Miejsce pracy jako miejsce doręczenia według Kodeksu postępowania cywilnegoprof. dr hab. Karol Weitz
kierownik Katedry Postępowania Cywilnego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Warszawski, sędzia Sądu Najwyższego powołany w grudniu 2014 r., Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-0408-5374
Miejsce pracy jako miejsce doręczenia według Kodeksu postępowania cywilnego
Autor omawia znaczenie miejsca doręczenia jako elementu składowego doręczenia fizycznego. Wyjaśnia również, jak rozumieć miejsce pracy jako miejsce doręczenia i postuluje jego zachowanie w ewentualnej projektowanej regulacji doręczeń w nowym kodeksie postępowania cywilnego.
Słowa kluczowe: doręczenie, miejsce doręczenia, miejsce pracy
Professor Dr Hab. Karol Weitz
head of the Department of Civil Proceedings, Faculty of Law and Administration, University of Warsaw, Supreme Court Judge appointed in December 2014, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-0408-5374
The place of work as a place of service according to the Civil Procedures Code
The author discusses the significance of the place of service as a constituent component of physical service. He also explains how the place of work as the place of service should be understood and proposes keeping it in a possible new regulation on service in the new Civil Procedures Code.
Keywords: service, place of service, place of work
Bibliografia / References
Lipiński K., Kodeks postępowania cywilnego z orzecznictwem z okresu powojennego i komentarzem, Warszawa 1961.
Resich Z., Siedlecki W. (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 1, Warszawa 1969.
Siedlecki W., Jodłowski J., Postępowanie cywilne. Część ogólna, Warszawa 1958.
Weitz K. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. I, Postępowanie rozpoznawcze, red. T. Ereciński, Warszawa 2016.
Weitz K., Instytucje sądowego postępowania rozpoznawczego w sprawach cywilnych według Kodeksu postępowania cywilnego u progu XXI wieku – próba ogólnej oceny [w:] Instytucje prawa procesowego cywilnego. Stan obecny i perspektywy, red. A. Jakubecki, J. Bodio, O. Marcewicz-Kochnio, Warszawa 2025.
Weitz K., Współczesne wyzwania prawa postępowania cywilnego, „Forum Prawnicze” 2020/3.
Wolwiak I., Doręczenia w postępowaniu cywilnym, Warszawa 2015.
prof. dr hab. Witold Kulesza
Katedra Prawa Karnego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Łódzki, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-2593-6801
udział w autorstwie tekstu – 50%
dr hab. Jan Kulesza, profesor Uniwersytetu Łódzkiego
Katedra Prawa Karnego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Łódzki, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-0574-9120
udział w autorstwie tekstu – 50%
Pojęcie zbrodni sądowej w świetle uchwały Sądu Najwyższego z 19.09.2023 r., II ZZP 2/22
Pełny skład Izby Odpowiedzialności Zawodowej Sądu Najwyższego 19.09.2023 r. uchwalił definicję pojęcia zbrodni sądowej, za której popełnienie sędzia ponosi odpowiedzialność zarówno dyscyplinarną, jak i karną. Uchwała ma otwierać drogę do osądzenia odpowiedzialnych za realizację sądowego bezprawia stanu wojennego w Polsce, wprowadzonego 13.12.1981 r. Podzielając zapatrywania prawne Sądu, oparte zresztą na piśmiennictwie współautorów artykułu, należy odrzucić zawężenie możliwości postawienia zarzutu zbrodni sądowej wyłącznie do zachowania sędziego podjętego w zamiarze bezpośrednim. Ograniczenia takiego Sąd w żaden sposób nie uzasadnił. Należy również podkreślić, że nie stanowi przesłanki uwolnienia od odpowiedzialności sędziego rzekome głosowanie na „nie” w czasie nieprotokołowanej narady, skoro sędzia złożył podpis pod wyrokiem skazującym, uruchamiając przez to postępowanie wykonawcze wyroku, wspólnie wydanego przez skład sądzący.
Słowa kluczowe: sprawiedliwość tranzytywna, sędzia, stan wojenny, komunizm, zbrodnia komunistyczna, zbrodnia sądowa, lex retro non agit, prawa człowieka, NSZZ „Solidarność”
Professor Dr Hab. Witold Kulesza
Department of Criminal Law, Faculty of Law and Administration, University of Łódź, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-2593-6801
commitment to the preparation of the article – 50%
Dr hab. Jan Kulesza, professor of the University of Łódź
Department of Criminal Law, Faculty of Law and Administration, University of Łódź, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-0574-9120
commitment to the preparation of the article – 50%
The concept of a judicial crime in the light of the resolution of the Supreme Court of 19 September 2023, II ZZP 2/22
The full panel of the Professional Liability Chamber of the Supreme Court adopted a definition of the concept of a judicial crime, for which a judge bears both disciplinary and criminal liability, on 19 September 2023. The resolution is intended to pave the way for holding accountable those responsible for the implementation of judicial lawlessness during the period of martial law in Poland, introduced on 13 December 1981. According to the legal views expressed by the Court, which are based on the writings of the co-authors of the article, the limitation of the possibility of bringing a charge of a judicial crime exclusively with regard to the behaviour of a judge conducted with direct intent, should be rejected. The Court did not justify such a limitation in any way. It should also be emphasized that the alleged ‘no’ vote during an unrecorded meeting does not constitute a premise for releasing a judge from liability, because, by signing the convicting judgment, the judge initiated the enforcement proceedings of the judgment, which was jointly issued by the bench.
Keywords: transitive justice, judge, martial law, communism, communist crime, judicial crime, lex retro non agit, human rights, the ‘Solidarity’ Trade Union
Bibliografia / References
Bauer F., Die Humanität der Rechtsordnung. Ausgewählte Schriften, red. J. Perels, I. Wojak, Frankfurt am Main–New York 1998.
Eichmüller A., Prawnokarne ściganie zbrodni narodowosocjalistycznych w Republice Federalnej Niemiec [w:] Odpowiedzialność państwa za zbrodnie międzynarodowe. Refleksje wokół wystawy „Rosenburg”, red. M. Bainczyk, A. Kubiak-Cyrul, Poznań 2021.
Friedrich J., Freispruch für die Nazi-Justiz. Die Urteile gegen NS-Richter seit 1948. Eine Dokumentation, Berlin 1998.
Gerechtigkeit für Österreich! Rot-Weiß-Rot-Buch. Erster Teil. Darstellungen, Dokumente und Nachweise zur Vorgeschichte und Geschichte der Okkupation Österreichs (nach amtlichen Quellen), Wien 1946.
Kulesza J., Odpowiedzialność karna sędziów i prokuratorów stanu wojennego. Glosa do uchwały SN z dnia 2.07.2021 roku, sygn. akt I DI 3/21, „Roczniki Nauk Prawnych” 2022/31 (1).
Kulesza J., Zbrodnie sądowe sędziów i prokuratorów stanu wojennego jako zbrodnie komunistyczne, „Przegląd Sejmowy” 2024/6.
Kulesza J. [w:] Prawo karne materialne. Nauka o przestępstwie, ustawie karnej i karze, red. J. Kulesza, Łódź 2023.
Kulesza W., Crimen laesae iustitiae. Odpowiedzialność karna sędziów i prokuratorów za zbrodnie sądowe według prawa norymberskiego, niemieckiego, austriackiego i polskiego, Łódź 2013.
Kulesza W., Czy sędzia lub prokurator może odpowiadać za stosowanie prawa? [w:] Prawo karne stanu wojennego, red. A. Grześkowiak, Lublin 2003.
Kulesza W., Odpowiedzialność karna sędziów i prokuratorów za zbrodnię sądową [w:] Przestępstwa sędziów i prokuratorów w Polsce lat 1944–1956, red. W. Kulesza, A. Rzepliński, Warszawa 2001.
Kulesza W., Odpowiedzialność karna za zbrodnie sądowe prokuratorów III Rzeszy w Niemczech Zachodnich i Wschodnich, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 2021/73 (1).
Kulesza W., Odpowiedzialność karna za zbrodnie sądowe sędziów III Rzeszy w Niemczech Zachodnich i Wschodnich, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 2021/73 (2).
Kulesza W., Kulesza J., Bezprawna siła przed bezsilnym prawem. Sędziowie w narodowosocjalistycznym „podwójnym państwie” [w:] O wolność i prawo. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Andrzejowi Rzeplińskiemu, red. B. Gruszczyńska, D. Woźniakowska-Fajst, B. Błońska, Ł. Chojniak, A. Kosyło, K. Witkowska-Rozpara, Warszawa 2022.
Kulesza W., Kulesza J., Denuncjacja i zbrodnia sądowa – refleksje po 25 latach działalności IPN [w:] Tranzycja po polsku – od tajnych do jawnych archiwów komunistycznych służb bezpieczeństwa, red. P. Perzyna, Warszawa 2025 (w druku).
Kulesza W., Kulesza J., Denuncjatorzy w narodowosocjalistycznym „podwójnym państwie”, „Studia Iuridica Toruniensia” 2023/XXXII (1).
Kulesza W., Kulesza J., Niemieckie sądy doraźne karzące Niemców [w:] Prawo karne na przełomie wieków. Księga jubileuszowa Profesora Ryszarda A. Stefańskiego, red. M. Rogalski, J. Kosonoga, J. A. Dąbrowski, Warszawa 2025 (w druku).
Kulesza W., Kulesza J., Prawnicy pod naciskiem ducha czasu [w:] Współczesne oblicze prawa karnego, prawa wykroczeń, kryminologii i polityki kryminalnej. Księga jubileuszowa dedykowana Profesor Violetcie Konarskiej-Wrzosek, red. J. Bojarski, N. Daśko, J. Lachowski, T. Oczkowski, A. Ziółkowska, Warszawa 2023.
Kulesza W., Kulesza J., Problem odpowiedzialności prawnokarnej informatorów Stasi po zjednoczeniu Niemiec, „Przegląd Archiwalny IPN” 2024/17 (w druku).
Kulesza W., Kulesza J., Przedawnienie jest niesprawiedliwe [w:] Zbrodnia i kara. Refleksje o przeszłości, teraźniejszości i przyszłości prawa karnego. Księga upamiętniająca Profesora Jarosława Warylewskiego, red. W. Zalewski, J. Potulski, T. Snarski, Gdańsk 2022.
Kulesza W., Kulesza J., Zbrodnia sądowa na księdzu Gebhardzie Heyderze i odpowiedzialność karna jej sprawców, „Studia Prawnoustrojowe” 2023/62.
Kulesza W., Kulesza J., Zbrodnie sądowe w Niemieckiej Republice Demokratycznej i w Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej [w:] In dubio pro humanitate. W stulecie urodzin Profesora Mariana Cieślaka, red. W. Cieślak, M. Romańczuk-Grącka, M. Kurzyński, Olsztyn 2023.
Kulesza W., Kulesza J., „Zbrodnie wrześniowe” 1939 r. i „dekret sierpniowy” 1944 r. – refleksje rocznicowe na podstawie orzeczeń niemieckich i polskich sądów specjalnych, „Studia Prawnoustrojowe” 2024/65.
Ostendorf H., Politische Strafjustiz in Deutschland, „Informationen zur politischen Bildung“ 2018/306.
Schenk D., Generalstaatsanwalt Dr. Fritz Bauer im Widerstreit politischer Interessen [w:] Pro dignitate legis et maiestate iustitiae. Księga jubileuszowa z okazji 70. rocznicy urodzin Profesora Witolda Kuleszy, red. A. Liszewska, J. Kulesza, Łódź 2020.
Spendel G., Rechtsbeugung durch Rechtsprechung, Berlin–New York 1984.
Stadler W., „...Juristisch bin ich nicht zu fassen.” Die Verfahren des Volksgerichtes Wien gegen Richter und Staatsanwӓlte 1945–1955, Wien 2007.
Vormbaum T., Die «strafrechtliche Aufarbeitung» der nationalsozialistischen Justizverbrechen in der Nachkriegszeit [w:] Die Rosenburg. Das Bundesministerium der Justiz und die NS-Vergangenheit – eine Bestandsaufnahme, red. M. Görtemaker, Ch. Safferling, Bonn 2013.
dr Krzysztof Eichstaedt
sędzia Sądu Apelacyjnego w Łodzi, przewodniczący II Wydziału Karnego, Polska
Biegły sądowy dziś i jutro. Rozważania na temat instytucji biegłego sądowego (zagadnienia wybrane)
W artykule omówiono aktualny model funkcjonowania instytucji biegłego sądowego w Polsce oraz proponowane zmiany w tym zakresie, a także ich ocenę.
Słowa kluczowe: biegły sądowy, prawa i obowiązki biegłego sądowego, założenia projektu ustawy o biegłych sądowych, opinia prywatna
Dr Krzysztof Eichstaedt
judge of the Court of Appeal in Łódź, head of the II Criminal Division, Poland
The court expert today and tomorrow. Considerations on the institution of the court expert (selected issues)
The article discusses and assesses the current model of functioning of the institution of the court expert in Poland and the proposed legislative changes on this.
Keywords: court expert, a court expert’s rights and obligations, assumptions to the court expert bill, private opinion
Bibliografia / References
Czabański J., Pozycja biegłych sądowych w wybranych krajach europejskich, Warszawa 2006.
Czapigo A., Rola biegłego a rola specjalisty w procesie karnym – aspekty praktyczne na tle rozważań modelowych, „Prokuratura i Prawo” 2000/9.
Eichstaedt K., Znaczenie opinii prywatnej w postępowaniu karnym, „Prokuratura i Prawo” 2016/4.
Eichstaedt K., Gałecki P., Depko A., Metodyka pracy biegłego psychiatry, psychologa oraz seksuologa w sprawach karnych, nieletnich oraz wykroczeń, Warszawa 2022.
Gałecki P., Eichstaedt K., Psychiatria sądowa, Warszawa 2022.
Gruza E., Psychologia sądowa dla prawników, Warszawa 2017.
Hajdukiewicz D., Opiniowanie sądowo-psychiatryczne w sprawach cywilnych, Warszawa 2004.
Ocena kompetencji biegłych sądowych. Oczekiwania i rekomendacje, red. P. Rybicki, Fundacja Europejskie Centrum Inicjatyw w Naukach Sądowych, Warszawa 2015.
Piotrowska I., Pozycja i rola biegłego sądowego w świetle oczekiwań organu procesowego, „Archiwum Medycyny Sądowej i Kryminologii” 2007/LVII.
Reforma przepisów o biegłych sądowych, Ministerstwo Sprawiedliwości, Gov.pl, 11.07.2024 r., www.gov.pl (dostęp: 26.08.2024 r.).
Słownik języka polskiego, red. M. Szymczak, Warszawa 1976.
Śniechowska N., Biegły i quasi-biegły w polskim postępowaniu karnym. Możliwość korzystania z tzw. opinii prywatnych, „Problemy Współczesnej Kryminalistyki” 2022/26.
Widacki J., Instytucja naukowa lub specjalistyczna w rozumieniu art. 193 § 2 k.p.k., „Państwo i Prawo” 2013/9.
dr Aneta Tańska-Łapczyńska
prokurator, Prokuratura Okręgowa w Warszawie, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-4178-4713
Czy racjonalne jest wprowadzenie zaskarżalności postanowienia o przedstawieniu zarzutów?
Artykuł stanowi polemikę z postulatami wskazującymi na celowość wprowadzenia zaskarżalności postanowienia wydanego w trybie art. 313 i 314 Kodeksu postępowania karnego. Poczynione rozważania potwierdziły tezę, że wprowadzenie tego typu rozwiązania do polskiej procedury karnej wywołałoby paraliżujące skutki dla efektywności organów ścigania i pracy sądów, a w szerszej perspektywie – dla sprawowania właściwego wymiaru sprawiedliwości. Zdaniem autorki obowiązujące przepisy Kodeksu postępowania karnego w sposób wystarczający chronią prawa podejrzanego, nakładając jednocześnie na organy ścigania wiele obowiązków, zwłaszcza w zakresie przedstawiania oraz modyfikacji zarzutów.
Słowa kluczowe: postanowienie o przedstawieniu/zmianie/uzupełnieniu zarzutów, zażalenie, zakres kontroli odwoławczej, rozstrzygnięcia sądu, skutki zaskarżenia postanowienia, problemy natury organizacyjnej
Dr Aneta Tańska-Łapczyńska
prosecutor, Regional Prosecutor’s Office in Warsaw, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-4178-4713
Is it rational to introduce the ability to appeal against a decision to press charges?
The article discusses the proposals indicating that it is advisable to introduce the ability to appeal against a decision issued in the procedure of Articles 313 and 314 of the Criminal Procedures Code. The considerations confirmed the thesis that the introduction of such a solution into the Polish criminal procedure would have paralyzing consequences on the effectiveness of the law enforcement agencies and the work of the courts and, more broadly, on the administration of justice. According to the author, the applicable provisions of the Criminal Procedures Code sufficiently protect the suspect’s rights, while simultaneously imposing numerous obligations on the law enforcement agencies, especially with regard to the presentation and modification of the charges.
Keywords: decision to press/change/supplement charges, appeal, scope of appellate review, judicial decisions, consequences of appealing against a decision, organizational problems
Bibliografia / References
Chojniak Ł., Niezaskarżalność postanowienia o przedstawieniu zarzutów, „Prokuratura i Prawo” 2013/4.
Doda Z., Zażalenie w procesie karnym, Warszawa 1985.
Gabriel-Węglowski M., O zaskarżalności postanowienia o przedstawieniu zarzutów, „Prokuratura i Prawo” 2013/11.
Grzegorczyk T., Zażalenie w postępowaniu przygotowawczym po nowelizacji k.p.k., „Prokuratura i Prawo” 2008/3.
Hofmański P., Sadzik E., Zgryzek K., Kodeks postępowania karnego, t. II, Komentarz do art. 297–467, red. P. Hofmański, Warszawa 2011.
Małolepszy A., Piechota B., Zaskarżalność postanowienia o przedstawieniu zarzutów – uwagi polemiczne, „Prokuratura i Prawo” 2014/2.
Peczeniuk J., Instytucja przedstawienia zarzutu w świetle przepisów kodeksu postępowania karnego, „Wojskowy Przegląd Prawniczy” 1994/3–4.
Prusak F., Problematyka określenia momentu stosownego do przedstawienia zarzutów, „Palestra” 1972/6.
Skrętowicz E., Odmowa wydania postanowienia o przedstawieniu zarzutów (z problematyki art. 276 § 2 k.p.k.), „Problemy Prawa Karnego” 1980/11.
Stachurski D., Jak zapewnić rzetelną kontrolę postępowania przygotowawczego?, „Prokuratura i Prawo” 2013/4.
Tylman J. [w:] T. Grzegorczyk, J. Tylman, Polskie postępowanie karne, Warszawa 2014.
Wielki słownik języka polskiego, t. 1, 3 i 5, red. S. Dubisz, Warszawa 2018.
dr Marta Derlatka
adwokat, Warszawa, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-00018588-1940
udział w autorstwie tekstu – 50%
Martyna Dębicka
adwokat, Warszawa, Polska
ORCID: https://orcid.org/0009-0008-8364-7403
udział w autorstwie tekstu – 50%
Śmierć funkcjonariusza a kontynuacja postępowania w sprawach emerytalno-rentowych. O problemach stosowania ustaw redukujących świadczenia byłych funkcjonariuszy
Nowelizacja ustawy z 16.12.2016 r. o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin spowodowała obniżenie świadczeń emerytalno-rentowych osób pełniących służbę mundurową w czasach PRL-u. Drastyczna redukcja świadczeń skutkowała ogromną liczbą postępowań cywilnych i administracyjnych. W artykule w pierwszej kolejności omówiono ramy konstytucyjne nowego ustawodawstwa w zestawieniu ze specyfiką statusu służb mundurowych. Następnie szczegółowo przeanalizowano jeden obszar najnowszego orzecznictwa, a mianowicie dopuszczalność kontynuowania postępowania przez następców prawnych funkcjonariusza, który zmarł przed ostatecznym rozstrzygnięciem jego sprawy.
Słowa kluczowe: ustawa o obniżeniu emerytur (2016), służby mundurowe, śmierć funkcjonariusza służb mundurowych, kontynuacja postępowania sądowego, prawa socjalne, prawa nabyte
Dr Marta Derlatka
attorney-at-law, Warsaw, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-00018588-1940
Contribution to the preparation of the article – 50%
Marta Dębicka
attorney-at-law, Warsaw, Poland
ORCID: https://orcid.org/0009-0008-8364-7403
Contribution to the preparation of the article – 50%
The death of a functionary and the continuation of proceedings in pension cases. The problems of applying laws reducing benefits for former functionaries
The amendment to the Act amending the Act on pension benefits for functionaries of the Police, Internal Security Agency, Intelligence Agency, Military Counterintelligence Service, Military Intelligence Service, Central Anticorruption Bureau, Border Guard Service, Government Protection Bureau, State Fire Service and Prison Service and their families of 16 December 2016 resulted in a reduction of the pension and disability benefits of people who served in the uniformed services during the Communist era. The drastic reduction in benefits triggered a huge number of civil and administrative proceedings. This article first discusses the constitutional framework of the new legislation confronted with the specificity of the status of the uniformed services. It then presents a detailed analysis of one area of the most recent line of judgments, namely the admissibility of the legal successors of an officer, who died before a final settlement of his case, continuing the proceedings.
Keywords: Act on the reduction of pensions (2016), uniformed services, death of an officer of the uniformed services, continuation of legal proceedings, social rights, acquired rights
Bibliografia / References
Babiarz S., Następstwo prawne spadkobierców w orzecznictwie sądowoadministracyjnym (wybrane zagadnienia), „Przegląd Orzecznictwa Podatkowego” 2006/3.
Chróścielewski W., Glosa do wyroku WSA w Warszawie z 27.01.2004 r., III SA 1617/02, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 1995/11.
Derlatka M., Bezpośrednie stosowanie Konstytucji przez sądy w sporach o prawa socjalne funkcjonariuszy służb mundurowych, „Toruńskie Studia Polsko-Włoskie” 2022/XVIII.
Derlatka M., Wolności, prawa i obowiązki jednostki w Konstytucji RP [w:] Polskie prawo konstytucyjne w obliczu wyzwań współczesności, red. Z. Witkowski, D. Lis-Staranowicz, M. Serowaniec, Toruń 2021.
Florczak-Wątor M. [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, red. P. Tuleja, Warszawa 2019.
Garlicki L., Jarosz-Żukowska S. [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. II, red. L. Garlicki, M. Zubik, Warszawa 2016.
Hofmański P., Wróbel A. [w:] Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, t. I, Komentarz do artykułów 1–18, red. L. Garlicki, Warszawa 2010.
Jędrasik-Jankowska I., Prawo do emerytury z ubezpieczenia i zabezpieczenia społecznego. Komentarz do ustaw z orzecznictwem, Warszawa 2019.
Marszałkowska-Krześ E., Gil I., Następstwo procesowe – zagadnienia wybrane i polemiczne [w:] Non omnis moriar. Osobiste i majątkowe aspekty prawne śmierci człowieka. Zagadnienia wybrane, red. J. Gołaczyński, J. Mazurkiewicz, J. Turłukowski, D. Karkut, Wrocław 2015.
Morawska E., Prawa i wolności socjalne w Konstytucji RP: zagadnienia systemowe, „Kwartalnik Prawa Publicznego” 2006/6 (2).
Sarnecki P. [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. II, red. L. Garlicki, M. Zubik, Warszawa 2016.
Ślebzak K. [w:] Konstytucja RP, t. I, Komentarz do art. 1–86, red. M. Safjan, L. Bosek, Warszawa 2016.
Tuleja P. [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, red. P. Tuleja, Warszawa 2023.
Weitz K. [w:] Konstytucja RP, t. I, Komentarz do art. 1–86, red. M. Safjan, L. Bosek, Warszawa 2016.
Marcin Raźny
absolwent Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, asystent sędziego w Sądzie Apelacyjnym w Krakowie, II Wydział Karny, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-6852-4324
Rozpatrywanie przez sąd apelacyjny zażalenia na postanowienie o odwołaniu warunkowego przedterminowego zwolnienia po upływie sześciu miesięcy od zakończenia okresu próby
Od czasu wprowadzenia do Kodeksu karnego wykonawczego zasady, zgodnie z którą wydane w toku postępowania wykonawczego postanowienia stają się wykonalne (z nielicznymi wyjątkami) nie z chwilą uprawomocnienia się, lecz z chwilą ich wydania, w doktrynie prawa karnego trwa spór o to, czy do skutecznego odwołania warunkowego przedterminowego zwolnienia konieczne jest wydanie prawomocnego, czy też jedynie wykonalnego orzeczenia w tym przedmiocie. Celem artykułu jest znalezienie odpowiedzi na to pytanie, a punktem wyjścia w rozważaniach jest analiza bogatego orzecznictwa Sądu Najwyższego oraz poglądów doktryny odnoszących się – w analogicznej sytuacji – do tożsamej instytucji zarządzenia wykonania warunkowo zawieszonej kary pozbawienia wolności.
Słowa kluczowe: odwołanie warunkowego zwolnienia, prawomocność postanowienia, wykonalność postanowienia, zarządzenie wykonania kary
Marcin Raźny
graduate of the Faculty of Law and Administration of the Jagiellonian University in Kraków, judge’s assistant at the Court of Appeal of Kraków, II Criminal Division, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-6852-4324
Examination by the appellate court of a complaint against a decision revoking release on parole after six months following a probationary period
A debate has been in progress among criminal law theorists since the introduction of a rule into the Executive Penal Code, according to which decisions in execution proceedings become enforceable (with some exceptions) not at the time that they become final but at the time they are issued, as to whether a final decision or merely an enforceable decision is necessary for effectively revoking a release on parole. The aim of this article is to find an answer to this question, with the starting point of these considerations being an analysis of the extensive line of judgments of the Supreme Court and views of legal theorists pertaining – in a similar situation – to a similar institution of ordering the enforcement of a suspended sentence of imprisonment.
Keywords: revoking release on parole, finality of a decision, enforceability of a decision, ordering enforcement of a sentence
Bibliografia / References
Branicka M. [w:] Kodeks karny. Art. 1–316. Komentarz, red. B. Gadecki, Warszawa 2023.
Budyn-Kulik M. [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. M. Mozgawa, Warszawa 2021.
Dąbkiewicz K., Kodeks karny wykonawczy. Komentarz, Warszawa 2018.
Garwol M., Warunkowe zawieszenie wykonania kary pozbawienia wolności [w:] M. Garwol, M. Grotowska, A. Maciocha, A. Miśkiewicz, K. Rynkiewicz, Probacja w prawie polskim. Wymiar materialny, procesowy i wykonawczy. Zarys problematyki, Łódź 2021.
Hofmański P., Paprzycki L.K., Sakowicz A. [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. M. Filar, Warszawa 2016.
Hypś S. [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. A. Grześkowiak, K. Wiak, Warszawa 2024.
Klugiewicz K., Warunkowe zawieszenie wykonania kary [w:] Kodeks karny. Komentarz do zmian. Tom I (2015–2022), red. D. Kala, P. Kosmaty, Kraków 2023.
Konarska-Wrzosek V. [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. V. Konarska-Wrzosek, Warszawa 2023.
Lachowski J. [w:] Kodeks karny, t. I, Część ogólna. Komentarz. Art. 1–116, red. M. Królikowski, R. Zawłocki, Warszawa 2021.
Łabuda G. [w:] Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz, red. J. Giezek, Warszawa 2021.
Maciocha A., Warunkowe przedterminowe zwolnienie [w:] M. Garwol, M. Grotowska, A. Maciocha, A. Miśkiewicz, K. Rynkiewicz, Probacja w prawie polskim. Wymiar materialny, procesowy i wykonawczy. Zarys problematyki, Łódź 2021.
Majewski J. [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. J. Majewski, Warszawa 2024.
Mierzwińska-Lorencka J. [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. R.A. Stefański, Warszawa 2023.
Osiński L. [w:] Kodeks karny wykonawczy. Komentarz, red. J. Lachowski, Warszawa 2023.
Postulski K., Kodeks karny wykonawczy. Komentarz, Warszawa 2017.
Pudo T., Glosa do uchwały Sądu Najwyższego z dnia 26.06.2014 r., sygn. I KZP 7/14, „Prokuratura i Prawo” 2015/11.
Stefańska B.J., Dodatkowy okres do zarządzenia wykonania kary, „Ius Novum” 2019/1.
Stefański R.A., Przegląd uchwał Izby Karnej oraz Izby Wojskowej Sądu Najwyższego w zakresie prawa karnego materialnego za 2013 r., „Ius Novum” 2014/1.
Stefański R.A., Przegląd uchwał Izby Karnej Sądu Najwyższego w zakresie prawa karnego, prawa karnego skarbowego i prawa wykroczeń za 2014 r., „Ius Novum” 2015/1.
Sych W., Glosa do uchwały Sądu Najwyższego z dnia 26.06.2014 roku (I KZP 7/14), „Probacja” 2014/3.
Szewczyk M.J., Glosa do uchwały Sądu Najwyższego z dnia 26.06.2014 roku, sygn. I KZP 7/14, „Probacja” 2015/1.
Wysocki D., Glosa do uchwały Sądu Najwyższego – Izba Karna z dnia 26.06.2014 r., I KZP 7/14, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2014/12.
Zgoliński I. [w:] Kodeks karny wykonawczy. Komentarz, red. J. Lachowski, Warszawa 2023.
Zoll A. [w:] Kodeks karny. Część ogólna, t. I, Komentarz do art. 53–116, red. W. Wróbel, A. Zoll, Warszawa 2016.
dr Adam Bułat
adiunkt na Wydziale Prawa i Ekonomii, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, adwokat Izby Adwokackiej w Bydgoszczy, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-7012-4207
Odpowiedzialność odszkodowawcza Skarbu Państwa za niesłuszne zastosowanie środka zapobiegawczego nakazu opuszczenia lokalu (art. 275a k.p.k.)
Celem artykułu jest znalezienie odpowiedzi na pytanie dotyczące zasad odpowiedzialności odszkodowawczej Skarbu Państwa za niesłuszne zastosowanie wobec oskarżonego (podejrzanego) instytucji nakazu opuszczenia lokalu (art. 275a Kodeksu postępowania karnego), z zastrzeżeniem, że na potrzeby przedmiotowego opracowania za „niesłuszne zastosowanie” należy uważać także każdy przypadek orzeczenia tego środka, gdy postępowanie karne toczące się w danej sprawie zakończyło się umorzeniem bądź uniewinnieniem. Autor wyraża swoje stanowisko poprzez analizę orzecznictwa Sądu Najwyższego i sądów powszechnych oraz literatury. Zauważa, że nietykalność mieszkania jest wartością o randze konstytucyjnej i konwencyjnej, co w konsekwencji powinno mieć znaczenie także dla zasad odpowiedzialności cywilnoprawnej państwa za niezgodne z prawem naruszenie wymienionego dobra.
Słowa kluczowe: nakaz opuszczenia lokalu, odpowiedzialność cywilnoprawna państwa, procedura karna, prawo cywilne
Dr Adam Bułat
assistant professor, Faculty of Law and Economics, Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz, attorney-at-law at the Bar Association in Bydgoszcz, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-7012-4207
The State Treasury’s liability for the wrongful application of a preventive measure of an order to vacate premises (Article 275a of the Criminal Procedures Code)
The objective of this article is to find an answer to the question of the principles of the State Treasury’s liability for the wrongful application of the institution of ordering an accused (suspect) to vacate premises (Article 275a of the Criminal Procedures Code), with the reservation that, for the purposes of this article, ‘wrongful application’ also includes any case where this measure was ordered and the criminal proceedings in the given case ultimately ended in dismissal or acquittal. The author presents his position by means of an analysis of the case law of the Supreme Court and the ordinary courts, as well as the legal literature. He notes that the inviolability of the home is a value of constitutional and conventional rank, which consequently should also be of relevance to the principles of the state’s civil liability for the unlawful breach of the said right.
Keywords: order to vacate premises, the state’s civil liability, criminal procedure, civil law
Bibliografia / References
Bagińska E. [w:] Zobowiązania, t. II, Część ogólna. Komentarz, red. P. Machnikowski, Legalis 2024.
Banaszak B., Prawo konstytucyjne, Warszawa 2007.
Bułat A., Procesowe aspekty spraw o znęcanie się nad osobą najbliższą – zagadnienia wybrane [w:] Kobieta i prawo, red. D. Jaroszewska-Choraś, A. Kilińska-Pękacz, A. Wedeł-Domaradzka, Warszawa 2023.
Karlik P. [w:] Polski proces karny, red. P. Wiliński, Warszawa 2020.
Klubińska M., Mrozowski D., Nakaz okresowego opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym jako środek zapobiegawczy [w:] Środki przymusu w znowelizowanej procedurze karnej, red. A. Lach, Toruń 2016.
Morawski L., Zasady wykładni prawa, Toruń 2010.
Olszewski R. [w:] System Prawa Karnego Procesowego, red. nacz. P. Hofmański, t. IX, Środki przymusu, red. T. Grzegorczyk, D. Świecki, Warszawa 2021.
Pązik A., Prawo bez granic? Interpretacja pojęcia „nietykalność mieszkania” na tle art. 23 k.c., „Studia Prawa Prywatnego” 2021/1.
Radwański Z., Olejniczak A., Zobowiązania – część ogólna, Warszawa 2020.
Wiliński P. [w:] System Prawa Karnego Procesowego, red. nacz. P. Hofmański, t. IX, Środki przymusu, red. T. Grzegorczyk, D. Świecki, Warszawa 2021.
Paweł Bieżuński
radca prawny w Warszawie, Polska
ORCID: https://orcid.org/0009-0007-9199-4408
Dopuszczalność zażalenia na zarządzenie o zwrocie pozwu. Glosa do uchwały Sądu Najwyższego z 12.05.2023 r., III CZP 139/22
Glosowana uchwała dotyczy bardzo istotnego praktycznego problemu, czyli dopuszczalności zażalenia na zarządzenie o zwrocie pozwu po uprzednim uzupełnieniu braków będących przyczyną zwrotu. Jak twierdzi Sąd Najwyższy, takie zażalenie jest dopuszczalne. W ocenie glosatora zaś jest ono niedopuszczalne ze względu na brak przedmiotu zaskarżenia. Dodatkowo, zdaniem glosatora, termin do uzupełnienia braków formalnych lub fiskalnych ze skutkiem od daty wniesienia pozwu w przypadku wniesienia zażalenia na zarządzenie przewodniczącego rozpoczyna bieg dopiero od daty oddalenia zażalenia.
Słowa kluczowe: postępowanie cywilne, braki formalne, zwrot pozwu, zażalenie
Paweł Bieżuński
legal counsel in Warsaw, Poland
ORCID: https://orcid.org/0009-0007-9199-4408
Admissibility of appealing against an order to return a statement of claim. Commentary on the resolution of the Supreme Court of 12 May 2023, III CZP 139/22
The resolution under review deals with a very important practical problem, namely, the admissibility of appealing against an order to return a statement of claim after the shortcomings that were the cause of the return are corrected. According to the Supreme Court, such an appeal is admissible. The commentator considers such an appeal to be inadmissible because of the lack of object of appeal. In addition, according to the commentator, the time limit for correcting formal or fiscal shortcomings from the date of filing the statement of claim in the case of filing an appeal against the presiding judge’s order only starts to run from the date of dismissal of the appeal.
Keywords: civil procedure, formal shortcomings, return of the statement of claim, appeal
Bibliografia / References
Jędrejek G., Termin do uzupełnienia należnej opłaty przez profesjonalnego pełnomocnika w razie wniesienia zażalenia na zarządzenie o zwrocie pozwu, „Zeszyty Prawnicze UKSW” 2013/13 (3).
Rudkowska-Ząbczyk E. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. E. Marszałkowska-Krześ, I. Gil, Warszawa 2024.
Stefańska E. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. I, red. M. Manowska, LEX 2022.
Szanciło T. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. I, red. T. Szanciło, Warszawa 2023.
Weitz K. [w:] System Prawa Procesowego Cywilnego, red. nacz. T. Ereciński, Środki zaskarżenia, t. III, cz. 2, red. J. Gudowski, Warszawa 2013.
Zembrzuski T., Dopuszczalność środków zaskarżenia w postępowaniu cywilnym, „Polski Proces Cywilny” 2022/3.
dr Joanna Szachta
prawnik w kancelarii komorniczej oraz radcowskiej, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-8042-8212
Skutek postanowienia o zawieszeniu postępowania egzekucyjnego. Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Lublinie z 25.05.2022 r., III AUa 110/22
Glosowany wyrok, którym Sąd oddalił apelację Likwidatora Funduszu Alimentacyjnego – Prezesa ZUS, nie budzi wątpliwości w zakresie podjętej przez Sąd decyzji (oddalenia apelacji). Dyskusyjne natomiast są poglądy zawarte w uzasadnieniu orzeczenia, w szczególności stanowisko dotyczące zawieszenia postępowania egzekucyjnego i jego skutków. Zawieszenie postępowania egzekucyjnego nie powoduje bowiem uchylenia dokonanych czynności. W związku z tym czynności dokonane w toku postępowania pozostają w mocy. Zawieszenie nie powoduje skutków określonych w art. 826 Kodeksu postępowania cywilnego. Są one zarezerwowane wyłącznie dla umorzenia postępowania egzekucyjnego. Glosa przedstawia zagadnienie zawieszenia postępowania egzekucyjnego oraz jego skutków, a także dokonywania potrąceń przez dłużników zajętej wierzytelności w trakcie zawieszenia. Przedstawiono argumenty przemawiające za koniecznością dokonywania potrąceń przez trzeciodłużników (np. zakład ubezpieczeń społecznych, pracodawcę) mimo zawieszenia.
Słowa kluczowe: zawieszenie postępowania egzekucyjnego, umorzenie postępowania egzekucyjnego, skutki zawieszenia, postępowanie egzekucyjne, depozyt
Dr Joanna Szachta
lawyer at a bailiff’s office and law firm, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-8042-8212
Consequence of the decision to suspend enforcement proceedings. Commentary on the ruling of the Court of Appeal in Lublin of 25 May 2022, III AUa 110/22
This judgment of the President of the Social Insurance Institution (ZUS), by which the Court dismissed the appeal of the Liquidator of the Maintenance Fund, does not give rise to any doubts about the decision made by the Court (dismissal of the appeal). However, the views expressed in the justification of the judgment, especially the position regarding the suspension of enforcement proceedings and its consequences, are controversial. This is because the suspension of enforcement proceedings does not result in the annulment of the activities performed. Therefore, the activities performed during the proceedings remain valid. Suspension does not bring about the effects referred to in Article 826 of the Civil Procedures Code. These effects are reserved exclusively for the purpose of discontinuing the enforcement proceedings. This commentary addresses the issue of suspending enforcement proceedings and its consequences, as well as the matter of third-party debtors setting off seized claims during the suspension. Arguments are presented in favour of the need for third-party debtors (e.g., the Social Insurance Institution, the employer) to continue making set-offs, despite the suspension.
Keywords: suspension of enforcement proceedings, discontinuation of enforcement proceedings, effects of suspension, enforcement proceedings, deposit
Bibliografia / References
Adamczuk A. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz aktualizowany, t. II, Art. 478–1217, red. M. Manowska, LEX 2022.
Antkiewicz A., Odsetki od sum depozytowych na rachunkach bankowych sądów, „Przegląd Prawa Egzekucyjnego” 2009/9.
Brulińska A., Zawieszenie postępowania egzekucyjnego [w:] Wybrane zagadnienia egzekucji sądowej, red. J. Gołaczyński, Warszawa 2008.
Ciepła H. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. IV, Artykuły 730–1088, red. T. Wiśniewski, Warszawa 2021.
Dalka S., Skutki zawieszenia postępowania egzekucyjnego, „Problemy Egzekucji Sądowej” 1996/15.
Dalka S., Świeczkowski J., Wyjaśnienia udzielane przez komornika w trybie art. 763 k.p.c., „Przegląd Prawa Egzekucyjnego” 2006/9–10.
Golinowska K. [w:] Kodeks postępowania cywilnego, t. II, Komentarz. Art. 730–1217, red. J. Jankowski, S. Cieślak, Legalis 2024.
Jagieła J., Wybrane zagadnienia dotyczące zawieszenia i umorzenia postępowania egzekucyjnego, „Problemy Egzekucji” 1999/2.
Jagieła J. [w:] Kodeks postępowania cywilnego, t. IV, Komentarz. Art. 730–10951, red. A. Marciniak, Legalis 2020.
Julke G., Wpływ zawieszenia postępowania egzekucyjnego na bieg terminów [w:] Zawieszenie sądowego postępowania egzekucyjnego. Podstawy i skutki, red. J. Jagieła, Sopot 2023.
Kaczmarzyk M., Sytuacja małżonka dłużnika w sądowej egzekucji świadczeń pieniężnych, Sopot 2023.
Konieczna A., Zajęcie nieruchomości w sądowym postępowaniu egzekucyjnym, Sopot 2024.
Korzan K., Sądowe postępowanie zabezpieczające i egzekucyjne w sprawach cywilnych, Warszawa 1986.
Korzan K., Zawieszenie i umorzenie postępowania egzekucyjnego, „Problemy Egzekucji Sądowej” 1994/7.
Laskowska A., Zawieszenie sądowego postępowania rozpoznawczego w sprawach cywilnych, Warszawa 2009.
Łazarska A., Ochrona podczas zawieszenia postępowania egzekucyjnego w zakresie prawa dłużnika do rachunku bankowego, wynagrodzenia i innych świadczeń okresowych (uwagi na tle art. 8211 k.p.c.), „Przegląd Prawa Egzekucyjnego” 2019/8.
Łochowski M. [w:] Kodeks postępowania cywilnego, t. II, Komentarz. Art. 506–1217, red. T. Szanciło, Legalis 2019.
Łochowski M. [w:] Kodeks postępowania cywilnego, t. II, Komentarz. Art. 459–1217, red. T. Szanciło, Legalis 2023.
Marcewicz O. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Koszty sądowe w sprawach cywilnych. Dochodzenie roszczeń w postępowaniu grupowym. Przepisy przejściowe. Komentarz do zmian, t. II, red. T. Zembrzuski, Warszawa 2020.
Marcewicz O., Streit-Browarna E., Zasada obowiązkowego wszczęcia administracyjnego postępowania egzekucyjnego a zasada dyspozytywności w sądowym postępowaniu egzekucyjnym – ujęcie prawnoporównawcze, „Studia Iuridica Lublinensia” 2016/XXV (1).
Merchel Z., Ruchomość jako przedmiot egzekucji. Postępowanie. Wzory pism i orzeczeń, Sopot 2006.
Olaś A., Pojęcie czynności egzekucyjnych w sądowym postępowaniu egzekucyjnym – cz. 1, „Polski Proces Cywilny” 2023/3.
Olaś A., Pojęcie czynności egzekucyjnych w sądowym postępowaniu egzekucyjnym – cz. 2, „Polski Proces Cywilny” 2023/4.
Sadza A., Wpływ zawieszenia postępowania egzekucyjnego na dopuszczalność przyjmowania przez komornika świadczeń od trzeciodłużnika. Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 25.05.2022 r., III AUa 110/22, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2024/7–8.
Sikorski G., Zawieszenie sądowego postępowania egzekucyjnego z rachunku bankowego i jego skutki prawne, „Problemy Egzekucji Sądowej” 1997/23.
Szachta J., Ocena zasadności wniosku wierzyciela o zawieszenie postępowania egzekucyjnego wraz z wnioskiem o uchylenie dokonanych zajęć. Analiza sposobu rozstrzygnięcia wniosku przez organ egzekucyjny, „Przegląd Prawa Egzekucyjnego” 2023/9.
Szczurek Z., Zawieszenie i umorzenie postępowania egzekucyjnego [w:] Egzekucja sądowa w prawie polskim, red. Z. Szczurek, Sopot 2015.
Świeczkowski J., Wysłuchanie stron przed zawieszeniem lub umorzeniem postępowania egzekucyjnego, „Problemy Egzekucji” 2001/13.
Tomalak W., Status ustrojowy i procesowy komornika sądowego, Warszawa 2014.
Wengerek E., Postępowanie zabezpieczające i egzekucyjne, Warszawa 1961.
Wengerek E., Sądowe postępowanie egzekucyjne w sprawach cywilnych, Warszawa 1978.
Ziajka B., Skutki zajęcia egzekucyjnego innych wierzytelności w sądowym postępowaniu egzekucyjnym i upadku tego zajęcia w przypadku ogłoszenia upadłości dłużnika egzekwowanego [w:] Zadłużenie i niewypłacalność dłużnika. Retrospekcja, stan obecny, przyszłość, red. K. Flaga-Gieruszyńska, I. Gil, A. Góra-Błaszczykowska, A. Hrycaj, Sopot 2023.
