Skuteczność dokonania przez spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością, reprezentowaną przez działających łącznie: członka zarządu i prokurenta, czynności prawnej wykraczającej poza zakres ustawowego umocowania prokurenta. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 20 maja 2021 r., V CSKP 90/21dr Piotr Bielski
Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet WSB Merito w Gdańsku, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-7966-6013
Skuteczność dokonania przez spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością, reprezentowaną przez działających łącznie: członka zarządu i prokurenta, czynności prawnej wykraczającej poza zakres ustawowego umocowania prokurenta. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 20 maja 2021 r., V CSKP 90/21
W glosie analizie i ocenie poddano orzeczenie Sądu Najwyższego dotyczące skuteczności dokonania przez spółkę kapitałową, reprezentowaną przez działających łącznie: członka zarządu i prokurenta, czynności prawnej wykraczającej poza zakres ustawowego umocowania prokurenta. Rozstrzygając ostatecznie spór prawny, Sąd Najwyższy wyraził pogląd, zgodnie z którym zakres kompetencji osób działających w ramach mieszanej reprezentacji łącznej wyznaczony jest przez zakres ustawowego umocowania członka zarządu. W związku z tym, że zarówno w judykaturze, jak i doktrynie prezentowany jest również pogląd przeciwny, zgodnie z którym zakres kompetencji osób działających w ramach mieszanej reprezentacji łącznej wyznaczony jest przez zakres ustawowego umocowania prokurenta, kluczowe jest uzyskanie odpowiedzi na pytanie, które z tych zapatrywań jest słuszne i dlaczego zasługuje na aprobatę.
Słowa kluczowe: handlowe prawo, osoba prawna, zarząd, członek zarządu, spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, reprezentacja łączna, prokura
Dr Piotr Bielski
Faculty of Law and Administration, WSB Merito University in Gdańsk, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-7966-6013
Effectiveness of a legal act performed by a limited liability company represented by a member of the management board and a commercial representative acting jointly, which goes beyond the scope of the representative’s statutory authorization. Commentary on the ruling of the Civil Chamber of the Supreme Court of 20 May 2021, V CSKP 90/21
The commentary analyses and evaluates the judgment of the Supreme Court regarding the effectiveness of a legal act performed by a limited liability company represented by a member of the management board and a commercial representative acting in concert, which goes beyond the scope of the representative’s statutory authorization. When finally resolving the legal dispute, the Supreme Court expressed the view that the scope of competence of persons acting under mixed joint representation is determined by the scope of the statutory authorization of a member of the management board. Since both the jurisprudence and the doctrine also present the opposite view, according to which the scope of competence of persons acting under mixed joint representation is determined by the scope of the commercial representative’s statutory authorization, it is important to obtain an answer to the question of which of these views should be approved and why.
Keywords: commercial law, legal person, management board, member of the management board, limited liability company, joint representation, commercial representation
Bibliografia / References
Allerhand M., Kodeks handlowy. Księga pierwsza. Kupiec, Lwów 1935.
Bielski P., Przedsiębiorcy [w:] System prawa handlowego. Tom 1. Prawo handlowe – część ogólna, red. S. Włodyka, Warszawa 2009.
Buchenfeld A., Prokura łączna nieprawidłowa. Wybrane zagadnienia, „Palestra” 2003/5–6.
Dmowski S., Trzaskowski R. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. Księga pierwsza. Część ogólna, red. J. Gudowski, Warszawa 2014.
Dziurda M. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. Tom I. Część ogólna, cz. I (art. 1–554), red. J. Gudowski, Warszawa 2021.
Dziurzyński T., Fenichel Z., Honzatko M., Kodeks handlowy. Komentarz, Łódź 1992.
Kidyba A. [w:] Komentarz aktualizowany do art. 1–300 Kodeksu spółek handlowych, red. A. Kidyba, M. Dumkiewicz, LEX 2024.
Kuniewicz Z., Współdziałanie prokurenta z członkiem zarządu, „Przegląd Sądowy” 1998/6.
Namitkiewicz J., Kodeks handlowy. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z komentarzem i skorowidzem rzeczowym, Łódź 1994.
Naworski J.P. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. R. Potrzeszcz, T. Siemiątkowski, Warszawa 2011.
Opalski A. [w:] Kodeks spółek handlowych. Tom IIA. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Komentarz, red. A. Opalski, Warszawa 2018.
Pabis R. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. J. Bieniak, M. Bieniak, G. Nita- Jagielski, Warszawa 2024.
Pazdan M., O rolach, w jakich może występować prokurent przy dokonywaniu czynności prawnych, „Rejent” 2003/12.
prof. dr hab. Mirosław Bączyk
Katedra Prawa Cywilnego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu; sędzia Sądu Najwyższego w stanie spoczynku, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-5419-6916
Obrona poręczycieli wobec banku – gwaranta po wykonaniu obowiązku gwarancyjnego. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 28 lutego 2022 r., V ACa 165/21
Autor analizuje sytuację prawną poręczycieli, którzy poręczyli za dłużnika (zlecającego udzielenie gwarancji) w związku z niewykonaniem przez tego dłużnika zobowiązania zwrotu sumy gwarancji bankowi po wykonaniu obowiązku gwarancyjnego. Takie zobowiązanie może mieć swoją podstawę w treści art. 742 Kodeksu cywilnego (k.c.), a także w samodzielnej „klauzuli regresowej”, zawartej zwykle w umowie zlecenia udzielenia gwarancji. Określony w tej umowie (także w danej sprawie) standardowy sposób dochodzenia należności banku-gwaranta (obciążenie rachunku bieżącego dłużnika, traktowanie zadłużenia jako „kredytowego”) mogłoby uzasadniać dojście do skutku umowy nowacji (art. 506 k.c.) z odpowiednimi konsekwencjami dla poręczycieli (art. 507 k.c.). Autor wskazuje także, że w postanowieniach regulaminów bankowych zjawisku multiplikacji zabezpieczenia należności banku towarzyszy także wyraźne kontraktowe ograniczanie możliwości obrony prawnej poręczycieli (np. w wyniku zrzekania się zarzutów z umowy głównej i ze stosunku poręczenia).
Słowa kluczowe: cywilne prawo, gwarancja bankowa i ubezpieczeniowa, roszczenie gwaranta o zwrot, poręczenie, poręczenie za dług przyszły, solidarna odpowiedzialność poręczycieli i zleceniodawcy udzielenia gwarancji, nowacja i jej skutki, oświadczenie poręczyciela o poddaniu się egzekucji, zrzekanie się zarzutów przez poręczyciela
Professor Mirosław Bączyk
Department of Civil Law, Faculty of Law and Administration, Nicolaus Copernicus University in Toruń; retired judge of the Supreme Court, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-5419-6916
Defence of guarantors with respect to a guaranteeing bank after performing the obligation from a guarantee. The judgment of the Court of Appeal in Gdańsk of 28 February 2022, V ACa 165/21
The author analyses the legal situation of guarantors who gave a guarantee to a debtor (the person contracting for the award of a guarantee) and the failure of that debtor to perform the obligation of repaying the guarantee amount to the bank after the performance of the guarantee obligation. Such an obligation may be based on the wording of Article 742 of the Polish Civil Code (PCC) and the independent ‘recourse clause’ usually contained in an agreement contracting for the award of a guarantee. The standard way of collecting receivables from the guaranteeing bank (debiting the debtor’s current account, treatment of the debt as a ‘loan’) which is specified in that agreement (and in the given case) could justify the effect of a novation agreement (Article 506 PCC) with the respective consequences for guarantors (Article 507 PCC). The author also specifies that the provisions of bank regulations regarding the multiplication of security of the bank’s receivables are also accompanied by the clear contractual restriction of the possibility of guarantors to put up a legal defence (e.g. as a result of the waiver of charges from the main agreement and from the guarantee relationship).
Keywords: civil law, bank and insurance guarantee, guarantor’s claim for repayment, guarantee, guarantee of a future debt, joint and several liability of guarantors and principals awarding a guarantee, novation and its effects, the guarantor’s declaration on the surrender to enforcement, waiver of charges by the guarantor
Bibliografia / References
Bączyk M., Glosa do wyroku SA w Warszawie z 24.05.2018 r., VII AGa 307/18, „Studia Iuridica Toruniensia” 2019, t. 24.
Bączyk M., Obrona Skarbu Państwa jako tzw. poręczyciela publicznego wobec wierzyciela zarzutami wynikającymi ze stosunku głównego. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 19.06.2018 r., I CSK 531/17, „Przegląd Sądowy” 2020/9.
Jagieła J., Kulski R., Szereda A., Notarialne tytuły egzekucyjne w postępowaniu klauzulowym, Warszawa 2021.
Paulina Wolszczak
doktorantka w Szkole Doktorskiej Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-8643-9799
Podstawa prawna odpowiedzialności i ustalenie rozmiaru szkody w sprawach dotyczących wypłaty dotacji oświatowej w zaniżonej wysokości. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 15 czerwca 2022 r., II CSKP 380/22
Glosowany wyrok dotyczy problematyki podstawy prawnej odpowiedzialności podmiotu dotującego względem podmiotu dotowanego za udzielenie i wypłatę dotacji oświatowej w zaniżonej wysokości, a także sposobu ustalenia wysokości szkody poniesionej z tego tytułu przez beneficjenta. Glosowany wyrok przełamuje dotychczasową linię orzeczniczą Sądu Najwyższego w tych aspektach i zasługuje na pełną aprobatę. Po pierwsze, właściwą podstawę prawną odpowiedzialności podmiotu dotującego stanowi art. 417 § 1 Kodeksu cywilnego. Po drugie, wysokość poniesionej szkody powinna zostać wykazana przez podmiot dotowany na zasadach ogólnych.
Słowa kluczowe: dotacje oświatowe, podstawa odpowiedzialności, szkoda
Paulina Wolszczak
a doctoral student at the Doctoral School of Social Sciences, University of Warsaw, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-8643-9799
Legal basis of liability and determination of the extent of damage in cases regarding the payment of an educational grant at an understated amount. Commentary on the ruling of the Civil Chamber of the Supreme Court of 15 June 2022, II CSKP 380/22
The judgment in question applies to the legal basis of the subsidizing entity’s liability with respect to the entity being subsidized for granting and paying an educational grant at an understated amount, as well as the method of determining the amount of damage suffered by the beneficiary from this. The judgment in question breaks the line of judgments of the Supreme Court to date on these aspects and deserves to be fully approved. First, the appropriate legal basis of the subsidizing entity’s liability is Article 417 § 1 of the Polish Civil Code. Second, the subsidized entity should prove the level of damage suffered on general principles.
Keywords: education grants, basis of liability, damage
Bibliografia / References
Gniady L., Roszczenia o wypłatę zaniżonych dotacji dla przedszkoli niepublicznych, „Samorząd Terytorialny” 2018/3.
Kaliński M., Szkoda na mieniu i jej naprawienie, Warszawa 2021.
Olszewski A.T., Ustalenie wysokości dotacji dla przedszkoli niepublicznych. Glosa do wyroku SN z dnia 20 czerwca 2013 r., IV CSK 696/12, „Finanse Komunalne” 2014/12.
Ostrowska A., Spór o właściwość sądową w sprawach ustalania wysokości dotacji oświatowych, „Finanse Komunalne” 2015/3.
Pajor T., Odpowiedzialność dłużnika za niewykonanie zobowiązania, Warszawa 1982.
Suwaj R., Glosa do postanowienia Naczelnego Sądu Administracyjnego z 3 kwietnia 2012 r. (sygn. akt II GSK 521/12), „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2012/5.
Wolszczak P., Charakter prawny odpowiedzialności podmiotu dotującego za udzielenie i wypłatę dotacji oświatowej w zaniżonej wysokości. Glosa do wyroku SN z dnia 9 lipca 2020 r., V CSK 502/18, „Samorząd Terytorialny” 2022/1–2.
Tymon Markiewicz
asystent w Katedrze Postępowania Karnego, Wydział Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji, Katolicki Uniwersytet Lubelski; asystent sędziego w Izbie Karnej Sądu Najwyższego, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-8362-5898
Postępowanie odwoławcze w przypadku stwierdzenia w jego toku okoliczności mogących rzutować na stan obrony obligatoryjnej. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego – Izba Karna z dnia 18 października 2023 r., II KS 35/23
Glosa stanowi wyraz aprobaty dla stanowiska Sądu Najwyższego, dotyczącego braku bezwzględnej konieczności uchylenia wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania w przypadku ujawnienia się okoliczności mogących rzutować na stan obrony obligatoryjnej na etapie postępowania odwoławczego. Autor analizuje, akceptuje i stara się poszerzyć argumentację Sądu Najwyższego w przedmiocie wystąpienia w takiej sytuacji jednej z tzw. bezwzględnych przyczyn odwoławczych, jak również przesłanki uchylenia wyroku w postaci konieczności przeprowadzenia na nowo przewodu w całości.
Słowa kluczowe: postępowanie odwoławcze, obrona obligatoryjna, uchylenie wyroku
Tymon Markiewicz
assistant at the Criminal Procedures Department, Faulty of Law, Cannon Law and Administration, the John Paul II Catholic University of Lublin, judge’s assistant at the Criminal Chamber of the Supreme Court, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-8362-5898
Appeal proceedings if circumstances are discovered which can affect the state of obligatory defence. Commentary on the ruling of the Criminal Chamber of the Supreme Court of 18 October 2023, II KS 35/23
The commentary is an expression of approval of the Supreme Court’s position regarding the lack of absolute necessity to overturn a judgment and refer the case back for reconsideration in the event of the discovery of circumstances that can affect the state of obligatory defence at the stage of appeal proceedings. The author analyses, accepts and tries to expand on the arguments of the Supreme Court regarding the appearance of one of the so-called absolute ground for appeal in such a situation, as well as the grounds for overturning a judgment in the form of the need to repeat the whole case from the beginning.
Keywords: appeal proceedings, obligatory defence, overturning a judgment
Bibliografia / References
Girdwoyń K., Prawo do odpowiedniej reprezentacji oskarżonych z niepełnosprawnością intelektualną w postępowaniu karnym, „Ius Novum” 2020/3.
Klubińska M., Skarga na wyrok sądu odwoławczego jako środek zaskarżenia w postępowaniu karnym, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2019/3.
Smarzewski M., Przesłanki wniesienia skargi na wyrok kasatoryjny sądu odwoławczego [w:] Skarga na wyrok kasatoryjny sądu odwoławczego w polskiej procedurze karnej. Teoria i praktyka, red. M. Wąsek-Wiaderek, Warszawa 2021.
Świecki D. (red.), Kodeks postępowania karnego Tom I. Komentarz aktualizowany, LEX 2023.
Wilkowska-Płóciennik A., Uzasadnione wątpliwości co do poczytalności oskarżonego jako przesłanka obrony obligatoryjnej, „Prokuratura i Prawo” 2006/4.
dr Ariel Przybyłowicz
Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii, Uniwersytet Wrocławski; radca prawny, Wrocław, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-4219-0984
Okres zatrudnienia na kolei a ustalanie ogólnego okresu składkowego i nieskładkowego (art. 184 ust. 1 pkt 2 ustawy emerytalnej). Glosa do uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 23 listopada 2022 r., III UZP 5/22
W glosie Autor aprobuje stanowisko przyjęte przez Sąd Najwyższy (SN), który przyjął, że przewidziany w art. 43 ust. 2 ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych sposób liczenia okresu zatrudnienia na kolei nie ma zastosowania przy ustalaniu ogólnego wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego, o którym mowa w art. 184 ust. 1 pkt 2 tej ustawy. Sąd Najwyższy rozstrzygnął tym samym wątpliwości wynikające z rozbieżnego orzecznictwa sądów powszechnych i samego SN. Część sądów przyjmowała bowiem, że przy ustalaniu prawa do emerytury na podstawie art. 184 ust. 1 dla pracowników kolei stosuje się korzystny przelicznik (12 miesięcy pracy na kolei uwzględnianie jako 14 miesięcy do stażu zatrudnienia). Cześć sądów prezentowała pogląd przeciwny, nie stosując przelicznika. Sąd Najwyższy w uchwale, posługując się wszechstronną argumentacją (wykładnia językowa, systemowa, historyczna, argumenty aksjologiczne) słusznie przyjął, że korzystny przelicznik określony w art. 43 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych może znaleźć zastosowanie wyłącznie wówczas, gdy istnieje jednoznaczna podstawa prawna, odsyłająca do jego stosowania. W przypadku emerytur przyznawanych na podstawie art. 184 ust. 1 takiego odesłania brak. Wobec tego stosowanie przelicznika prowadziłoby do nierównego traktowania ubezpieczonych.
Słowa kluczowe: emerytura kolejowa, staż ubezpieczeniowy, przywileje emerytalne
Dr Ariel Przybyłowicz
Faculty of Law, Administration and Economics, University of Wrocław, legal counsel, Wrocław, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-4219-0984
Period of employment on the railways and determination of the total contributory and non-contributory period (Article 184, para. 1, item 2 of the Pension Act). Commentary on the resolution of the bench of seven judges of the Supreme Court of 23 November 2022, III UZP 5/22
In the commentary, the author approves the position adopted by the Supreme Court, which accepted that the method of calculating the period of employment on the railways, as provided for in Article 43, para. 2 of the Pension Act of 17 December 1998, does not apply when determining the total required contributory and non-contributory period referred to in Article 184, para. 1, item 2 of that Act. The Supreme Court thus resolved the doubts arising from the divergent case law of the ordinary courts and the Supreme Court itself. This is because, some of the courts assumed that a favourable conversion factor is applied (12 months of work on the railways to be treated as 14 months to the length of service) when determining the right to a pension under Article 184, para. 1 for railway employees. Some courts presented the opposite view without applying the conversion factor. In the resolution, the Supreme Court, used comprehensive arguments (linguistic, systemic and historical interpretation, as well as axiological arguments) to rightly accept that the favourable conversion factor specified in Article 43, para. 2 of the Act on Retirement and Disability Pensions from the Social Insurance Fund can only be applied if there is an unambiguous legal basis for referring to its application. There is no such reference in the case of pensions awarded under Article 184, para. 1. Therefore, the application of the conversion factor would lead to the unequal treatment of insured persons.
Keywords: railway retirement pension, years of pensionable service, pension privileges
Bibliografia / References
Antonów K. [w:] R. Babińska-Górecka, M. Bartnicki, S. Gajewski, B. Suchacki, M. Zieleniecki, K. Antonów, Komentarz do ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych [w:] Emerytury i renty z FUS. Emerytury pomostowe. Okresowe emerytury kapitałowe. Komentarz do trzech ustaw emerytalnych, LEX 2019.
dr hab. Mariusz Wieczorek, prof. Uniwersytetu Radomskiego
Katedra Prawa Prywatnego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Radomski im. K. Pułaskiego, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-4727-0895
Wykładnia pojęcia „potrzeba urzędu” jako przesłanki przeniesienia urzędnika na inne stanowisko. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego – Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 13 lipca 2022 r., II PSKP 104/21
Glosowany wyrok dotyczy sposobu wykładni pojęcia „potrzeby urzędu” w ujęciu art. 62 ust. 1 ustawy z 21.11.2008 r. o służbie cywilnej (u.s.c.). Zgodnie z przywołanym przepisem, jeśli jest to uzasadnione potrzebami urzędu, dyrektor generalny urzędu może w każdym czasie przenieść urzędnika służby cywilnej na inne stanowisko w tym samym urzędzie w tej samej lub w innej miejscowości, uwzględniając jego przygotowanie zawodowe. Sąd Najwyższy podzielił pogląd wyrażony w wyroku sądu drugiej instancji, który uznał, że przesłanka „potrzeby urzędu” ma za zadanie chronić urzędnika przed arbitralną i nieuzasadnioną zmianą treści stosunku pracy i dotyczy ona pracodawcy, a nie urzędnika. Zwrot „potrzeby urzędu” jako ustawowa przesłanka zmiany treści stosunku pracy członka korpusu służby cywilnej nie może być interpretowana przez organ stosujący prawo w sposób dowolny, lecz przez pryzmat ustawowo i konstytucyjnie określonego celu ustanowienia służby cywilnej, jakim jest zapewnienie zawodowego, rzetelnego, bezstronnego i politycznie neutralnego wykonywania zadań państwa. Należy w związku z tym polemicznie odnieść się do tezy, zgodnie z którą przesłanka przeniesienia urzędnika służby cywilnej na inne stanowisko na podstawie art. 62 ust. 1 u.s.c. polegająca na „potrzebach urzędu”, ma za zadanie chronić urzędnika przed arbitralną oraz nieuzasadnioną zmianą treści stosunku pracy. Dyrektor generalny urzędu, przenosząc urzędnika na inne stanowisko w urzędzie, nie korzysta co prawda z nieograniczonej prerogatywy, ale musi uwzględniać interes publiczny. Jeśli już przyjąć, że treść art. 62 ust. 1 u.s.c. realizuje funkcje ochronną, to należałoby raczej stwierdzić, że odnosi się ona przede wszystkim interesów pracodawcy, pozwalając na szybkie obsadzenie określonego stanowiska. Nie ulega natomiast wątpliwości, że przepisy art. 62 ust. 1 u.s.c., pozwalając na dokonywanie zmian kadrowych, w pełni wpisują się natomiast w przypisywaną prawu pracy funkcję organizatorską. Głównym kierunkiem działania norm prawa pracy w tym zakresie jest bowiem dążenie do zapewniania prawidłowego i efektywnego wykonywania zadań państwa.
Słowa kluczowe: służba cywilna, urzędnik służby cywilnej, przeniesienie na inne stanowisko, potrzeba urzędu
Dr Hab. Mariusz Wieczorek, professor of the University of Radom
Department of Private Law, Faculty of Law and Administration, Kazimierz Pulaski University of Technology and Humanities in Radom, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-4727-0895
Interpretation of the concept of ‘the requirement of an office’ as the premise for transferring an official to another position. Commentary on the ruling of the Labour and Social Insurance Chamber of the Supreme Court of 13 July 2022, II PSKP 104/21
The judgment under review addresses the interpretation of the concept of ‘the requirement of an office’ under Article 62, para. 1 of the Civil Service Act of 21 November 2008. The provision states that, if substantiated by the requirements of an office, the general director of that office may transfer a civil servant to another position in the same office at the same or a different location at any time, subject to the civil servant’s professional qualifications. The Supreme Court upheld the view of the second-instance court, which had concluded the premise of ‘the requirements of an office’ is intended to protect civil servants from any arbitrary and unreasonable changes to their employment relationship and applies to an employer and not a civil servant. The expression ‘the requirements of an office’, as a statutory premise for changing the civil servant’s employment relationship, cannot be interpreted by the authority applying the law in a discretionary manner, but must be interpreted from the point of view of the objective of establishing the civil service, which is specified by statute and the Constitution, namely the assurance of the professional, reliable, impartial and politically neutral discharge of the state’s duties. This argument should be countered by reference to the premise that transferring a civil servant to another position under Article 62, para. 1 of the Civil Service Act involving ‘the requirements of an office’ is intended to protect a civil servant against an arbitrary and unreasonable change in his or her employment relationship. By moving a civil servant to a different position in the office, the general director of the office does not actually exercise an unlimited prerogative, but has to take into account the public interest. If it were to be accepted that Article 62, para. 1 of the Civil Service Act fulfils a protective function, it should be concluded that it refers to an employer’s interests enabling the quick filling of the specified position. However, there is no doubt that, by allowing for staff changes, the provisions of Article 62, para. 1 of the Civil Service Act are fully aligned with the organizational function attributed to labour law. This is because the main thrust of the provisions of labour law in this respect is to ensure the correct and effective discharge of the state’s duties.
Keywords: civil service, civil servant, transfer to a different position, requirement of an office
Bibliografia / References
Baran K.W. (red.), Zarys systemu prawa pracy. Tom I. Część ogólna prawa pracy, Warszawa 2010.
Godlewska-Bujok B., Walczak K. (red.), Różnorodność w jedności. Studia z zakresu prawa pracy, zabezpieczenia społecznego i polityki społecznej. Księga pamiątkowa dedykowana profesorowi Wojciechowi Muszalskiemu, Warszawa 2019.
Góral Z. (red.), System Prawa pracy. Tom IV. Indywidualne prawo pracy. Pozaumowne stosunku pracy, Warszawa 2017.
Hauser R., Niewiadomski Z., Wróbel A. (red.), System Prawa Administracyjnego. Tom 11. Stosunek służbowy, Warszawa 2011.
Jagielski J., Rączka K., Ustawa o służbie cywilnej. Komentarz, Warszawa 2010.
Rzuciło I., Uzasadnienie orzeczenia sądowego. Ujęcie teoretycznie a poglądy orzecznictwa, Warszawa 2020.
Szewczyk H., Stosunki pracy w służbie cywilnej, Warszawa 2010.
Wieczorek M., Acta Scientifica Academiae Ostroviensis. Sectio A, „Nauki Humanistyczne, Społeczne i Techniczne” 2016/8 (2).
Zieliński T., Stosunek prawa pracy do prawa administracyjnego, Warszawa 1977.
dr hab. Piotr Przybysz
sędzia Naczelnego Sądu Administracyjnego, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-1273-424X
Przestrzeganie właściwości rzeczowej i miejscowej przez organy egzekucyjne. Glosa do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 25 stycznia 2023 r., III FSK 1620/21
Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że organy egzekucyjne są zobowiązane na podstawie art. 19 Kodeksu postępowania administracyjnego w związku z art. 18 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji z urzędu przestrzegać swojej właściwości, zarówno rzeczowej jak i miejscowej.
Zdaniem glosatora pogląd ten nie jest prawidłowy w okolicznościach rozpoznawanej sprawy. Jedynie zobowiązany może kwestionować właściwość organu egzekucyjnego w chwili wszczęcia egzekucji, wnosząc zarzut prowadzenia egzekucji przez niewłaściwy organ. Jeżeli zobowiązany nie wniesie zarzutu na tej podstawie, to organ egzekucyjny nie może z urzędu oceniać swej właściwości rzeczowej i miejscowej, ponieważ – kierując tytuł wykonawczy do egzekucji – uznał się za właściwy w sprawie egzekucyjnej. Organ egzekucyjny w takiej sytuacji musi natomiast przestrzegać z urzędu właściwości instancyjnej. Właściwość instancyjna organu egzekucyjnego do wydania postanowienia w sprawie zarzutu zobowiązanego wynika z faktu prowadzenia postępowania egzekucyjnego przez ten organ.
Słowa kluczowe: egzekucja administracyjna, zarzut, właściwość organu egzekucyjnego
Dr Hab. Piotr Przybysz
judge of the Supreme Administrative Court, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-1273-424X
Observance of the jurisdiction of law enforcement authorities by subject matter and territory. Commentary on the ruling of the Supreme Administrative Court of 25 January 2023, III FSK 1620/21
The Supreme Administrative Court held that administrative enforcement authorities are obliged under Article 19 of the Administrative Procedures Code in connection with Article 18 of the Act on Administrative Enforcement Procedures to observe its jurisdiction, both in terms of the subject matter and territory.
In the opinion of the commentator, this view is incorrect in the circumstances of the case under consideration. Only the obliged person can question the jurisdiction of the enforcement authority at the time that enforcement is initiated by raising the objection that enforcement is being conducted by the wrong authority. If the obliged party does not raise an objection on this basis, the administrative enforcement authority cannot assess its substantive and territorial jurisdiction ex officio, because, when issuing the enforcement title, it considered itself competent in the enforcement case. In such a situation, the enforcement authority must respect the jurisdiction of the instance ex officio. The enforcement authority’s jurisdiction to issue a decision on the obliged party’s objection arises from the fact that enforcement proceedings are conducted by that authority.
Keywords: administrative enforcement, objection, jurisdiction of the administrative enforcement authority
Bibliografia / References
Klat-Wertelecka L., Niedopuszczalność egzekucji administracyjnej, Wrocław 2009.
Piątek W., Skoczylas A. [w:] Postępowanie egzekucyjne w administracji. Komentarz, red. R. Hauser, A. Skoczylas, Warszawa 2012.
Pietrasz P. [w:] Ustawa o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Komentarz, red. D.R. Kijowski, Warszawa 2010.
Przybysz P., Egzekucja administracyjna, Warszawa 1999.
Przybysz P., Postępowanie egzekucyjne w administracji. Komentarz, Warszawa 2009.
Zimmermann J., Glosa do wyroku NSA z dnia 6 lutego 2001 r., III SA 1247/00, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2001/10.
Jakub Jagiełło
student czwartego roku prawa, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Warszawski; asystent prawnika w kancelarii GWW Legal & Tax w Warszawie, Polska
Urlop wychowawczy żołnierza regulowany prawem prywatnym. Glosa do postanowienia Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 29 września 2023 r., III OSK 1846/23
W postanowieniu, które jest przedmiotem glosy, Naczelny Sąd Administracyjny rozważa, czy jego kognicja obejmuje stosunki z zakresu prawa pracy między żołnierzami zawodowymi a ich przełożonymi. Ściślej – sąd analizuje kwestię urlopu wychowawczego żołnierza, który to urlop został uregulowany w Kodeksie pracy, a nie w ustawach pragmatycznych. Sąd dochodzi do wniosku, że udzielenie urlopu wychowawczego funkcjonariuszowi państwowemu następuje na zasadach prawa pracy i nie stosuje się do niego instrumentów typowych dla stosunków służbowych. Skoro tak, to żołnierzowi, który w tej sprawie wniósł skargę na bezczynność organu w przedmiocie udzielenia urlopu, nie przysługuje ochrona prawna przed sądami administracyjnymi. Glosa rozwija zagadnienie wzajemnego uzupełniania się prawa publicznego i prywatnego, a także wskazuje, dlaczego ustawodawca celowo reguluje część uprawnień funkcjonariuszy w prawie pracy.
Słowa kluczowe: prawo pracy, stosunek służbowy, urlop wychowawczy żołnierza zawodowego, nieudzielenie urlopu wychowawczego w wyznaczonym terminie, ustawy pragmatyczne, funkcjonariusz, skarga do sądu administracyjnego na bezczynność, odrzucenie skargi
Jakub Jagiełło
fourth year law student, Faculty of Law and Administration, University of Warsaw, lawyer’s assistant at GWW Legal & Tax Consultancy in Warsaw, Poland
A soldier’s parental leave regulated by private law. Commentary on the ruling of the Supreme Administrative Court of 29 September 2023, III OSK 1846/23
In the decision under consideration in this commentary, the Supreme Administrative Court deliberates on whether its jurisdiction extends to employment relations between professional soldiers and their superiors. More specifically, the court examines the matter of a soldier’s parental leave, which is regulated by the Polish Labour Code rather than public services acts. In its decision, the court concludes that the award of parental leave to a state official follows the principles of labour law, while instruments typical of military service of a soldier do not apply to it. Therefore, a soldier who filed a complaint regarding the inactivity of the authority in granting leave is not entitled to legal protection before the administrative courts. The commentary expands on the interplay between public and private law, and highlights why the legislator intentionally regulates certain rights of officials in labour law.
Keywords: labour law, military service, a professional soldier’s parental leave, the lack of award of parental leave at the specified time, public service acts, official, complaint regarding inactivity to an administrative court, dismissal of a complaint
Bibliografia / References
Jakubowski A., Jagielski J., Korpus służby cywilnej [w:] Prawo administracyjne, red. J. Jagielski, M. Wierzbowski, Warszawa 2022.
Jakubowski A., Test decyzji administracyjnej i dopuszczalność modyfikacji trybu jej wydawania aktem podustawowym. Glosa do wyroku NSA z dnia 19 marca 2019 r., I OSK 1222/17, „Gdańskie Studia Prawnicze” 2020/2.
Jaśkiewicz W., Zagadnienia ogólne Kodeksu pracy [w:] Studia nad Kodeksem pracy. Praca zbiorowa, red. W. Jaśkiewicz, Poznań 1975.
Kuczyński T., Pojęcie stosunku służbowego [w:] System prawa administracyjnego. Tom 11. Stosunek służbowy, red. R. Hauser, Z. Niewiadomski, A. Wróbel, Warszawa 2011.
Piecha J., Jagielski J., Podstawowe pojęcia teoretyczne w nauce prawa administracyjnego [w:] Prawo administracyjne, red. J. Jagielski, M. Wierzbowski, Warszawa 2022.
Seler R., Istota i funkcje nominacji, „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 1971/12.
Stelina J., Strony stosunków służbowych sensu stricto i stosunków pracy z elementami służbowymi [w:] System prawa administracyjnego. Tom 11. Stosunek służbowy, red. R. Hauser, Z. Niewiadomski, A. Wróbel, Warszawa 2011.
Szubert W., Zakres podmiotowy i przedmiotowy kodeksu pracy, „Państwo i Prawo” 1974/8–9.
Szustakiewicz P., Stosunki służbowe funkcjonariuszy służb mundurowych i żołnierzy zawodowych jako sprawa administracyjna, Warszawa 2012.
Wieczorek M., Charakter prawny stosunków służbowych funkcjonariuszy służb mundurowych, Toruń 2017.
Zieliński T., Stosunek pracy i stosunek służbowy w administracji państwowej [w:] Pracownicy administracji w PRL, red. J. Łętowski, Ossolineum 1984.
dr hab. Małgorzata Jaśkowska, prof. Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego
Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie; sędzia Naczelnego Sądu Administracyjnego w stanie spoczynku, Polska
ORCID: htpps://orcid.org/0000-0002-2696-7733
Pojęcie informacji publicznej. Dostęp do akt sprawy administracyjnej a dostęp do informacji publicznej zawartej w takich aktach. Glosa do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 5 lipca 2023r., III OSK 5002/21
Problemem poruszanym w glosie jest kwalifikacja wniosku o dostęp do informacji zawartych w aktach sprawy administracyjnej przez podmiot niebędący stroną danego postępowania. Sąd w glosowanym wyroku opowiedział się za szerokim pojęciem informacji publicznej jako dotyczącym, w świetle art. 61 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, nie tylko spraw zbiorowości, lecz także spraw indywidualnych rozstrzyganych przez organy publiczne. Jednocześnie przyjął, że dostęp do takich informacji ma nie tylko strona postępowania, której przysługuje dostęp do akt w oparciu o art. 73 Kodeksu postępowania administracyjnego, ale na podstawie art. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej – każdy wnioskodawca. Autorka pozytywnie oceniła to orzeczenie, wskazując jednocześnie na pewne jego niedociągnięcia. Dotyczą one w szczególności wątpliwości, wynikających z braku precyzyjnego określenia zakresu pojęcia informacji publicznej w odniesieniu do dokumentów prywatnych zawartych w aktach sprawy oraz braku odwołania się do uchwały składu siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego z 9.12.2013 r., I OPS 7/13.
Słowa kluczowe: informacja publiczna, dostęp do akt sprawy administracyjnej, dostęp do informacji publicznej zawartej w aktach sprawy administracyjnej
Dr Hab. Małgorzata Jaśkowska, professor of the Cardinal Stefan Wyszyński University
Faculty of Law and Administration, Cardinal Stefan Wyszyński University in Warsaw, retired judge of the Supreme Administrative Court, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-2696-7733
The concept of public information. Access to administrative case files versus access to public information contained in such files. Commentary on the ruling of the Supreme Administrative Court of 5 July 2023, III OSK 5002/21
The issue addressed in this commentary is the qualification of a request for access to information contained in administrative case files by an entity which is not a party to given proceedings. In the judgment under review, the court opted for a broad notion of public information as pertaining, in light of Article 61 of the Constitution of the Republic of Poland, not only to collective matters, but also to individual matters resolved by public authorities. The Court simultaneously assumed that access to such information is available not only to a party to the proceedings, which is entitled to access the files on the basis of Article 73 of the Administrative Procedures Code, but also to any applicant under Article 2 of the Act on Access to Public Information. The author positively assessed this ruling, while pointing to some of its shortcomings. They apply, in particular, to doubts arising from the lack of precise definition of the scope of the concept of public information with respect to private documents contained in case files, as well as the lack of reference to the resolution of the bench of seven judges of the Supreme Administrative Court of 9 December 2013, I OPS 7/13.
Keywords: public information, access to administrative case files, access to public information contained in administrative case files
Bibliografia / References
Bernaczyk M., Prawo do informacji publicznej w Polsce i na świecie, Warszawa 2014.
Błachucki M., Dostęp do akt sprawy administracyjnej na podstawie K.P.A., Konstytucji RP i ustaw o dostępie do informacji publicznej oraz otwartych danych i ponownym wykorzystaniu informacji sektora publicznego [w:] 20 lat ustawy o dostępie do informacji publicznej. Podsumowanie i perspektywy ustawowej regulacji prawa do informacji publicznej, red. nauk. M. Błachucki, G. Sibiga, Warszawa 2022.
Cybulska R., Sprawy prywatne będące przedmiotem wniosku o udostępnienie informacji publicznej. Glosa aprobująca do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 29 kwietnia 2020 r. (I OSK 1561/19.), „Samorząd Terytorialny” 2023/12.
Jaśkowska M., Dostęp do informacji publicznych. Zagadnienia wybrane. Materiał na konferencję Sędziów NSA, Popowo 14–16 października 2002 r., Warszawa 2002.
Jaśkowska M., O pojęciu informacji publicznej raz jeszcze, „Zeszyty Prawnicze UKSW” 2020/3.
Jaśkowska M., Pojęcie informacji publicznej i jej rodzaje, „Kwartalnik Prawa Publicznego” 2012/3.
Jaśkowska M., Sprawa ze skargi nadzwyczajnej wniesionej w związku z naruszeniem interesu prawnego osoby prywatnej a pojęcie sprawy publicznej w rozumieniu art. 1 ust. 1 o dostępie do informacji publicznej. Glosa do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 22 czerwca 2022 r ., III OSK 4774/21, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2023/4.
Jaśkowska M., Uwagi na tle stosowania art. 1 ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej [w:] Władza – obywatele. Ku nowemu porządkowi prawnemu. Księga pamiątkowa ku czci Profesor Teresy Górzyńskiej, red. nauk. I. Lipowicz, Warszawa 2014.
Jendrośka J., Bar M., Bukowski Z., Dostęp do informacji o środowisku i jego ochronie, red. J. Jendrośka, Poznań – Wrocław 2007.
Kamińska I., Zasady dostępu do informacji publicznej oraz stosunek ustawy o dostępie do informacji publicznej do innych ustaw, „Kwartalnik Prawa Publicznego” 2012/3.
Knysiak-Molczyk H., Granice prawa do informacji w postępowaniu administracyjnym i sadowoadministracyjnym, Warszawa 2013.
Morawski L., Wykładnia w orzecznictwie sądów, Toruń 2002.
Piskorz-Ryń A. [w:] Ustawa o dostępie do informacji publicznej. Komentarz, red. nauk. A. Piskorz-Ryń, M. Sakowska-Baryła, Warszawa 2023.
Taras W., Informowanie obywateli przez administrację, Wrocław–Warszawa–Kraków 1992.
Wyporska-Frankiewicz J. [w:] Ustawa o dostępie do informacji publicznej. Komentarz, red. nauk. A. Piskorz-Ryń, M. Sakowska-Baryła, Warszawa 2023.
