W procesie cywilnym na stałe zagościły rozprawy zdalne, choć w praktyce mają one przede wszystkim wymiar hybrydowy. Problematyczną kwestię stanowi postępowanie dowodowe, które ma odbywać się w nowej formie. Wątpliwości wzbudza zwłaszcza zdalne przesłuchanie świadka.
Pandemia wymusiła wprowadzenie rozwiązań, które zapewnią bezpieczeństwo uczestnikom postępowania. Ustawa covidowa w art. 15zzs(1) przewidywała, że rozprawę lub posiedzenie jawne można przeprowadzić przy użyciu urządzeń technicznych umożliwiających przeprowadzenie ich na odległość. Nowa formuła sprawdziła się w praktyce, w związku z czym uregulowano rozprawy zdalne w Kodeksie postępowania cywilnego. Od 14 marca 2024 r. uchylony jest ww. przepis ustawy covidowej, a posiedzenia zdalne odbywają się na podstawie art. 151 KPC.
Rozprawy zdalne na podstawie ustawy covidowej a rozprawy zdalne z KPC - porównanie
Nowododane do KPC przepisy różnią się od ustawy covidowej tym, że dopuszczają możliwość przesłuchania świadka lub biegłego również w formie stacjonarnej.
Zgodnie z art. 235 § 2 sąd orzekający może postanowić, że przeprowadzenie dowodu nastąpi na odległość w ramach posiedzenia zdalnego, o ile charakter dowodu się temu nie sprzeciwia.
Czy sąd może przeprowadzić dowód na posiedzeniu zdalnym nawet, jeżeli żadna ze stron o to nie wniosła?
Strona we wniosku dowodowym może dodatkowo wskazać, że domaga się przeprowadzeniem dowodu w ramach posiedzenia zdalnego. Taki wniosek nie jest wiążący dla sądu. Zatem sąd może przeprowadzić dowód na rozprawie oraz zdalnie nawet wtedy, gdy strona o to nie wniosła.
Zobacz także: Niezbędnik pełnomocnika po nowelizacji KPC
Przesłuchanie świadka lub stron poza salą sądową - jak się sprzeciwić?
Szczególnie kłopotliwe dla stron może być przesłuchanie świadka w formie zdalnej. W zależności od sprawy mogą pojawić się wątpliwości co do samodzielności składanych zeznań. Dlatego też dopuszczono możliwość złożenia sprzeciwu.
Strona ma na to 7 dni od dnia uzyskania informacji o zamiarze przeprowadzenia dowodu zdalnie (art. 263(1) KPC). Nowododany przepis stanowi gwarancję procesową strony. Dlatego też po skutecznym wniesieniu sprzeciwu, sąd automatycznie wezwie świadka do osobistego stawiennictwa na sali sądowej.
W takim wypadku na sali przebywać będzie sąd i protokolant oraz wezwany świadek lub strony. Pozostałe osoby uczestniczące nie będą musiały być w budynku sądu, ale nie będzie to zabronione.
Autor: Julia Magulska - Product Manager LEX Kancelaria Prawna
