Zabezpieczenie roszczeń niepieniężnych kwestionujących ważność uchwał organów spółek kapitałowychdr hab. Bogusław Sołtys, prof. UWr
Autor jest wykładowcą w Zakładzie Prawa Gospodarczego i Handlowego Wydziału Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego, prezesem Sądu Arbitrażowego przy Dolnośląskiej Izbie Gospodarczej we Wrocławiu oraz ekspertem Krajowej Izby Radców Prawnych (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-8359-7732).
Zabezpieczenie roszczeń niepieniężnych kwestionujących ważność uchwał organów spółek kapitałowych
Artykuł wskazuje na specyfikę zabezpieczania roszczeń niepieniężnych w sporach korporacyjnych skierowanych na podważenie ważności uchwał organów spółek kapitałowych. Wobec ogólnikowej regulacji tego zagadnienia, a także nagminnego bagatelizowania odrębności prawa handlowego oraz jego funkcji i wartości wywołuje ono coraz większe kontrowersje, zarówno w teorii prawa, jak i praktyce jego stosowania. Sądom zdarza się zabezpieczać roszczenia o stwierdzenie lub ustalenie nieważności uchwał, które w ogóle nie są czynnościami prawnymi. Dochodzi też często do wstrzymywania skuteczności lub wykonalności uchwał, mimo oczywistej bezprzedmiotowości takich rozstrzygnięć, a nawet braku interesu prawnego czy legitymacji procesowej do ich zaskarżenia w sprawach dotyczących ustania stosunku członkostwa w organach. Zabezpieczenie roszczeń podważających ważność uchwał organów spółek kapitałowych nie może być jednak sposobnością dla nadużyć ani zagrożeniem dla pewności prawa i bezpieczeństwa obrotu. Udzielanie ochrony tymczasowej w sporach korporacyjnych, o ile jest dopuszczalne i uzasadnione w świetle przesłanek ogólnych, powinno być odpowiednio wyważone, w sposób uwzględniający nie tylko interes domagającego się takiej ochrony, ale również interes spółki, jej wierzycieli oraz interes publiczny. Mając na względzie te istotne dyrektywy wywiedzione z obowiązujących przepisów, autor przeprowadza ich wykładnię, sygnalizuje potrzebę weryfikacji praktyki sądowej oraz formułuje postulaty de lege lata i de lege ferenda.
Słowa kluczowe: spory korporacyjne, hierarchia interesów, zabezpieczenie roszczeń niepieniężnych, skuteczność i wykonalność uchwał, nadzór właścicielski, pewność prawa i bezpieczeństwo obrotu
dr hab. Bogusław Sołtys, professor of the University of Wroclaw
The author is a lecturer at the Department of Economic and Commercial Law, Faculty of Law, Administration and Economics, University of Wroclaw, Poland, president of the Arbitration Court at the Lower Silesian Chamber of Commerce in Wroclaw and an expert of the National Bar Council of Attorneys at Law (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-8359-7732).
Securing Non-Monetary Claims Which Challenge the Validity of Resolutions of Company Governing Bodies
The article points out the peculiarities of securing non-monetary claims in corporate disputes in which the validity of resolutions of corporate bodies is challenged. In view of the vague regulation of this issue, and the prevalent downplaying of the distinctive nature of commercial law, as well as its functions and values, it is causing increasing controversy, both in legal theory and in the practice of application of law. Courts happen to secure claims to declare or establish the invalidity of resolutions that are not legal acts at all. There are also frequent cases of with-holding the effectiveness or enforceability of resolutions, despite the obvious irrelevance of such decisions, or even the lack of legal interest or standing to challenge them in cases involving the termination of membership in bodies. However, the safeguarding of claims challenging the validity of resolutions of bodies of capital companies must not be an opportunity for various abuses or a threat to legal certainty and security of trade. The granting of interim measures in corporate disputes, insofar as it is permissible and justified in the light of general considerations, should be appropriately balanced, in a manner that takes into account not only the interests of the person seeking such protection, but also the interests of the company, its creditors, and the public interest. Having regard to these important directives derived from the current regulations, the author interprets them, signals the need to verify judicial practice, and formulates remarks about the law as it stands and suggestions of legislative amendments.
Keywords: corporate disputes, hierarchy of interests, securing non-pecuniary claims, effectiveness and enforceability of resolutions, corporate governance, legal certainty and security of legal transactions
Bibliografia / References
Baszczyk M., Dopuszczalność stosowania art. 58 § 3 k.c. do wadliwych uchwał walnego zgromadzenia (zgromadzenia wspólników), „Przegląd Prawa Handlowego” 2018/5.
Błaszczak Ł., Zabezpieczenie roszczeń w sporach korporacyjnych na przykładzie spraw o uchylenie lub stwierdzenie nieważności uchwały wspólników oraz spraw o wyłączenie wspólnika, „Transformacje Prawa Prywatnego” 2019/1.
Frąckowiak J., Charakter prawny uchwał organów spółek kapitałowych a ich zaskarżalność, „Przegląd Prawa Handlowego” 2014/9.
Frąckowiak J., Uchwały zgromadzeń wspólników spółek kapitałowych sprzeczne z ustawą, „Przegląd Prawa Handlowego” 2007/11.
Kappes A., Konstytutywny charakter wyroku stwierdzającego nieważność uchwały? – krytycznie o uchwale składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z 18.09.2013 r. (III CZP 13/13), „Przegląd Prawa Handlowego” 2014/9.
Katner W.J., Osajda K., Niezgodne z prawem uchwały wspólników spółek kapitałowych – uwagi na tle uchwały składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z 18.09.2013 r. (III CZP 13/13), „Przegląd Prawa Handlowego” 2014/9.
Kidyba A., Dumkiewicz M., Konstytutywny charakter wyroku sądu stwierdzającego nieważność sprzecznej z umową uchwały wspólników; zaskarżenie uchwały spółki – glosa – III CZP 13/12, „Monitor Prawa Handlowego” 2014/1.
Kułak K., Wstrzymanie skuteczności uchwały jako zabezpieczenie roszczenia o stwierdzenie nieważności lub uchylenie uchwały właścicielskiego organu spółki kapitałowej, „Przegląd Prawa i Administracji” 2018, t. 112.
Kuniewicz Z., Wybrane zagadnienia dotyczące podstaw zaskarżania uchwał zgromadzeń wspólników spółek kapitałowych, „Przegląd Prawa Handlowego” 2014/9.
Marszałkowska-Krześ E., Zawieszenie postępowania rejestrowego jako zabezpieczenie roszczenia przez sąd orzekający w sprawie zaskarżenia uchwały będącej podstawą wpisu w rejestrze [w:] Aurea praxis, aurea theoria. Księga pamiątkowa ku czci Profesora Tadeusza Erecińskiego, t. 1, red. J. Gudowski, K. Weitz, Warszawa 2011.
Matraszek J., Wyrok stwierdzający nieważność uchwały spółki kapitałowej, „Państwo i Prawo” 2015/5.
Michór A., Postępowanie zabezpieczające w sprawach gospodarczych, „Studia Iuridica Toruniensia” 2021, t. 28.
Moskała P., Zaskarżanie uchwał organów spółek kapitałowych – glosa do uchwały składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z 18.09.2013 r. (III CZP 13/13), „Glosa” 2014/4.
Osajda K., Trzynaście uwag krytycznych do uchwały składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z 18.09.2013 r. (III CZP 13/13), „Przegląd Prawa Handlowego” 2014/10.
Pietrzykowski K., Charakter prawny uchwały zgromadzenia spółki kapitałowej i spółdzielni, „Gdańskie Studia Prawnicze” 2016/36.
Pinior P., Obowiązek wykonania uchwały sprzecznej z prawem, „Przegląd Prawa Handlowego 2014/9.
Popiołek W., Charakter prawny uchwał wspólników i organów spółek handlowych, „Przegląd Prawa Handlowego” 2014/9.
Sikorska-Lewandowska A., Charakter prawny uchwał organów spółek kapitałowych a ich zaskarżalność w świetle przepisów polskiego prawa, „Acta Iuris Stetinensis” 2019/3.
Sikorska-Lewandowska A., Wstrzymanie skuteczności uchwały w przedmiocie zmian w składzie organów spółki kapitałowej, „Monitor Prawa Handlowego” 2016/4.
Sikorska-Lewandowska A., Zabezpieczenie powództwa przez wstrzymanie wykonania uchwały odwołującej członka zarządu – glosa do postanowienia Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 25.02.2016 r. (V ACz 108/16), „Glosa”
2016/4.
Sołtys B., Autorytaryzm w zarządzaniu spółkami kapitałowymi, „Studia nad Autorytaryzmem i Totalitaryzmem” 2021/3, t. 43.
Sołtys B., Głos za ideą nowego kodeksu handlowego, „Przegląd Prawa Handlowego” 2022/11.
Sołtys B., Kilka uwag i propozycji do kodeksowej regulacji nowego prawa holdingowego, „Przegląd Prawa Handlowego” 2021/1.
Sołtysiński S., Czy „istnieją” uchwały „nieistniejące” zgromadzeń spółek kapitałowych i spółdzielni?, „Przegląd Prawa Handlowego” 2006/2.
Stelmach B., Zaskarżanie uchwał wspólników spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i walnego zgromadzenia akcjonariuszy, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 2012/2.
Zbiegień-Turzańska A., Sankcje wadliwych uchwał zgromadzeń spółek kapitałowych i spółdzielni, Warszawa 2012.
Ziemianin B., Charakter prawny uchwał kolegialnych organów osób prawnych, „Przegląd Prawa Handlowego” 2014/9.
Zięba M., Uchwały zarządów i rad nadzorczych spółek kapitałowych – glosa do uchwały składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z 18.09.2013 r. (III CZP 13/13), „Glosa” 2014/4.
dr Bartosz Trocha
Autor jest radcą prawnym (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-9548-871X).
Stosowanie przepisów Kodeksu postępowania cywilnego o postępowaniu w sprawach gospodarczych do spraw z udziałem podmiotów zagranicznych
Na mocy tzw. dużej nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego, wprowadzonej ustawą z 4.07.2019 r., przywrócone zostało w obszarze procesu cywilnego odrębne postępowanie w sprawach gospodarczych. Regulacja w tej materii została zamieszczona w art. 4581–45813 k.p.c. Wprowadzona zmiana ma niewątpliwie duże znaczenie dla rozstrzygania sporów z zakresu obrotu gospodarczego. Ze względu na to, że obrót ten w swoim współczesnym wydaniu często może obejmować podmioty z różnych państw, konieczne staje się zbadanie, jak taka okoliczność wpływa na funkcjonowanie nowej regulacji. W artykule przedstawiono kluczowe problemy wiążące się z oceną możliwości rozpoznawania takich stanów faktycznych w postępowaniu w sprawach gospodarczych oraz ze stosowaniem w odniesieniu do nich wybranych przepisów o tym postępowaniu.
Słowa kluczowe: przedsiębiorca, postępowanie w sprawach gospodarczych, proces cywilny, postępowanie cywilne, międzynarodowe postępowanie cywilne, podmioty zagraniczne, lex fori processualis
dr Bartosz Trocha
The author is an attorney at law in Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-9548-871X).
Application of Provisions of the Code of Civil Procedure on Proceedings in Commercial Matters to Cases Involving Foreign Entities
By virtue of the so-called major amendments to the Code of Civil Procedure, introduced by the Act of 4 July 2019, separate proceedings in commercial cases have been reinstated in civil procedure. The regulation in this matter is contained in Articles 4581–45813 of the Code of Civil Procedure. The introduced change is undoubtedly of great importance for resolving commercial disputes. Given that nowadays this group of disputes can often involve entities from different countries, it becomes necessary to examine how such a circumstance affects the operation of the new regulations. The article outlines the key issues involved in assessing the possibility of examining such facts in commercial proceedings and applying selected provisions regulating these proceedings to such disputes.
Keywords: entrepreneur, commercial proceedings, civil procedure, civil proceedings, international civil proceedings, foreign entities, lex fori
Bibliografia / References
Arkuszewska A., Charakterystyka umowy dowodowej – zagadnienia wybrane, cz. 1, „Przegląd Prawa i Administracji” 2021/127.
Błaszczak Ł., Umowa dowodowa jako przykład nowej instytucji w Kodeksie postępowania cywilnego (art. 4589 k.p.c.), „Palestra” 2019/11–12.
Brol J. [w:] Kodeks postępowania cywilnego, t. 2, Komentarz do artykułów 367–50537, red. K. Piasecki, Warszawa 2010, Legalis.
Chrapoński D., Odrębne postępowanie w sprawach gospodarczych – zarys regulacji, „Palestra” 2019/11–12.
Derlatka J., Powoływanie przez strony twierdzeń i dowodów w postępowaniu odrębnym w sprawach gospodarczych, „Monitor Prawniczy” 2020/1.
Draniewicz B. [w:] B. Draniewicz, Ł. Piebiak, Postępowania odrębne. Komentarz, Warszawa 2007.
Dziurda M., Szrajer M., Postępowanie gospodarcze według nowych przepisów, „Przegląd Prawa Handlowego” 2020/1.
Ereciński T. [w:] Komentarz do Kodeksu postępowania cywilnego. Część trzecia. Przepisy z zakresu międzynarodowego postępowania cywilnego, red. T. Ereciński, Warszawa 2004.
Ereciński T. [w:] T. Ereciński, J. Ciszewski, Międzynarodowe postępowanie cywilne, Warszawa 2000.
Feliga P., Sprawiedliwe załatwienie sprawy gospodarczej jako cel odrębności postępowania w sprawach gospodarczych (art. 4581–45813 KPC) [w:] Reforma czy kolejna nowelizacja? Uwagi na tle ustawy z 4.7.2019 r. zmieniającej KPC, red. P. Rylski, Warszawa 2020.
Feliga P. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. P. Rylski, Legalis 2022.
Flaga-Gieruszyńska K. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. A. Zieliński, Warszawa 2011.
Flaga-Gieruszyńska K. [w:] K. Flaga-Gieruszyńska, A. Zieliński, Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, Warszawa 2022, Legalis.
Gapska E. [w:] System Postępowania Cywilnego, red. nacz. A. Góra-Błaszczykowska, t. 2, Dowody w postępowaniu cywilnym, red. Ł. Błaszczak, Warszawa 2021.
Górecki J., Statut formy a lex fori processualis, „Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego” 2008/3.
Gudowski J. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Koszty sądowe w sprawach cywilnych. Dochodzenie roszczeń w postępowaniu grupowym. Przepisy przejściowe. Komentarz do zmian, red. T. Zembrzuski, LEX 2020.
Gwóźdź K., Postępowanie w sprawach gospodarczych jako postępowanie odrębne – novum czy powrót do przeszłości? [w:] Nowelizacja Kodeksu postępowania cywilnego z 4.7.2019 r. w praktyce, red. K. Flaga-Gieruszyńska, R. Flejszar, M. Malczyk, Warszawa 2020.
Kieres L. [w:] System Prawa Administracyjnego, red. nacz. R. Hauser, Z. Niewiadomski, A. Wróbel, t. 8A, J. Grabowski i in., Publiczne prawo gospodarcze, Warszawa 2018.
Jakubecki A. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz do wybranych przepisów nowelizacji 2019, red. A. Jakubecki, LEX 2019.
Jodłowski J., Kilka kwestii z teorii międzynarodowego postępowania cywilnego, „Państwo i Prawo” 1974/2.
Jodłowski J., Zasady przewodnie polskiego międzynarodowego prawa procesowego cywilnego [w:] Księga pamiątkowa ku czci Kamila Stefki, Warszawa–Wrocław 1967.
Kulski R. [w:] Kodeks postępowania cywilnego, t. 3, Komentarz. Art. 425–729, red. A. Marciniak, Warszawa 2020, Legalis.
Kulski R., Odrębności postępowania w sprawach gospodarczych, „Monitor Prawniczy” 2019/21.
Laskowska-Hulisz A., Mielczarek B., Koncentracja materiału procesowego w postępowaniu w sprawach gospodarczych, „Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego” 2022/2.
Manowska M. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz aktualizowany, t. 1, Art. 1–47716, red. M. Manowska, LEX 2022.
Marszałkowska-Krześ E., Gil I., Postępowanie odrębne w sprawach gospodarczych wraz z wzorami, Warszawa 2021.
Muliński M. [w:] Kodeks postępowania cywilnego, t. 1B, Komentarz. Art. 425–729, red. A. Góra-Błaszczykowska, Warszawa 2020.
Osiewała A., Nowelizacja Kodeksu postępowania cywilnego – powrót postępowania gospodarczego i związane z tym praktyczne problemy, „Radca Prawny” 2019/3.
Rutkowski D. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Postępowanie procesowe. Komentarz aktualizowany, red. O.M. Piaskowska, LEX 2022.
Rymkiewicz B., Postępowanie w sprawach gospodarczych a realizacja postulatu sprawności postępowania [w:] Nowelizacja Kodeksu postępowania cywilnego z 4.7.2019 r. w praktyce, red. K. Flaga-Gieruszyńska, R. Flejszar, M. Malczyk, Warszawa 2020.
Rzewuski M., Umowa dowodowa w postępowaniu gospodarczym – między teorią a praktyką, „Dyskurs Prawniczy i Administracyjny” 2021/1.
Siedlecki W., Zasady wyrokowania w procesie cywilnym, Warszawa 1957.
Skibińska M., Wybrane zagadnienia dotyczące umowy dowodowej w postępowaniu odrębnym w sprawach gospodarczych, „Studia Prawno-Ekonomiczne” 2020, t. 116.
Szafrański D., Przedsiębiorca zagraniczny. Zagadnienia administracyjnoprawne, Warszawa 2018.
Szczurowski T., Pojęcie sprawy gospodarczej po nowelizacji kodeksu postępowania cywilnego, „Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego” 2019/9.
Trammer H., Glosa do postanowienia SN z 18.04.1972 r., I CZ 176/71, OSPiKA 1973/2.
Trammer H., Zarys problematyki międzynarodowego procesu cywilnego państw kapitalistycznych, Warszawa 1956.
Wierzbowski E., Międzynarodowy obrót prawny w sprawach cywilnych, Warszawa 1971.
Wiśniewski T. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 2, Artykuły 367–50539, red. T. Wiśniewski, Warszawa 2021, LEX.
dr Mateusz Baszczyk
Autor jest radcą prawnym (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-2595-0104).
Zasady funkcjonowania komitetów rady nadzorczej spółki akcyjnej
Rada nadzorcza jest obligatoryjnym organem spółki akcyjnej. Sprawuje stały nadzór nad działalnością spółki we wszystkich dziedzinach jej działalności (art. 382 § 1 k.s.h.). Zazwyczaj w spółkach akcyjnych prowadzących działalność na dużą skalę rady nadzorcze składają się z większej liczby członków, niż wymagają tego przepisy prawa. Znaczna liczebność członków rady nadzorczej w połączeniu z ustawowym nakazem pełnienia obowiązków kolegialnie (art. 390 § 1 k.s.h.) może utrudniać wykonywanie jej ustawowych zadań. Z tego powodu przepisy Kodeksu spółek handlowych wyposażają radę nadzorczą w instrumenty zapewniające sprawny nadzór nad działalnością spółki. Jednym z nich są komitety tworzone w ramach rady nadzorczej. Od 13.10.2022 r. funkcjonowanie komitetów w radzie nadzorczej spółki akcyjnej jest uregulowane ustawowo, w związku z tym uzasadnione jest szersze omówienie tego zagadnienia w zakresie zasad ogólnych wynikających z Kodeksu spółek handlowych.
Słowa kluczowe: Kodeks spółek handlowych, rada nadzorcza, komitet rady nadzorczej, nadzór nad działalnością̨ spółki, nowelizacja Kodeksu spółek handlowych
dr Mateusz Baszczyk
The author is an attorney at law in Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-2595-0104).
Principles of Functioning of Supervisory Board Committees in a Joint-Stock Company
The supervisory board is a mandatory governing body of a joint-stock company. It exercises permanent supervision over the company’s operations in all areas of its activity (Article 382(1) of the Code of Commercial Partnerships and Companies, CCPC). Typically, in joint-stock companies with large-scale operations, supervisory boards have more members than required by law. The significant number of supervisory board members, combined with the statutory requirement of performing their duties collectively (Article 390(1) of the CCPC) may hinder the performance of the board’s statutory tasks. For this reason, the provisions of the Code equip the supervisory board with instruments to ensure efficient supervision over the company’s operations. One of the instruments is the committees created within the board. Since 13 October 2022, the functioning of committees on the supervisory board of a joint-stock company has been regulated by statutory law, and therefore a broader discussion of this issue in terms of the general rules provided for in the CCPC is warranted.
Keywords: Code of Commercial Partnerships and Companies, supervisory board, supervisory board committee, supervision over company operations, amendment to the Code of Commercial Partnerships and Companies
Bibliografia / References
Henssler M. [w:] Gesellschaftsrecht, red. M. Henssler, L. Strohn, München 2018.
Hüffer U., Koch J., Aktiengesetz, München 2018.
Kidyba A., Komentarz aktualizowany do art. 301–633 Kodeksu spółek handlowych, LEX 2023.
Krawczyk A. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz do nowelizacji. Prawo holdingowe. Zmiany w funkcjonowaniu organów spółek kapitałowych, red. R. Adamus, Legalis 2022.
Kwaśnicki R.L., Szymański K.M. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz do zmian (tzw. prawo holdingowe), red. R.L. Kwaśnicki, F. Ostrowski, A. Szumański, Legalis 2022.
Naworski J.P., Indywidualnie wykonywane czynności nadzorcze przez członka rady nadzorczej – glosa do wyroku SN z 27 listopada 2003 r. (IV CKN 218/02), „Glosa” 2005/2.
Nowacki A., Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, t. 1, Komentarz. Art. 151–226 KSH, Warszawa 2018.
Opalski A., Komitet audytu, cz. 1, „Rejent” 2005/6.
Opalski A. [w:] Kodeks spółek handlowych, t. 3a, Spółka akcyjna. Komentarz. Art. 301–392, red. A. Opalski, Warszawa 2016.
Oplustil K., Instrumenty nadzoru korporacyjnego (corporate governance) w spółce akcyjnej, Warszawa 2010.
Popiołek W. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. J.A. Strzępka, Warszawa 2015.
Rodzynkiewicz M., Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Warszawa 2014.
Sołtysiński S., Moskwa P. [w:] System Prawa Prywatnego, red. nacz. Z. Radwański, t. 17b, Prawo spółek kapitałowych, red. S. Sołtysiński, Warszawa 2016.
Spyra M. [w:] System Prawa Handlowego, red. nacz. S. Włodyka, A. Szumański, t. 2b, Prawo spółek handlowych, red. A. Szumański, Warszawa 2019.
Strzelczyk K. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, t. 3, Tytuł III. Spółki kapitałowe. Dział II. Spółka akcyjna, red. T. Siemiątkowski, R. Potrzeszcz, Warszawa 2013.
Szwaja J., Mika I.B. [w:] S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, J. Szwaja, Kodeks spółek handlowych, t. 3, Spółka akcyjna. Komentarz do artykułów 301–490, Warszawa 2013.
Tobiasz Nowakowski
Autor jest doktorantem w Szkole Doktorskiej Nauk Społecznych Uniwersytetu Łódzkiego (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-0821-6901).
O potencjalnej wadliwości klauzuli zmiennego oprocentowania opartej na stawce WIBOR i jej skutkach
Zmiana polityki finansowej przez Radę Polityki Pieniężnej w ciągu ostatnich miesięcy doprowadziła do znacznych podwyżek stóp procentowych w Polsce, w wyniku czego wzrosły raty kredytów. W dyskursie medialnym często podnosi się problem potencjalnej abuzywności klauzuli zmiennego oprocentowania opartej na wskaźniku referencyjnym WIBOR. Wskaźnik ten jest powszechnie wykorzystywany przez banki do wyliczania zmiennej stopy procentowej. Autor podejmuje analizę, czy oprócz argumentów czysto publicystycznych istnieją zwłaszcza argumenty prawne pozwalające na uznanie klauzuli zmiennego oprocentowania opartej na WIBOR za niedozwolone postanowienie umowne.
Słowa kluczowe: umowa kredytu, ochrona konsumenta, niedozwolone postanowienia umowne, WIBOR
Tobiasz Nowakowski
The author is a PhD student at the Doctoral School of Social Sciences, University of Lodz, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-08219-6901).
On the Potential Defectiveness of Variable Interest Rate Clauses Based on WIBOR and Its Consequences
The change of the financial policy made in recent months by the Monetary Policy Council has led to a significant increase in interest rates in Poland. As a result of this policy, loan instalments have increased. In the media discourse, the problem of potential abusiveness of the variable interest rate clause based on the WIBOR reference index is often raised. This index is commonly used by banks to calculate the variable interest rate. The author analyses whether, apart from purely journalistic arguments, there are legal arguments which enable considering the variable interest rate clause based on WIBOR an unfair contractual provision.
Keywords: loan agreement, consumer protection, unfair contractual provisions, WIBOR
Bibliografia / References
Czech T., Kredyt hipoteczny. Komentarz, Warszawa 2019.
Gutowski M., Sankcja nieważności umowy przewłaszczenia na zabezpieczenie nieruchomości mieszkaniowej na podstawie nowego art. 3871 k.c., „Prokuratura i Prawo” 2020/7–8.
Kocot W., Możliwość usunięcia jedynie nieuczciwego elementu postanowienia umownego. Zakres skutku uznania klauzuli umownej za abuzywną – glosa do wyroku Trybunału Sprawiedliwości z 29.04.2021 r., C-19/20, I.W. i R.W. przeciwko Bankowi BPH, „Glosa” 2021/4.
Kurosz K., Nieważność umowy kredytu na skutek wadliwego określenia warunków zmiany oprocentowania, „Przegląd Prawa Handlowego” 2017/1.
Nierodka A. [w:] I. Heropolitańska, A. Nierodka, T. Zdziarski, Kredyty, pożyczki i gwarancje bankowe, Warszawa 2021.
Pisuliński J. [w:] System Prawa Prywatnego, red. nacz. Z. Radwański, t. 8, Prawo zobowiązań – część szczegółowa, red. J. Panowicz-Lipska, Warszawa 2011.
Ruchała P., Sikorski R. [w:] Kodeks cywilny, t. 2, Komentarz. Art. 356–626, red. M. Gutowski, Warszawa 2022.
Trzaskowski R. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 3, Zobowiązania. Część ogólna, red. J. Gudowski, Warszawa 2018.
Michał Wnęk
Autor jest laureatem I nagrody w XXIV edycji konkursu „Przeglądu Prawa Handlowego” na najlepsze prace magisterskie z dziedziny prawa handlowego (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-0218-7679).
Kryptowaluty a rejestr działalności w zakresie walut wirtualnych
W ciągu minionych lat w polskim porządku prawnym zaczęły pojawiać się przepisy prawne dotyczące kryptowalut. Choć początkowo działo się to głównie na gruncie prawa podatkowego, to ostatnie regulacje wkraczają już w sferę publicznego prawa gospodarczego, regulując prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie kryptowalut. Implementacja postanowień tzw. V dyrektywy AML wprowadziła w tym zakresie największe, jak dotąd, zmiany, wprowadzając obowiązek rejestracji takiej działalności w odpowiednim rejestrze. Tym samym działalność ta stała się działalnością regulowaną. W artykule omówione zostały motywy wprowadzenia rejestru działalności w zakresie walut wirtualnych, zakres przedmiotowy i podmiotowy regulacji, funkcjonowanie rejestru z ponad rocznej perspektywy oraz ocena zasadności tych rozwiązań legislacyjnych wraz z ewentualnymi propozycjami zmian.
Słowa kluczowe: kryptowaluty, bitcoin, działalność gospodarcza, rejestru działalności w zakresie walut wirtualnych (RDWW), AML, rejestr, kantor
Michał Wnęk
The author is the winner of the 24th edition of Przegląd Prawa Handlowego competition for the best Master’s thesis in the field of commercial law, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-0218-7679).
Cryptocurrencies in the Context of the Register of Virtual Currency Businesses
In recent years, provisions on cryptocurrencies have begun to appear in the Polish legal order. While this initially happened mainly in the realm of tax law, recent regulations have already affected the sphere of public business law, regulating the pursuit of business activity in the field of cryptocurrecies. The implementation of provisions of the so-called Fifth AML Directive introduced the biggest change to date in this respect by making it mandatory to register such activity in the relevant register. The activity thus became a regulated activity. The article discusses the motives for the introduction of a register of virtual currency businesses, the scope of application of the regulations and the entities to which they apply, the functioning of the register more than a year after its creation, and an assessment of the legitimacy of these legislative solutions together with proposals of amendments.
Keywords: cryptocurrencies, bitcoin, business activity, register of virtual currency businesses, AML, register, exchange bureau
Bibliografia / References
Admiral Tax, Miliardowy biznes opuszcza Polskę. Giełda BitBay przenosi się na Maltę, axinnpoland.pl, 15.05.2018 r., https://innpoland.pl/blogi/admiraltax/143469,miliardowy-biznes-opuszcza-polske-gielda-bitbay-przenosi-sie-na-malte (dostęp: 1.06.2023 r.).
Brooks K.J., Crypto exchange FTX files for bankruptcy amid $8 billion shortfall, CBS News, 11.11.2022 r. https://www.cbsnews.com/news/ftx-bankruptcy-sam-bankman-fried-resigns-cryptocurrency/ (dostęp: 1.06.2023 r.).
Dybowski T., Pyrzyńska A. [w.] System Prawa Prywatnego, t. 5, Prawo zobowiązań – część ogólna, red. K. Osajda, Warszawa 2020.
GUS, Miesięczna informacja o podmiotach gospodarki narodowej w rejestrze REGON, grudzień 2022, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/podmioty-gospodarcze-wyniki-finansowe/zmiany-strukturalne-grup-podmiotow/miesieczna-informacja-o-podmiotach-gospodarki-narodowej-w-rejestrze-regon-grudzien-2022,4,65.html (dostęp: 1.06.2023 r.).
Jezierski J., Upadek Bitmarket – historia polskiego Mt.Gox po roku, 9.10.2020 r., https://bitcoin.pl/upadek-bitmarket-historia-polskiego-mt-gox-po-roku (dostęp: 1.06.2023 r.).
Kaplan M., Mystery of crypto CEO who died – or did he? – taking $250 million with him, New York Post 20.12.2021 r., https://nypost.com/2021/12/20/mystery-of-crypto-ceo-who-died-taking-250-million-with-him/ (dostęp: 1.06.2023 r.).
Konieczny J. [w:] J. Konieczny, R. Prabucki, R. Wielki, Kryptowaluty – perspektywa kryminologiczna i kryminalistyczna, Warszawa 2018.
Kosior M., 2300 bitcoinów Bitcurex. Historia upadłej polskiej giełdy, Bithub.pl 10.03.2019 r., https://bithub.pl/artykuly/2300-bitcoinow-bitcurex-historia-upadlej-polskiej-gieldy/ (dostęp: 1.06.2023 r.).
Kowalewska E., Zagadnienia prawne związane z funkcjonowaniem internetowych kantorów walutowych, „Kwartalnik Prawno-Finansowy” 2019/2.
Michna M., Bitcoin jako przedmiot stosunków cywilnoprawnych, Warszawa 2018.
Nakamoto S., Bitcoin: A Peer-to-Peer Electronic Cash System, 2018, https://bitcoin.org/bitcoin.pdf (dostęp: 1.06.2023 r.).
Opitek P., Przeciwdziałanie praniu pieniędzy z wykorzystaniem walut wirtualnych w świetle krajowych i międzynarodowych regulacji AML, „Prokuratura i Prawo” 2020/12.
Royal J., Bitcoin’s price history: 2009 to 2022, BankRate 7.10.2022 r. https://www.bankrate.com/investing/bitcoin-price-history/ (dostęp: 1.06.2023 r.).
Szpyt K., Obrót dobrami wirtualnymi w grach komputerowych. Studium cywilnoprawne, Warszawa 2018.
Uhlig J., A Luna-tic Stabelcoin Crash, National Bureau of Economic Research, Cambridge, MA 2022, https://www.nber.org/system/files/working_papers/w30256/w30256.pdf.
Zacharzewski K., Piech K. (red.), Przegląd polskiego prawa w kontekście zastosowań technologii rozproszonych rejestrów oraz walut cyfrowych. Stanowisko Strumienia w sprawie kierunków ewentualnych prac legislacyjnych oraz działań regulacyjnych instytucji publicznych, 2017, https://bitcoin.org.pl/wp-content/uploads/2023/06/przeglad_polskiego_prawa_w_kontekscie_zastosowan_technologii_rozproszonych_rejestrow_oraz_walut_cyfrowych-1.pdf (dostęp: 1.06.2023 r.).
dr Sebastian Koczur
Autor jest adiunktem, p.o. kierownikiem Katedry Prawa Pracy i Zabezpieczenia Społecznego na Wydziale Prawa, Administracji i Stosunków Międzynarodowych Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-2985-0557).
Granice gwarancji ochrony roszczeń członka zarządu pozostającego ze spółką w stosunku pracy w świetle przepisów dyrektywy 2008/94/WE
Celem niniejszego opracowania jest rozstrzygnięcie, czy członek zarządu pozostający ze spółką w stosunku pracy otrzymuje na podstawie przepisów unijnych taką samą ochronę swoich roszczeń w razie niewypłacalności pracodawcy, wynikających ze stosunku pracy, czy też w przypadku tej kategorii pracowników poziom ochrony jest odmienny, zważywszy na ich korporacyjną relację, jaką pozostają związani ze spółką, a jaka de facto ma charakter pierwotny w stosunku do relacji prawnopracowniczej. Autor po dokonaniu konkluzji, że pracownicy mający status członka zarządu nie mogą zostać generalnie wykluczeni z zakresu ochrony przysługującej pracownikom, wskazuje, w jakich warunkach może dojść do ograniczenia lub wykluczenia członka zarządu z ochrony gwarantowanej przepisami dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/94/WE z 22.10.2008 r. w sprawie ochrony pracowników na wypadek niewypłacalności pracodawcy. Należy zwrócić przy tym uwagę, że wszystkie uregulowane w dyrektywie wyłączenia w sposób szczególny odnoszą się do pracowników będących m.in. członkami zarządu w spółce właśnie z racji szczególnego charakteru ich powiązań ze spółką.
Słowa kluczowe: niewypłacalność pracodawcy, ochrona roszczeń, członek zarządu, upadłość, odpowiedzialność zarządu
dr Sebastian Koczur
The author is an assistant professor, acting Head of the Department of Labour Law and Social Security, Faculty of Law, Administration and International Relations, Andrzej Frycz Modrzewski Krakow University (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-2985-0557).
Limits of the Guarantee of Protection of Claims of a Management Board Member Who Has an Employment Relationship with the Company in the Light of the Provisions of Directive 2008/94/EC of the European Parliament and of the Council of 22 October 2008 on the Protection of Employees in the Event of the Employer’s Insolvency
The purpose of this study is to determine whether a member of the management board remaining in an employment relationship with the company enjoys the same protection of his/her claims under the EU provisions in the event of the employer’s insolvency arising from the employment relationship, or whether in the case of this category of employees the level of protection is different, given their corporate relationship with the company, which is de facto primary in relation to the labour law relationship. The author, after concluding that employees with the status of management board members cannot be generally excluded from the protection accorded to employees, indicates under what conditions a management board member may be limited in or excluded from the protection guaranteed by Directive 2008/94. It should be noted that all the exclusions regulated in the directive specifically apply to employees who are, among others, members of the company’s management board precisely because of the special nature of their links with the company.
Keywords: insolvency of the employer, protection of claims, management board member, bankruptcy, liability of the management board
Bibliografia / References
Buszmak D., Regulacja odpowiedzialności odszkodowawczej członków zarządu z perspektywy zasad ładu korporacyjnego – uwagi polemiczne, „Przegląd Prawa Handlowego” 2017/2.
Florek L., Interes pracodawcy w prawie pracy, „Państwo i Prawo” 2012/5.
Gersdorf M., Zmiany pojęcia niewypłacalności pracodawcy w prawie wspólnotowym i w prawie polskim [w:] Europeizacja polskiego prawa pracy, red. W. Sanetra, Warszawa 2004.
Góral Z., Zastosowanie przepisów o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy do stowarzyszenia prowadzącego działalność gospodarczą. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego – Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 4 grudnia 2018 r., I PK 181/17, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2019/2.
Janda P., Wierzytelność pracownicza w postępowaniu upadłościowym, „Doradca Restrukturyzacyjny” 2022/2.
Kuglarz P., Kaliński M., Odpowiedzialność menedżerów w sytuacji niewypłacalności spółki w kontekście prawa holdingowego, „Doradca Restrukturyzacyjny” 2022/2.
Latos-Miłkowska M., Status prawny członka zarządu spółki kapitałowej w świetle ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy, „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 2020/4.
Ligęza-Turlakiewicz M., Turlakiewicz G., Granice kreatywnego zachowania menadżerów w kontekście art. 296 § 1a kodeksu karnego, „Prokuratura i Prawo” 2016/5.
Liskowski M., Pojęcie niewypłacalności pracodawcy w ustawie o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy, „Studia Iuridica Toruniensia” 2018, t. 22.
Matuszyk K., Rec.: T. Targosz, Nadużycie osobowości prawnej, Kraków 2004, „Państwo i Prawo” 2006/1.
Opalski A., Oplustil K., Niedochowanie należytej staranności jako przesłanka odpowiedzialności cywilnoprawnej zarządców spółek kapitałowych, „Przegląd Prawa Handlowego” 2013/3.
Pawlonka P., Odpowiedzialność karna za działanie na szkodę likwidowanej spółki handlowej, „Przegląd Prawa Handlowego” 2009/6.
Popiołek W., Obowiązek lojalności członków organów kolegialnych spółek handlowych, „Przegląd Prawa Handlowego” 2021/9.
Rycak A., Powszechna ochrona trwałości stosunku pracy, Warszawa 2013.
Sieńko M., Odpowiedzialność na podstawie art. 299 KSH, gdy spółka była niewypłacalna w chwili objęcia funkcji członka zarządu, „Monitor Prawniczy” 2018/19.
Szczepaniak R., Bezskuteczność względna czynności prawnej jako skutek nadużycia prawa do posługiwania się formą osoby prawnej, „Przegląd Prawa Handlowego” 2009/1.
Świątkowski A.M., Ochrona roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy – analiza porównawcza regulacji polskiej i unijnej, „Monitor Prawa Pracy” 2004/9.
Świątkowski A.M., O kontrowersjach wokół pojęcia „autentyczny” pracodawca, „Państwo i Prawo” 2018/4.
Tomanek A. [w:] System Prawa Pracy, red. nacz. K.W. Baran, t. 10, Międzynarodowe publiczne prawo pracy. Standardy europejskie, red. K.W. Baran, Warszawa 2020.
Weber A.-M., Redukcja wynagrodzenia członka zarządu upadłej spółki na tle innych sankcji za niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości, „Monitor Prawniczy” 2013/14.
Wojciech Bokina
Autor jest doradcą restrukturyzacyjnym, radcą prawnym oraz Partnerem w Kancelarii Brysiewicz, Bokina, Sakławski i Wspólnicy sp. k.
Paulina Sułkowska
Autorka jest doradcą restrukturyzacyjnym oraz adwokatem w Kancelarii Brysiewicz, Bokina, Sakławski i Wspólnicy sp. k.
Udział w autorstwie tekstu:
Wojciech Bokina – 50%
Paulina Sułkowska – 50%
Temporalne badanie przesłanek uchylenia uchwał spółki z o.o. oraz spółki akcyjnej
Sprawy o uchylenie uchwał spółek kapitałowych często stanowią element szerszego konfliktu pomiędzy wspólnikami. Obecnie występują dwa nurty badania przesłanek uchylenia uchwał zgromadzeń udziałowców spółek z o.o. oraz spółek akcyjnych. Pierwszy z nich zakłada badanie wyłącznie okoliczności bezpośrednio towarzyszących podjęciu uchwały, drugi zaś – analizę okoliczności i zdarzeń zaistniałych po jej powzięciu, jeśli uzewnętrzniają one rzeczywisty cel uchwały. Autorzy artykułu prezentują oba podejścia na tle specyfiki sporów korporacyjnych oraz przykładów praktycznych, jednoznacznie opowiadając się za drugim z poglądów, który wyrównuje szanse wspólników mniejszościowych w tego typu sporach i prowadzi do realizacji wykładni celowościowej art. 249 § 1 oraz art. 422 § 1 k.s.h.
Słowa kluczowe: uchwała, wspólnik, akcjonariusz, spór korporacyjny, powództwo o uchylenie uchwały, zaskarżanie uchwał spółek kapitałowych
Wojciech Bokina
The author is a restructuring consultant, an attorney at law, and a partner at Kancelaria Brysiewicz, Bokina, Sakławski i Wspólnicy sp. k. law firm.
Paulina Sułkowska
The author is a restructuring consultant and an advocate at Kancelaria Brysiewicz, Bokina, Sakławski i Wspólnicy sp. k. law firm.
Authors’ contributions:
Wojciech Bokina – 50%
Paulina Sułkowska – 50%
Temporal Examination of Grounds for Annulment of Resolutions of a Limited Liability Company and a Joint-Stock Company
Cases concerning annulment of companies’ resolutions often constitute part of broader conflicts between the shareholders. This article focuses on selected issues relating to two different approaches regarding the grounds for annulment of companies’ resolutions. The first approach assumes solely examining the circumstances accompanying the adoption of the resolution, while the second one refers also to circumstances and events exteriorizing the actual goals of the resolution. The authors of this article analyse both approaches against the background of corporate litigations and case studies. They also state their clear preference for the second approach, which equates the chances of minority shareholders and leads to a teleological interpretation of Article 249(1) and Article 422(1) of the Code of Commercial Partnerships and Companies.
Keywords: resolution, shareholder, corporate litigation, action for annulment of resolution, challenging companies’ resolutions
Bibliografia / References
Chomiuk M. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. Z. Jara, Legalis 2020.
Frąckowiak J. [w:] Kodeks spółek handlowych, t. 2, Komentarz do artykułów 151–300, red. A. Kidyba, LEX 2018.
Michalski M., Spółka akcyjna, Warszawa 2010.
Rodzynkiewicz M., Kodeks spółek handlowych. Komentarz, LEX 2018.
Zamów prenumeratę: https://www.profinfo.pl/czasopisma
