Coraz mniej młodych ludzi decyduje się na wybór studiów prawniczych, a ich absolwentów pracę w zawodzie. Rekrutacja prawników też staje się trudniejsza – brakuje kandydatów, którzy mogą spełnić wyśrubowane wymagania kancelarii. Dowiedz się, jak wpływa to na rynek pracy i co możesz zrobić, aby efektywnie zatrudniać młodych prawników oraz utrzymać ich w swoim zespole.
Rekrutacja prawników i utrzymanie zespołu – jak wyglądają realia?
W ostatnich latach rynek prawniczy zmaga się z coraz większymi wyzwaniami. Mniej młodych osób decyduje się na rozpoczęcie studiów prawniczych, a wielu absolwentów nie widzi dla siebie perspektywy w pracy jako adwokat lub radca prawny. Młodzi prawnicy, którzy właśnie ukończyli studia prawnicze, stają przed trudnym wyborem kariery zawodowej. Dawniej praca w renomowanej kancelarii była marzeniem wielu absolwentów prawa, jednak obecnie coraz mniej osób decyduje się na tę ścieżkę kariery.
Z roku na rok coraz mniejsza ilość studentów prawa w Polsce
Studia prawnicze, jeszcze kilka lat temu kojarzone z prestiżem, dziś cieszą się coraz mniejszą popularnością. Jednym z głównych powodów, jaki podają młodzi ludzie, to obawa przed aplikacją oraz łączenie jej z chęcią zdobywania praktycznego doświadczenia. Kolejny to trudności w znalezieniu dobrze płatnej pracy na odpowiadających im warunkach. Poza tym, umiejętności przydatne w zawodzie prawnika zdobyte czasie studiów na wydziale prawa, wymagają dużego uzupełnienia.
Jak wynika z danych Ministerstwa Edukacji i Nauki w roku akademickim 2021/2022 na studia prawnicze poszło 20 541 osób, a w roczniku 2022/2023 jest to 22 066.
Nie byłoby w tym nic dziwnego, a wręcz liczby powinniśmy odbierać pozytywnie w porównaniu do kilku ostatnich lat. Jednak według danych opublikowanych przez „Rzeczpospolitą”, liczba studentów prawa w Polsce z roku na rok spada. W 2020 roku na studia prawnicze zarejestrowało się o 20% mniej studentów niż w 2015. W 2018-2020 było to nieco ponad 17 tys. studentów. Natomiast porównując to do poprzednich lat, kiedy to prawo umiejscawiało się na drugim miejscu, jako najczęściej wybierany kierunek studiów (ostatni raz w 2015 r.), nie mamy powodów do radości. Liczba osób zainteresowanych prawem wynosiła wtedy 22 130.
Odnosząc się jeszcze do danych z 2022 r., jakie zostały przedstawione przez Europejskie Stowarzyszenie Studentów Prawa ELSA, 40% studentów chce kontynuować swoją ścieżkę kariery i wybiera się na aplikację radcowską. 39% z nich decyduje się na aplikację adwokacką, a dalej prokuratorska, sędziowska, notarialna, dyplomatyczno-konsularna, rzeczniowska, komornicza.
Realia są takie, że z każdym rokiem ilość osób, które chętnie wybierają studia prawnicze, niestety maleje. Obecnie jest to dopiero piąty najczęściej wybierany kierunek. Przed nim plasują się: informatyka, psychologia, zarządzanie i kierunki lekarskie.
Dlaczego tak ciężko zrekrutować młodych prawników?
Obawy młodych nie są bezpodstawne, o czym świadczą statystyki oraz wypowiedzi wielu moich kandydatów, którzy po aplikacji zarabiają niesatysfakcjonujące ich kwoty. Często w żaden sposób nie kojarzą się one z prestiżem i swobodnym życiem. Porównując te kwoty do zarobków w innych branżach, nie zachęcają one do podejmowania trudnych i pełnych wyrzeczeń studiów, a potem aplikacji.
Podczas rozmów rekrutacyjnych, jakie przeprowadzam na rynku prawniczym, słyszę że najważniejszymi czynnikami wpływającymi na wybór miejsca pracy wśród studentów oraz młodych prawników są:
- elastyczny czas pracy (by łączyć to ze studiami, aplikacją).
- czy już w ogłoszeniu przewidziane jest wynagrodzenie i w jakiej wysokości.
- atmosfera w pracy, wartości,
- rodzaj wykonywanej pracy, zakres zadań,
- możliwość bycia częścią zespołu, projektu, firmy,
- czy oferowane zakres tematów, specjalizacji pokrywa się z zainteresowaniami danej osoby,
- forma zatrudnienia kandydata ,
- lokalizacja firmy,
- jak bardzo rozpoznawalna jest marka pracodawcy i jej prestiż,
- kultura organizacji pracy,
- dodatkowy system motywacyjny, benefity, szkolenia,
- opinie z rynku od znajomych, headhunterów.
Z informacji, jakie otrzymujemy z rynku oraz moich doświadczeń w rozmowach z kandydatami, największym problemem w przypadku młodych osób, które chcą zdobywać doświadczenie na rynku prawnym, są niskie zarobki. Wielokrotnie jest to też problem dla osób, które przyjeżdżają do większych miast w celu studiowania i zdobywania doświadczenia. Choćby stawki wynajmu mieszkania (czy też pokoju) i poziom utrzymania się, powoduje brutalne zderzenie z rzeczywistością.
Kolejnym czynnikiem jest mała elastyczność w grafiku pracodawcy. Kancelarie oczekują jak największej dyspozycyjności, natomiast studenci czy też aplikanci muszą dzielić czas pomiędzy praktykę i naukę.
No i tu powstaje pewien problem, ponieważ wielu młodych absolwentów prawa chce znaleźć pracę, za którą otrzymają wynagrodzenie. Jak pokazuje rynek, częściej zarabiają oni poza kancelariami, np. wykonując prace zdalne dla firm z innych branż.
Następnym problemem są oczekiwania kancelarii, że osoba, która jest praktykantem, studentem, czy aplikantem od razu będzie w stanie wykonywać już pełen zakres zadań. Bardzo często słyszę od partnerów, wspólników czy też osób, które wspominają swoje początki w tym zawodzie „że skoro ja byłem tak nauczony, ja musiałem przejść taką trudną drogę, musiałem pracować tyle i tyle, żeby dojść do obecnego” i jest to przekładane na osoby młode. Czy na pewno tędy droga?
Młode osoby szybciej zauważają pewne rzeczy i patrzą troszeczkę w inny sposób na realia, na rynek. Działają szybciej, z wykorzystaniem dostępnych narzędzi i technologii.
Prawda jest taka, że zawód prawnika jest bardzo odpowiedzialny i nie dla każdego. Wymaga on wykorzystywania na co dzień praktycznego doświadczenia, wiedzy merytorycznej oraz odporności psychicznej i emocjonalnej.
Trzeba być asertywnym, ale wielokrotnie dumę należy schować do kieszeni i im szybciej to się uda (na każdym szczeblu rozwoju), tym szybciej widzę możliwość na dobrą współpracę i rozwój kancelarii dużych oraz mniejszych.
Patrząc na rynek z punktu widzenia headhuntera, to obecnie dochodzimy do kwestii, co tak naprawdę jest powodem i brakiem rąk do pracy. Nie oszukujmy się, że jeżeli nie zmienimy postrzegania ludzi w naszym otoczeniu i nie poszerzymy naszych umiejętności miękkich (więcej o nich w artykule (tu link do jeszcze nieopublikowanego art.), jeśli nie będziemy dbać o praktykanta tak samo jak o osobę, która posiada duże doświadczenie, czy naszego klienta - czyli z szacunkiem, empatią (umiejętnością postawienia się w ich sytuacji) to niewiele się zmieni.
Co zrobić, aby Twoja oferta pracy była atrakcyjna dla prawnika?
Jeśli chcesz zrekrutować do swojej firmy praktykanta, aplikanta, czy doświadczonego prawnika, to czeka Cię niemałe wyzwanie. Niezależnie od tego, czy mowa tu o kancelarii, czy korporacji.
Rynek prawniczy jest rynkiem pracownika. Aby potencjalny kandydat aplikować, Twoje ogłoszenie powinno być nie tylko atrakcyjne, ale musi też zawierać podstawowe informacje, które zachęcą do pracy właśnie w Twojej firmie. Dobre ogłoszenie powinno zawierać:
- opis kancelarii – czym się wyróżnia i dlaczego warto do niej dołączyć,
- dokładny zakres obowiązków nowego pracownika – już na tym etapie kandydat powinien wiedzieć, czym będzie się zajmował,
- informacje o wymaganiach, jakie musi spełnić kandydat, aby jego CV było brane pod uwagę – pamiętaj, aby zawrzeć tu wszystkie kluczowe umiejętności,
- listę benefitów, jakie oferuje Twoja kancelaria – od owocowych czwartków ważniejsze będzie ubezpieczenie medyczne czy możliwość pracy w formie zdalnej,
- widełki płacowe – coraz więcej ogłoszeń o pracę zawiera informację o przyszłym wynagrodzeniu. Cieszą się one większym powodzeniem, niż te mówiące jedynie o „atrakcyjnym” wynagrodzeniu.
Pamiętaj, że w procesie rekrutacji ważna jest jasna polityka personalna kancelarii, a także możliwości rozwoju dla pracowników w różnych obszarach i niezależnie od poziomu/stanowiska, jakie zajmują w firmie. Ważne jest także budowanie bardzo dobrych relacji z obecnymi oraz potencjalnymi pracownikami, zaufanie i jasność w przekazie, w tym również w kwestii wynagrodzenia. Warto też współpracować z headhunterem i budować pozytywny wizerunek firmy. Olbrzymie znaczenie ma także szybki i skuteczny proces rekrutacji oraz opinie i renoma firmy.
Pozytywnie na atrakcyjność firmy wpływa również fakt, że kadra, która dba ciągle o swój rozwój, jest nie tylko dobrym wzorem, ale i niedoścignionym liderem.
Paulina Pistor-Buława
headhunter, mentor, coach
PPB Recruitment Firm
ILC Innovative Lawyers’ Consultants
