Umowa drogowa – prawo a praktykaMaciej Górski
jest adwokatem, partnerem i założycielem kancelarii GPLF (Górski & Partners Law Firm), wyspecjalizowanej w obsłudze rynku nieruchomości, współprzewodniczącym Sekcji Prawa Nieruchomości przy Okręgowej Radzie Adwokackiej w Warszawie. ORCID: https://orcid.org/0009-0005-5120-8615
Umowa drogowa – prawo a praktyka
Umowa drogowa jest obecnie powszechnie stosowaną umową partycypacyjną. Obowiązek jej zawarcia nakładany jest w ramach procesu inwestycyjno-budowlanego. Bardzo lakoniczna podstawa prawna, a także brak efektywności opłaty adiacenckiej doprowadziły w ostatnim czasie do znaczącego nadużywania tej instytucji przez jednostki samorządu terytorialnego. Inwestorzy niedrogowi są zobowiązywani do zawierania umów także wtedy, gdy brak jest do tego podstaw, a zakres wymaganej przebudowy lub budowy drogi często znacząco wykracza poza ustawowe ramy. Co więcej, zawierane są umowy nakładające na inwestorów obowiązek świadczeń pieniężnych (w miejsce wykonania budowy lub przebudowy drogi), które w świetle najnowszego orzecznictwa Sądu Najwyższego należy uznać za nieważne. Niezależnie od tego gminy podejmują pozbawione podstawy prawnej działania mające na celu obciążanie inwestorów tzw. daninami drogowymi (tj. zryczałtowanymi opłatami) w miejsce obowiązku budowy lub przebudowy drogi publicznej. Celem artykułu jest określenie normatywnej treści art. 16 ust. 1 i 2 ustawy o drogach publicznych, a także przedstawienie zaobserwowanych w praktyce problemów z jego stosowaniem. Z rozważań wyłączony został przypadek, w którym inwestycję niedrogową stanowi kanał technologiczny (tj. art. 16 ust. 3 i 4 ustawy o drogach publicznych).
Słowa kluczowe: umowa drogowa, prawo budowlane, drogi publiczne, umowa partycypacyjna, proces inwestycyjno-budowlany, zarządca drogi publicznej
Maciej Górski
is an attorney-at-law, partner and founder of GPLF (Górski & Partners Law Firm), specializing in real property support services, co-chairman of the Real Property Law Section of the Regional Bar Council in Warsaw, Poland. ORCID: ORCID: https://orcid.org/0009-0005-5120-8615
Road agreement – the law vs. practice
A road agreement is now a commonly used participation agreement. The obligation to conclude it is imposed as part of the investment and construction process. The very laconic legal basis and the ineffectiveness of the betterment levy have recently led to a significant abuse of this institution by territorial self-government units. Non-road investors are also required to conclude agreements if there is no basis for this and the scope of the required reconstruction or construction of the road often extends substantially beyond the statutory framework. Furthermore, agreements are concluded, which impose an obligation on investors to make payments (instead of building or rebuilding a road), which, in the light of recent Supreme Court case law should be considered invalid. Regardless of this, municipalities are taking action without legal grounds to charge investors with so-called road levies (i.e. lump-sum charges) instead of the obligation to build or rebuild a public road. The objective of this article is to specify the normative content of Article 16, para. 1 and 2 of the Act on Public Roads, as well as to present the problems with its application observed in practice. The case in which a non-road investment is a technological duct (i.e. Article 16, para. 3 and 4 of the Act on Public Roads) has been omitted from the considerations.
Keywords: road agreement, construction law, public roads, participation agreement, investment and construction process, manager of a public road
Bibliografia / References
Gawroński T., Budowa lub przebudowa dróg publicznych spowodowana inwestycją niedrogową a obowiązki dewelopera, LEX 2022
Kornecka A., Kornecki J., Drogi publiczne i wewnętrzne – zarządzanie pasem drogowym, Warszawa 2021
Rychter R.A., Ustawa o drogach publicznych. Komentarz, LEX 2019
Tomaszewski K., Realizacja inwestycji drogowych we współpracy z podmiotem prywatnym, „Przegląd Prawa Publicznego” 2012/7–8
Zaborniak P., Komentarz do art. 16 [w:] Maciejko W., Zaborniak P., Ustawa o drogach publicznych. Komentarz, Warszawa 2010
Przemysław Mroczkowski
jest doktorantem w Katedrze Prawa i Postępowania Administracyjnego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego. ORCID: https://orcid.org/0000-0001-8947-6360
Obniżenie wieku wyborczego w wyborach samorządowych
Przedmiotem artykułu jest analiza dopuszczalności obniżenia wieku uprawniającego do głosowania w wyborach do organów jednostek samorządu terytorialnego. Główna hipoteza artykułu odnosi się do dopuszczalności obniżenia wieku uprawniającego do realizacji czynnego prawa wyborczego zarówno w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, jak i w akcie podkonstytucyjnym.
Punktem wyjścia do rozważań jest uznanie gwarancyjnego charakteru normy z art. 62 ust. 1 Konstytucji RP (dotyczącej wieku wyborczego). Analiza prawnicza zawiera wskazanie możliwej redakcji stosownych przepisów konstytucyjnych i ustawowych. Wzbogacona ona została o zestawienie argumentów natury politologicznej i socjologicznej, przemawiających zarówno za, jak i przeciw obniżeniu wieku wyborczego w wyborach lokalnych i regionalnych w Polsce.
Słowa kluczowe: czynne prawo wyborcze, wiek uprawniający do głosowania, prawo wyborcze, partycypacja polityczna, statut, ustrój samorządu terytorialnego
Przemysław Mroczkowski
is a doctoral student in the Department of Administrative Law and Proceedings at the Faculty of Law and Administration of the University of Warsaw, Poland. ORCID: https://orcid.org/0000-0001-8947-6360
Reduction of the voting age in self-government elections
This article presents an analysis of the admissibility of reducing the voting age in elections to territorial self-government units. The main hypothesis of the article refers to the admissibility of reducing the age authorizing the right to vote to be exercised, both in the Polish Constitution and in a sub-constitutional act. The starting point for the considerations is the acknowledgement of the guarantee nature of the norm of Article 62, para. 1 of the Polish Constitution (regarding the voting age). The legal analysis contains an indication of the possible editorial of the respective provisions of the Constitution and statutes. A comparison of the arguments of a political and sociological nature, both for and against reducing the voting age in local and regional elections in Poland has also been included.
Keywords: the right to vote, voting age, electoral law, political participation, statute, structure of territorial self-government
Bibliografia / References
Bergh J., Does voting rights affect the political maturity of 16- and 17-year-olds? Findings from the 2011
Norwegian voting-age trial, „Electoral Studies” 2013/1
Bergh J., Eichhorn J., Introduction [w:] Lowering the voting age to 16. Learning from real experiences worldwide, red. J. Bergh, J. Eichhorn, Palgrave Macmillan 2020
Borge J., Tuning in to formal politics: Mock elections at school and the intention of electoral participation among first time voters in Norway, “Politics” 2017/2
Bronner L., Ifkovits D., Voting at 16: intended and unintended consequences of Austria’s Electoral Reform, “Electoral Studies” 2019/61, poz. 102064
Cheng J.D., Uncovering the 26th Amendment, Michigan 2008
Cushing D.F., Vliet W. van, Children’s right to the city: the emergence of youth councils in the United States, “Children Geographies” 2017/3
Dryzek J.S., Can there be a human right to an essentially contested concept? The case of democracy, “The Journal of Politics” 2016/2
Folkes A., The case for votes at 16, “Representation” 2014/1
Freedom House, Nations in transit 2022, https://freedomhouse.org/sites/default/files/2022–04/NIT_2022_final_digital.pdf
Garlicki L., Zubik M., Komentarz do art. 32 [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz. Tom II, red. L. Garlicki, M. Zubik, Warszawa 2016
Harada A., How to involve a diverse group of young people in local government decision making: A case study of Danish youth councils, “Compare: A Journal of Comparative and International Education” 2021
Hennig K., Samorząd do wymiany, „Klub Jagielloński”, https://klubjagiellonski.pl/2014/10/03/
hennig-samorzad-do-wymiany/
Hill M. i inni, Voting at 16 – lessons for the future from the Scottish Referendum, “Scottish Affairs” 2017/1
Izdebski H., Prawo do samorządu – prawo obywateli i prawo mieszkańców, „Samorząd Terytorialny” 2018/10
Jakubowski P., Cisza legislacyjna – zasada prawa wyborczego w Rzeczypospolitej Polskiej, „Przegląd Sejmowy” 2015/4
Kasznica S., Polskie prawo administracyjne. Pojęcia i instytucje zasadnicze, Poznań 1947
Kumela-Rumańska M., Administracyjnoprawny status cudzoziemca – członka wspólnoty samorządowej, „Samorząd Terytorialny” 2007/6
Lefebvre H., Le droit a la ville, Paryż 1968
Lemańska J., Równość jednostek samorządu terytorialnego – rzeczywistość czy fikcja [w:] Równość w prawie administracyjnym, red. J. Korczak, P. Lisowski, Warszawa 2018
Matthews H., Limb M., The right to say: the development of youth councils/forums within the UK, “Area” 1998/1
McAllister I., The politics of lowering the voting age in Australia: Evaluating the evidence, “Australian Journal of Political Science” 2014/1
Misiejko A., Młodzieżowa rada gminy – aspekty ustrojowe po nowelizacji, „Samorząd Terytorialny” 2022/6
Mroczkowski P., Granice ustawowej regulacji ustroju jednostki samorządu terytorialnego w świetle zasad pomocniczości i decentralizacji władzy publicznej, „Przegląd Prawa Administracyjnego” 2021, s. 63–80
Mroczkowski P., Młodzieżowe rady jednostek samorządu terytorialnego na nowo, „Samorząd Terytorialny” 2022/6
Mroczkowski P., W sprawie pojęcia „materia statutowa” – blisko 20 lat później, „Samorząd Terytorialny” 2022/9
Prokop K., Prawa wyborcze młodzieży, „Studia Wyborcze” 2010/9
Ribero N., Malafia C., Ferreira T., Lowering the voting age to 16: young people making a case for political education in fostering voting competencies, “Education, Citizenship and Social Justice” 2022
Romanowicz M., Pomiędzy uniwersalnym a partykularnym wymiarem wykładni prawa. Wpływ wykładni prawa i nauki prawa konstytucyjnego na wzorce wykładni konstytucji [w:] Wykładnia konstytucji. Inspiracje, teorie, argumenty, red. T. Stawecki, J. Winczorek, Warszawa 2015
Rossteutscher S. i inni, Lowering the Quality of Democracy by Lowering the Voting Age? Comparing the Impact of School, Classmates, and Parents on 15- to 18-Year-Olds’ Political Interest and Turnout, “German Politics” 2022, s. 1–28
Sawyer T., Youth Council Participation in City Planning: The Case of Oslo, https://www.researchgate.net/publication/337759272_Youth_Council_Participation_in_City_Planning_The_Case_of_Oslo (dostęp: 16.03.2023 r.).
The Guardian, Votes at 16 backed in German coalition talks after success of Fridays for Future, https://www.theguardian.com/world/2021/oct/21/germany-coalition-candidates-united-lowering-voting-age-16
Waszak M., Zbieranek J., Propozycja obniżenia wieku czynnego prawa wyborczego do lat 16. Wybrane zagadnienia, Warszawa 2010
Winczorek J., Wzorce wykładni konstytucji w świetle analizy treści uzasadnień orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego [w:] Wykładnia konstytucji. Inspiracje, teorie, argumenty, red. nauk. T. Stawecki, J. Winczorek, Warszawa 2015
Zachariasz I., Prawo do samorządu terytorialnego – prawo wspólnot samorządowych, „Samorząd Terytorialny” 2018/10
Zeglovits E., Zandonella M., Political interest of adolescents before and after lowering the voting age: the case of Austria, “Journal of Youth Studies” 2013/8
Żerkowska-Balas M., Zaremba M., Partycypacja nowych wyborców, https://www.batory.org.pl/upload/files/Programy%20operacyjne/Masz%20Glos/partycypacja_nowych_wyborcow.pdf
Bartłomiej Małkiewicz
jest absolwentem Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego, aplikantem adwokackim. ORCID: https://orcid.org/0000-0002-9439-9336
Elementy miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego – charakterystyka i wzajemne relacje
Celem artykułu jest scharakteryzowanie granic upoważnienia ustawowego do uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego zawartego w ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym przez zwrócenie szczególnej uwagi na zakres zagadnień, które organy planistyczne mogą w tych aktach regulować. Szczegółowo przeanalizowano istotę katalogów elementów planu miejscowego zawartych w wyżej wymienionej ustawie, mając na uwadze obowiązek ich zawarcia w planie miejscowym przez organy planistyczne. Ponadto szczegółowo przeanalizowano katalog obligatoryjnych elementów planu miejscowego, które to są najistotniejszą częścią planu miejscowego i mają szczególnie duży wpływ na realizację wyżej wymienionego upoważnienia ustawowego.
Słowa kluczowe: miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, element obligatoryjny, element fakultatywny, organ planistyczny, organ gminy
Bartłomiej Małkiewicz
is a graduate of the Faculty of Law and Administration at the University of Warsaw, a trainee attorney-at-law, Poland. ORCID: https://orcid.org/0000-0002-9439-9336
Elements of the land use plan – characteristics and interactions
The objective of this article is to describe the limits of the statutory empowerment to enact a land use plan enshrined in the Act on Planning and Spatial Development especially by focusing on the scope of matters that the planning authorities can regulate in these plans. The essence of the lists of elements of the land use plan contained in this Act was analysed in detail, bearing in mind the obligation of the planning authorities to include them in the land use plan. Furthermore, a list of obligatory elements of the land use plan was analysed in detail, as the most important part of the land use plan, which have a particularly strong impact on the implementation of the above statutory empowerment.
Keywords: land use plan, obligatory element, optional element, planning authority, municipal authority
Bibliografia / References
Buczyński K., Jaworski J., Sosnowski P., Dziedzic-Bukowska J., Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Komentarz, Warszawa 2014
Niewiadomski Z., Planowanie i zagospodarowanie przestrzenne. Komentarz, Warszawa 2009
Nowak M.J., Planowanie i zagospodarowanie przestrzenne. Komentarz do ustawy i przepisów powiązanych, Legalis 2020
Ochendowski E., Prawo administracyjne. Część ogólna, Toruń 2013
Planowanie i zagospodarowanie przestrzenne. Komentarz, red. Z. Niewiadomski, Legalis 2021
Plucińska-Filipowicz A., Kosicki A., Komentarz do art. 15 [w:] Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Komentarz aktualizowany, red. M. Wierzbowski, LEX 2021
Strzelczyk R., Prawo nieruchomości, Warszawa 2019
dr Michał Kiedrzynek
jest asystentem na Wydziale Prawa i Ekonomii, Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego im. Jana Długosza w Częstochowie, byłym pracownikiem służby cywilnej. ORCID: https://orcid.org/0000-0001-9214-2820
Powstanie prawa do działki na terenie rodzinnego ogrodu działkowego
Rodzinne ogrody działkowe stanowią od ponad 100 lat integralną część miast. Ich funkcjonowanie zostało uregulowane w przepisach ustawy z 13.12.2013 r. o rodzinnych ogrodach działkowych. Aby osoba zainteresowana mogła stać się działkowcem, musi uprzednio dojść do czynności, których skutkiem będzie powstanie prawa do działki. W obecnie obowiązującym stanie prawnym przewidziano kilka możliwości powstania prawa do działki. Oprócz zawarcia umowy dzierżawy działkowej, dopuszczalne jest także oddanie działki do bezpłatnego używania w przypadku niektórych instytucji, przez umowę przekazania między osobami fizycznymi lub objęcie prawa do działki wskutek śmierci osoby bliskiej. Ustawodawca przewidział także możliwość stworzenia innych tytułów nabycia prawa do działki w przyszłości. Prawodawca, tworząc przepisy ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych, nie ustrzegł się kilku błędów. Nie wszystkie rozwiązania zdają się trafne, niekiedy brakuje też precyzji w przepisach.
Słowa kluczowe: prawo administracyjne, nieruchomości, rodzinne ogrody działkowe, administracja publiczna, prawo
Dr Michał Kiedrzynek
is an assistant at the Faculty of Law and Economics of the Jan Długosz University of Humanities and Sciences in Częstochowa, a former civil servant, Poland. ORCID: https://orcid.org/0000-0001-9214-2820
Emergence of the right to a plot of land in a family allotment garden
Family allotment gardens have been an integral part of cities for over 100 years. Their functioning has been regulated in the provisions of the Act on Family Allotment Gardens of 13 December 2013. In order for an interested person to become an allotment holder, he must first take steps which will result in the emergence of the right to the plot of land. The current legal status provides for several possibilities for the emergence of a right to a plot of land. In addition to the conclusion of a lease contract for a plot of land, the plot may also be handed over for free use in the case of certain institutions, by way of a transfer agreement between natural persons or by taking over the right to a plot as a result of the death of a relative. The legislator also provided for the ability to create other titles for acquiring the right to a plot of land in the future. The legislator made several mistakes when drafting the provisions of the Act on Family Allotment Gardens. Not all the solutions appear to be correct and, sometimes, there is a lack of precision in the regulations.
Keywords: administrative law, real property, family allotment gardens, public administration, law
Bibliografia / References
Dmowski S., Komentarz do art. 10 i 25 [w:] S. Rudnicki, S. Dmowski, Komentarz do Kodeksu cywilnego. Księga pierwsza. Część ogólna, Warszawa 2011
Gawlik Z., Komentarz do art. 710 [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 3, Zobowiązania – część szczególna, red. A. Kidyba, Warszawa 2014
Jakowlew A., Komentarz do art. 28 [w:] O. Kuc, A. Jakowlew, Ustawa o rodzinnych ogrodach działkowych. Komentarz, Warszawa 2014
Lipski J., Ustawa o rodzinnych ogrodach działkowych. Komentarz, Legalis 2021
Piasecki K., Kodeks cywilny. Księga pierwsza. Część ogólna. Komentarz, Kraków 2003
Sadomski J., Komentarz do art. 73 [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 1, Część ogólna, cz. 2 (art. 56–125), red. J. Gudowski, Warszawa 2021
Stojek G., Komentarz art. 73 [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 1, Część ogólna (art. 1–125), red. M. Fras M., Habdas M., Warszawa 2018
dr Anna Bohdan
jest adiunktem w Katedrze Polityki Regionalnej i Rynku Pracy na Politechnice Opolskiej. ORCID: https://orcid.org/0000-0001-6946-0812
Obowiązki ustawowe jednostek samorządu terytorialnego związane z technicznym uzyskaniem dostępu do doręczeń elektronicznych
Ustawa z 18.11.2020 r. o doręczeniach elektronicznych wprowadziła nowe reguły doręczeń elektronicznych obowiązujące podmioty publiczne i niepubliczne. W ustawie uregulowano zasady i warunki doręczania korespondencji z wykorzystaniem publicznej usługi rejestrowanego doręczenia elektronicznego i publicznej usługi hybrydowej oraz kwestie wykorzystywania kwalifikowanej usługi rejestrowanego doręczenia elektronicznego do wymiany korespondencji z podmiotami publicznymi. W pierwszej kolejności organy jednostek samorządu terytorialnego zobligowane zostały do podjęcia działań związanych z koniecznością spełnienia ustawowo określonych wymogów o charakterze techniczno-organizacyjnym, warunkujących funkcjonowanie nowego systemu doręczeń elektronicznych. Zobowiązano je przede wszystkim do realizacji obowiązków ustawowych związanych z technicznym uzyskaniem adresu do doręczeń elektronicznych powiązanego z publiczną usługą rejestrowanego doręczenia elektronicznego wraz z przyporządkowaną do niego skrzynką doręczeń oraz do wyznaczenia jej administratora.
Dopełnienie tych obowiązków pozwoli na doręczanie między sobą (podmiotami publicznymi) korespondencji z wykorzystaniem publicznej usługi rejestrowanego doręczenia elektronicznego i usługi hybrydowej na adres do doręczeń elektronicznych wpisany do bazy adresów elektronicznych oraz na doręczanie korespondencji z wykorzystaniem tych usług w kontaktach z podmiotami niepublicznymi, posiadającymi adresy do doręczeń elektronicznych wpisane do bazy adresów elektronicznych.
Słowa kluczowe: doręczenia elektroniczne, publiczna usługa rejestrowanego doręczenia elektronicznego, publiczna usługa hybrydowa, adres do doręczeń elektronicznych, skrzynka doręczeń.
Dr Anna Bohdan
is an assistant professor in the Department of Regional Policy and the Labour Market at the Opole University of Technology, Poland. ORCID: https://orcid.org/0000-0001-6946-0812
Statutory obligations of territorial self-government units related to technical access to a delivery service
The Act on electronic delivery of 18 November 2020 introduced new rules for electronic delivery which apply to public and non-public entities. The Act regulates the principles and conditions for delivering correspondence using the public registered electronic delivery service and the public hybrid service, as well as issues of using a qualified registered electronic delivery service for exchanging correspondence with public entities. The bodies of territorial self-government units were first obliged to take steps related to the need to satisfy the statutory requirements of a technical and organizational nature, conditioning the operation of the new electronic delivery system. They were primarily obliged to fulfil the statutory obligations of technically obtaining an address for electronic delivery related to the public registered electronic delivery service, together with an inbox assigned to it, and to appoint its administrator. The fulfilment of these obligations will enable public entities to deliver correspondence to each other using the public registered electronic delivery service and the hybrid service to the electronic delivery address, which is entered into the electronic address database, and to deliver correspondence using these services in relations with non-public entities that have electronic delivery addresses entered into the electronic address database.
Keywords: electronic delivery, public registered electronic delivery service, public hybrid service, address for electronic delivery, inbox
Bibliografia / References
Ganczar M., Doręczenia elektroniczne – nowe obowiązki jednostek samorządu terytorialnego, „Ekspertyzy i Opracowania Narodowego Instytutu Samorządu Terytorialnego” 2021/132
Gryszczyńska A., Wojsyk K., Usługa online do złożenia wniosku o utworzenie adresu do doręczeń elektronicznych powiązanego z publiczną usługą rejestrowanego doręczenia elektronicznego [w:] Doręczenia elektroniczne. Komentarz, red. M. Wilbrandt-Gotowicz, Warszawa 2021
Kosicki T., Administrator skrzynki doręczeń elektronicznych w jednostkach samorządu terytorialnego – wyznaczenie i zadania (zarządzanie skrzynką doręczeń), LEX 2021
Kosicki T., Obowiązki jednostek samorządu terytorialnego związane z wejściem w życie przepisów ustawy o doręczeniach elektronicznych – wybrane zagadnienia, „Studia z Zakresu Nauk Prawnoustrojowych. Miscellanea” 2021/11
Ofiarska M., Formy publicznoprawne współdziałania jednostek samorządu terytorialnego, Warszawa 2008
Paradowski M., Prawne formy działania administracji publicznej na tle samorządu terytorialnego, „Opinie i Komentarze Fundacji Rozwoju Demokracji Lokalnej”, opinia nr 6/2022
Skóra A., O rewolucji w zakresie e-doręczeń raz jeszcze. Uwagi na tle art. 6 ustawy o doręczeniach elektronicznych, „Studia Prawnoustrojowe” 2022/58
Wilbrandt-Gotowicz M., Przesłanki doręczania korespondencji z wykorzystaniem publicznej usługi hybrydowej [w:] Doręczenia elektroniczne. Komentarz, red. M. Wilbrandt-Gotowicz, Warszawa 2021
Piotr Solka
jest uczestnikiem Prawniczego Seminarium Doktorskiego Instytutu Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk. ORCID: https://orcid.org/0000-0003-1592-5930
Przebieg postępowania odrębnego w sprawie wniosku o przyznanie dodatku węglowego oraz dodatku dla gospodarstw domowych w praktyce organów wykonawczych gmin
Artykuł przedstawia wprowadzone do systemu prawa w 2022 r. regulacje dotyczące dodatku węglowego oraz dodatku dla gospodarstw domowych. W rozważaniach rozwinięto przede wszystkim aspekt proceduralny rozpatrywania wniosków o przyznanie dodatku, uwzględniając nowelizację przepisów w tym zakresie. Materia dodatku węglowego oraz późniejsze przepisy o dodatku dla gospodarstw domowych ukonstytuowały nowe, jednorazowe świadczenia ujęte w polskim systemie prawa, w związku z panującym kryzysem energetycznym. Z analizy przepisów wprowadzonych ustawą o dodatku węglowym oraz ustawą o szczególnych rozwiązaniach w zakresie niektórych źródeł ciepła w związku z sytuacją na rynku paliw wynika, że ustawodawca, wprowadzając wiele uproszczeń, chciał dążyć do odformalizowania postępowania administracyjnego określonego w tych regulacjach. Finalnie szybko wprowadzone przepisy nastręczyły wiele wątpliwości wymagających rozważenia przez praktykę i doktrynę, co znacząco utrudniło pracę organów rozpatrujących wnioski o przyznanie dodatku.
Słowa kluczowe: samorząd terytorialny, dodatek węglowy, dodatek dla gospodarstw domowych, postępowanie, zadanie zlecone
Piotr Solka
is an attendee of the Legal Doctoral Seminar of the Institute of Legal Sciences of the Polish Academy of Sciences, Poland. ORCID: https://orcid.org/0000-0003-1592-5930
The course of separate proceedings regarding an application for the coal allowance and the household allowance in the practice of municipal executive bodies
The article presents the regulations on the coal allowance and the household allowance introduced into the legal system in 2022. The discussion primarily develops the procedural aspect of processing applications for the award of the allowance, taking into account the amendment of the regulations on this. The matters of the coal allowance and the later regulations on the household allowance have constituted new one-off benefits included in the Polish legal system as a result of the prevailing energy crisis. It arises from the analysis of the provisions introduced by the Act on the Coal Allowance and the Act on special solutions for certain heat sources in connection with the situation on the fuel market that, by introducing a number of simplifications, the legislator’s objective was to deformalize the administrative proceedings specified in these regulations. Ultimately, the hastily introduced regulations gave rise to a number of doubts requiring consideration with respect to experience and the legal doctrine, which significantly hindered the work of the authorities considering applications for awarding the allowance.
Keywords: territorial self-government, coal allowance, household allowance, proceedings, mandated task
Bibliografia / References
Dodatek węglowy. Gminy nie mogą przyjmować wniosków. Czekają na sygnał z rządu, https://www.money.pl/gospodarka/dodatek-weglowy-gminy-nie-moga-przyjmowac-wnioskow-czekaja-na-sygnal-z-rzadu-6801982592621056a.html
Florczak-Wątor M., Komentarz do art. 2 [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, red. P. Tuleja, LEX 2021
Jaśkowska M., Komentarz do art. 268a [w:] Komentarz aktualizowany do Kodeksu postępowania administracyjnego, red. M. Wilbrandt-Gotowicz, A. Wróbel, M. Jaśkowska, LEX 2022
Kmiecik Z.R., Subsydiarne sposoby ustalania okoliczności faktycznych w ogólnym postępowaniu administracyjnym, „Przegląd Sądowy” 2019/5
Przybysz P.M., Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz aktualizowany, LEX 2022
Skowronek S., Wszczęcie postępowania administracyjnego z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej, „Przegląd Prawa Publicznego” 2016/4
Staszczyk J., Akty administracyjne w zakładach publicznych będących uczelniami wyższym, „Casus” 2017/2
Śladkowska E., O nieodwracalności skutków prawnych w rozumieniu art. 156 § 2 k.p.a., „Samorząd Terytorialny” 2008/1–2
Topolewska M., Gminy szykują się na dodatki węglowe. Przed nimi bojowe zadanie, „Gazeta Prawna” z 8.08.2022 r., https://serwisy.gazetaprawna.pl/energetyka/artykuly/8511525,procedury-gminy-dodatek-do-wegla-dofinansowanie.html
Żmuda-Matan K., Formalne gwarancje dotacji celowej z budżetu państwa na zadania zlecone, „Samorząd Terytorialny” 2017/9
Jakub Dorosz Kruczyński
jest doktorantem Szkoły Doktorskiej Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. ORCID: https://orcid.org/0000-0001-5663-0392
(udział autora w publikacji – 50%)
Marta Gerwatowska
jest doktorantką Szkoły Doktorskiej Nauk Społecznych Uniwersytetu Łódzkiego. ORCID: https://orcid.org/0000-0002-9284-2533
(udział autora w publikacji – 50%)
Sprawne karanie za zanieczyszczenie powietrza jako instrument poprawy jakości życia – uwagi na tle karania za naruszenie przepisów „uchwały antysmogowej”
Celem artykułu jest analiza, który z modeli odpowiedzialności jednostki jest najbardziej adekwatny w zwalczaniu przez władze publiczne działalności człowieka polegającej na zanieczyszczaniu powietrza. Autorzy przedstawili istniejące problemy z jakością powietrza atmosferycznego w Polsce i ich przełożenie na jakość życia ludzi. Omówiono też konstytucyjne obowiązki władz publicznych w zakresie zwalczania takiego niepożądanego zjawiska w zakresie, w jakim zasadne jest represjonowanie przez państwo działalności człowieka szkodzącej powietrzu atmosferycznemu.
W opracowaniu przedstawiono różne modele odpowiedzialności jednostki za czyny zabronione przez prawo istniejące w ramach systemu prawa publicznego. Omówiono i porównano odpowiedzialność karną, odpowiedzialność wykroczeniową i odpowiedzialność administracyjno-karną. Na przykładzie penalizowania naruszeń przepisów „uchwał antysmogowych” przedstawiono praktyczne konsekwencje wyboru przez ustawodawcę określonego modelu odpowiedzialności dla załatwiania konkretnych spraw.
Słowa kluczowe: odpowiedzialność karna, odpowiedzialność wykroczeniowa, administracyjne kary pieniężne, smog, zanieczyszczenie powietrza
Jakub Dorosz-Kruczyński
is a doctoral student at the Doctoral School of the Cardinal Stefan Wyszyński University in Warsaw, Poland. ORCID: https://orcid.org/0000-0001-5663-0392
(contribution to the publication – 50%)
Marta Gerwatowska
is a doctoral student at the Doctoral School of Social Sciences, University of Łódź, Poland. ORCID: https://orcid.org/0000-0002-9284-2533
(contribution to the publication – 50%)
Efficient punishment for polluting the air as an instrument for improving the quality of life – comments in the light of punishment for breaching the ‘anti-smog resolution’
The objective of the article is to analyse which model of individual liability is most adequate in combating human air pollution activities by the public authorities. The authors present existing problems with the quality of the air in Poland and their impact on the quality of human lives. They also discuss the constitutional duties of the public authorities in combating such undesirable phenomena to the extent to which it is reasonable for the state to repress human activity that is harmful to the air. The article presents various models of individual liability for acts that are prohibited by law within the public law system. It discusses and compares criminal liability, liability for petty crimes and administrative/criminal liability. The example of penalization of breaches of the ‘anti-smog resolutions’ is used to present the practical consequences of the legislator’s choice of a specific model of liability for handling specific cases.
Keywords: criminal liability, liability for petty crimes, administrative fines, smog, pollution of the air
Bibliografia / References
Badyda A., Źródła zanieczyszczeń powietrza. Najważniejsze szkodliwe substancje spotykane w atmosferze [w:] Smog. Konsekwencje zdrowotne zanieczyszczeń powietrza, red. A Badyda, H. Mazurek, Warszawa 2018
Bojarski M., W sprawie zakresu prawa karnego ochrony środowiska [w:] Prawo ochrony środowiska i prawo karne. Książka jubileuszowa z okazji 40-lecia pracy naukowej, red. H. Lisicka, Wrocław 2008
Ciechanowicz-McLean J., Prawo i polityka ochrony środowiska, Warszawa 2009
Danecka D., Konwersja odpowiedzialności karnej w administracyjną w prawie polskim, Warszawa 2018
Daniel P., Odpowiedzialność administracyjna z tytułu naruszenia obowiązków lub warunków przewozu drogowego w świetle nowelizacji ustawy o transporcie drogowym, „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2012/5
Dąbrowska-Kardas M., Kardas P., Komentarz do Części szczególnej, Rozdziału XXXV [w:] Kodeks karny. Część szczególna, t. 3, Komentarz do art. 278–363, red. W. Wróbel, A. Zoll, Warszawa 2022
Gierszewski J., Wyodrębnienie policji spośród innych władczych funkcji administracji publicznej, „Zeszyty Naukowe WSAiB im. E. Kwiatkowskiego w Gdyni. Prawo” 2011/2(17)
Łabij-Reduta B., Borawski J., Naumnik B., Uwaga! SMOG!, „Forum Nefrologiczne” 2018, t. 11, nr 4
Gruszecki K., Odpowiedzialność administracyjna i karna za ścięcie drzewa stanowiącego pomnik przyrody, ta terenie parafii. Glosa do uchwały SN z dnia 5 września 1995 r., III AZP 16/95 , „Państwo i Prawo” 1996/10
Grzegorczyk T., Komentarz do art. 1 [w:] Jankowski W., Zbrojewska M., Grzegorczyk T., Kodeks wykroczeń. Komentarz, Warszawa 2013
Hauser R., Kabat A., Właściwość sądów administracyjnych, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2004/2, rok LXVI
Jakubowski M., Warso-Buchanan A., Programy ochrony powietrza – prawo do sądu (w świetle orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości oraz sądów krajowych), „Europejski Przegląd Sądowy” 2020/10
Kaczmarczyk M., Niska emisja – od przyczyn występowania do sposobów eliminacji, Kraków 2015
Kidacka M., Odpowiedzialność karna na tle innych rodzajów odpowiedzialności represyjnej, „Kwartalnik Krajowej Rady Sądownictwa” 2018/2
Konarska-Wrzosek V., Lachowski J., Instytucja przepadku w polskim prawie karnym, Warszawa 2020
Kozłowska-Kalisz P., Komentarz do art. 39 [w:] Kodeks karny. Komentarz aktualizowany, red. M. Mozgawa, LEX 2022
Kubicka J., Jakość powietrza w Europie 2022, mappingair.meteo.uni.wroc.pl, https://mappingair.meteo.uni.wroc.pl/2022/12/jakosc-powietrza-w-europie-2022/
Masik G., Działania wzmacniające odporność miast wojewódzkich oraz regionów w Polsce, „Samorząd Terytorialny” 2021/7–8
Peno M., Problem sposobu pojmowania i roli winy w prawie karnym (od dogmatyki do wartości), „Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych” 2016/3
Piątek W., Skoczylas A., Kasacyjny czy merytoryczny model orzekania – kwestia zmiany modelu sądowej kontroli decyzji administracyjnych, „Państwo i Prawo” 2019/1
Podstawowe instytucje postępowania administracyjnego, red. P. Krzykowski, A. Skóra, T. Majer, Olsztyn 2020
Przybojewska I., Problem niskiej emisji i dostępne rozwiązania prawne, „Europejski Przegląd Sądowy” 2017/7
Roliński M., Z problematyki zasad ochrony środowiska, „Studia Iuridica Lublinensia” 2014/21
Sepioło-Jankowska I., Odpowiedzialność administracyjna jako odpowiedzialność alternatywna dla deliktów finansowych, „Prokuratura i Prawo” 2020/1
Siemaszko A., Ostaszewski P., Włodarczyk-Madejska J., Tendencje wpływu spraw do polskich sądów powszechnych, Warszawa 2019
Szczepaniec M., Zasada indywidualizacji kary na gruncie kodeksu karnego z 1997 r., „Zeszyty Prawnicze” 2012/12/4
Tkaczyk E., Konstytucyjne prawo do sądu jako jedna z najważniejszych gwarancji praw człowieka w państwie demokratycznym. Aspekt teoretyczny, „Studia Prawnicze i Administracyjne” 2017/2
Vachev V., Racjonalizacja prawa wykroczeń – potrzebna jest reforma [w:] Węzłowe problemy prawa wykroczeń – czy potrzebna jest reforma?, red. M. Kolendowska-Matejczuk, V. Vachev, Warszawa 2016
Waltoś S., Hofmański P., Proces karny. Zarys systemu, Warszawa 2016
Wiliński P., Konstytucyjne granice prawa do obrony w procesie karnym, „Palestra” 2007/5–6
Zoll A., Wróbel W., Prawo karne. Część ogólna, Kraków 2013
dr Radosław Mędrzycki
jest adiunktem na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. ORCID: https://orcid.org/0000-0002-9407-4881
Recenzja książki Asymmetric Information in Public Administration, red. D. Cendrowicz, A. Chrisidu-Budnik, Warszawa 2022
Zamów prenumeratę: https://www.profinfo.pl/czasopisma
