zawodowy lub gospodarczy. Zmiana taka może nastąpić w efekcie ewolucji w sposobie korzystania z usług oferowanych przez portal społecznościowy. Rozporządzenie nr 44/2001 nie ustanawiało nowej podstawy jurysdykcji szczególnej w sprawach konsumenckich do scedowanych roszczeń. W konsekwencji konsument nie mógł występować jednocześnie ze swoimi roszczeniami i roszczeniami scedowanymi na niego przez innych konsumentów.
Słowa kluczowe: pojęcie konsumenta, konsument w ujęciu dynamicznym, jurysdykcja w sprawach konsumenckich, art. 15 i 16 rozporządzenia nr 44/2001, cesja roszczeń w sprawach konsumenckich, zbiorowe dochodzenie roszczeń konsumenckich, transgraniczne powództwa przedstawicielskie
Niniejszy artykuł powstał w związku z realizacją projektu badawczego „Zbiorowe dochodzenie roszczeń konsumenckich w postępowaniu grupowym w polskim systemie prawnym na tle standardów prawa EU –osiągnięcia i wyzwania”, finansowanego ze środków Narodowego Centrum Nauki, nr projektu 2018/28/C/HS5/00083.
dr Jagna Mucha
The author is an assistant professor at the Department of European Law, Faculty of Law and Administration, University of Warsaw (Poland) (ORCID: https://orcid.org/0000-0003-4883-1252).
European Union Consumer Law: The Notion of Consumer in a Dynamic Approach and Assignment of Consumer Claims. Introduction and Judgment of the Court of Justice of 25 January 2018, C-498/16, Maximilian Schrems v. Facebook Ireland Limited
This year, in the ‘Case Law Milestones’ series we discuss questions of European Union consumer law. The first judgments commented on is case C-498/16, Schrems. In this judgment, the Court of Justice interprets the concept of consumer, reminding that this concept must always be considered from the perspective of the purpose of the contract, which may change over time. In view of the above, the status of consumer may be lost over time if the purpose of the contract changes from a private to an essentially professional or commercial one. Such a change may be occasioned by evolution of the way in which people use the services offered by a social media website. Regulation No. 44/2001 does not established a new basis for special jurisdiction in consumer matters in respect of assigned claims. Consequently, a consumer could not simultaneously pursue his/her own claims and claims assigned to him/her by other consumers.
Keywords: concept of consumer, consumer in dynamic approach, jurisdiction in consumer matters, Articles 15 and 16 of Regulation No. 44/2001, assignment of claims in consumer matters, collective pursuit of consumer claims, cross-border representative actions
This article was written as part of implementation of research project ‘Collective pursuit of consumer claims in group actions in the Polish legal system against the background of EU law standards: achievements and challenges’, funded by the National Science Centre, project No. 2018/28/C/HS5/00083.
Bibliografia / References
Gutierrez Colominas D., Schrems v. Facebook: The consumer definition in the framework of digital social networks, „European Data Protection Law Review” 2018/4.
Haslach J., International jurisdiction in consumer contract cases under the Brussels I Regulation: Schrems, „Common Market Law Review” 2019/2.
Hedegaard J.S., Wrbka S., The notion of consumer under EU legislation and EU case law: between poles of legal certainty and felixibility [w:] Legal certainty in a contemporary context, red. M. Fenwick, S. Wrbka, Singapore 2016.
Kunkiel-Kryńska A., Prawo konsumenckie UE – wzorzec konsumenta, „Europejski Przegląd Sądowy” 2012/4.
Lutzi T., What’s a consumer? (Some) clarification on consumer jurisdiction, social-media accounts, and collective redress under the Brussels Ia Regulation, „Maastricht Journal of European and Comparative Law” 2018/3.
Modrzejewski P., Problem utraty statusu konsumenta korzystającego z portali społecznościowych – glosa do wyroku Trybunału Sprawiedliwości z 25.01.2018 r., C-498/16, Maximilian Schrems przeciwko Facebook Ireland Limited, „Glosa” 2018/3.
Mucha J., Alternatywne metody rozwiązywania sporów konsumenckich w Unii Europejskiej, Warszawa 2020.
Mucha J., Heading towards an effective mechanism for the protection of collective interests of consumers – some comments on the proposal for a directive on representative actions, „Yearbook of Antitrust and Regulatory Studies” 2019/12.
Pato A., Jurisdiction and cross-border collective redress: A European private international law perspective, London 2021.
Reich N., Micklitz H.-W., Economic law, consumer interests, and EU integration [w:] European Consumer Law, red. N. Reich, H.-W. Micklitz, P. Rott, K. Tonner, Cambridge 2014.
Stuerner M., Wendelstein C., Datenschutzrechtliche ,,Sammelklagen'' im Zuständigkeitsregime der Brüssel Ia-VO, „Juristen Zeitung” 2018/22.
Tischner A., Pojęcie „przeciętny konsument” w ustawie o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym na tle prawa i orzecznictwa Unii Europejskiej [w:] Nieuczciwe praktyki rynkowe – ocena regulacji, red. E. Nowińska, D. Kasprzycki, Kraków 2012.
Orzecznictwo Sądu Najwyższego – dr Michalina Szpyrka (autorka jest starszym asystentem sędziego w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Najwyższego, Polska, ORCID: https://orcid.org/0000-0001-7678-5287)
Case law of the Supreme Court – dr Michalina Szpyrka (the author is a senior judge’s assistant at the Labour Law and Social Security Chamber of the Supreme Court, Poland, ORCID: https://orcid.org/0000-0001-7678-5287)
Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego – dr Robert Talaga (autor jest asesorem w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Poznaniu, Polska, ORCID: https://orcid.org/0000-0002-5281-2188)
Case law of the Supreme Administrative Court – dr Robert Talaga (the author is an assessor at the Provincial Administrative Court in Poznań, Poland, ORCID: https://orcid.org/0000-0002-5281-2188)
Bibliografia / References
Szczepanowska-Kozłowska K., Bezwzględne przeszkody rejestracji znaku towarowego [w:] System Prawa Prywatnego, t. 14, Prawo własności przemysłowej, red. R. Skubisz, Warszawa 2017.
