Tekst lutowej lekcji mieści się w nurcie pedagogiki krytycznej. Niniejszy fragment pochodzi z książki Anny Babickiej-Wirkus Kultury oporu w szkole. Działania – motywacje – przestrzeń (Warszawa 2019, s. 170–177) i prezentuje jedną z uczniowskich strategii oporu przeciwko dominującej kulturze szkoły.Fragment artykułu z miesięcznika „Dyrektor Szkoły” 2021/2
Problematyka uczniowskiego śmiechu jest istotna z punktu widzenia uczniowskich kultur oporu. Jak wskazuje w swoim obszernym studium na temat śmiechu Przemysław Paweł Grzybowski: Szkoła od wieków jest miejscem symbiozy powagi i (u)śmiechu (Kraków 2015, s. 441). Jest on elementem na stałe wpisanym w krajobraz kulturalny szkoły. Nie można zatem pominąć tego aspektu w analizach dotyczących oporu.
Śmiech przejawia się na różnych płaszczyznach funkcjonowania szkoły i nie sposób tu omówić każdej z nich w szczegółowy sposób. Skupię się zatem tylko na analizie użyteczności śmiechu jako narzędzia oporu.
Maria Dudzikowa podkreśla, że śmiech jest silną bronią uczniów, którą wykorzystują w walce z rutyną i monotonią codziennego dnia szkolnego (Kraków 1996). Stanowi on przejaw wolności (Grzybowski, Kraków 2015), niekiedy jej namiastkę, ale zawsze jest czymś, co przynależy podmiotowi, i tym, co wymyka się spod kontroli władzy. Śmiech w środowisku szkolnym umożliwia wyzwolenie się z narzuconych schematów działania i rytuałów oraz ceremoniałów typowych dla tej instytucji. Przełamuje dychotomię szkolnego sacrum i profanum, wprowadzając element powszechności w podniosłe stany, co przede wszystkim można zaobserwować podczas uczniowskich rytuałów oporu, które umożliwiają wprowadzenie kultury ulicy w uświęconą strukturę wytworzoną przez kulturę szkoły.
