Domniemanie konstytucyjności ustawKaja Ptak
Katedra Teorii Prawa, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-6992-9713
Domniemanie konstytucyjności ustaw
W artykule zostały przedstawione najistotniejsze problemy związane z definicją pojęcia domniemania konstytucyjności ustawy oraz krótka analiza teoretycznoprawna tej konstrukcji normatywnej, która zyskała popularność w kontekście debat publicznych dotyczących tzw. kryzysu konstytucyjnego. Można zauważyć, że mimo szerokiej akceptacji poprawności analizowanego pojęcia i jego powszechnego używania brakuje dla tego domniemania bezpośredniej podstawy normatywnej, co sprawia, że nie może być ono traktowane jako domniemanie prawne. Chociaż można łączyć funkcjonalnie tę konstrukcję normatywną z niektórymi instytucjami prawnymi opartymi na podstawach prawnych o randze konstytucyjnej i ustawowej, to samo domniemanie konstytucyjności (ustaw, ustawy) nie ma wyraźnego wsparcia w normach prawnych, co sprawia, że jest „jedynie” domniemaniem prawniczym. Kwestia, czy powinno ono znaleźć takie umocowanie normatywne i sformułowanie w tym zakresie wniosków de lege ferenda, nie jest tematem niniejszego tekstu. Wstępne rozważania teoretycznoprawne nad tym zagadnieniem zostaną zwieńczone oceną, czy domniemanie konstytucyjności w ujęciu interpretacyjnym (jeśli przyjąć, że takie ujęcie jest w ogóle dopuszczalne) jest ochroną i wsparciem czy zagrożeniem dla wartości konstytucyjnych.
Słowa kluczowe: domniemanie konstytucyjności (ustawy), domniemania prawnicze, domniemania prawne, wykładnia prawa, analityczna teoria prawa
Kaja Ptak
Department of the Theory of Law, Faculty of Law and Administration, Jagiellonian University in Kraków, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-6992-9713
Presumption of the constitutionality of acts of law
The article presents the most important problems related to the definition of the notion of presumption of constitutionality of an act of law and provides a brief theoretical analysis of this normative construct, which has gained popularity in public debates regarding the so-called constitutional crisis. It can be seen that, despite the widespread acceptance of the correctness of this notion and its general usage, there is no direct normative basis for this presumption, which means that it cannot be treated as a legal presumption. Although this normative construct can be functionally associated with certain legal institutions based on constitutional and statutory grounds, the presumption itself of constitutionality (of a statute or statutes) lacks clear normative basis in legal norms, which means that it is ‘solely’ a juristic presumption. The matter of whether it should have such a normative basis and the formulation of de lege ferenda conclusions on this is not considered in this article. Theoretical and legal analyses on this matter will be concluded with an assessment of whether the presumption of constitutionality in an interpretative sense (if it can be accepted that such an approach is permissible at all) can be used as protection and support or as a threat to constitutional values.
Keywords: presumption of constitutionality (of a statute), juristic presumptions, legal presumptions, legal interpretation, analytical theory of law
Bibliografia / References
Dąbrowa J., Znaczenie domniemań prawnych w polskim procesie cywilnym, Warszawa–Wrocław 1962.
Dąbrowski M., Domniemanie zgodności ustaw z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej z 1997 roku, Olsztyn 2017.
Dębowska A., Florczak-Wątor M., Domniemanie konstytucyjności ustawy w świetle orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, „Przegląd Konstytucyjny” 2017/I (2).
Dębowska A., Grabowski A., Domniemanie konstytucyjności ustawy [w:] Argumenty i rozumowania prawnicze w konstytucyjnym państwie prawa. Komentarz, red. M. Florczak-Wątor, A. Grabowski, Kraków 2021.
Gizbert-Studnicki T., Sposoby pojmowania terminu „domniemania prawne” w języku prawnym i prawniczym, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1974/1.
Grabowski A., Prawnicze pojęcie obowiązywania prawa stanowionego. Krytyka niepozytywistycznej koncepcji prawa, Kraków 2009.
Grabowski A., Siła argumentu interpretacyjnego z prawniczego domniemania języka (znaczenia) potocznego, „Zagadnienia Naukoznawstwa” 2016/LII (3).
Gutowski M., Kardas P., Domniemanie konstytucyjności a kompetencje sądów, „Palestra” 2016/5.
Morawski L., Domniemania a dowody prawnicze, Toruń 1981.
Nowacki J., Domniemania prawne, Katowice 1976.
Nowak L., Próba metodologicznej charakterystyki prawoznawstwa, Poznań 1968.
Wróblewski J., Domniemania w prawie – problematyka teoretyczna, „Studia Prawno-Ekonomiczne” 1973/X.
Wróblewski J., Model racjonalnego tworzenia prawa, „Państwo i Prawo” 1973/XXVIII (11).
Wróblewski J., Teoria racjonalnego tworzenia prawa, Wrocław 1985.
dr Ewa Milczarek
Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Szczeciński, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-0726-0959
Standardy uznania i ochrony związków par jednopłciowych w Europie
Artykuł podejmuje tematykę uznania oraz ochrony związków jednopłciowych w kontekście orzeczeń Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, ze szczególnym uwzględnieniem wyroku w sprawie Przybyszewska i in. v. Polska. Analiza skupia się na ustanowieniu przez Trybunał minimalnych standardów, jakie powinny spełniać państwa członkowskie Rady Europy w zakresie uznania stabilnych związków monoseksualnych. Autorka szczegółowo omawia skutki wyroku dla systemu prawnego w Polsce, zwracając uwagę na możliwości wdrożenia tych standardów w kontekście art. 18 Konstytucji RP. Poddaje pod dyskusję ścieżki prawne, które Polska mogłaby przyjąć, aby dostosować swoje przepisy do wymogów europejskich, jednocześnie analizując wyzwania i możliwe konsekwencje takich zmian. Artykuł stanowi wkład w debatę o równości małżeńskiej i ochronie praw człowieka w kontekście europejskich regulacji prawnych.
Słowa kluczowe: związki partnerskie, prawa człowieka, Europejski Trybunał Praw Człowieka, równość małżeńska, prawa mniejszości seksualnych, LGBT
Dr Ewa Milczarek
Faculty of Law and Administration, University of Szczecin, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-0726-0959
Standards for recognizing and protecting relationships of same-sex couples in Europe
The article addresses the recognition and protection of same-sex relationships in the context of the judgments of the European Court of Human Rights, with particular emphasis on the judgment in the case of Przybyszewska et al. v Poland. The analysis focuses on the establishment by the ECtHR of the minimum standards to be met by Council of Europe member states regarding the recognition of stable monosexual relationships. The author presents a detailed discussion of the effects of the judgment on the legal system in Poland, drawing attention to the possibilities of implementing these standards in the context of Article 18 of the Polish Constitution. She discusses the potential legal paths that Poland could adopt to adapt its regulations to European requirements, while analysing the challenges and possible consequences of such changes. The article is a contribution to the debate on marital equality and the protection of human rights in the context of Europe’s legal regulations.
Keywords: civil partnerships, human rights, European Court of Human Rights, marital equality, rights of sexual minorities, LGBT
Bibliografia / References
Banaszkiewicz B., „Małżeństwo jako związek kobiety i mężczyzny”. O niektórych implikacjach art. 18 Konstytucji RP, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 2013/3.
Bodnar A., Skuteczność Europejskiej Konwencji Praw Człowieka w Polsce [w:] Skuteczność prawa, red. T. Giaro, Warszawa 2010.
Chen S., van Ours J.C., Symbolism matters: The effect of same-sex marriage legalization on partnership stability, „Journal of Economic Behavior & Organization” 2020/178.
Ciepła H., Pytlewska M., Podział majątku wspólnego z rozliczeniem praw spółkowych i kredytów frankowych. Regulacje dotyczące małżonków, konkubentów i partnerów związków jednopłciowych. Praktyka sądowa, notarialna i wieczystoksięgowa, Warszawa 2022.
Ciżyńska-Pałosz A., Wpływ Europejskiego Trybunału Praw Człowieka na porządek prawny państw-stron Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, a koncepcja marginesu oceny. Analiza ze szczególnym uwzględnieniem wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawie Hirst przeciwko Zjednoczonemu Królestwu, „Przegląd Prawno-Ekonomiczny” 2020/1 (50).
Florczak-Wątor M., Horyzontalny wymiar praw konstytucyjnych, Kraków 2014.
Florjanowicz-Błachut P., Wyrok Wielkiej Izby ETPC z 19.01.2023 r. w sprawach połączonych Fedotova i inni przeciwko Rosji (skargi nr 40792/10, 30538/14 i 43439/14), „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2023/2 (107).
Garlicki L. [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. I, red. L. Garlicki, M. Zubik, Warszawa 2016.
Garlicki L., Wartości lokalne a orzecznictwo ponadnarodowe – kulturowy margines oceny: w orzecznictwie strasburskim?, „Europejski Przegląd Sądowy” 2008/4.
Górski M., „Wykuwanie stali”, czyli o kształtowaniu standardu wykładni EKPC na przykładzie kwestii formalizacji związku jednopłciowego, „Państwo i Prawo” 2022/12.
Górski M., Lotniskowiec „Strasbourg” zakończył manewr. Uwagi na kanwie wyroku Wielkiej Izby ETPC z 17.01.2023 r., Fedotova i inni v. Rosja, „Państwo i Prawo” 2023/9.
Hypś S., Uwagi do projektu ustawy o rejestrowanych związkach partnerskich, „Prawo – Administracja – Kościół” 2004/1–2.
Kapelańska-Pręgowska J., Koncepcja tzw. marginesu oceny w orzecznictwie ETPC, „Państwo i Prawo” 2017/12.
Kędzia Z., Uwagi o aksjologii konstytucji [w:] Prawa człowieka w społeczeństwie obywatelskim, red. A. Rzepliński, Warszawa 1993.
Litwin T., Instytucja związków partnerskich w świetle przepisów Konstytucji z 1997 roku, „Miscellanea Historico-Iuridica” 2014/XIII (2).
Liżewski B., Operacjonalizacja ochrony praw człowieka w porządku Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. Studium teoretycznoprawne, Lublin 2015.
Łącki P., Zmiana znaczenia pojęcia małżeństwa w niemieckiej ustawie zasadniczej. O meandrach dynamicznej wykładni postanowień konstytucyjnych, „Forum Prawnicze” 2018/2 (46).
Łętowska E., Woleński J., Instytucjonalizacja związków partnerskich a Konstytucja RP z 1997 r., „Państwo i Prawo” 2013/6.
Mączyński A., Prawo do zawarcia małżeństwa w świetle Konstytucji RP [w:] Prawo do małżeństwa na progu XXI w., red. K. Motyka, Lublin 2016.
Mizerski R., Dostęp par różnopłciowych do związku partnerskiego. Glosa do wyroku ETPC z 26.10.2017 r., 28475/12, „Europejski Przegląd Sądowy” 2018/8.
Nowicki M.A., Komentarz do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności [w:] Wokół Konwencji Europejskiej. Komentarz do Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, Warszawa 2021.
Ofosu E.K., Chambers M.K., Chen J.M., Hehman E., Same-sex marriage legalization associated with reduced implicit and explicit antigay bias, „Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America” 2019/116 (18).
Pawliczak J., Zarejestrowanie związku partnerskiego przez osoby różnej płci. Glosa do wyroku ETPC z 26.10.2017 r., 28475/12, „Państwo i Prawo” 2019/4.
Piaskowska O.M., Piesiewicz P.F., Prawo do zawarcia związku jednopłciowego jako wyraz poszanowania prawa do ochrony życia prywatnego i rodzinnego, „Europejski Przegląd Sądowy” 2018/5.
Skuza D., Regulacje prawne związków partnerskich w ustawodawstwie polskim oraz Unii Europejskiej, „Przegląd Prawa Publicznego” 2020/7–8.
Slany K., Alternatywne formy życia małżeńsko-rodzinnego w ponowoczesnym świecie, Kraków 2002.
Snyder M.E., Chen J.M., Martin E.A., Social anhedonia and intergroup processes: A multi-study investigation of known and novel group memberships, „Journal of Social and Clinical Psychology” 2023/42 (1).
Strus Z., Znaczenie artykułu 18 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, „Palestra” 2014/9.
Szydło M., Instytucjonalizacja związków partnerskich w świetle art. 18 i 32 Konstytucji RP, „Zeszyty Prawnicze Biura Analiz Sejmowych” 2017/4 (56).
Tuleja P. [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, red. P. Tuleja, Warszawa 2023.
Warecka K., Strasburg: zagraniczne małżeństwa jednopłciowe muszą być uznawane przez państwo. Orlandi i inni przeciwko Włochom – wyrok ETPC z 14.12.2017 r., skarga nr 26431/12, LEX 2017.
Wojewoda M., Małżeństwa jednopłciowe i związki partnerskie w polskim rejestrze stanu cywilnego?, „Studia Prawno-Ekonomiczne” 2017/CIII.
Wojtyczek K., Granice ingerencji ustawodawczej w sferę praw człowieka w Konstytucji RP, Kraków 1999.
dr Jarosław Dolny
wykładowca Wyższej Szkoły Kształcenia Zawodowego we Wrocławiu, radca prawny, pracownik samorządowy, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-6477-8186
Realizacja zasady czynnego udziału stron w postępowaniach dotyczących utrzymywania urządzeń wodnych i urządzeń melioracji wodnych
Zasada czynnego udziału stron, uregulowana w art. 10 ustawy z 14.06.1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego, jest jedną z podstawowych zasad procedury administracyjnej. W artykule skonfrontowano tę zasadę z postępowaniami dotyczącymi utrzymywania urządzeń wodnych i urządzeń melioracji wodnych (m.in. z postępowaniem w sprawie przywrócenia poprzedniej funkcji urządzenia wodnego), które unormowano w ustawach o tytule Prawo wodne z 18.07.2001 r. i 20.07.2017 r., w okresie od 2002 r. do współczesności. Autor w szczególności starał się odpowiedzieć na pytania: jak ustawodawca określił krąg stron we wskazanych postępowaniach, jak ewoluowała regulacja prawna w tym zakresie oraz jakie rozwiązania należałoby przyjąć, aby zapewnić stronom właściwe gwarancje realizacji ich praw.
Słowa kluczowe: zasada czynnego udziału stron, prawo wodne, urządzenia wodne
Dr Jarosław Dolny
lecturer at the College of Vocational Education in Wrocław, legal counsel, self-government employee, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-6477-8186
Implementation of the principle of the active participation of parties to proceedings regarding the maintenance of water devices and water drainage devices
The principle of active participation of the parties regulated in Article 10 of the Administrative Procedures Code of 14 June 1960 is one of the fundamental principles of administrative procedure. This article compares this principle with the procedures for maintaining water devices and water drainage devices (including the procedure for restoring the previous function of a water device), which were regulated in the Water Law Act of 18 July 2001 and 20 July 2017, in the period from 2002 to the present. In particular, the author tried to answer the questions of how the legislator specified the group of parties in these proceedings, how the legal regulation in this area has evolved and what solutions should be adopted to give the parties appropriate guarantees of the ability to exercise their rights.
Keywords: principle of active participation of parties, water law, water devices
Bibliografia / References
Adamiak B. [w:] B. Adamiak, J. Borkowski, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Legalis 2022.
Bukowski Z. [w:] B. Rakoczy, Z. Bukowski, K. Szuma, Prawo wodne. Komentarz, red. B. Rakoczy, LEX 2013.
Dolny J., Obowiązek utrzymywania urządzeń wodnych, „Wodne Sprawy”, 10.08.2023 r., https://wodnesprawy.pl/obowiazek-utrzymywania-urzadzen-wodnych-wlasciciel/ (dostęp: 9.02.2024 r.).
Dolny J., Realizacja zasady czynnego udziału stron w postępowaniu o wydanie pozwolenia wodnoprawnego na przestrzeni ostatnich dwudziestu lat, „Przegląd Prawa Publicznego” 2022/1.
Kałużny K., Prawo wodne. Komentarz, LEX 2016.
Kędziora R., Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Legalis 2017.
Kmieciak Z., Wegner J. [w:] Z. Kmieciak, J. Wegner, M. Wojtuń, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, LEX 2023.
Knysiak-Sudyka H. [w:] Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, red. H. Knysiak-Sudyka, LEX 2023.
Malanowski J. [w:] Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, red. R. Hauser, M. Wierzbowski, Legalis 2023.
Michalski P., Soberski M., Prawo wodne. Komentarz dla jednostek samorządowych, Legalis 2024.
Przybysz P.M., Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz aktualizowany, LEX 2024.
Romańska M. [w:] Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, red. H. Knysiak-Sudyka, LEX 2023.
Uzasadnienie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy – Prawo wodne oraz niektórych innych ustaw, Sejm RP, VIII kadencja, druk sejm. nr 3695, 15.07.2019 r., https://www.sejm.gov.pl/Sejm8.nsf/druk.xsp?nr=3695 (dostęp: 15.09.2024 r.).
Wróbel A. [w:] M. Jaśkowska, M. Wilbrandt-Gotowicz, A. Wróbel, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz aktualizowany, LEX 2024.
Andrzej Zabojski
aplikant radcowski, prawnik w Kancelarii Prof. Wierzbowski i Partnerzy – Adwokaci i Radcowie Prawni sp.p., Warszawa, Polska
ORCID: https://orcid.org/0009-0006-9283-7853
Problematyka wydania decyzji ustalającej warunki zabudowy przez organ odwoławczy
Celem artykułu jest przybliżenie zagadnień dotyczących wydania przez organ II instancji merytorycznej decyzji w przedmiocie ustalenia warunków zabudowy. Autor zwraca uwagę na fakt, że samorządowe kolegia odwoławcze krytycznie podchodzą do uzupełnienia analizy architektoniczno-budowlanej w ramach postępowania odwoławczego i zazwyczaj wydają decyzję kasatoryjną w przypadku, gdy organ I instancji nie przedłożył projektu decyzji o warunkach zabudowy do uzgodnienia organom współdziałającym. Jego zdaniem źródłem takiej praktyki jest m.in. błędna wykładnia zasady dwuinstancyjności nakazującej rozpoznanie sprawy przez organy dwóch instancji. Autor wyjaśnia, że zmiany przepisów postępowania administracyjnego oraz zaktualizowanie poglądów judykatury coraz częściej przemawiają za wydaniem merytorycznej decyzji przez organ odwoławczy nawet w przypadku, gdy organ I instancji wydał decyzję odmawiającą ustalenia warunków zabudowy. Zmiana podejścia organów odwoławczych w kwestii merytorycznego rozstrzygnięcia sprawy lokalizacyjnej jest pożądana przez jednostki ubiegające o wydanie decyzji, wymaga tego także obecne tempo obrotu prawnego.
Słowa kluczowe: decyzja o warunkach zabudowy, planowanie i zagospodarowanie przestrzenne, postępowanie odwoławcze, analiza urbanistyczno-architektoniczna, uzgodnienie projektu decyzji o warunkach zabudowy
Andrzej Zabojski
is a trainee legal counsel, a lawyer at the Prof. Wierzbowski i Partnerzy – Adwokaci i Radcowie Prawni sp.p. law firm, Warsaw, Poland
ORCID: https://orcid.org/0009-0006-9283-7853
The matter of an appellate body issuing outline planning permission
The objective of the article is to present the issues related to the appellate body issuing an outline planning permission. The author draws attention to the fact that self-government boards of appeal are critical of supplementing the architectural and construction analysis in appeal proceedings and usually issue a cassation decision if the authority of the first instance fails to present the outline planning permission to the cooperating authorities for approval. In his opinion, the source of such practice is, among other things, an erroneous interpretation of the principle of two instances, which requires that a case must be considered by authorities of two instances. The author explains that changes in the provisions of the administrative procedure and the updating of the views of the judicature increasingly frequently speak out in favour of the appellate body issuing a substantive decision, even if the authority of the first instance issues a decision refusing to present outline planning permission. A change in the approach of the appellate bodies to the matter of the substantive decision regarding outline planning permission is desirable both by the entities applying for this permission and by the current pace of legal transactions.
Keywords: outline planning permission, spatial planning and development, appeal proceedings, urban planning and architectural analysis, agreeing the draft outline planning permission
Bibliografia / References
Brzezicki T., Brzezińska-Rawa A., Kucharski K., Maszewski Ł., Nowicki H., Aspekty prawne planowania i zagospodarowania przestrzennego, Warszawa 2013.
Daniel P., Charakter prawny decyzji o warunkach zabudowy, „Przegląd Prawa Publicznego” 2012/10.
Dobkowska B., Klonowski K., Uzgodnienie projektu decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, „Przegląd Prawa Publicznego” 2013/9.
Kałuża D., Płoszka M., Robaszewska R., Decyzja o warunkach zabudowy, Warszawa 2014.
Kuźma G. [w:] Prawo budowlane i nieruchomości, red. R. Okolski, Warszawa 2014.
Leoński Z., Szewczyk M., Kruś M., Prawo zagospodarowania przestrzeni, Warszawa 2012.
Przedańska J., Suwaj R., Wprowadzenie modelu reformatoryjnego w ogólnym postępowaniu administracyjnym – uwagi na tle orzecznictwa samorządowych kolegiów odwoławczych, „Samorząd Terytorialny” 2019/6.
Skóra A. [w:] Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, t. III, Komentarz do art. 127–269, red. M. Karpiuk, P. Krzykowski, Olsztyn 2021.
dr hab. Filip Grzegorczyk, prof. UEK
Katedra Polityk Regulacyjnych, Instytut Administracji i Polityk Publicznych, Kolegium Gospodarki i Administracji Publicznej, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-5094-2771
Kilka uwag na temat ustawy o zasadach zarządzania mieniem państwowym – wybrane refleksje po pięciu latach jej obowiązywania
W grudniu 2016 r. została uchwalona ustawa o zasadach zarządzania mieniem państwowym. Zastąpiła ona niskiej jakości regulację, która w coraz mniejszym stopniu odpowiadała wymaganiom zmieniającego się otoczenia gospodarczego. W nowy sposób ukształtowano niezwykle istotne elementy systemu prawa składające się na materię zarządzania mieniem publicznym, szczególnie w zakresie spółek kontrolowanych przez Skarb Państwa i państwowych osób prawnych. Artykuł koncentruje się na analizie wybranych trudności w stosowaniu tego aktu prawnego oraz wskazuje na właściwy sposób ich pokonywania.
Słowa kluczowe: zarządzanie mieniem państwowym, spółki kontrolowane przez Skarb Państwa, spółki misyjne, spółki strategiczne, państwowe osoby prawne
Dr hab. Filip Grzegorczyk, professor of the Kraków University of Economics
Department of Regulatory Policies, Institute of Public Policy and Administration, College of Economy and Public Administration, Kraków University of Economics, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-5094-2771
Comments on the Act on the principles of managing state property – selected reflections after five years of its applicability
The Act on the principles of managing state property was adopted in December 2016. This Act replaced low-quality regulations which reflected the changing economic environment to an increasingly lesser extent. Exceptionally important elements of the legal system constituting the matter of public property management have been shaped in a new way, especially with regard to companies controlled by the State Treasury and state-owned legal persons. This article focuses on the analysis of selected difficulties in the application of this Act and indicates the correct way of overcoming them.
Keywords: management of state property, companies controlled by the State Treasury, mission-driven companies, strategic companies, state-owned legal persons
Bibliografia / References
Benio M., Podmiotowość jako kategoria prawna, „Zarządzanie Publiczne” 2014/3 (29).
Daszkiewicz A., Zasady zarządzania mieniem państwowym. Komentarz, Warszawa 2020.
Doliwa A., Podmiotowość prawna na tle podziału prawa na prywatne i publiczne, „Studia Prawnicze KUL” 2020/3 (83).
Frąckowiak J., Osoby prawne [w:] System Prawa Prywatnego, t. 1, Prawo cywilne – część ogólna, red. M. Safjan, Warszawa 2007.
Grzegorczyk F. [w:] Ustawa o zasadach zarządzania mieniem państwowym. Komentarz, red. F. Grzegorczyk, M. Wierzbowski, Warszawa 2020.
Grzegorczyk F., Przedsiębiorstwo publiczne kontrolowane przez państwo, Warszawa 2013.
Grzegorczyk F., Ustawa o szczególnych uprawnieniach ministra Skarbu Państwa. Komentarz, Warszawa 2011.
Mataczyński M. [w:] Ustawa o ochronie niektórych inwestycji. Komentarz, red. M. Mataczyński, Warszawa 2016.
Mayer B., W spółkach skarbu państwa będzie mniej konkursów do zarządów, FORSAL.pl, 10.03.2014 r., https://forsal.pl/artykuly/782615,w-spolkach-skarbu-panstwa-bedzie-mniej-konkursow-do-zarzadow.html#google_vignette (dostęp: 6.07.2023 r.).
Szumański A., Nowe regulacje prawne spółek z udziałem Skarbu Państwa z uwzględnieniem zmian w Kodeksie spółek handlowych obowiązujących od 1.01.2017 r., „Przegląd Prawa Handlowego” 2017/3.
Węgrzynowski Ł., Ustawa o zasadach zarządzania mieniem państwowym oraz przepisy wprowadzające. Komentarz, Warszawa 2019.
Wiśniewska U. [w:] Ustawa o zasadach zarządzania mieniem państwowym. Komentarz, red. F. Grzegorczyk, M. Wierzbowski, Warszawa 2020.
Ziembiński Z., Logika praktyczna, Warszawa 2006.
dr Magdalena Taraszkiewicz
adiunkt, Wydział Prawa i Administracji, Akademia Łomżyńska, radca prawny, stały mediator sądowy, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-1297-8279
Podział zamówień publicznych na części w świetle ustawy z 11.09.2019 r. – Prawo zamówień publicznych
W celu zrównoważenia interesów zamawiających oraz wykonawców ustawodawca uregulował w treści przepisów ustawy z 11.09.2019 r. – Prawo zamówień publicznych dopuszczalność dzielenia zamówień na części bądź składania ofert częściowych. Nie uniknął jednak, tak jak w przypadku poprzednio obowiązującej ustawy z 2004 r., rozbieżności w ich treści, a co za tym idzie – związanych z tym problemów interpretacyjnych. Jakkolwiek podział zamówień publicznych na części jest słusznym rozwiązaniem przyjętym przez prawodawcę, gdyż wpływa na zwiększenie dostępu do rynku zamówień publicznych, a tym samym na jego konkurencyjność, to jednak przepisy statuujące o tej materii nie są transparentne, gdyż z jednej strony zamawiający ma zakaz dzielenia zamówień publicznych na części (art. 29 ust. 2 p.z.p.) z drugiej zaś – ma obowiązek uzasadnienia w dokumentach postępowań przyczyn jego niepodzielenia (art. 91 ust. 2 p.z.p.). Celem artykułu jest dokonanie analizy przepisów prawa, stanowisk doktryny oraz orzecznictwa w zakresie dopuszczalności dzielenia zamówienia publicznego na części.
Słowa kluczowe: podział zamówień publicznych, zamówienia publiczne, zamawiający, zakaz dzielenia zamówień publicznych
Dr Magdalena Taraszkiewicz
assistant professor, Faculty of Law and Administration, University of Łomża, legal counsel, standing court mediator, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-1297-8279
Division of public procurement into lots in the light of the Public Procurement Law of 11 September 2019
In order to balance the interests of contracting authorities and contractors, the legislator has regulated the ability to divide contracts into lots or to submit partial bids in the provisions of the Public Procurement Law. However, it did not avoid discrepancies in their content as in the case of the previously applicable Act of 2004 and, consequently, the related problems of interpretation. However, the division of public procurement into lots is the right solution adopted by the legislator, as it increases access to the public procurement market, and therefore also its competitiveness. However, the statutory provisions on this matter are not transparent because, on the one hand, the contracting authority is prohibited from dividing public contracts into lots (Article 29, para. 2 of the Public Procurement Law), and on the other, it is required to justify the lack of their division in the documents regarding the procedure (Article 91, para. 2 of the Public Procurement Law). The objective of this article is to analyse the provisions of the law, the positions of the legal doctrine and the case law regarding the admissibility or otherwise of dividing a public procurement into lots.
Keywords: division of public procurement, public procurement, contracting authority party, prohibition of dividing public contracts
Bibliografia / References
Gawrońska-Baran A. [w:] A. Gawrońska-Baran, E. Wiktorowska, A. Wiktorowski, P. Wójcik, Prawo zamówień publicznych. Komentarz, Warszawa 2021.
Jurewicz-Bakun K., Taraszkiewicz M., Podział zamówień na części, „Prawo Budżetowe Państwa i Samorządu” 2018/2 (6).
Nowicki J.E. [w:] J.E. Nowicki, P. Wiśniewski, Prawo zamówień publicznych. Komentarz, LEX 2023.
Ronikier-Dolańska K., Oferty częściowe w orzecznictwie, „Zamówienia Publiczne Doradca” 2023/6.
Skubiszek-Kalinowska I. [w:] I. Skubiszek-Kalinowska, E. Wiktorowska, Prawo zamówień publicznych. Komentarz, LEX 2017.
Stachowiak M. [w:] W. Dzierżanowski, Ł. Jaźwiński, J. Jerzykowski, M. Kittel, M. Stachowiak, Prawo zamówień publicznych. Komentarz, Warszawa 2021.
Świś C., Podział zamówienia na części – uprawnienie czy obowiązek zamawiającego, „Zamówienia Publiczne Doradca” 2023/6.
Taraszkiewicz M., Odpowiedzialność zamawiającego za naruszenie przepisów o zamówieniach publicznych, Warszawa 2023.
Wiktorowska E. [w:] A. Gawrońska-Baran, E. Wiktorowska, A. Wiktorowski, P. Wójcik, Prawo zamówień publicznych. Komentarz, Warszawa 2021.
dr Krzysztof Sielski
adiunkt, Zakład Historii, Filozofii i Teorii Prawa, Instytut Nauk Prawnych, Wydział Prawa i Nauk Społecznych, Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-6637-7642
Uzyskanie statusu zastępcy notarialnego – uwagi krytyczne
Przedmiotem artykułu jest analiza krytyczna wybranych przepisów ustawy z 14.02.1991 r. – Prawo o notariacie regulujących uzyskanie statusu zastępcy notarialnego. Jest to o tyle uzasadnione, że przepisy te – w zasadzie od początku ich obowiązywania – budzą istotne wątpliwości natury interpretacyjnej. Dotyczą one momentu uzyskania statusu zastępcy notarialnego, dopuszczalności badania przesłanek, które kandydat na zastępcę musi spełniać, jak również charakteru prawnego poszczególnych elementów procedury uzyskiwania statusu zastępcy notarialnego. Autor argumentuje, że obligatoryjnymi elementami procedury uzyskiwania statusu zastępcy notarialnego są: uzyskanie przez kandydata pozytywnego wyniku z egzaminu notarialnego; wydanie przez Ministra Sprawiedliwości zaświadczenia o uzyskaniu statusu zastępcy notarialnego, przy czym czynność ta powinna być poprzedzona weryfikacją przesłanek z art. 11 Prawa o notariacie na podstawie odpowiednio stosowanych przepisów o powołaniu na stanowisko notariusza; złożenie ślubowania przed prezesem rady właściwej izby notarialnej, przy czym odebranie ślubowania jest obowiązkiem, a nie uprawnieniem prezesa rady izby notarialnej.
Słowa kluczowe: zastępca notarialny, uzyskanie statusu zastępcy notarialnego, Prawo o notariacie, notariat, ustawa deregulacyjna
Dr Krzysztof Sielski
assistant professor, Department of History, Philosophy and Theory of Law, Institute of Legal Studies, Faculty of Law and Social Sciences, Jan Kochanowski University in Kielce, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-6637-7642
Receipt of the status of a deputy notary public – critical comments
The subject of the article is a critical analysis of selected provisions of the Notarial Law of 14 February 1991 regulating the receipt of the status of a deputy notary public. This is justified because these provisions have been giving rise to significant doubts in interpretation essentially since the beginning of their validity. They apply to the moment when the status of a deputy notary public is obtained, the admissibility of examining the conditions that a deputy notary public candidate must satisfy, as well as the legal nature of the individual elements of the procedure of receiving the status of a deputy notary public. The author argues that the obligatory elements of the procedure for receiving the status of a deputy notary public are: 1) the candidate must pass the notarial exam, 2) the minister of justice must issue a certificate confirming the receipt of the status of a deputy notary public, whereby this activity should be preceded by a verification of the conditions from Article 11 of the Notarial Law based on appropriately applied provisions on appointment to the position of a notary public, 3) taking an oath before the president of the respective chamber of notaries public, whereby the taking of the oath is an obligation and not a right of the president of the chamber of notaries public.
Keywords: deputy notary public, receipt of the status of a deputy notary public, the Notarial Law, the notarial profession, deregulatory law
Bibliografia / References
Jankiewicz S. [w:] Prawo o notariacie. Komentarz, red. A.J. Szereda, Warszawa 2022.
Maj K., Czy osoba karana może być zastępcą notarialnym?, „Krakowski Przegląd Notarialny” 2019/4 (4).
Małecki W. [w:] Prawo o notariacie. Komentarz. Wzory aktów notarialnych i poświadczeń, red. W. Gonet, LEX 2022.
Oleszko A., Notariat w systemie wymiaru sprawiedliwości, Warszawa 2015.
Oleszko A., Prawo o notariacie. Komentarz, t. I, Ustrój notariatu, Warszawa 2016.
Romańska M., Glosa do wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 4.11.2021 r., VI SA/Wa 1735/21, „Krakowski Przegląd Notarialny” 2022/7 (3).
Szereda A., Opinia Polskiego Instytutu Notarialnego z dnia 07.01.2022 r. dotycząca wymogu posiadania nieskazitelnego charakteru przez kandydata na zastępcę notarialnego, http://polinot.pl/wp-content/uploads/2022/06/Opinia-dotyczaca-wymogu-posiadania-nieskazitelnego-charakteru-przez-kandydata-na-zastepce-notarialnego.pdf (dostęp: 27.11.2023 r.).
Wrzecionek R., Uzyskanie statusu zastępcy notarialnego, „Nowy Przegląd Notarialny” 2013/2.
Wrzecionek R., Wybrane wątpliwości związane z wpisem do wykazu zastępców notarialnych – postulaty de lege ferenda, „Krakowski Przegląd Notarialny” 2022/7 (1).
dr hab. Beata Baran-Wesołowska, prof. Akademii Humanitas w Sosnowcu
Instytut Nauk Prawnych, Akademia Humanitas w Sosnowcu; pracownik naukowo-dydaktyczny, Katedra Prawa Karnego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-6298-228X
Postępowanie odwoławcze w sprawach dyscyplinarnych członków korpusu służby cywilnej
Przedmiotem artykułu jest postępowanie odwoławcze w sprawach dyscyplinarnych członków korpusu służby cywilnej. Problematyka ta budzi rozmaite wątpliwości w zakresie wykładni ze względu na swoją normatywną złożoność. Jest ona uregulowana przepisami rangi nie tylko ustawowej, lecz także podustawowej. Celem artykułu jest dokonanie analizy mechanizmów proceduralnych funkcjonujących w postępowaniu odwoławczym przez pryzmat zasad konstytucyjnych, w szczególności zasady dwuinstancyjności.
Słowa kluczowe: członek służby cywilnej, postępowanie dyscyplinarne, odwołanie
Dr hab. Beata Baran-Wesołowska, professor of the Humanitas University in Sosnowiec
Institute of Legal Sciences, Humanitas University in Sosnowiec; researcher and tutor, Department of Criminal Law, Faculty of Law and Administration, Jagiellonian University in Kraków, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-6298-228X
Appeal proceedings in disciplinary cases of civil servants
The article examines the issue of appeal proceedings in disciplinary cases of civil servants. This issue gives rise to various doubts in interpretation because of its normative complexity. It is worth noting that it is regulated not only by statutory norms but also by sub-statutory norms. The objective of the article is to analyse the procedural mechanisms operating in appeal proceedings, from the point of view of the constitutional principles, in particular the principle of two instances.
Keywords: civil servant, disciplinary proceedings, appeal
Bibliografia / References
Cieślak M., Polska procedura karna. Podstawowe założenia teoretyczne, Warsaw 1971.
Florczak-Wątor M. [in:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, ed. P. Tuleja, LEX 2019.
Gardocki L., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warsaw 2007.
Kędziora R., Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Warsaw 2008.
Kmieciak Z., Odwołania w postępowaniu administracyjnym, Warsaw 2011.
Krawiec A. [in:] M. Kamiński et al., Postępowanie administracyjne, ed. T. Woś, Warsaw 2017.
Książek D. [in:] Ustawa o służbie cywilnej. Komentarz, ed. K.W. Baran, Warsaw 2021.
Łabucz P., Michalski M., Aspekty prawne postępowania dyscyplinarnego w Policji, „Kwartalnik Prawno-Kryminalistyczny” 2011/6–7.
Lekston M. [in:] Ustawa o służbie cywilnej. Komentarz, ed. K.W. Baran, Warsaw 2021.
Nowak L., Wstęp do idealizacyjnej teorii nauki, Warsaw 1977.
Paluszkiewicz H., „Dwuinstancyjność” postępowania dyscyplinarnego w służbach mundurowych [in:] Postępowanie odwoławcze w sprawach dyscyplinarnych w służbach mundurowych. VI Seminarium prawnicze z cyklu „Odpowiedzialność dyscyplinarna w służbach mundurowych”, eds. W. Kozielewicz, P. Jóźwiak, K. Opaliński, Piła 2016.
Skorupka J., O sprawiedliwości procesu karnego, Warsaw 2013.
Skrzydło W., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warsaw 2013.
Sowiński P.K., Uprawnienia składające się na prawo oskarżonego do obrony. Uwagi na tle czynności oskarżonego oraz organów procesowych, Rzeszów 2012.
Szewczyk M., Zakaz reformationis in peius w polskim procesie karnym, Warsaw 2015.
Wiliński P., Dwuinstancyjność postępowania karnego w świetle Konstytucji [in:] Funkcje procesu karnego. Księga jubileuszowa Profesora Janusza Tylmana, ed. T. Grzegorczyk, Warsaw 2011.
Wiliński P., Zasada prawa do obrony w polskim procesie karnym, Kraków 2006.
Winczorek P., Komentarz do Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 2.04.1997 r., Warsaw 2000.
dr hab. Anna Wierzbica, prof. UŚ
Zespół Prawa Samorządu Terytorialnego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Śląski w Katowicach, radca prawny, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-2359-0333
Konsekwencje prawne łączenia funkcji przewodniczącego organu wykonawczego jednostki samorządu terytorialnego z mandatem posła (senatora)
Przepisy dotyczące łączenia funkcji przewodniczącego organu wykonawczego powiatu, tj. starosty powiatu, i przewodniczącego organu wykonawczego województwa, tj. marszałka województwa, z mandatem posła bądź z mandatem senatora są w zasadzie identyczne. Autorka rozważa, jakie są skutki prawne uzyskania mandatu parlamentarnego przez przewodniczącego organu wykonawczego jednostki samorządu terytorialnego. W tym celu ustala kilka kwestii. Po pierwsze, czy przewodniczący zarządu powiatu (województwa) legitymuje się również przedstawicielskim mandatem radnego, a jeśli tak, to jakie są konsekwencje prawne uzyskania mandatu posła lub senatora dla mandatu radnego. Po drugie, jakie są konsekwencje prawne wyboru starosty (i odpowiednio marszałka województwa) do Sejmu bądź Senatu dla pełnienia funkcji starosty (i odpowiednio marszałka województwa), po trzecie, jakie skutki prawne pociąga za sobą uzyskanie mandatu parlamentarnego przez starostę (i odpowiednio marszałka województwa) dla bytu prawnego zarządu powiatu (i odpowiednio zarządu województwa).
Słowa kluczowe: zakaz łączenia funkcji, mandat radnego, mandat posła, mandat senatora, zarząd powiatu, zarząd województwa, starosta powiatu, starosta województwa
Dr hab. Anna Wierzbica, professor of the University of Silesia
Local Government Law Team, Faculty of Law and Administration, University of Silesia in Katowice, legal counsel, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-2359-0333
Legal consequences of combining the functions of the head of the executive body of a territorial self-government unit with the mandate of a deputy (senator)
The laws on combining the functions of the head of the county’s executive body, i.e. the head of the county, and the head of the voivodship’s executive body, i.e. the marshal of the voivodship, with the mandate of an MP or with the mandate of a senator are identical. The author considers the legal consequences of the head of the executive body of the territorial self-government unit obtaining a parliamentary mandate. She establishes several issues. Firstly, whether the head of the county’s (voivodship’s) board also holds a representative councillor’s mandate, and if so, what the legal consequences are of obtaining an MP’s or senator’s mandate with respect to the councillor’s mandate. Secondly, what the legal consequences are of electing the head of a county (and respectively the marshal of the voivodship) to the Sejm or Senate with regard to holding the post of the head of the county (and respectively the marshal of the voivodship) and thirdly, what the legal consequences are of the head of a county (and respectively the marshal of a voivodship) obtaining a parliamentary mandate with respect to the legal existence of the county’s board (and respectively the voivodship’s board).
Keywords: prohibition to combine functions, a councillor’s mandate, an MP’s mandate, a senator’s mandate, the county’s board, the voivodship’s board, head of the county, marshal of the voivodship
Bibliografia / References
Kubicka-Żach K., Mandat radnego wybranego do parlamentu wygasa i nie można go odzyskać, Prawo.pl, 18.10.2019 r., https://www.prawo.pl/samorzad/mandat-radnego-ktory-bedzie-w-parlamencie-wygasa-z-mocy-prawa-i,490341.html (dostęp: 15.09.2024 r.).
Kubicka-Żach K., Włodarz wybrany do parlamentu traci mandat samorządowy, Prawo.pl, 15.10.2019 r., https://www.prawo.pl/samorzad/zakaz-laczenia-mandatu-w-samorzadzie-i-parlamencie-mandat-wojta,489212.html (dostęp: 15.09.2024 r.).
Lewandowski K., Łączenie mandatu radnego gminy z funkcją sołtysa. Dylematy prawno-etyczne, „Przegląd Prawa Publicznego” 2012/5.
Lis-Staranowicz D., Niepołączalność (incompatibilitas) mandatu parlamentarnego w Konstytucji RP z 2.04.1997 r., „Przegląd Sejmowy” 2000/1 (36).
Martysz C. [w:] Ustawa o samorządzie powiatowym. Komentarz, red. B. Dolnicki, LEX 2020.
Rzetecka-Gil A., Samorząd gminny. Komentarz do przepisów o charakterze antykorupcyjnym, LEX 2015.
Wierzbica A., Wygaśnięcie mandatu radnego, LEX 2022.
