Uchwała Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 17 marca 2017 r., III CZP 110/16
Glosa – dr hab. Tomasz Justyński, prof. UMK, LL.M
Kierownik Katedry Prawa Cywilnego i Rodzinnego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
Uchwała Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 17 marca 2017 r., III CZP 110/16
Glosa – dr hab. Tomasz Justyński, prof. UMK, LL.M
Kierownik Katedry Prawa Cywilnego i Rodzinnego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
Glosator nie zgadza się z poglądem wyrażonym przez Sąd Najwyższy dopuszczającym de lege lata zawieranie obok umów „zrzeczenia się dziedziczenia” (wyraźnie uregulowanych w Kodeksie cywilnym z 1964 r.) także umów „zrzeczenia się zachowku”. W prawie polskim obowiązuje generalny zakaz zawierania umów o spadek po osobie żyjącej (art. 1047 k.c.). Jedyny wyjątek został przewidziany w art. 1048 Kodeksu cywilnego dla umów „zrzeczenia się dziedziczenia”. Wbrew poglądowi Sądu Najwyższego, wyjątek ten nie rozciąga się na umowę zrzeczenia się zachowku. Nie można stosować tu rozumowania a maiori ad minus, gdyż pomiędzy zrzeczeniem się dziedziczenia oraz ewentualnym „zrzeczeniem się prawa do zachowku” nie zachodzi relacja zawierania się. W prawie polskim chodzi o dwie całkowicie odrębne pozycje prawne.
Autor wyraża wątpliwość, czy rzeczywiście istnieje społeczne zapotrzebowanie na tego rodzaju wysublimowaną (a przez to powszechnie niezrozumiałą) instytucję. Jej ewentualne dopuszczenie de lege ferenda zadowoliłoby być może bardzo niewielu, dla bardzo wielu wywoływałoby natomiast spore zamieszanie. Prawo spadkowe to jednak maksymalna prostota i pewność. Inaczej niż prawo obligacyjne, gdzie strony tworzą dla siebie nawet bardzo skomplikowane prawo (lex contractus) i wyłącznie one muszą go przestrzegać.
Słowa kluczowe: spadkowe prawo, umowy dotyczące spadku, umowa o zrzeczeniu się prawa do zachowku, umowy mortis causa
Resolution of the Supreme Court - Civil Chamber of 17 March 2017, III CZP 110/16
Commentary – Tomasz Justyński
The commentator disagrees with the view expressed by the Supreme Court permitting de lege lata ‘disclaimer of legitim’ agreements to be concluded alongside ‘disclaimer of inheritance’ agreements (expressly regulated in the Civil Code of 1964). In Polish law, there is a general prohibition of concluding agreements concerning inheritance after a living person (Art. 1047 CC). The only exception is provided for in Art. 1048 CC for disclaimer of inheritance agreements. Contrary to the view expressed by the Supreme Court, this exception cannot be extended to allow disclaimer of legitim agreements. Here it is impossible to apply the a maiori ad minus argumentation, because there is no relationship of containment between a disclaimer of inheritance and the possible ‘disclaimer of the right to legitim’. In Polish law these two are completely separate legal mechanisms.
The author doubts whether indeed there is a public need for this kind of sophisticated (thus commonly incomprehensible) mechanism. If permitted de lege ferenda, it might satisfy very few persons, while causing considerable confusion for many. The succession/inheritance law should offer the maximum possible simplicity and certainty, unlike the law of obligations, where the parties create for themselves even very complex law (lex contractus) and it is only them that have to adhere to it.
Keywords: succession/inheritance law, agreements relating to inheritance, agreement to disclaim a legitim, mortis causa agreements
Bibliografia:
Jasiakiewicz T., Glosa do wyroku SN z 16.06.2016 r., V CSK 625/15, OSP 2017/9, poz. 92
Justyński T., Uwagi w sprawie prawnej dopuszczalności zawierania umów darowizny ze skutkiem mortis causa, „Przegląd Sądowy” 2015/4, s. 7
Justyński T., Glosa do uchwały SN z 16.10.2014 r., III CZP 70/14, OSP 2015/5
Justyński T., Glosa do wyroku SN z 16.06.2016 r., V CSK 625/15, OSP 2017/2, poz. 14
Justyński T., Glosa do wyroku SA w Gdańsku z 11.01.2013 r., V ACa 989/12, OSP 2017/11, poz. 112
Justyński T., Uprzywilejowana wysokość zachowku w polskim prawie spadkowym (w świetle art. 991 k.c.) na tle współczesnych tendencji rozwojowych (w druku)
Wyrok Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 10 listopada 2017 r., V CSK 41/14
Glosa – dr Piotr F. Piesiewicz
adiunkt na Wydziale Prawa Uniwersytetu Humanistycznospołecznego SWPS w Katedrze Prawa Ochrony Własności Intelektualnej, adwokat
W glosowanym orzeczeniu Sąd Najwyższy dokonał wykładni art. 79 ust. 1 pkt 3 lit. b pr. aut., która jest niezwykle istotna dla praktyki. Przepis ten przewiduje możliwość dochodzenia kwoty pieniężnej odpowiadającej dwukrotności stosownego wynagrodzenia, które w chwili jego dochodzenia byłoby należne tytułem udzielenia przez uprawnionego zgody na korzystanie z utworu jako tzw. odszkodowania ryczałtowego. Wyrok Sądu Najwyższego jest uzasadniony wyłącznie w kontekście ustalonego w sprawie stanu faktycznego. Sąd Najwyższy nie zauważył, że sposób obliczenia odszkodowania ryczałtowego (art. 79 ust. 1 pkt 3 lit. b) oraz odszkodowania (art. 79 ust. 1 pkt 3 lit. a) dochodzonego na zasadach ogólnych jest różny. Z wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej wprost wynika, jaka powinna być prawidłowa interpretacja art. 79 ust. 1 pkt 3 lit. b pr. aut. Obliczenie stosownego wynagrodzenia powinno być oparte na tzw. miernikach obiektywnych (hipotetyczne wynagrodzenie), tj. oderwane od sposobu obliczenia szkody na zasadach ogólnych.
Słowa kluczowe: prawo autorskie, autorskie prawa majątkowe, ochrona autorskich praw majątkowych, stosowne wynagrodzenie, naprawienie wyrządzonej szkody
Judgment of the Supreme Court – Civil Chamber of 10 November 2017, V CSK 41/14
Commentary – Piotr F. Piesiewicz
In the commented judgment, the Supreme Court interpreted Art. 79(1)(3)(b) of the Copyright Law, which is of great importance for the practice. This provision envisages the possibility of claiming a sum of money corresponding to twice the appropriate remuneration, which – at the time the claim is made - would be due on account of the proprietor granting consent for the work to be used: the so-called lump-sum damages. The judgment of the Supreme Court is justified only in the context of the established facts. The Supreme Court failed to notice that the methods of calculation of the lump-sum damages (Art. 79(1)(3)(b)) and damages pursued according to the general principles (Art. 79(1)(3)(a)) differ. From the judgment of the Court of Justice of the European Union it directly follows what the correct interpretation of Art. 79(1)(3)(b) of the Copyright Law should be. Calculation of the appropriate remuneration should be based on the so-called objective measures (hypothetical remuneration,) i.e. without reference to the method of calculation of the damages according to the general principles.
Keywords: Copyright Law, author’s economic rights, protection of author’s economic rights, appropriate remuneration, repairing the inflicted damage
Bibliografia:
Czajkowska - Dąbrowska M., Odszkodowanie z tytułu naruszenia praw autorskich - rozwój czy degeneracja?, „Studia Iuridica” 2016, tom 64
Nowak-Gruca A., Cywilnoprawna ochrona autorskich praw majątkowych w świetle ekonomicznej analizy prawa, Warszawa 2013
Piesiewicz P.F., Dochodzenie odszkodowania na podstawie art. 79 ust. 1 pkt 3a i 3b pr. aut. ze szczególnym uwzględnieniem wykładni pojęcia „stosownego wynagrodzenia”, „Palestra” 2018/1–2
Wyrok Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 7 grudnia 2017 r., V CSK 145/17
Glosa – dr. hab. Paweł Podrecki, prof. INP PAN
Instytut Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk
Glosa do wyroku SN z 7.12.2017 r., V CSK 145/17 oraz do wyroku SN z 10.11.2017 r. , V CSK 41/14, dotyczy aktualnego w orzecznictwie Sądu Najwyższego problemu interpretacji art. 79 ust. 1 pkt 3 lit. b Prawa autorskiego w kontekście odmiennego rozumienia relacji pomiędzy ogólnymi zasadami odpowiedzialności odszkodowawczej i szczególnymi zasadami odpowiedzialności w prawie własności intelektualnej. Istotą analizowanego zagadnienia jest dopuszczalność zasądzania na rzecz uprawnionego odszkodowania ryczałtowego w wysokości dwukrotności należnego wynagrodzenia, które byłoby należne z tytułu udzielenia przez uprawnionego zgody na korzystanie z utworu. Z przedstawionym zagadnieniem wiążą się ściśle kwestie ograniczania wysokości odszkodowania ryczałtowego na podstawie wykładni prokonstytucyjnej i zasady proporcjonalności. W konkluzji formułowana jest próba odpowiedzi, czy w polskim systemie prawnym, który powinien być zgodny z regulacjami unijnymi, istnieją, a jeśli tak, to jakie są podstawy do modyfikowania wysokości dwukrotności odszkodowania ryczałtowego. W tle glosowanych wyroków omawiane są tezy wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 23.06.2015 r., SK 32/14 oraz Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TS) w wyroku z 25.01.2017 r., C-367/15, które łącznie wyznaczają kierunki wykładni prawa autorskiego.
Słowa kluczowe : prawo autorskie, autorskie prawa majątkowe, ochrona autorskich praw majątkowych, stosowne wynagrodzenie, naprawienie wyrządzonej szkody
Judgment of the Supreme Court – Civil Chamber of 7 December 2017, II CSK 145/17
Commentary – Paweł Podrecki
The commentary to SC judgment of 7 December 2017, V CSK 145/17, and to SC judgment of 10 November 2017 , V CSK 41/14, concerns the problem of interpreting Art. 79(1)(3)(b) of the Copyright Law, which is a current problem in the Supreme Court’s case law in the context of the diverse understanding of the relationship between the general principles of liability in damages and the special principles of liability in intellectual property law. The essence of the analysed issue is the permissibility of awarding to the proprietor lump-sum damages of twice the remuneration that would have been due to the proprietor for granting consent for use of the work. The presented issue is closely related to the question of limiting the amount of lump-sum damages on the basis of a pro-Constitutional interpretation and the principle of proportionality. The concluding part contains an attempt at answering whether in the Polish legal system, which should be consistent with EU regulations, there are any grounds for modifying the amount of twice the amount of lump-sum damages and if so, what these grounds are. Against the background of the commented judgments, the operative parts of judgments of the Constitutional Tribunal of 23 June 2015, SK 32/14, and of the Court of Justice of the European Union of 25 January 2017, C-367/15, are discussed. Considered together, they determine the directions for interpretation of copyright law.
Keywords: copyright law, author’s economic rights, protection of author’s economic rights, adequate remuneration, compensation for inflicted loss
Bibliografia:
Czarnota J., Prokonstytucyjna wykładnia prawa w świetle orzecznictwa sądów administracyjnych [w:] „Argumentacja konstytucyjna w orzecznictwie sądowym” Materiały z konferencji naukowe. Studia i Analizy Sądu Najwyższego, Warszawa 2017
Podrecki P., Środki ochrony praw własności intelektualnej, Warszawa 2010
Sadomski J., Pytania prejudycjalne polskich sądów powszechnych, „Prawo w Działaniu” 2014/20
Postanowienie Sądu Najwyższego – Izba Karna z dnia 31 stycznia 2018 r., V KK 297/17
Glosa – prof. dr hab. Marek Mozgawa
Katedra Prawa Karnego i Kryminologii, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie
prof. dr hab. Ryszard Skubisz
Katedra Prawa Unii Europejskiej, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie
Autorzy krytycznie oceniają postanowienie z 31.01.2018 r., V KK 297/17, w którym Sąd Najwyższy wyraził pogląd, że sprzedaż napełnionej gazem butli gazowej ze znakiem towarowym powoduje wyczerpanie prawa ochronnego na ten znak towarowy i umożliwia legalne ponowne napełnienie butli z gazem przez niezależne przedsiębiorstwo. W analizownym stanie faktycznym znak towarowy G. został zarejestrowany dla dwóch rodzajów towarów – butli gazowych i dla gazu. Wprowadzenie do obrotu poprzez przeniesienie własności butli z gazem przez uprawnione przedsiębiorstwo G. spowodowało wyczerpanie prawa ochronnego na znak towarowy do konkretnego egzemplarza butli napełnionej gazem. Nie wystąpił jednak skutek wyczerpania w zakresie towaru (gazu), którym opróżnione butle zostały ponownie napełnione. Gaz, którym ponownie napełniono puste butle (oznakowane znakiem towarowym), został bowiem po raz pierwszy wprowadzony do obrotu przez podmiot nie mający uprawnień do takiego zachowania. Nie ulega wątpliwości, że wprowadzenie do obrotu towaru pod cudzym znakiem towarowym stanowi działalność bezprawną zarówno w świetle prawa cywilnego, jak i prawa karnego (art. 305 Prawa własności przemysłowej). Oznaczone znakiem towarowym butle mogą być ponownie napełnione gazem przez podmiot uprawniony z tytułu rejestracji znaku lub podmiot należący do jego sieci, zaś w przypadku innych przedsiębiorców legalne korzystanie z butli do gazu wymaga usunięcia znaku (np. zamalowanie, zakrycie, zasłonięcie), tak aby przeciętny nabywca nie łączył ponownie napełnionej butli z gazem, z uprawnionym z rejestracji znaku pierwotnie umieszczonego na tym pojemniku.
Słowa kluczowe : karne prawo, wyczerpanie prawa ochronnego na znak towarowy jako przesłanka wyłączenia odpowiedzialności karnej
Decision of the Supreme Court – Criminal Chamber of 31 January 2018, V KK 297/17
Commentary – Marek Mozgawa and Ryszard Skubisz
The authors critically assess the decision dated 31 January 2018, V KK 297/17, in which the Supreme Court expressed the opinion that selling a gas-filled gas cylinder with a trade mark results in exhaustion of the protection right in respect of that trademark and allows a different company to legally refill the cylinder with gas. In the analysed case trademark G. was registered for two types of goods – gas cylinders and gas. When the proprietor company G. put the gas cylinder on the market by transferring the title to it, this resulted in exhaustion of the trademark protection right in respect of that specific specimen of gas-filled cylinder. However, exhaustion in relation to the good (gas) with which the empty cylinders were refilled did not take place. The gas used to refill the empty cylinders (marked with the trademark) was put on the market for the first time by an entity which was not entitled to do so. There is no doubt that putting goods on the market under somebody else’s trade mark is illegal activity under both civil and criminal law (Art. 305 of the Law on Industrial Property Rights). The cylinders marked with a trademark may be refilled with gas by the proprietor of that trademark or by entities belonging to its network, while for other entrepreneurs the legal use of such gas cylinders requires the removal of the trade mark (e.g. painting it over, covering it, hiding), so that an average buyer does not associate the refilled gas cylinder with the proprietor of the trademark originally placed on that cylinder.
Keywords: criminal law, exhaustion of the trademark protection right as a reason for exclusion of criminal liability
Bibliografia:
Daśko N., Prawnokarna ochrona znaków towarowych, Warszawa 2017
Mozgawa M., Kozłowska-Kalisz P, Prawnokarna ochrona znaków towarowych [w:] System Prawa Karnego, t. 11, Szczególne dziedziny prawa karnego, red. M. Bojarski, Warszawa 2018
Raglewski J., Prawo własności przemysłowej. Komentarz do przepisów karnych, LEX/el. 2016
Skrzydło J., Granice kompetencji Trybunału Sprawiedliwości do wydania orzeczeń prejudycjalnych, „Europejski Przegląd Sądowy” 2017/12
Skubisz R., Prawo znaków towarowych. Komentarz, Warszawa 1997
Skubisz R.[w:] System Prawa Prywatnego. Prawo własności przemysłowej, t. 14 b, red. R. Skubisz, Warszawa 2017
Wyrok Sądu Najwyższego – Izba Karna z dnia 14 marca 2017 r., IV KK 369/16
Glosa – prof. zw. dr hab. Jarosław Warylewski
Kierownik Katedry Prawa Karnego i Kryminologii, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Gdański
Wyrok Sądu Najwyższego z 14.03.2017 r. (IV KK 369/16) wskazuje na konieczność jednoznacznego ustalenia braku zgody na współżycie w przypadku oskarżenia o zgwałcenie żony. Według Sądy Najwyższego: „Skoro więc pokrzywdzona poddawała się woli męża i dopiero po wielu latach oceniła jego zachowania krytycznie, to należy wyjaśnić, czy zachowania oskarżonego nie wynikały z jego błędnego przekonania co do ich legalności i normalności, zakorzenionego w środowisku”. Stanowisko takie uważam za fundamentalnie błędne. Żaden sprawca, mieszkający w Polsce od urodzenia, zdolny podmiotowo do zawinienia, a więc dorosły i poczytalny w rozumieniu prawa karnego, nie może się powoływać na nieświadomość bezprawności zgwałcenia żony (zob. art. 30 Kodeksu karnego).
Słowa kluczowe: gwałt, gwałt w małżeństwie, nieświadomość bezprawności, błąd co do prawa, obrona przez kulturę, błąd co do braku zgody na czynności seksualne
Judgment of the Supreme Court – Criminal Chamber of 14 March 2017, IV KK 369/16
Commentary – Jarosław Warylewski
The judgment of the Polish Supreme Court dated 14 March 2017 (IV KK 369/16) indicates the need to unambiguously determine the lack of consent for sex in the case of accusation of raping a wife. According to the Polish Supreme Court: ‘If the victim surrendered to her husband's will and only after many years did she assess his behaviour critically, it should be clarified whether the accused's behaviour was not due to his misconception about is legality and normality, widespread in his environment.’ I consider this position fundamentally wrong. No perpetrator living in Poland from birth, capable of being the guilty of the act within the meaning of criminal law, i.e. being an adult and of sound mind, can rely on the defence of ignorance of the unlawfulness of raping his wife (see Art. 30 of the Polish Criminal Code).
Keywords: rape, marital rape, ignorance of unlawfulness, mistake as to the law, cultural defence, mistake as to lack of consent for sexual acts
Bibliografia:
Adamczak W., Filar M., Prawne aspekty zgwałcenia w małżeństwie, „Acta Universitatis Nicolai Copernici”, Prawo, Toruń 1985, t. XXIII, Nauki Humanistyczno-Społeczne
Bergen R.K., Wife Rape. Understanding the Response of Survivors and Service Providers, Thousand Oaks, CA, US, Sage Publications, Inc., 1996
Blackstone W., Commentaries on the Laws of England, Oxford 2016
Budyn-Kulik M., Inna czynność seksualna. Analiza dogmatyczna i praktyka ścigania, Prawo w działaniu 5. Sprawy karne, red. A. Siemaszko, Warszawa 2008
Cieślak W., Potulski J., Okoliczności usprawiedliwiające nieświadomość bezprawności kryminalnej. Próba systematyzacji, „Prokuratura i Prawo” 2009/4
Derlatka M., Błąd co do prawa – wybrane aspekty, „Prokuratura i Prawo” 2006/3
Filar M., Przestępstwo zgwałcenia w polskim prawie karnym, Warszawa-Poznań 1974
Finkelhor D., Yllo K., License to rape. Sexual abuse of wives, New York 1995
Giezek J. [w:] J. Giezek (red.), Kodeks karny, Warszawa 2007
Jędrzejewski Z., Błąd co do okoliczności wyłączającej bezprawność, „Wojskowy Przegląd Prawniczy” 2006/4
Królikowski M., Komentarz do art. 30 [w:] Kodeks karny. Część ogólna, t. I, Komentarz do art. 1–31, red. M. Królikowski, R. Zawłocki, Warszawa 2015
Kubiak R., Pojęcie usprawiedliwionego błędu w nowym kodeksie karnym, „Palestra” 1998/7–8
Michalska-Warias A., Zgwałcenie w małżeństwie. Studium prawnokarne i kryminologiczne, Warszawa 2016
Michalska-Warias A., Zgwałcenie w małżeństwie – wybrane problemy [w:] Zgwałcenie. Definicja, reakcja, wsparcie dla ofiar, red. L. Mazowiecka, Warszawa 2016
Palka P., Błąd co do oceny prawnej czynu (error iuris) – art. 30 k.k., „Prokuratura i Prawo” 2002/9
Pospiszyl I., Przemoc w rodzinie, Warszawa 1994
Rejman G., Wpływ świadomości bezprawności na odpowiedzialność prawną [w:] Prawo i ład społeczny. Księga jubileuszowa dedykowana Prof. A. Turskiej, Warszawa 2000
Renteln A.D., The Cultural Defense, New York 2004
Rode D., Gwałt w związku małżeńskim, „Chowanna” 2005, t. 1 (24)
Rodzynkiewicz M., Komentarz do art. 117–277 Kodeksu karnego, red. A. Zoll, Kraków 1999
Russell D.E.H., Rape in marriage, New York 1982
Snarski T., Znaczenie wielokulturowości dla prawa karnego [w:] Interdyscyplinarność badań w naukach penalnych, red. I. Sepioło, Warszawa 2012
Warylewski J., Przestępstwa seksualne, Gdańsk 2001
Warylewski J., Wybrane zagadnienia problemów wymiaru sprawiedliwości karnej w Polsce wobec zróżnicowania kulturowego społeczeństwa, „Studia Iuridica Toruniensia” 2014, t. 15
Zajadło J., Kontrowersje wokół tzw. obrony przez kulturę – okoliczność wyłączająca winę, okoliczność łagodząca czy nadużycie prawa do obrony, „Przegląd Sądowy” 2007/6;
Zalewski W., Nieświadomość bezprawności – historyczna perspektywa politycznokryminalna, „Gdańskie Studia Prawnicze” 2017, t. XXXVIII, s. 717 i n.
Zielińska E., Konwencja Rady Europy o zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej, jej ogólna ocena oraz celowość przystąpienia do niej przez RP, Instytut Wymiaru Sprawiedliwości, Warszawa 2012, s. 66–67
Wyrok Sądu Najwyższego – Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z dnia 24 stycznia 2018 r., I PK 314/16
Glosa – Katarzyna Żywolewska
Uniwersytet w Białymstoku, Wydział Prawa, Katedra Prawa Pracy
Glosowany wyrok dotyczy rozwiązania stosunku pracy z mianowanym nauczycielem akademickim z powodu otrzymania negatywnej oceny okresowej. Ocena dotyczyła wykonywania obowiązków dydaktycznych, badań naukowych i prac organizacyjnych. Powódka otrzymała dwie cząstkowe oceny pozytywne i trzecią cząstkową ocenę negatywną. Statut uczelni nie przewidywał zasad wystawienia ostatecznej oceny okresowej. Bezpodstawnie przyjęto, że ostateczna ocena była negatywna. Sąd Najwyższy orzekł, że przyczyną wypowiedzenia stosunku pracy może być wyłącznie ostateczna, negatywna ocena okresowa, a takiej powódce nie wystawiono.
Słowa kluczowe: nauczyciel akademicki, ocena okresowa nauczyciela, mianowanie, wypowiedzenie stosunku pracy z mianowania, staż pracy
Judgment of the Supreme Court – Labour Law, Social Security and Public Affairs Chamber of 24 January 2018, I PK 314/16
Commentary – Katarzyna Żywolewska
The commented judgement concerns termination of the employment relationship with a nominated academic teacher upon receiving a negative interim assessment concerning the performance of teaching duties, research and organisational work. The claimant received two partial positive assessments and a third partial negative assessment. The University Statutes did not contain any rules on the final interim evaluation. It was wrongfully acknowledged that the final assessment was negative. The Supreme Court ruled that only a final negative assessment could be the grounds for termination of the employment relationship and that such assessment had not been issued in the claimant’s case.
Keywords: academic teacher, interim teacher assessment, nomination, termination of employment relationship established by nomination, years of employment
Bibliografia:
Cudowski B., Statut jako pozaustawowe źródło prawa pracy [w:] Źródła prawa pracy, red. L. Florek, Warszawa 2000.
Goździewicz G., Rola statutu szkoły wyższej w kształtowaniu statusu prawnego nauczyciela akademickiego (wybrane zagadnienia) [w:] Zatrudnienie nauczycieli akademickich, red. W. Sanetra, Warszawa 2015.
Jedliński A., Kaczyński L., Statut jako źródło prawa pracy, „Państwo i Prawo” 1999/4.
Żywolewska K., Ocena okresowa nauczyciela akademickiego [w:] Zatrudnienie nauczycieli akademickich, red. W. Sanetra, Warszawa 2015.
Wyrok Sądu Najwyższego – Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z dnia 26 września 2017 r., III SK 64/15
Glosa – prof. dr hab. Bartosz Rakoczy
Kierownik Katedry Prawa Ochrony Środowiska Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, profesor Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, radca prawny i Ekspert Izby Gospodarczej Wodociągi Polskie w Bydgoszczy
Pogląd prezentowany przez Sąd Najwyższy jest poglądem błędnym. Pomimo iż odwołuje się on do uchwały z 22.06.2017 r., to jednak odwołanie to nie jest właściwe, a ściślej rzecz ujmując, wyprowadzono z niej błędne wnioski.
Sąd Najwyższy stanął na stanowisku, że już samo połączenie techniczne przyłącza i sieci powoduje przejście posiadania, a wniosek taki wyprowadził z art. 49 § 1 Kodeksu cywilnego. Tymczasem wniosek taki z tego przepisu wcale nie wynika. Z przepisu tego wynika tylko tyle, że urządzenie, które weszło w skład przedsiębiorstwa, przestało być częścią składową. Natomiast wcale z tego przepisu nie wynika, że wejście w skład przedsiębiorstwa jest skutkiem (czy też może przyczyną) przejścia posiadania. To nadal może przejść na przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne, ale na podstawie zdarzeń prawnych je przenoszących, a te określa Kodeks cywilny w przepisach o posiadaniu.
Sposób rozumowania Sądu Najwyższego prowadzi też do innego niepożądanego rezultatu, mianowicie przywoływane w glosie przepisy ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków, odwołujące się do posiadania przyłącza przez odbiorcę usług, straciłyby całkowicie sens, gdyż takiej sytuacji by nie było.
Słowa kluczowe: prawo ochrony konkurencji i konsumentów, zbiorowe zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków, posiadacz przyłącza wodociągowego i kanalizacyjnego, wpływ niejasności przepisów na karę administracyjną
Judgment of the Supreme Court – Labour Law, Social Security and Public Affairs Chamber of 26 September 2017, III SK 64/15
Commentary – Bartosz Rakoczy
The view expressed by the Supreme Court is wrong. Even though it refers to the resolution dated 22 June 2017, this is not an appropriate reference, or - to be more precise - wrong conclusions are drawn from it.
The Supreme Court took the view that even the very technical link between a service connection and the grid results in transfer of possession, drawing this conclusion from Art. 49(1) of the Civil Code. Meanwhile this provision does not warrant such a conclusion at all. What follows from this provision is only that the device which became part of the enterprise ceased to be a component part. What does not follow from this provision at all is that becoming part of the enterprise is caused by (or causes) transfer of possession. The latter may be transferred to the water supply and sewage disposal enterprise, but on the basis of legal events that transfer it, which events are specified in the Civil Code provisions on possession.
The reasoning applied by the Supreme Court leads to one more unwanted result: the provisions of the Act on Collective Water Supply and Collective Sewage Disposal referred to in the commentary, which concern the service recipient’s possession of the connection, would completely lose their significance, because there would be no such situations.
Keywords: competition and consumer protection law, collective water supply and sewage disposal, holder of a water supply connection and a sewage disposal connection, influence of unclear provisions on administive penalty
Bibliografia:
Brynczak B., Ubysz K., Ustawa o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków. Komentarz, Warszawa 2015
Dziadkiewicz B., Zbiorowe zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków. Komentarz do przepisów, umowy, taryfy, regulaminy, orzecznictwo, Warszawa 2011
Gałabuda G., Zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków. Praktyczny poradnik dla przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjnych, gmin, odbiorców usług, Zielona Góra 2003
Krzyszczak M., Ustawa o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków. Komentarz dla praktyków z przepisami wykonawczymi i towarzyszącymi oraz wzorami umów, Warszawa 2005
Palarz H., Przyłączenie do sieci wodociągowej i kanalizacyjnej, Warszawa 2015
Pawełczyk M. (red.), Ustawa o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków. Komentarz, Warszawa 2014
Rakoczy B., Problematyka przyłącza kanalizacyjnego w orzecznictwie Sądu Najwyższego, Bydgoszcz 2014
Rakoczy B., Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 22 czerwca 2017 r., III SZP 2/16 w praktyce przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjnych, „Zeszyt Specjalny Izby Gospodarczej «Wodociągi Polskie», Bydgoszcz 2018
Rakoczy B., Umowa o zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków, Warszawa 2007
Rakoczy B., Zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków w praktyce przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjnych, Bydgoszcz 2012
Rakoczy B., Znaczenie posiadania w ustawie o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków, „Samorząd Terytorialny” 2012/12
Rotko J. (red.) Ustawa o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków. Komentarz, Warszawa 2011
Rozwadowska-Palarz A., Palarz H., Wprowadzenie do ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków, Gdańsk 2002
Wierzbowski B. (red.), Komentarz do ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków, Bydgoszcz 2006
Wiśniewski J., Ustawa o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków z komentarzem, Bydgoszcz 2001
Woryna K., Zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków. Poradnik odbiorcy, Warszawa 2003
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z dnia 9 maja 2017 r., I SA/Lu 166/17
Glosa – dr hab. Magdalena Fedorowicz, prof. UAM
Katedra Prawa Finansowego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Przedmiotem analizy glosy jest problem zaniżania podatku VAT przy sprzedaży w formie zestawu produktów opodatkowanych różnymi stawkami.
W glosowanym orzeczeniu fundamentalnym przedmiotem rozstrzygnięcia Sądu stała się odpowiedź na pytanie, czy dopuszczalne jest, opodatkowanie zróżnicowanymi stawkami sprzedaży w formie zestawów i jakie są dopuszczalne granice stosowania koncepcji świadczenia złożonego, aby nie dochodziło do korzystania z nieuzasadnionych preferencji w zakresie opodatkowania przy korzystaniu z ruchomych cen towarów, w zależności od wysokości stawki VAT, która dotyczy danego produktu.
Wojewódzki Sąd Administracyjny zasadnie przyjął, że manipulowanie podstawą opodatkowania VAT przy sprzedaży towarów w formie zestawów, polegające na sztucznym zawyżaniu ceny towaru opodatkowanego stawką obniżoną VAT, przy jednoczesnym zaniżaniu ceny towaru opodatkowanego stawką podstawową VAT, w celu osiągnięcia korzyści podatkowej, stanowi nadużycie prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 4 i 5 ustawy o podatku od towarów i usług.
Słowa kluczowe: podatkowe prawo, podatek od towarów i usług, usługi kompleksowe (złożone), stawka podatku VAT, nadużycie prawa
Judgment of the Provincial Administrative Court in Lublin of 9 May 2017, I SA/Lu 166/17
Commentary – Magdalena Fedorowicz
The topic of the analysis in this commentary is the problem of VAT understatement in case of sale as a set of products that are liable to various tax rates.
In the commented judgment, the fundamental issue to be decided by the Court is answering the question whether it is permissible to apply tax at different rates on items sold as sets and what the permissible limits of applicability of the concept of a composite supply are so as to avoid the use of unjustified preferences in the field of taxation when using variable prices of goods, depending on the rate of VAT attracted by a given product.
The Provincial Administrative Court has correctly assumed that manipulating the VAT base in case of sale of sets of goods by artificially overstating the price of the goods liable to a reduced VAT rate, while understating the price of the goods liable to the basic VAT rate, in order to derive a tax advantage amounts to an abuse of the law, as referred to in paras. 4 and 5 Art. 5 of the VAT Act.
Keywords: tax law, value added tax, composite services, VAT rate, abuse of the law
Bibliografia:
Bartosiewicz A., Komentarz do art. 2 VAT (pkt 26), w: A. Bartosiewicz, VAT. Komentarz, LEX/el. 2018
Rogowska-Rajda B., Tratkiewicz T., Stosowanie klauzuli nadużycia prawa w VAT, „Przegląd Podatkowy” 2018/1
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 4 listopada 2016 r., II OSK 558/15
Glosa – Grzegorz Rząsa
Komentowane orzeczenie dotyczy m.in. skutków utrudniania przez stronę przeprowadzenia czynności dowodowych przez organ administracji publicznej (w sprawie chodziło o uporczywe uniemożliwianie inspektorom nadzoru budowlanego dokonania oględzin terenu budowy). W Kodeksie postępowania administracyjnego nie wprowadzono przepisu, który w sposób ogólny regulowałby skutki odmowy przedstawienia przez stronę dowodu lub czynienia przez stronę przeszkód w przeprowadzeniu dowodu przez organ. Odmiennie kwestię tę rozstrzygnięto w postępowaniu cywilnym oraz karnym. Zdaniem autora glosy w postępowaniu administracyjnym bierna postawa strony, a tym bardziej czynienie przez stronę nieuzasadnionych przeszkód w przeprowadzeniu dowodu, podlega ocenie przez organ administracji publicznej w ramach zasady swobodnej oceny dowodów (art. 80 k.p.a.). Kierując się zasadami logiki i doświadczenia życiowego, organ ocenia, jakie znaczenie przypisać odmowie przedstawienia dowodu przez stronę. Dotyczy to zwłaszcza przypadku, gdy podstawowy dowód w sprawie jest w dyspozycji strony czyniącej przeszkody w jego przeprowadzeniu. Naczelny Sąd Administracyjny w komentowanym wyroku trafnie przyjął, że strona nie może z jednej strony utrudniać, wręcz uniemożliwiać organom dokonywania ustaleń stanu faktycznego w sprawie, a następnie kwestionować te ustalenia. Pogląd ten jest zgodny z powszechnie akceptowanymi zasadami prawa, takimi jak ex iniuria ius non oritur (nie można czerpać korzyści z własnego bezprawia) oraz venire contra factum proprium nemini licet (nie wolno występować przeciwko temu, co wynika z własnych czynów). Ponadto, jednym z instrumentów prawnych, który organ administracji publicznej może zastosować w przypadku czynienia przez stronę przeszkód w przeprowadzeniu dowodów, jest instytucja domniemań faktycznych.
Słowa kluczowe: budowlane prawo, wstrzymanie robót budowlanych w sposób istotny odbiegających od ustaleń i warunków określonych w pozwoleniu na budowę, nałożenie obowiązku sporządzenia i przedstawienia projektu budowlanego uwzględniającego zmiany wynikające z wykonanych robót budowlanych, utrudnianie organowi dokonywania ustaleń faktycznych w sprawie, podstawa faktyczna
Judgment of the Supreme Administrative Court of 4 November 2016, II OSK 558/15
Commentary – Grzegorz Rząsa
The commented judgment concerns, among other things, the consequences of one party’s efforts to render difficult the taking of evidence by a public administration authority (in the case in point the issue was that building supervision inspectors were persistently prevented from visiting a construction site). There is no provision in the Code of Administrative Procedure [CAP] that would generally regulate the effects of a party’s refusal to present evidence or a party posing obstacles to the authority taking evidence. The issue is differently decided in civil or criminal procedure. According to this commentator, in administrative proceedings a party’s passivity - the more so the party’s posing unjustified obstacles to evidence being taken - is assessed by the public administration authority in line with the principle of free appraisal of evidence (Art. 80 CAP). Using the principles of logic and life experience, the authority assesses how the party’s refusal to provide evidence should be interpreted. This concerns especially the cases when the basic evidence in a given case is held by the party which poses obstacles to the taking of evidence. The Supreme Administrative Court correctly assumed in the commented judgment that the party cannot make it difficult or even impossible for authorities to determine the facts of the case and then question these findings. The view is consistent with generally accepted principles of law, such as ex iniuria ius non oritur (law - or right - does not arise from injustice) and venire contra factum proprium nemini licet (no one may set himself in contradiction to his own previous conduct). Moreover, one of the legal instruments that a public administration authority may apply if a party renders the taking of evidence difficult is presumptions of fact.
Keywords: building law, suspension of construction works materially different from the decisions and conditions specified in the building permit, imposing the duty to prepare and present a building design taking into account the changes resulting from the performed construction works, rendering it difficult for an authority to make findings of fact in the case, factual grounds
Bibliografia:
Adamiak B. [w:] Adamiak B., Borkowski J., Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa 2017
Broniewicz W., Postępowanie cywilne w zarysie, Warszawa 2005
Chróścielewski W., Glosa do wyroku NSA z 7.08.1993 r., sygn. akt SA/Po 3155/92, OSP 1995/9
Chróścielewski W., Zmiany w zakresie przepisów kodeksu postępowania administracyjnego i prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, które weszły w życie w 2011 r., „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2011/4
Daniel P., Administracyjne postępowanie dowodowe, Wrocław 2013
Grzegorczyk T., Komentarz do art. 74 Kodeksu postępowania karnego, LEX 2014
Hanusz A., Źródło domniemania faktycznego a orzecznictwo sądów administracyjnych w sprawach podatkowych, „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2010/5–6
Hanusz A., Istota domniemania faktycznego w postępowaniu dowodowym, „Przegląd Sądowy” 2011/3
Łaszczyca G., Komentarz do art. 88 Kodeksu postępowania administracyjnego, LEX/el. 2010
Markiewicz K., [w:] Dowody w postępowaniu cywilnym, red. Ł. Błaszczak, K. Markiewicz, E. Rudkowska-Ząbczyk, Warszawa 2010
Piasecki K., System dowodów i postępowanie dowodowe w sprawach cywilnych, Warszawa 2012
Rząsa G., Znaczenie nowelizacji art. 7 i 8 k.p.a. dla modelu administracyjnego postępowania jurysdykcyjnego, [w:] Analiza i ocena zmian kodeksu postępowania administracyjnego w latach 2010–-2011, red. M. Bałucki, T. Górzyńska, G. Sibiga, Warszawa 2012
Rząsa G. [w:] Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, red. M. Wierzbowski, A. Wiktorowska, Legalis 2018
Sadkowski Ł., Zmiany w kodeksie postępowania administracyjnego, Warszawa 2017
Zalasińska K. [w:] Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, red. M. Wierzbowski, A. Wiktorowska, Legalis 2017
Waligórski M., Proces cywilny. Funkcja i struktura, Warszawa 1947
Wincenciak M. [w:] Komentarz aktualizowany do art. 50 Prawa budowlanego, red. A. Plucińska-Filipowicz, M. Wierzbowski, LEX/el. 2017
Wróbel A., Komentarz aktualizowany do art. 25 Kodeksu postępowania administracyjnego, LEX/el. 2016
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 8 listopada 2017 r., II OSK 2865/16
Glosa – dr Konrad Łuczak
asystent w Katedrze Postępowania Administracyjnego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego
W komentowanym wyroku Naczelny Sąd Administracyjny rozwiązał problem dotyczący ustalenia właściwego organu administracyjnego do zastosowania art. 155 k.p.a. w sytuacji, gdy decyzja organu pierwszej instancji została utrzymana w mocy decyzją organu II instancji. Naczelny Sąd Administracyjny trafnie stwierdził, że art. 155 k.p.a. stosuje się do tej ostatniej decyzji, a właściwość w tym zakresie przysługuje organowi, który ją wydał. Przemawiają za tym głównie: zasada dwuinstancyjności, negatywne skutki przyznania właściwości organowi pierwszej instancji i autonomia art. 155 Kodeksu postępowania administracyjnego.
Słowa kluczowe: administracyjne postępowanie, uchylenie lub zmiana decyzji ostatecznej, właściwość organu administracji publicznej, art. 155 k.p.a.
Judgment of the Supreme Administrative Court of 8 November 2017, II OSK 2865/16
Commentary – Konrad Łuczak
In the commented judgement the Supreme Administrative Court solved a problem concerning the establishment of the administrative authority competent to apply Art. 155 of the Code of Administrative Procedure in case when the decision issued by the authority of first instance was upheld by the decision of the authority of second instance. The Court accurately stated that Art. 155 of Code did apply to the latter decision and that the competence, in this scope, rests with the authority which issued this decision. The main arguments supporting this solution are: the principle of two instances, the negative impact of granting this competence to the authority of first instance and the autonomy of Art. 155 of the Code.
Keywords: administrative proceedings, reversal or modification of a final decision, competence of a public administration authority, Art. 155 of the Code of Administrative Procedure
Bibliografia:
Adamiak B., Weryfikacja rozstrzygnięć w toku instancji [w:] System prawa administracyjnego, t. 9, Prawo procesowe administracyjne, red. R. Hauser, Z. Niewiadomski, A. Wróbel, Warszawa 2017
Adamiak B., Borkowski J., Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa 2017
Bielska-Brodziak A., Śladami prawodawcy faktycznego. Materiały legislacyjne jako narzędzie wykładni prawa, Warszawa 2017
Chróścielewski W., Właściwość organów administracji publicznej (Zagadnienia wybrane), „Państwo i Prawo” 2002/2
Dawidowicz W., Postępowanie administracyjne. Zarys wykładu, Warszawa 1983
Kmieciak Z., Koncepcja decyzji ostatecznej (w ujęciu Kodeksu postępowania administracyjnego i Ordynacji podatkowej), „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2008/2
Kmieciak Z., Odwołania w postępowaniu administracyjnym, Warszawa 2011
Leszczyński L., Wykładnia celowościowo-funkcjonalna przepisów prawa administracyjnego [w:] System prawa administracyjnego, t. 4, Wykładnia w prawie administracyjnym, red. R. Hauser, Z. Niewiadomski, A. Wróbel, Warszawa 2012
Morawski L., Zasady wykładni prawa, Toruń 2006
Przybysz P., Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa 2017
Skoczylas A., Wpływ uchwał NSA na wykładnię dokonywaną przez organy administracji [w:] Koncepcja systemu prawa administracyjnego, red. J. Zimmermann, Warszawa-Kraków 2007
Tobor Z., W poszukiwaniu intencji prawodawcy, Warszawa 2013
Wróbel A., Jaśkowska M., Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa 2016
Zimmermann J., Polska jurysdykcja administracyjna, Warszawa 1996
