Zmiany wprowadzane w szkole od 2019 r. pokazują, w jak istotnym zakresie ideologizacja edukacji może zamienić to, co przynosiło Polsce sukcesy potwierdzone badaniami PISA, na postępującą degrengoladę organizacyjną i doprowadzić do dewaluacji kształcenia na rzecz treningu przychylności poglądom aktualnej władzy. Obserwowane zmiany wpisują się w ogólnoświatowy trend zwycięstwa populizmu nad odpowiedzialnością, idei faszystowskich nad demokracją.
Fragment artykułu z miesięcznika „Dyrektor Szkoły” 2022/3
W styczniowym numerze „Dyrektora Szkoły” Mirosław Sielatycki omawia książkę Gregora Ziemera Jak wychować nazistę. Reportaż o fanatycznej edukacji (Kraków 2021). Specyfika tego artykułu polega na tym, że choć odnosi się niemal w całości do treści będących unikatowym świadectwem mrocznych dziejów faszystowskich Niemiec, to poprzez dobór przykładów oraz cytatów w sposób jednoznacznie bezpośredni dotyczy tego, co dzieje się w obszarze dzisiejszych prób reorganizacji polskiej oświaty. Szkoła tworzy dobro, w tym dobro wspólne ważne dla społeczności lokalnej, społeczeństwa obywatelskiego, narodu. Ale może też tworzyć zło. Tak się dzieje, gdy staje się narzędziem systemów autorytarnych i totalitarnych. W Polsce również mamy takie trudne doświadczenia – pisze zastępca dyrektora Biura Edukacji m.st. Warszawy. (…)
Czytając artykuł Szkoła zła, warto poszerzyć zawarte w nim tezy o opis mechanizmów funkcjonowania faszyzmu, które nie dość, że nie zniknęły wraz z zakończeniem II wojny światowej, to nadal mają się dobrze. Polecam w tym celu lekturę książki Jasona Stanleya Jak działa faszyzm (Warszawa 2021). Autor zestawia idee, procesy oraz działania stojące u podstaw nazistowskich Niemiec z podobnymi mechanizmami widocznymi w Stanach Zjednoczonych, Turcji, na Węgrzech czy w… Polsce. Odwołuje się przy tym do kilku kluczowych poziomów, z których najważniejsze to:
- przeszłość mityczna,
- propaganda,
- antyintelektualizm,
- odrealnienie obiektywnej rzeczywistości,
- hierarchia, czyli rola władcy i ofiary,
- negacja liberalnych poglądów,
- figura nie zasługujących na nic „innych”.
